There are currently 13178 names in this directory A A ( अरगॉन ) (sumbol of argon) A myeloma protein A मज्जाअर्बुद प्रोटीन a-aminobenzoic acid ऍमिनोबेन्झॉइक
आम्ल (पाबा) (abbr. PABA) A-site-P-site model A स्थान P स्थान प्रतिकृति A.R. A.R. (abbr. of analytical reagent) A/G ratio अग्लो गुणोत्तर (short for albumin/globulin ratio) AAS AAS
(abbr. of atomic absorption spectrophotometry) Abbe refractometer ऍबी अपवर्तनांकमापी Abbot-Cox process ऍबट-कॉक्स प्रक्रिया abbreviated formula संक्षिप्त सूत्र abbreviation १ संक्षेप (पु.) २ संक्षेपाक्षर (न.), संक्षिप्तरूप (न.) aberration विपथन (न.) deflection, विक्षेपण, deviation, विचलन, divergence, अपसरण, variation, १ चलन २ विचरण ablation अपक्षय (पु.), झीज (स्त्री.) ablative अपक्षयकारी, झिजणारे abnormal haemoglobin अपसामान्य हिमोग्लोबिन ABO blood group system एबीओ रक्तगट पद्धति Abraham consistometer अबाहम सांद्रतामापी abrasion electrode अपघर्षण इलेक्ट्रोड abrasion index अपघर्षणांक (पु.) abrasion plane अपघर्षण प्रतल abrasion platform अपघर्षण मंच abrasion resistance अपघर्षण रोध abrasion resistant अपघर्षण रोधी abrasion test अपघर्षण चाचणी abrasive अपघर्षी (पु.), अपघर्षक (न.) ( a substance used for the removal of matter by scratching and grinding) abrasive forming अपघर्षी रूपण abrasive resistance अपघर्षी रोध abrasive sand अपघर्षी वाळू abrasiveness अपघर्षकता (स्त्री.) abridgement संक्षेप (पु.), संक्षेप करणे (न.) absolute १ (free from mixture; simple; pure; free from imperfection) केवल २ (्determined in itself, not relational) निरपेक्ष ३ परम ४ पूर्ण ५ अचर ६ निर्विकल्प absolute acceleration निरपेक्ष त्वरण absolute accuracy निरपेक्ष अचूकता absolute activity निरपेक्ष सक्रियता absolute age १ केवल कालनिर्धारण २ निरपेक्ष कालनिर्धारण absolute alcohol केवल अल्कोहोल absolute asymmetric synthesis निर्विकल्प असममित संश्लेषण absolute configuration निरपेक्ष संरूपण absolute dryness निरपेक्ष शुष्कता absolute error निरपेक्ष त्रुटी absolute humidity निरपेक्ष आर्द्रता, केवल आर्द्रता absolute potential निरपेक्ष विभव absolute pressure निरपेक्ष दाब absolute reaction rate निरपेक्ष अभिक्रिया गति absolute scale निरपेक्ष मापनश्रेणी absolute specificity परम विशिष्टता absolute temperature निरपेक्ष तापमान absolute uncertainity निरपेक्ष अनिश्चितता absolute zero निरपेक्ष शून्य (of temperature) absorb १ अवशोषण करणे, २ शोषणे, शोषून घेणे absorbability १ अवशोषणीय २ शोषणीय absorbance १ अवशोषकता (स्त्री.) २ शोषकता (स्त्री.) ३ (as, index) अवशोषणांक (पु.) absorbed १ अवशोषित २ शोषित, शोषून घेतलेला absorbed dose अवशोषित मात्रा absorbed dose rate अवशोषित मात्रा प्रमाण absorbed energy अवशोषित उर्जा absorbency १ अवशोषकता (स्त्री.) २ शोषकता (स्त्री.) absorbency १ अवशोषकता (स्त्री.) २ शोषकता (स्त्री.) absorbency index अवशोषकता निर्देशांक absorbent १ अवशोषक (पु.) २ शोषक (पु.) adj १ अवशोषी, अवशोषणशील २ शोषणशील absorbent cotton अवशोषी कापूस absorber १ अवशोषक (पु.) २ शोषक (पु.) absorbing barrier अवशोषी अवरोध absorbing capacity अवशोषण क्षमता absorbing column अवशोषण स्तंभ (also absorption column) absorbing Markov chain अवशोषी मार्कोव्ह शृंखला absorbing medium अवशोषी माध्यम absorbing power अवशोषण सामर्थ्य absorbing toipology अवशोषी संस्थिति absorbing wedge अवशोषी कील, अवशोषी पाचर absorptiometry अवशोषणमिति (स्त्री.) absorption अवशोषण (न.) sorption absorption allowence अवशोषणाची ग्राह्य मर्यादा absorption anomaly अवशोषण असंगति absorption apparatus अवशोषण उपकरण absorption band अवशोषण पट्ट absorption broadening अवशोषण रूंदीकरण absorption centre अवशोषण केंद्र absorption circuit अवशोषण परिपथ absorption coefficient अवशोषण गुणांक (also coefficient of absorption) absorption column absorbing column absorption constant अवशोषण स्थिरांक absorption control अवशोषण नियंत्रण absorption cross-section अवशोषण परिक्षेत्र absorption current अवशोषण धारा absorption edge अवशोषण सीमा absorption filter अवशोषण निस्यंदक absorption flame photometry अवशोषण ज्योत अनुदीप्तिमिति absorption indicator अवशोषण दर्शक absorption line अवशोषण रेषा absorption spectrometry अवशोषण पंक्तिमिति absorption spectroscopy अवशोषण पंक्तिदर्शन absorption spectrum अवशोषण पंक्ति ( अवशोषण वर्णपंक्ति) absorptivity अवशोषकता (स्त्री.) absortiometer अवशोषणमापी (पु.) abstraction प्रत्याहरण (न.) abtibody combining site प्रतिद्रव्य संयोजनस्थान abundance of elements मूलद्रव्यांची विपुलता accelerate त्वरण करणे, त्वरण होणे accelerator १ त्वरक (पु.) २ (as, a device) त्वरणित्र (न.) accelerator globuline त्वरक ग्लोब्युलिन accellory उपसाधन (न.) apparatus, adj. उपसाधक Accent ऍक्सेंट (पु.) (also called aginomoto or monosodium glutamate) acceptable daily intake दैनिक स्वीकार्य अंतर्ग्रहणमात्रा (abbr. ADI) acceptance angle स्वीकृति कोन acceptance slit स्वीकृति रेखाछिद्र acceptor ग्राही (पु.) (a substance or particle capable or combining with another specified substance or particle) acceptor site ग्राही स्थान accessory pigment उपसाधक वर्णक accidental error आकस्मिक त्रुटी AcCoA AcCoA (abbr. of acetyl coenzyme A) accumulate संचय करणे, संचय होणे accumulator संचयी (पु.), संचायक (पु.) accuracy अचूकता (स्त्री.), अचूकपणा (पु.) acenaphthene ऍसिनॅफ्थीन (न.) acenaphthenequinine ऍसिनॅफ्थीनक्विनाइन (न.) acetanilide ऍसिटॅनिलाइड (न.) acetate anhydride ऍसिटिक अनहायड्राइड acetate dope ऍसिटेट प्रलेप acetate rayon ऍसिटेट रेयॉन acetate rayon dyes ऍसिटेट रेयॉन रंजक (पु.अ.व.) acetate thiokinase ऍसिटेट थायोकायनेज acetic acid ऍसिटिक आम्ल (also called ethanoic acid) acetification ऍसिटिक किण्वन (न.) (also acetic fermentation) acetoacetanilide ऍसिटोऍसिटानिलाइड (न.) acetoacetic acid ऍसिटोऍसिटिक आम्ल acetoacetic ester ऍसिटोऍसिटिक एस्टर acetobacter ऍसिटोबॅक्टर (न.) acetobacter suboxydans ऍसिटोबॅक्टल सबऑक्सिडन्स acetolysis ऍसिटोअपघटन (न.) acetone number test ऍसिटोन अंक चाचणी acetone-benzol process ऍसिटोन-बेन्झॉल प्रक्रिया acetone-butenol fermentation ऍसिटोन ब्युटेनॉल किण्वन acetone-extractable ऍसिटोन निष्कर्षणीय ( ऍसिटोनने अर्क काढता येण्याजोगा ) acetoneic acid ऍसिटोनिक आम्ल acetonemia ऍसिटोनरक्तता (स्त्री.) acetonitrile ऍसिटोनायट्राइल (न.) acetonitrolic acid ऍसिटोनायट्रोलिक आम्ल acetonuria ऍसिटोनमेह (पु.) acetonyl acetone ऍसिटोनिल ऍसिटोन acetophenetide ऍसिटोफेनिटाइड (न.) acetophenetidin ऍसिटोफेनेटिडिन (न.) (also acetophenetide) acetophenone ऍसिटोफिनोन (न.) acetothienon ऍसिटोथायनोन (न.) acetoxylation ऍसिटॉक्सीलन (न.) acetyl A carboxylase ऍसिटिल ए कार्बोक्सिलेज acetyl cellulose ऍसिटिल सेल्युलोज acetyl chloride ऍसिटिल क्लोराइड acetyl coenzyme A ऍसिटिल कोएन्झाइस ए (abbr. AcCoA) acetyl derivative ऍसिटिल साधित पदार्थ acetyl number ऍसिटिल मूल्यांक (also acetyl value) acetyl peroxide ऍसिटिल पेरॉक्साइड acetyl salicylic acid ऍसिटिलसॅलिसिलिक आम्ल acetyl value acetyl number acetylacetonate ऍसिटिलऍसिटोनेट (न.) acetylate ऍसिटिलीकरण करणे, ऍसिटिलन करणे acetylating agent ऍसिटिलनकारक (पु.) acetylation ऍसिटिलीकरण (न.), ऍसिटिलन (न.) acetylation reaction ऍसिटिलीकरण अभिक्रिया, ऍसिटिलन अभिक्रिया acetylator ऍसिटिलिन पात्र (न.), ऍसिटिलीकरण पात्र (न.) acetylcholinesterase ऍऍसिटिलकोलिनएस्टरेज (पु.) acetylene air blowpipe ऍसिटिलीन हवा फुंकनळी acetylene dicarboxylic acid ऍसिटिलीन डायकार्बोक्सिलिक आम्ल acetylene flame ऍसिटिलीन ज्योत acetylene-allene-rearrangement ऍसिटिलीनऍलीन पुनर्रचना (स्त्री.) acetylenic bond ऍसिटिलेनी बंध (also acetylenic linkage) acetylium ion ऍसिटिलिअम आयन acetyltransferase ऍसिटिलट्रान्सफरेज (पु.) (also called transacetylase) Acheson process ऍचेसन प्रक्रिया Acheson-graphite ऍचेसन ग्रॅफाइट (न.) achlorhydria जठर-आम्लहीनता (स्त्री.) achondrite ऍकॉन्ड्राइट (न.) achromatic lens अवर्णी भिंग achromatic mounting अवर्णी आरोपण achromic point अवर्णी स्थिति achromobacter ऍक्रोमोबॅक्टर (न.) achromotrichia केस पांढरे होणे (न.), केस शुभ्रण (न.), केश अवर्णकता (स्त्री.) aci-nitro tautomerism ऍसि-नायट्रो चलसमघटकता acid आम्ल (न.), ऍसिड (न.) Bronsted acid, बॉन्स्टेड आम्ल, hard acid, कठीण आम्ल, Lewis acid, लेविस आम्ल, mineral acid, खनिज आम्ल soft acid, मृदु आम्ल, strong acid, प्रबल आम्ल, weak acid, सौम्य आम्ल acid anhydride ऍसिड अनहायड्राइड acid azo dyes ऍसिड ऍझो रंजक (पु.अ.व.) acid binding group आम्ल बंधनकारी गट acid blue-black ऍसिड ब्लू-ब्लॅक acid carbonate ऍसिड कार्बोनेट acid catalysed decarboxylation आम्ल उत्प्रेरित विकार्बोक्सिलन acid catalysis आम्ल उत्प्रेरण acid catalyst आम्ल उत्प्रेरक acid chloride ऍसिड क्लोराइड acid chrome dye ऍसिड क्रोम रंजक ऍसिड क्रोम रंगद्रव्य acid clay १ आम्ल मृत्तिका २ अधिसिलिक माती acid content आम्लांश (पु.) acid degree आम्ल प्रमाण, आम्ल मात्रा acid developer आम्ल विकासक acid dye आम्ल रंजक, आम्ल रंगद्रव्य acid earth १ आम्ल मुद्रा २ अधिसिलिक माती acid electric process आम्ल विद्युत प्रक्रिया acid embossing आम्ल उमटरेखन acid fastness आम्ल पक्केपणा, आम्ल स्थायित्व acid fixing bath आम्ल स्थिरण मज्जनी acid fixing solution आम्ल स्थिरण द्रावण acid flux १ आम्ल विशोधी २ आम्ल अभिवाह acid lining आम्ल अस्तर (also acidic lining) acid mordant dye बंधक अवलंबी आम्लरंजक acid number आम्लांक (पु.) (also acid va;lue) (as, of an oil, etc.) acid oxide आम्लधर्मी ऑक्साइड acid radical आम्लधर्मी मूलक acid strength आम्ल सामर्थ्य, आम्ल शक्ति acid tartarate ऍसिड टार्ट्रेट acid-alkali titration आम्ल-अल्क अनुमापन acid-base balance आम्ल-आम्लारि समतोल acid-base catalysis आम्ल-आम्लारि उत्प्रेरण acid-base concepts आम्ल-आम्लारि संकल्पना acid-base equillibrium आम्ल-आम्लारि समतोल acid-base function आम्ल-आम्लारि दर्शक acid-base titration आम्ल-आम्लारि अनुमापन acid-core solder आम्ल-गाभी झाळण, आम्ल-गाभी डाख acid-fast bacteria आम्ल-स्थायी जीवाणू (पु.अ.व.) acid-resistant lining आम्लरोधी अस्तर acidic compound आम्लधर्मी संयुग acidic oxide आम्लधर्मी ऑक्साइड acidic properties आम्ल गुणधर्म (पु.अ.व.), आम्लधर्मी गुण (पु.अ.व.) acidic salt आम्लधर्मी क्षार acidic solvent आम्लधर्मी द्रावक acidification आम्लन (पु.अ.व.) acidimetry आम्लमिति (स्त्री.) acidity १ आम्लता (स्त्री.) २ (as, of a base) आम्लांक (पु.), प्रोटॉनग्रहणांक (पु.) acidity function आम्लता फल acidolysis आम्ल अपघटन (न.) acidometer आम्लमापी (पु.) (also acidimeter) acidophil आम्लरागी पेशी (स्त्री.) acidphosphatase ऍसिडफॉस्फेटेज (न.) acidphosphate ऍसिड फॉस्फेट aciform of nitroalkanes नायट्रोअल्केनचे ऍसिरूप acinism (किरण) क्रियाशीलता (स्त्री.) Acker process ऍकर प्रक्रिया acoustic scattering ध्वनि विकिरण ACP ACP (abbr. of acyl-carrier protein) acquired haemolytic anaemia उपार्जित लोहितपेशी विघटनी पंआडुरोग acquired imunity उपार्जित प्रतिक्षमता acquired property उपार्जित गुणधर्म Acree's reaction ऍक्री अभिक्रिया acridine dyes ऍक्रिडीन रंजक (पु.अ.व.) acridine orange ऍक्रिडीन ऑरेंज acrolein ऍक्रोलीन (न.) (also called acrylaldehyde) acrolein test ऍक्रोलिन चाचणी acryaldehyde ऍक्रिल-अल्डिहाइड (न.) (also called acrolein) acrylic acid ऍक्रिलिक आम्ल acrylic resin ऍक्रिलिक राळ, ऍक्रिलिक रेझिन acrylic series ऍक्रिलिक श्रेणी acrylonitrile ऍक्रिलोनायट्राइल (न.) act क्रिया करणे, क्रिया होणे actin filament ऍक्टिनयुक्त स्नायुतंतु (also thin filament) actinic १ (किरण) क्रियाशील २ ऍक्टिनिक (having photochemical propertiese or effects) actinic acid ऍक्टिनिक आम्ल actinic ray क्रियाशील किरण actinide element ऍक्टिनाइड मूलद्रव्य actinide series ऍक्टिनाइड श्रेणी actinism ( किरण ) क्रियाशीलता (स्त्री.) actinium ऍक्टिनिअम (Ac.) (न.) (Ac) actinium series ऍक्टिनिअम श्रेणी actinology किरणरासायनिकी (स्त्री.) actinometer करिणक्रियामापी (पु.), ऍक्टिनोमीटर (पु.) actinomyces ऍक्टिनोमायसिस (न.) actinomycin ऍक्टिनोमायसिन (न.) (antibiotic) actinomycin D ऍक्टिनोमायसिन डी actinouranium ऍक्टिनो-युरेनिअम (न.) action क्रिया (स्त्री.) chemical action, रासायनिक क्रिया, photochemical action, प्रकाशरासायनिक क्रिया, radiochemical action, रेडिओरासायनिक क्रिया action spectrum प्रारण प्रतिसाद पंक्ति, प्रारण प्रतिसाद स्पेक्ट्रम activate सक्रियित करणे, सक्रियित होणे activated carbon सक्रियित कार्बन activated charcoal सक्रियित लोणारी कोळसा activated molecule सक्रियित रेणु activated state सक्रियित अवस्था activating enzyme सक्रियकारी एन्झाइम activation analysis सक्रियण विश्लेषण activation analysis सक्रियण विश्लेषण activation energy energy of activation activation potential सक्रियण विभव activation stage सक्रियण स्थिति activator constant सक्रियक स्थिरांक active hydrogen सक्रिय हायड्रोजन active hydrogen compound क्रियाशील हायड्रोजन संयुग active mass सक्रिय वस्तुमान active mass सक्रिय वस्तुमान active methylene compounds क्रियाशील हायड्रोजन संयुग active methylene group क्रियाशील मेथिलीन गट, क्रियाशील मेथिलीन समूह active principle क्रियाशील तत्त्व active site क्रियाशील स्थान activisation सक्रियण (न.), सक्रिय करणे (न.) activity १ सक्रियता (स्त्री.), क्रियाशीलता (स्त्री.) २ क्रिया (स्त्री.) ३ कार्य (न.) ४ क्रियाशक्ति (स्त्री.) activity coefficient सक्रियता गुणांक, क्रियाशीलता गुणांक activity concept सक्रियता संकल्पना actomyosin ऍक्टोमायोसिन (न.) actual count प्रत्यक्ष मोजणी, प्रत्यक्ष गणना acute test १ (औषधाची) एकमात्री चाचणी २ अल्पकालिक चाचणी acute toxicity १ तीव्र अपायकारकता २ तीव्र विषाक्तता acyclic compund अवलयी संयुग acyclic intermediates अवलयी माध्यमिके (न.अ.व.) acyl oxygen fission ऍसिल ऑक्सिजन विखंडन acyl-carrier protein ऍसिलवाहक प्रोटीन (abbr. ACP) acylation ऍसिलीकरण (न.), ऍसिलन (न.) acyloin condensation ऍसिलॉइन संघनन adair equation ऍडेअरचे समीकरण Adam's method ऍडमची पद्धती Adam's platinum-oxide catalyxt ऍडमचे प्लॅटिनम-ऑक्साइड उत्प्रेरक Adamkiewicz reaction ऍडॅम्किविझ अभिक्रिया adapter hypothesis अनुकूलक पट्टिका adaptive enzyme अनुकूलक विकर adatom अधिशोषित अणु (पु.) (an adsorbed atom) addendum समावेशीकारक (पु.) (also addition agent) addiction १ अधीनता (स्त्री.) २ व्यसन (न.) addiction-producing drug व्यसनकारी औषधिद्रव्य addison's desease ऍडिसन विकार addition compound समावेशित संयुग addition polymer समावेशित बहुवारिक addition polymerisation समावेशी बहिवारिकन addition reaction समावेशी अभिक्रिया additive compound समावेशी संयुग additive process समावेशी प्रक्रिया additive property समावेशी गुणधर्म additive reaction समावेशी अभिक्रिया adebyl-oxy-luciferin ऍडेनिल-ऑक्सिल्युसेफेरिन (न.) adenoma ग्रंथिअर्बुद (पु.) adenosine diphosphate ऍडेनोसिन डायफॉस्फेट (abbr. ADP) adenosine monophosphate ऍडेनोसिन मोनोफॉस्फेट (abbr. AMP) adenosine triphosphate ऍडेनोसिन ट्रायफॉस्फेट (abbr. ATP) adenosine triphosphotase ऍडेनोसिन ट्रायफॉस्फेटेज (abbr. ATPase) adenosine-3',5'-cyclic monophosphate ऍडेनोसिन-३',५'-चक्रीय मोनोफॉस्फेट (also cyclic AMP) adenosine-5'-monophosphate ऍडेनोसिन-५'-मोनोफॉस्फेट (abbr. AMP) adenosine-5'-phosphosulphate ऍडेनोसिन-५'-फॉस्फोसल्फेट adenosine-5'-triphosphate ऍडेनोसिन-५'-ट्रायफॉस्फेट adenovirus ऍडेनोव्हायरस (पु.), ऍडेनोविषाणु (पु.) adenyl cyclase ऍडेनिल सायक्लेज adenylic acid ऍडेनिलिक आम्ल adhere चिकटून राहणे, चिकटणे, आसंजित होणे adherence आसंजन (न.), अनुषक्ति (स्त्री.), चिकटून राहणे (न.) adhesion आसंजन (न.), आसंग (पु.) adhesion tension आसंजनात्मक ताण adhesional energy आसंजी ऊर्जा adhesive आसंजी, आसंजनशील, चिकट n. आसंजक (पु.) adhesive apparatus आसंजनशील उपकरण adhesive property आसंजी गुणधर्म ADI ADI (abbr. of acceptable daily intake) adiabatic expansion समोष्ण प्रसरण adiabatic process समोष्ण प्रक्रिया adipaldehyde ऍडिपाल्डेहाइड (न.) adipinitrile ऍडिपोनायट्राइल (न.) adipose tissue मेदयुक्त ऊति adiposity अतिस्थूलता (स्त्री.), मेदवृद्धि (स्त्री.) (also obesity) adjective dye बंधक अवलंबी रंजक (also mordant dye) adjunct उपांग (न.), adj. उपांगभूत Adkins-Peterson process ऍडकिन्स-पीटर्सन प्रक्रिया admittance संवहन (न.) conduction admix अधिमिश्रण करणे, अधिमिश्रित करणे adoptive immunity स्वीकृत प्रतिक्षमता ADP ADP (abbr. of adenosine diphosphate) adrenal cortex अधिवृक्क बाह्यांग, ऍड्रेनल कॉर्टेक्स adrenal cortical hormone अधिवृक्क बाह्यांग संप्रेरक adrenal gland अधिवृक्क ग्रंथि adrenal medulla अधिवृक्क मध्यांग adrenalectomy अधिवृक्क उच्छेदन (न.) adrenaline tolerance test ऍड्रिनलिन सहनक्षमता चाचणी adrenergic agents ऍड्रेनर्जिके (न.अ.व.) adrenergic blocking agent ऍड्रिनलिनरोधीकारक adrenocoritical steroid अधिवृक्क बाह्यांग स्टेरॉइड adrenocorticotrophin ऍड्रिनोकॉर्टिकोट्रॉफीन (न.), अधिवृक्क बाह्यांगपोषी हार्मोन (पु.), अधिवृक्क बाह्यांगपोषी संप्रेरक (पु.) (also adrenocorticotropic hormone) adrenosterone अड्रेनोस्टेरॉन (न.) adsorbate अधिशोषित n. अधिशोषित द्रव्य (न.) adsorbed water अधिशोषित पाणी adsorbent अधिशोषक (पु.), अधिशोषी (पु.), adj. अधिशोषक-, अधिशोषी adsorption अधिशोषण (न.) sorption adsorption apparatus अधिशोषण उपकरण adsorption chromatographic separation अधिशोषण वर्णलेखी पृथक्करण adsorption chromatography अधिशोषण वर्णलेखन adsorption coefficient अधिशोषण गुणांक adsorption complex अधिशोषण जटिल adsorption indicator अधिशोषण दर्शक adsorption isotherm अधिशोषण समतापरेषा adsorption phase अधिशोषण प्रावस्था adsorption theory अधिशोषण सिद्धांत adularescence ऍडुलरी छटा (स्त्री.) adulterate १ अपमिश्रण करणे, भेसळ करणे २ दुषित करणे adulteration अपमिश्रण (न.), भेसळ (स्त्री.) aerated water वायुमिश्रित जल aeration १ वातन (न.) २ वायुमिश्रण (पु.) aerator वायुमिश्रित (न.), वायुमिश्रक (पु.) aerify १ वातन करणे २ वायुमिश्रण करणे ३ वातित करणे Aero case process एरो पृष्ठदृढन प्रक्रिया aerobe ऑक्सिजीव (पु.), वायुजीव (पु.) aerobic glycolysis ऑक्सीय शर्करालयन, वातापेक्षी शर्करालयन aerobic respiration ऑक्सिश्वसन (न.) aetio इशिओ- (also etio-) ( in comb.) aetio-bilianic acid इशिओ-बॅलिऍनिक आम्ल affinity chromatography आसक्ति आधारित वर्णलेखन affinity constant आसक्ति स्थिरांक affinity curve आसक्ति आलेख affinity elution आसक्ति आधारित निक्षालन affinity labeling १ आसक्ति आधारिति विलक्षीकरण २ आसक्ति आधारित चिन्हीकरण affinity of dyes for fibre तंतूची रंजकासक्ती affinity ratio आसक्ति गुणोत्तर afilatoxin ऍफ्लाटॉक्सिन (न.) afirbrinogenemia अफारयबिनोजेनरक्तता (स्त्री.) after-baking अनुभर्जन (न.), पश्चबेकिंग (न.) after-contraction पश्च संकोचन (न.) after-cooler अनुशीतक (पु.) after-coppering पश्चताम्रन (न.) after-damp अनिविस्फोटज वायु (पु.) after-deposit अनुनिक्षेप (पु.) after-drainage पश्चनिःसार (पु.) after-effect पश्च परिणाम (पु.), पश्चात परिणाम (पु.) after-exposure पश्च प्रभावन (न.) after-fermentation पश्च किण्वन (न.) afterbleaching अनुविरंजन (न.), पश्चविरंजन (न.) afterblow अनुधमन (न.), पश्चधमन (न.) afterchrome dying पश्चक्रोम रंगाई afterchrome dying process पश्चक्रोम रंजन प्रक्रिया afterchroming पश्चक्रोमन (न.), अनुक्रोमन (न.) agammaglobulinemia गॅमाग्लोब्युलिनहीनता (स्त्री.), गॅमाग्लोब्युलिनहीनरक्तता (स्त्री.), गॅमाग्लोब्युलिनिमिआ (पु.) agar diffusion method ऍगार विसरण पद्धति agar gel electrophoresis ऍगार जेल विद्युत भारितकणसंचलन agar plate count ऍगारबशीय गणनांक agaricic acid ऍगारिसिक आम्ल agarinic acid ऍगारिनिक आम्ल agate अगेट (न.), अकीक (न.) age १ आयु (न.), वय (न.), २ आयुर्मान (न.) ३ युग (न.) period v.t.i. १ कालप्रभावन होणे २ काल निश्चयन करणे, वयमापन करणे, वय ठरवणे ३ (to suffer with the passage of time a diminution of essential properties and forces) कालक्षरण होणे age-hardened काल-दृढीभूत, कालकठिणीभूत age-hardening कालदृढन (न.), कालकठिणीभवन (न.) adj. कालदृढनशील, कालकाठिण्यशील ( कालांतराने कठीण होणारा) age-hardening alloy कालदृढनशील संमीश्र, कालकाठिण्यशील संमिश्र ( कालांतराने कठीण होणारे संमिश्र ) age-register कालक्षरणविरोधी (पु.) agent १ कारक (पु.), oxidising agent, ऑक्सिडीकारक, २ औषधीद्रव्य (न.), chemotherapeutic agent, रासायनिक औषधिद्रव्य, रासायनिक उपचारद्रव्य agent-in-water method जलस्थ-कारक पद्धति agent-in0oil method तैलस्थ-कारक पद्धति Ager electron ऑगर इलेक्ट्रॉन aggiomerate संपिडित n. संपिड (न.), v.t.i., समुच्चयन करणे, समुच्चयन होणे aging १ कालप्रभावन (न.) २ कालनिश्चयन (न.), वयमापन (न.) ३ क्षरण (न.), कालक्षरण (न.) aging of precipitates अवक्षेप कालप्रभावन aging test कालप्रभावन चाचणी aginomoto ऑजिनोमोटो (पु.) (also called Accent or monosodium glutamate) agitate १ क्षोभ करणे, क्षोभ होणे २ क्षोभवणे agitation १ क्षोभ (पु.), २ क्षोभण (न.) aglucone अग्लुकोन (न.), अग्लुकोज (पु.) agnosterol ऍग्नेस्टेरॉल (न.) aguilas ore ऍग्युलस धातुक, ऍग्युलस धातुपाषाण AHF AHF (abbr. of antithemophilic factor) AHG AHG 1 (abbr. of antithemophilic globulin) AHG 2 (abbr. of antithuman globulin) Ahifors screen अल्फोर्स छाननी AICAR AICAR (abbr. of 5-aminioimidazole-4-carboximide ribonucleotide) AICF AICF (abbr. of autoimmune complement fixation) air हवा (स्त्री.), वात (पु.) air condenser वात संघनित्र air hardenability test वात दृढक्षमता चाचणी air monitor वात-बोधक (पु.), वात नियंत्रक (पु.) air separation वात-पृथक्करण (न.) air wall chamber वात भित्ति कक्ष air-bag वातपिशवी (स्त्री.) air-bath वात मज्जनी (स्त्री.) air-hoist १ वात उच्चालन यंत्र (न.) २ वात उच्चालन (न.) airco process एअरको प्रक्रिया Alberger process अल्बर्गर प्रक्रिया Alberger salt process अल्बर्गर लवण प्रक्रिया Alberti furnace अल्बर्टी भट्टी albinism १ धवलता (स्त्री.) २ वर्णकहीनता (स्त्री.) albino १ धवलरोगी (पु.) २ वर्णकहीन (पु.) adj. धवल albumin/globulin ratio अल्ब्युमिनग्लोब्युलिन गुणोत्तर (short A/G ratio) albuminoid अल्ब्युमिनॉइड (न.) adj. अल्ब्युमिनयुक्त albuminoid crystalloid अल्ब्युमिनॉइड स्फटिकाभ albumunuria अल्ब्युमिनमेह (पु.) alchemist किमयागार (पु.), रसवादी (पु.) alchlor process अल्क्लोर प्रक्रिया alcohol dehydrogenase अल्कोहोल डीहायड्रोजिनेज alcoholate अल्कोहोलेट (न.) alcoholic extract अल्कोहोल-निष्कर्ष (पु.) alcoholic fermentation अल्कोहोली किण्वन alcoholometer अल्कोहोलमापी (पु.) alcoholometry अल्कोहोलमिति (स्त्री.) alcoholysis अल्कोहोली अपघटन (स्त्री.) aldehyde column अल्डिहाइड स्तंभ ( उपकरण ) (apparatus) aldehyde resin अल्डिहाइड रेझिन, अल्डिहाइड राळ aldehydic acid अल्डिईइडी आम्ल aldip process अल्डिप प्रक्रिया aldohexose अल्डोहेक्सोज (न.) aldol condensation अल्डोल संघनन aldol condensation reaction अल्डोल संघनन अभिक्रिया aldosterone अल्डोस्टेरॉन (न.) aldosteronium अतिअल्डोस्टेरॉनता (स्त्री.) Alexejeff's method ऍलेक्झेजेफ पद्धति Alfin catalyst अल्फिन उत्प्रेरक alicyclic ऍलिवलयी carbocyclic alicyclic hydrocarbon ऍलिवलयी हायड्रोकार्बन alignment संरेखन (न.) arrangement (also alinement) alimentary canal अन्नमार्ग (पु.), अन्ननलिका (स्त्री.) alimentary glycosuria अन्न शर्करामेह aliphatic series ऍलिफॅटिक श्रेणी aliquot (द्रवाचा) निश्चित भाग (पु.) alite अलाइट (न.), सिमेंट खंगर (पु.) alitise अलाइटीकरण करणे, अलाइटीभवन होणे alkalescence मिताल्कधर्मता (स्त्री.) alkali cellulose अल्क सेल्युलोज alkali process अल्क प्रक्रिया alkali radical अल्कधर्मी मूलक alkalimetric titration अल्कमितीय अनुमापन alkalimetry अल्कमिति (स्त्री.) alkaline Bohr effect अल्कधर्मी बोहर परिणाम alkaline earth metal अल्कमृदा धातु alkaline elements अल्कधर्मी मूलद्रव्ये (न.अ.व.) alkaline fusion सहाल्क वितळण alkaline hydrolysis अल्कयुक्त जलीय अपघटन alkaline oxide अल्कधर्मी ऑक्साइड alkaline phosphotase अल्कधर्मी फॉस्फेटेज alkaline reaction अल्कयुक्त अभिक्रिया alkaline solution अल्कधर्मी द्रावण, अल्कयुक्त द्रावण alkalinity अल्कधर्मिता (स्त्री.) alkalisation अल्कलीकरण (न.), अल्कलीभवन (न.) alkalise अल्कलीकरण करणे, अल्कलीभवन होणे alkaloid अल्कलॉइड (न.), अल्काभ (न.), adj. अल्काभ alkalosis १ अल्कमयता (स्त्री.) २ अल्कवृद्धि (स्त्री.) alkane अल्केन (न.) (also called alkyne) alkanet अल्कानेट (न.), रक्तमूळजन्य रंग (पु.) (अल्कनेट टिक्टोरिया या मुळीच्या साहाय्याने बनविलेला रंग) alkanna tinctoria अल्काना टिंक्टोरिया alkanolamine अल्कॅप्टोनमेह (पु.) alkimido group अल्किमिडो गट alkimino function group अल्किमिनो क्रियात्मक गट Alkin's effect अल्किन प्रभाव alkoxy radical अल्कॉक्सि मूलक alkyd resin अल्किड रेझन, अल्किड राळ alkyl halide अल्किल हॅलाइड alkyl-oxygen-fission अल्किल-ऑक्सि-विखंडन (न.) alkylation अल्किलीकरण (न.) alkylphenyl अल्किलफेनील (abbr. alphyl) alkyne अल्काइन (न.) (also called alkane) alkynyl group अल्किनिल गट, अल्किनिल समूह allatum hormone ऍलॅटम संप्रेरक, ऍलॅटम हार्मोन allelic allotype युग्मविकल्पी विविधता allelomorph युग्मविकल्पी (पु.), ऍलेलोमॉर्फ (पु.) (also allele) allelotrope ऍलेलोट्रॉप (न.) allelotropism ऍलेलोट्रॉपता (स्त्री.) allemontite ऍलेमॉन्टाइट (न.) Allen correction ऍलन संशुद्धि allergen ऍलर्जीकारी प्रोटीन, ऍलर्जीकारी प्रथिन allergy ऍलर्जी (स्त्री.), वावडे (न.) Allihn condenser ऍलिन संघननी allochroite ऍलोक्राइट (न.) allochromy अपवर्णता (स्त्री.) allocinnamic acid ऍलोसिनॅमिक आम्ल alloclasite ऍलोक्लासाइट (न.) allocyanine ऍलोसायानिन (न.) alloisomerism ऍलोसमसूत्रता (स्त्री.) allomerism समस्फटिकरूपता (स्त्री.) allomorphism अपस्फटिकरूपता (स्त्री.) allopalladium ऍलोफनामाइड (न.) (also called biuret) alloplex interaction ऍलोप्लेक्स अन्योन्यक्रिया allosteric ऍलोस्टेरी, ऍलोत्रिमितिविन्यासी allosteric activation ऍलोस्टेरी सक्रियण allosteric effector ऍलोस्टेरी प्रभावक, ऍलोत्रिमितिविन्यासी प्रभावक allosteric enzyme ऍलोस्टेरी एन्झाइस, ऍलोस्टेरी विकर, ऍलोत्रिमितिविन्यासी एन्झाइम, ऍलोत्रिमितिविन्यासी विकर allosteric inhibition ऍलोस्टेरी संदमन, ऍलोत्रिमितिविन्यासी अन्योन्यक्रिया allosteric interaction ऍलोस्टेरी अन्योन्यक्रिया, ऍलोत्रिमितिविन्यासी अन्योन्यक्रिया allosteric protein ऍलोस्टेरी प्रोटीन, ऍलोत्रिमितिविन्यासी प्रोटीन allosteric site नियामक केंद्र (also regulatory site) allosteric transaction ऍलोस्टेरी संक्रमण, ऍलोत्रिमितिविन्यासी संक्रमण allotopy अपधर्मता (स्त्री.) allotriophagy अपरूपता (स्त्री.) polymorphism (also allotropism) alloxazin ऍलोक्झॅझिन (न.) (also called isoflavin) alloxuric bodies ऍलोक्झुरिक पदार्थ (पु.अ.व.) alloy १ धातुमिश्रण करणे २ संमिश्र तयार करणे, n. संमिश्र (न.), संमिश्र धातु (पु.) alloy electrode संमिश्रधातु इलेक्ट्रोड alloying १ धातुमिश्रण (न.) २ संमिश्र तयार करणे (न.) allspice परिपूर्ण मसाला (पु.)(पिमेन्टो फळाचे चूर्ण) (also pimenta or Jamaica pepper) allylate ऍलिलीकरण करणे, ऍलिलन करणे allylation ऍलिलीकरण (न.), ऍलिलन (न.) allylation reaction ऍलिलीकरण अभिक्रिया, ऍलिलन अभिक्रिया allylic rearrangement ऍलिल पुनर्रचना almandine अल्मन्डाइट (न.) (also called almandite) Alnus ऍल्नस (न.) Bot. (alnus bark contains tannic acid) alochrysine ऍलोक्रायसिन (न.) alpha आल्फा (पु.) (अल्फा किंवा A) (symbol alpha or A) alpha amylase आल्फा अमायलेज alpha bond आल्फा बंध (अल्फा-बंध) (alpha-bond) alpha cellulose आल्फा सेल्युलोज alpha keratin आल्फा केरॅटिन alpha lactalbumin आल्फा लॅक्टॉल्ब्युमिन alpha lipoprotein आल्फा मेदप्रथिन, आल्फा लिपोप्रोटीन alpha osidation आल्फा ऑक्सिडन, आल्फा ऑक्सिडीकरण alpha particle आल्फा कण ( आल्फा कण ) (alpha-particle) alpha picoline आल्फा पिकोलिन alpha plateau आल्फा पठार, आल्फा तल alpha process आल्फा प्रक्रिया alpha radiation आल्फा प्रारण alpha separator आल्फा विलगक alpha threshold आल्फा प्रभावसीमा
alpha-5-phosphoribosyl-1-pyrophosphate अल्फा-५-फॉस्फोरिबोसिल-१-पायरोफॉस्फेट alpha-alpha trehalose आल्फा-आल्फा ट्रिहॅलोज (also called mushroom sugar) alpha-fetoprotein आल्फा-फेटोप्रोटीन (न.) alpha-ketoglutarate pathway अल्फा केटोग्लुटारेट मार्ग alpha-rays आल्फा किरण (पु.अ.व.) (आल्फा किरण) (alpha rays) alphazurine आल्फाझुरिन (न.) alphyl आल्फिल (abbr. of alkylphenyl) ALS ALS (abbr, of antilymphocyte serum) alstonine अल्स्टोनाइन (न.) alternating १ एकांतर, एकांतरित २ प्रत्यावर्ती alternating -current polarography प्रत्यावर्तीधारा पोलॅरोग्राफी alternating axis of symmetry सममितीचा प्रत्यावर्ती अक्ष (also called rotation reflection axis) alternating current प्रत्यावर्ती धारा alternating-current प्रत्यावर्ती धारा alternation प्रत्यावर्तित्र (न.), ऑल्टरनेटर (पु.) althes ऍल्थीज (न.) (althea) altitude १ उच्चता (स्त्री.), उंची (स्त्री.) २ उन्नतांश (पु.) alum ऍलम (न.), तुरटी (स्त्री.) alum precipitation ऍलम अवक्षेपण, तुरटी अवक्षेपण alumian ऍल्युमिअन (न.) (a white, native, basic aluminium sulphate) alumina ऍल्युमिना (न.) (also called aluminum oxide) aluminiferous ऍल्युमिनिअममय aluminite ऍल्युमिनाइट (न.) aluminium (AI) ऍल्युमिनिअम (AI) (न.) aluminium mordant dye ऍल्युमिनिअम बंधक अवलंबी रंजक aluminium triethyl ऍल्युमिनिअम ट्रायएथिल aluminoferric ऍल्युमिनोफेरिक aluminum oxide ऍल्युमिनिअम ऑक्साइड (also called alumina) alumite ऍल्युमाइट (न.) (also called alunite) alunite ऍल्युनाइट (न.) (also called alumite) (neutral alum stone( alveolar १ गृहिका २ वायुकोश alveolar air वायुकोशातील हवा Amadori rearrangement ऍमाडोरी पुनर्रचना amalgam electrode पारदमिश्र इलेक्ट्रोड amalgamate पारदसंमिश्र करणे amalgamation पारदसंमिश्रण (न.) amalgamator पारदसंमिश्रक (न.) amalgum पारदसंमिश्र (न.), पारदमिश्र (न.) amalinic acid ऍमॅलिनिक आम्ल amber mutant ऍम्बर उत्परिवर्त amber mutation ऍम्बर उत्परिवर्तन amber suppression ऍम्बर दमन ambient condition पर्यावरणी स्थिति ambiguity संदिग्धता (स्त्री.) ambiguous codon संदिग्ध कोडॉन ambivalent codon उभयवृत्ति कोडॉन, ऍम्बिव्हॅलन्ट कोडॉन ambivalent mutation उभयवृत्ति उत्परिवर्तन amblygonite ऍम्ब्लिगोनाइट (न.) amblystegite ऍम्ब्लिस्टेगाइट (न.) amboceptor ऍम्बोसेप्टर (न.) ambrettolic acid ऍम्बेटोलिक आम्ल ameboid अमीबासदृश, अमीबाभ, अमीबॉइड (also ameboid) ameboid अमीबासदृश, अमीबाभ, अमीबॉइड (also ameboid) amelairoside ऍमेलएरोसाइड (न.) American aloe अमेरिकन ऍलोइ americium (Am) अमेरिशिअम (Am) (न.) Ames moisture tester ऍमिस आर्द्रता परीक्षित्र amethopterin ऍमेथोप्टेरिन (न.) amethyst ऍमेथिस्ट (न.), जंबुमणि (पु.) amidation अमायडीकरण (न.), अमायडन (न.) amidation reaction अमायडीकरण अभिक्रिया, अमायडन अभिक्रिया amide group ऍमाइड गट, ऍमाइड समूह amidino group ऍमिडिनो गट (also called guanyl) amidinotransferase ऍमिडिनोट्रान्सफरेज amidopyrine ऍमिडोपायरिन (न.) amidoxime ऍमिडोक्झाइम (न.) amination अमाइनन (न.), अमिनीकरण (न.), अमिनीभवन (न.) amination reaction अमिनीकरण अभिक्रिया amine-oxide group अमाइन-ऑक्साइड गट amino acid accepting RNA ऍमिनो आम्लग्राही RNA amino acid activating enzyme ऍमिनो आम्ल सक्रियकारी विकर amino acid activation ऍमिनो आम्ल सक्रियण amino acid analyser ऍमिनिओ आम्ल विश्लेषित्र amino acid analysis ऍमिनो आम्ल विश्लेषण amino acid composition ऍमिनो आम्ल संघटन amino acid incorporation ऍमिनो आम्ल समावेशन amino acid oxidase ऍमिनो आम्ल ऑक्सिडेज amino acid replacement ऍमिनो आम्ल प्रतिस्थापन amino acid residue ऍमिनो आम्ल अवशेष amino acid sequence ऍमिनो आम्ल क्रम amino acid sequencer ऍमिनो आम्ल क्रमक amino acid side chain ऍमिनो आम्ल पार्श्व शृंखला aminoacidic pathway ऍमिनोऍडिपिक उपमार्ग aminoaciduria ऍमिनो-आम्लमेह (पु.) aminoacil-tRNA ऍमिनोऍसिल-tRNA aminoacil-tRNA site ऍमिनोऍसिल-tRNA स्थान aminobutyrate bypass ऍमिनोब्युटिरेट उपमार्ग aminoglycoside antibiotics ऍमिनोग्लायकोसाइड प्रतिजैविके (न.अ.व.) aminoketone ऍमिनोकीटोन (न.) aminopeptidase ऍमिनोपेप्टिडेज (पु.) aminophenol ऍमिनोफेनॉल (न.) aminopherase ऍमिनोफिरेज (न.) aminophylline ऍमिनोफायलिन (न.) aminopterin ऍमिनोप्टेरिन (न.) aminopurine ऍमिनोप्युरिन (न.) ammeter ऍम्पिअरमापी (पु.), ऍमीटर (पु.), विद्युतधारामापी (पु.) (also amperemeter or amperometer) ammide complex ऍमाइन संकुल ammonate १ ऍमोनेट (न.), २ अमोनीकरण (न.), अमोनिअन (न.) ammonia fixation अमोनिआ स्थिरण ammonia process अमोनिआ प्रक्रिया ammoniacal silver nitrate अमोनिआयुक्त सिल्व्हर नायट्रेट ammoniated iron अमोनिआयुक्त आयर्न ammonification अमोनीकरण (न.) ammonifying अमोनियनकारी (पु.) ammonium chloride अमोनिअम क्लोराइड ammonium molybdate अमोनिअम मॉलिब्डेट ammonium phosphomolybdate अमोनिअम फॉस्फोमॉलिब्डेट ammonium sulphate fractionation अमोनिअम सल्फेट प्रभाजन ammonolysis अमोनिआ अपघटन (न.) ammonotelic organism अमोनिआ उत्सर्गी प्राणी amobarbital ऍमोबार्बिटल (न.) amodiaquine ऍमोडायक्विन (न.) (drug) amoeba अमीबा (पु.) (also ameba) amorphism अस्फटिकता (स्त्री.) amorphous polymer अस्फटिकी बहुवारिक amorphous region (तंतूमधील) अस्फटिकी भाग (of a fibre) amorphous state अस्फटिकी अवस्था, अनियत अवस्था amount १ राशि (स्त्री.), रास (स्त्री.), २ परिमाण (न.) (of a substance) AMP AMP 1 (abbr. of adenosine monophosphate) AMP 2 (abbr. of adenosine-5'-monophosphate) amperometric method धारामापीय पद्धति amperometric titration ऍम्पिअरमितीय अनुमापन amperometry ऍम्पिअरमिति (स्त्री.) amphetamine ऍम्फेटॅमाइन (न.) amphibolic metabolic pathway ऍम्फिबोलिक मेटॅबोलिक मार्ग amphibolite ऍम्फिबोलाइट (न.) amphichromatic ऍम्फिक्रोमॅटिक amphiprogic ऍम्फिप्रोटिक, प्रोटॉनदायीग्राही (able to lose or gain a proton) ampholyte उभयधर्मी विद्युत अपघटनी (स्त्री.) amphoteric detergents उभयधर्मी निर्मलक (पु.अ.व.) amphoteric ion उभयधर्मी आयन amphoteric oxide उभयधर्मी ऑक्साइड amphoteric salt उभयधर्मी क्षार amphoteric solvent उभयधर्मी द्रावक amphotericin B ऍम्फोटेरिसिन बी amphotropine ऍम्फोट्रॉपिन (न.) ampicillin ऍम्पिसिलिन (न.) amplification प्रवर्धन (न.) amplification coefficient प्रवर्धनांक (पु.) (also amplification factor) amu amu (abbr. of atomic mass unit) amyelination अमायलिनन (न.) amygdalic acid ऍमिग्डॉलिक आम्ल amygdophenin ऍमिग्डोफेनिन (न.) amyl ऍमिल- (also called amylo-) amylo- अमायलो- (also called amyl) amylobacter अमायलोबॅक्टर (न.) amylobarbital अमायलोबार्बिटल (न.) amylobarbitone अमायलोबार्बिटोन (न.) amylocellulose अमायलोसेल्युलोज (न.) amyloclastic अमायलोअपघटनी, अमायलोअपघटन (also amylolytic) amyloclastic method अमायलोअपघटन पद्धति amylodextrin अमायलोडेक्स्ट्रिन (न.) amyloform अमायलोफॉर्म (न.) amylogen अमायलोजेन (न.), विद्राव्य स्टार्च (पु.) amyloid ऍमिलॉइड (न.) adj. ऍमिलआभ, ऍमिलाभ amylolysis अमायलोअपघटन (न.)
amylolytic enzyme अमायलोअपघटनी विकर amylolytic fermentation अमायलोअपघटनी किण्वन amylometric method अमायलोमितीय पद्धति amylopectin अमायलोपेक्टिन (न.) amyloplast मंडलवक (न.), अमायलोलवक (न.), अमायलोप्लास्ट (न.) amylopsase अमायलोप्सेज (न.) amylose synthetase अमायलोज सिंथेटेज Anacardiaceae ऍनाकार्डिअसी (स्त्री.) anacardic acid ऍनाकार्डिक आम्ल anacardium ऍनाकार्डिअम (न.) anaciastic अपवर्तनशक्ति- (having refracting powers) anacidity अनाम्लता (स्त्री.) anaerobic वातनिरपेक्षी, विनॉक्सि- anaerobic fermentation वातनिरपेक्षी किण्वन anaerobic glycolysis वातनिरपेक्षी ग्लायकोलयन anaerobic respiration वातनिरपेक्षी श्वसन anaerobiosis वातनिरपेक्ष जीवन (न.), विनॉक्सि जीवन (न.), वातनिरपेक्षता (स्त्री.) anaerobiotic वातनिरपेक्ष जीवीय, वातनिरपेक्षजीविक anaesthesia १ बधिरावस्था (स्त्री.) २ वधिरीकरण (न.) anaesthetic १ बधिरकारी २ बधिर- n. बधिरकारी (औषध इ.) anairobe विनॉक्सि-जीव (पु.) analbuminemia अनाल्ब्युमिनेमिआ (पु.) anallachrom ऍनल्क्रोम (न.) analog computor सादृश्यदर्शी संगणक analog potentiostat सदृश विभवस्थापी analogous १ समधर्मी २ सदृश homologous, similar analogous enzyme variants समधर्मी विकर परिवर्त (पु.अ.व.) analogous series १ समधर्मी श्रेणी २ सदृश श्रेणी analogue समधर्मी (पु.) homologue, समश्रेणीय analogy १ सादृश्य (न.) २ समधर्मता (स्त्री.) analoids ऍनॅलॉइडे (न.अ.व.) analyser crystal विश्लेषक स्फटिक analyser system विश्लेषक संहति analysis विश्लेषण (न.) seperation bioanalysis, जैव विश्लेषण, colourimetric analysis, वर्णमितीय विश्लेषण, conformational analysis, समाविन्यासी विश्लेषण, coulometric analysis, कूलोममितीय विश्लेषण, electroanalysis, विद्युत विश्लेषण, gravimetric analysis, भारात्मक analysis of covariance सहप्रचरण विश्लेषण analysis of variance प्रचरण विश्लेषण analystic वैश्लेषिक, विश्लेषणात्मक (also analytical) analyte विश्लेषणीय (न.), विश्लेष्य (न.) analytical balance वैश्लेषिक तराजू, विश्लेषणात्मक तुला analytical biochemistry विश्लेषणात्मक जीवरसायनशास्त्र analytical chemistry विश्लेषणात्मक रसायनशास्त्र analytical equation विश्लेषणात्मक समीकरण analytical method विश्लेषणात्मक पद्धति analytical operation वैश्लेषिक क्रिया, विश्लेषणात्मक क्रिया analytical procedure वैश्लेषिक कार्यपद्धति, विश्लेषणात्मक कार्यपद्धति analytical reaction विश्लेषणात्मक अभिक्रिया analytical reagent विश्लेणात्मक अभिकारक (abbr. A.R.) analytical separation विश्लेषणात्मक विलगन analytical test विश्लेषणात्मक चाचणी analytical ultracentrifuge विश्लेषणात्मक पराअकेंद्रित्र analytical weight वैश्लेषिक वजन anamolous dispersion असंगत अपस्करण anaphase पश्चावस्था (स्त्री.) anaphoresis ऋणकण-संचलन (न.) anaphylactic response अपप्रतिरक्षी प्रतिसाद anaphylactic shock अपप्तरिरक्षाकारी आघात anaphylatoxin अपप्रतिरक्षा (स्त्री.) anaplerotic reaction चयापचयी कार्बनयोजी अभिक्रिया anarcotine ऍनार्कोटिन (न.) anchored compound निबंधित संयुग anchoring group निबंधन गट, निबंधन समूह ancillary product साह्यभूत उत्पाद andalusite ऍण्डॅल्युसाइट (न.) Andersen's disease ँडरसन विकार andradite ऍण्ड्राडाइट (न.) androgen १ ँड्रोजेन (न.) २ पुंजन (न.) andromedotoxin ँड्रोमेडोटॉक्झिन (न.) andrometoxin ँड्रोमेटॉक्झिन (न.) androstane ँड्रोस्टेन (न.) androsterone ँड्रोस्टिरोन (न.) anemia १ अरक्तता (स्त्री.) २ पांडुरोग (पु.) (also anaemia) anemic अरक्तजन्य (also anaemic) anemometer पवनवेगमापी (स्त्री.), पवनदाबमापी (स्त्री.) aneroid barometer निर्द्रव्य हवादाबमापी anesthesin ऍनेस्थेसिन (न.) anesthesiophore बधिरकारी गट (पु.) anesthetic derug बधिरकारी औषध anesthetic valve बधिरकारी झडप aneurysm १ (of artery) धमनी विस्फारण (न.), २ धमनी अर्बुद (पु.) angico gum ँजिको झाडाचा डिंक angiology वाहिनीशास्त्र (न.) angioma वाहिनी अर्बुद (पु.) angioneurosin नायट्रोस्लिसरिन (न.) angiosperm ँजिओस्पर्म (न.) angiotensin ँजिओटेंसिन (न.) (also angiotonin) angiotensinogen ँजिओटेंसिनोजेन (न.) angle of incidence आपतन कोन Angstrom unit ँगस्ट्रॉम एकक angular compound कोनीय संयुग angular dispersion कोनीय अपस्करण angular methyl group कोनीय मेथिल गट, कोनीय मेथिल समूह angular momentum कोनीय संवेग angular momentum quantum number कोनीय संवेग क्वांटम अंक angular velocity कोनीय वेग anhidrotic स्वेदहारी औषध (न.) anhydride अनहायड्राइड (न.) anhydrobiosis निर्जवजीविता (स्त्री.) anilism ऍनिलिन बाष्प-विषबाधा (स्त्री.) animal charcoal प्राणिज कोळसा animal harmone प्राणिज संप्रेरक animal protein factor प्राणीप्रथिनकारक (पु.) (also called vitamin B12 or cyanocobalamine) animal starch प्राणिज स्टार्च animal toxin पाणिज विषद्रव्य animal virus प्राणिज विषाणु anion ऍनायन (पु.), ऋणायन (न.) anion exchanger ऋणायन विनिमयक anion respiration ऋणायन श्वसन anion-exchange resin ऋणायन-विनिमय राळ anion-sensitive membrane electrode ऋणायन संवेदी पटल इलेक्ट्रोड anionic detergent ऋणायनी निर्मलक anionic polymerisation ऋणायनी बहुवारिकन anionotrophy ऋणायनचलसमघटकता (स्त्री.) ionotropy, आयनचलसमघटकता, prototropy, प्रोटॉन चलसमघटकता anisaldehyde ऍनिसाल्डिहाइड (न.) anisotropic विषमानुवर्ती, असमदिक, विषमदिक (also aelotropic) anisotropic band विषमानुवर्ती पट्टा anisotropic crystal विषमदैशिक स्फटिक, विषमदिक स्फटिक anisotropic crystal विषमदैशिक स्फटिक, विषमदिक स्फटिक anisotropy विषमानुवर्तिकता (स्त्री.) (also aeolotropy) anneal अनुशीतन करणे, सावकाश निववणे annealing chamber अनुशीतन कक्ष annealing temperature अनुशीतन तापमान
annihilation १ नाशन प्रारण २ परिशून्यन प्रारण annular वलयाकार-, वलयाकृति-, कंकणाकृति- anode depolariser ऍनोड विधुवक anode rays ऍनोड किरण (पु.अ.व.) anodic deposit ऍनोडी निक्षेप anodic electrodeposition ऍनोडी विद्युत निक्षेपण anodic polarogram ऍनोडी पोलॅरोग्रॅम anodic stripping analysis ऍनोडी अपखंडनी विश्लेषण anodynin ऍनोडायनिन (न.) (also called antipyrine) anomalous osmosis असंगत परासरण anomalous valency असंगत संयुजा, अनियमित संयुजा anomaly असंगति (स्त्री.), असंगतता (स्त्री.) anomeric carbon ऍनोमरी कार्बन anomeric effect ऍनोमरी प्रभाव anomite ऍनोमाइट (न.) (विशिष्ट लिथिअमयुक्त खनिज) anonaceine ऍनोनॅसीन (न.) (एक प्रकारचे अल्कलॉइड) anorthic त्रिअक्षी (also triclinic) anorthite ऍनॉर्थाइट (न.), (त्रिअक्षी कॅल्शिअम ऍल्युमिनिअम सिलिकेट) anorthosite ऍनॉर्थोसाइट (न.) (अग्निजन्य फेल्स्पार) anoxemia रक्तातील ऑक्सिन्यूनता (स्त्री.), ऍनॉक्सिरक्तता (स्त्री.) (also anomaemia) anoxia ऍनॉक्सिता (स्त्री.), ऊतींमधील ऑक्सिन्यूनता (स्त्री.) (also hypoxia) anoxybiontic विनॉक्सिजीवीय ant oil मुंगी तेल (also called furfural) antagonist प्रतिरोधी (पु.) antalkaline प्रति अल्कधर्मी antazoline hydrochloride ऍन्टॅझोलाइन हायड्रोक्लोराइड ante-pneumatic carbon उपान्त्यपूर्व कार्बन anthelmintic ऍन्थेल्मिटिक (न.), कृमि निर्मूलक (न.) anthocyanidin ऍन्थोसायनिडिन (न.) anthocyanin ऍन्थोसायनिन (न.) anthoxanthin ऍन्थोक्झॅन्थिन (न.) anthraconite ँथाकोनाइट (न.) anthradiquinone ँथाडायक्विनोन (न.) anthraflavine ँथाफ्लेव्हिन (न.) anthranilic acid ँथानिलिक आम्ल anthranthrene ँथांथीन (न.) anthrapurpurin ँथापर्प्युरिन (न.) anthraquinol ँथाक्विनॉल (न.) anthraquinone ँथाक्विनोन (न.) anthraquinone dyes ँथाक्विनोन रंजक (पु.अ.व.) anthraquinoneosadiazole dyes ँथाक्विनोन-ऑक्झॅडायाझोल रंजक (पु.अ.व.) anthrasol dyes ँथासोल रंजक (पु.अ.व.) anthrone reaction ँथोन अभिक्रिया anti १ प्रति २ (as, in geometric isomerism) पार- anti-black-tongue factor जिव्हाकृष्णतारोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin B5 or nicotinic acid or antipellagric vitamin)
anti-catalyst प्रति-उत्प्रेरक (पु.) anti-diazo compounds पार-डायऍझो संयुगे (न.अ.व.) anti-infective vitamin संसर्गरोधी जीवनसत्त्व, संसर्गरोधी व्हिटॅमिन (also called antixerophthalmic factor or vitamin A) anti-logarithm प्रति लागरिथम (पु.) anti-neutron प्रतिन्यूट्रॉन (पु.) anti-staling agent शिळवण प्रतिबंधकारी anti-stokes line प्रति-स्टोक्स रेषा anti-syn isomerism पार-अपार समसूत्रता antialdoxime पार-अल्डोक्झाइम (न.) antiallpecia vitamin प्रति अल्पीसिआ जीवनसत्त्व antianaphylactin प्रति ऍनाफायलॅक्टिन (न.) antiantibody प्रतिप्रतिद्रव्य (न.) antiantitode प्रति उतारा (पु.) antiarrythmic drugs ह्रद्स्पंद नियामक औषधे (न.अ.व.) antiarthritic सांधेदुखीरोधी antiauxin प्रतिवृद्धिनियामक (न.), प्रति ऑक्झिन (न.) antibacterial जीवाणुरोधी n. जीवाणुरोधक (न.) antiberiberi बेरीबेरीविरोधी antiberiberi factor बेरीबेरीविरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin B1 or thiamine or antineutrric vitamin or oryzomin) antibiennonrrhagic परमारोधक (न.), पूयमेहरोधक (न.) antibilious पित्तशामक (न.) antibiosis प्रतिजीविता (स्त्री.) antibiotic प्रतिजैविक (न.) antibody diversity प्रतिद्रव्य विभिन्नता (also called antibody heterogeneity) antibody fixation प्रतिद्रव्य स्थिरण antibody formation प्रतिद्रव्य घडण antibody heterogeneity प्रतिद्रव्य बहुविधता (also called antibody diversity) antibody response प्रतिद्रव्य प्रतिसाद antibody response प्रतिद्रव्य प्रतिसाद antibody specificity प्रतिद्रव्य विशेषता antibody titer प्रतिद्रव्य अनुमाप antibody valence प्रतिद्रव्य संयुजा antibody-binding fraction प्रतिद्रव्य-बंधी अंश antibody-excess zone प्रतिद्रव्य-आधिक्य क्षेत्र antibonding orbital प्रतिबंधी कक्षिका anticachetic कुपोषणहारक (पु.) anticancer compound कर्करोगरोधी संयुग anticarcinogenesis कर्कजननरोध (पु.) anticatalase ँटिकॅटॅलेज (न.) anticholinesterase ँटिकोलिनएस्टरेज (न.) anticlockwise प्रतिघटि (also counter-clockwise) anticoagulin (कीटकांच्या लाळेतील) साकळणरोधी द्रव्य (न.) anticodon ँटिकोडॉन (न.) (also called codon-recognising site) anticompetitive inhibitition अस्पर्धात्मक संदमन anticomplement प्रतिपूरक (पु.) anticomplement fluroscent antibody technique प्रतिपूरक प्रतिदीप्त प्रतिद्रव्य तंत्र anticonformation प्रतिसमाविन्यास (पु.) anticytotoxin प्रतिपेशीविष (न.) antidepressants विषण्णतारोधके (न.अ.व.) antidermatosis vitamin त्वचारोगरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin B3 or pantothenic acid) antideuretic प्रतिमूत्रवर्धी, प्रतिमूत्रल-, मूत्रलरोधी n. प्रतिमूत्ररोधक (न.), मूत्रलरोधक (न.) antideuretic harmone प्रतिमूत्रवर्धी संप्रेरक antidiuresis प्रतिमूत्रवर्धन (न.), मूत्रलतारोध (पु.) antidotal agent उतारा (पु.) (also antidote) antidotal therapy उताऱ्याची उपचार पद्धती antidysenteric आमांशरोधी n. आमांशरोधक (न.) antiemitic प्रतिवमनकारी n. प्रतिवमनकारक (न.) antienzyme प्रतिविकर (पु.) antifebrin ँटिफेबिन (न.), ज्वरांतक (न.) antiferromagnetic प्रतिफेरोचुंबकीय antiferromagnetism प्रतिफेरोचुंबकत्व (न.) antifoaming agent फेननाशक (पु.) antiform ँटिरूप (न.), पाररूप (न.) synform antifungals कवकनाशके (न.अ.व.) antigalactic दुग्धस्त्रावरोधी antigen प्रतिजन (न.), प्रतिद्रव्यजनक (पु.), ँटिजेन (न.) antigen binding capacity प्रतिजन बंधक क्षमता antigen tolerance प्रतिजन सह्यता antigen valence प्रतिजनी संयुजा antigen-antibody complex प्रतिजन-प्रतिद्रव्य अभिक्रिया antigen-antibody reaction प्रतिजन-प्रतिद्रव्य अभिक्रिया antigen-excess zone प्रतिजन-आधिक्य क्षेत्र antigenantibody latice प्रतिजन-प्रतिद्रव्य जालक antigenic competition प्रतिजनी स्पर्धा antigenic conversion प्रतिजनी रूपांतर antigenic deletion प्रतिजनी विलोपन antigenic determinant प्रतिजनी निर्धारक antigenicity प्रतिजनत्व (न.) antiglobulin ँटिग्लोब्युलिन चाचणी antihaemolytic लोहितपेशीलयरोधी antihaemophilic factor जीवद्रव्य रक्तसाकळण घटक, थॉम्वोप्लास्टिन जनक (also plasma thromboplastic factor or thromboplastinogen) antihemophilic factorr हिमोफिलिआरोधी घटक (पु.) (abbr. AHF) antihemophilic globulin हिमोफिलिआरोधी ग्लोब्युलिन (abbr. AHG) antihemorhegic factor रक्तस्त्रावरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin K) antihistamine ँटिहिस्टॅमीन (न.) antihistaminic ँटिहिस्टॅमिनी antihistaminics हिस्टॅमीनरोधके (न.अ.व.) antihormone प्रतिसंप्रेरक (न.), प्रतिहार्मोन (न.) antihuman globulin मानवविरोधी ग्लोब्युलिन (abbr. AHG) antihypo ँटिहायपो (न.) (पोटॅशिअम परकार्बोनेट) antiknock अपस्फोटरोधी (पु.) antilithic मूतखडा विरघळवणारा (पु.), अश्मरीविलयी (पु.) antiluetic उपदंशरोधक (न.) (also antisyphilitic) antiluetin ँटिल्युएटिन (न.) antilymphocyte serum लसीकापेशीरोधी रक्तद्रव्य (न.) (abbr. ALS) antilysin लायसिनरोधी रक्तीय द्रव्य (न.) antilyssic जलभीरोधी, आलर्करोधक (न.) antimalarial मलेरिआरोधी n. मेलरिआरोधक (न.) antimers प्रतिविन्यासी (न.) antimetabolite जयापचयरोधी (पु.), प्रतिचयापचयी (पु.) (also metabolic antagonist) antimicrobial spectrum प्रतिसूक्ष्मजीवी पंक्ति, प्रतिसूक्ष्मजीवी स्पेक्ट्रम antimonate ँटिमोनेट (न.) (also antimoniate) antimonial glass ँटिमोनी काच antimonious ँटिमोनिअस, ँटिमोनस (also antimonous) antimony (Sn) ँटिमनी (Sb) (न.) antimony halide ँटिमनी हॅलाइड antimutagen उत्परिवर्तकरोधी (पु.) antineoplastic कर्करोगरोधी antineoplastics कर्करोगरोधके (न.अ.व.) antineuritic vitamin ँटिन्युरिटिक जीवनसत्त्व, ँटिन्युरिटिक व्हिटॅमिन, चेताविकाररोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin B1 or thiamine or oryzamine or antiberiberi factor) antinode प्रतिनिस्पंद (पु.) antioxidant ऑक्सिडीकरणरोधी (पु.), ऑक्सिडनरोधी (पु.) antiparallel chain प्रतिसमांतर शृंखला antiparallel spin प्रतिसमांतर आभ्राम antiparallel strand प्रतिसमांतर वेलापट्टी antiparasite परजीवरोधी (पु.) antiparticle प्रतिकण (पु.)
antipellagric vitamin पेलाग्रारोधी जीवनसत्त्व, पेलाग्रारोधी व्हिटॅमिन (also called vitamin B5 or nicotinic acid or anti-black-tongue factor) antipepsin पेप्सिनरोधी (पु.) antipernicious anemia factor तीव्र पांडुरोगरोधी जीवनसत्त्व antiperosis vitamin पेरोसिसरोधी जीवनसत्त्व, कुक्कुटपादविरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin Bp) antipodagric वातरक्तरोधी (पु.), गाऊटरोधी (पु.) antipode प्रतिविन्यासी (पु.) antipolarity प्रतिधुवता (स्त्री.) antiproton ँटिप्रोटॉन (पु.) antipyretics ज्वररोधके (न.अ.व.) antipyrine ँटिपायरिन (न.) (also called anodynin) antipyrotic दाहव्रणरोधी (पु.) antirachitic vitamin मुडदूसरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin D) antirheumatin ँटिङ्हुमॅटिन (न.) antiscorbutic factor स्कर्व्हीरोधी जीवनसत्त्व (also called vitamin C or asorbic acid) antisepsin ँटिसेप्सिन (न.) antisepsis पूतिरोध (पु.), प्रतिपूतिता (स्त्री.) antiseptic पूतिरोधी n.पूतिरोधक (न.) antiseptin ँटिसेप्टिन (न.) antiseptol ँटिसेप्टॉल (न.) antiserum प्रतिलस (स्त्री.), प्रतिसीरम (न.) antispasmin ँटिस्पॅस्मिन (न.) antispasmodic स्नायुआकुंचन नियामक n.स्नायुआकुंचन नियामक (न.) antistat ँटिस्टेट (न.) (also called antistatic agent) antistatic agent स्थितिक विद्युत रोधक (also called antistat) antistatic fibre स्थितिक विद्युत रोधी तंतु antisterlity factor वंध्यतारोधी जीवनसत्त्व (also called fertility vitamin or tocopherol or vitamin E) antisudorific अतिस्वेदरोधी antisymmetrical wave-function प्रतिसममित तरंगफल antithrombin थॉम्बिनरोधी (पु.) antithyroid agent अवटुरोधी (पु.) antitoxin जीवविषरोधक (पु.), जीवविषरोधी द्रव्य (न.) antitumor antibiotic अर्बुदरोधी प्रतिजैविक antitumor antimetabolite अर्बुदरोधी प्रतिचयापचयित antitussin खोकलारोधी (पु.) antitymor antibiotic अर्बुदरोधी प्रतिजैविक antivenon सर्पविषरोधी (पु.) antiviral विषाणुरोधी (पु.) antiviral protein विषाणुरोधी प्रोटीन (abbr. AVP) antivitamin जीवनसत्त्वरोधी (पु.) antixerophthalmic factor नेत्रशुष्कतारोधी जीवनसत्त्व (also called antiinfective vitamin or vitamin A) antoiprothrombin प्रोथॉम्बिनरोधी anucleate अकेंद्रकी (स्त्री.) apatite ऍपाटाइट (न.) (ore) aperiodic polymer अनावर्ती बहुवारिक aperture रंध (न.), छिद्र (न.) aperture ratio छिद्र गुणोत्तर aperture width छिद्र रूंदी apex शिरोबिंदु (पु.), शिखाग्र (न.) aphrosiderite ऍफोसिडेराइट (न.) aphthitalite ऍफ्थिटलाइट (न.) aplasia १ सदोष विकसन (न.) २ अविकसन (न.) aplome ऍप्लोम (न.) (garnet) APNS APNS (थोरिन) (also known as thorin) (1(o-Arsonophenylazo)-2-naphtol-3, 6-disulfonic acid) apocamphoric acid ऍपोकॅम्फोरिक आम्ल apocholic acid ऍपोकोलिक आम्ल apocrenic acid ऍपोक्रेनिक आम्ल apocyanines ऍपोसायनिने (न.अ.व.) apoenzyme प्रथिनविकरांग (न.), ऍपोएन्झाइम (न.) apoferitin ऍपोफेरिटिन (न.), फेरिटिन प्रोटीन घटक (पु.) apomorphine ऍपोमॉर्फीन (न.) apophylite ऍपोफायलाइट (न.) apoprotein ऍपोप्रोटीन (न.) apoquinamine ऍपोक्विनामाइन (न.) apoquinine अ२पोक्विनाइन (न.) aposapronone ऍपोसॅफानोन (न.) apparatus उपकरण (न.), उपकरण संच (पु.) accessory. उपसाधन, appliance, उपयंत्र, contrivance, यंत्रक, device, साधन, gadget, कळयंत्र, implement, अवजार, instrument, उपकरण, tool, हत्यार apparent competitive inhibition आभासी स्पर्धात्मक संदमन apparent equillibrium constant आभासी समतोल स्थिरांक apparent equillibrium quotient आभासी समतोल भाग apparent expansion आभासी प्रसरण apparent mass आभासी वस्तुमान apparent power आभासी शक्ति apparent specific volume आभासी विशिष्ट आकारमान appatent mass आभासी वस्तुमान appatent power आभासी शक्ति appliance उपयंत्र (न.) apparatus applied chemistry उपयोजित रसायनशास्त्र applied-chemical technology उपयोजित रासायनिक तंत्रशास्त्र apply १ उपयोजन करणे २ लागू करणे, लागू होणे approximately जवळजवळ, निकटतः approximation १ निकटन (न.) २ स्थूलमानन (न.) aprotic solvent ऍप्रॉटिक द्रावक APS APS (abbr. of adenosine-5'-phospho-sulfate) apurinic acid ऍप्युरिनिक आम्ल apyrimidinic acid ऍपायरिमिडिनिक आम्ल aqua-fortis तीव्र नायट्रिक आम्ल (न.) aqueous extract जलीय निष्कर्ष aqueous humour नेत्रोद (न.) aqueous solution जलीय द्रावण aquo complex ions जल-संकुल आयन (पु.अ.व.) aquo-system जलीय-पद्धति (स्त्री.) arbitrary यादृच्छिक, स्वेच्छानुसारी arbovirus अर्बोविषाणु (पु.) arc furnace प्रज्योत भट्टी arc process आर्क प्रक्रिया, प्रज्योत प्रक्रिया arc spectroscopy प्रज्योत पंक्तिदर्शन arc-lamp प्रज्योति (स्त्री.) arc-lamp प्रज्योति (स्त्री.) arc-light source प्रज्योत उद्गम Archibald method आर्किबाल्ड पद्धति area १ क्षेत्र (न.) २ क्षेत्रफळ (न.) magnitude argentation chromatography रजत वर्णलेखन argentiferous lead रजतयुक्त शिसे argentimetric method रजतमितीय पद्धति argentimetric titration रजतमितीय अनुमापन argentimetry अर्जेण्टिमिति (स्त्री.), रजतमिति (स्त्री.) argentum (Ag) सिल्व्हर (Ag) (न.), चांदी (स्त्री.), रूपे (न.), रजत (न.) (silver) arginine cycle आर्जिनाइन चक्र (also called urea cycle) arginine vasopressin आर्जिनाइन व्हॅसोप्रेसिन (abbr. AVP) argininosuccinuria आर्जिनिनोसक्सिनिक आम्लमूत्रता (पु.) argon अर्गॉन (Ar) (न.) (Ar) arithmatic mean गणित माध्य Arndt alloy आर्ण्ट संमिश्र Arnold's base reagent अर्नाल्डचा आम्लरिकारक aromatic amino acid ऍरोमॅटिक ऍमिनो आम्ल aromatic compound ऍरोमॅटिक संयुग aromatic group ऍरोमॅटिक गट aromatic hydrocarbon ऍरोमॅटिक हायड्रोकार्बन aromatic polyamide ऍरोमॅटिक पॉलीऍमाइड aromatic sextet ऍरोमॅटिक षट्क aromaticity ऍरोमॅटिकता (स्त्री.) aromatics ऍरोमॅटिक संयुगे (न.अ.व.) aromatisation reaction ऍरोमॅटिकीकरण अभिक्रिया arrangement १ मांडणी (स्त्री.), रचना (स्त्री.) २ व्यवस्था (स्त्री.) alignment, संरेखन, array, विन्यास, configuration, आविन्यास, constitution, घडण, structure, संरचना array विन्यास (पु.) arrangement Arrhenious activation energy अऱ्हेनिअस सक्रियण ऊर्जा Arrhenious equation अऱ्हेनिअस समीकरण Arrhenious piot अऱ्हेनिअस आलेख Arrhenious theory अऱ्हेनिअस सिद्धांत Arrhenious theory of electrolytic dissociation अऱ्हेनिअसचा विद्युत अपघटनी विचरण सिद्धांत arsenate (As) आर्सेनेट (न.) arsenic (As) आर्सेनिक (As) (न.) adj. आर्सेनिक- arsenic acid आर्सेनिक आम्ल arsenic purifier आर्सेनिक विशुद्धक arsenicals आर्सेनीय औषधिद्रव्ये (न.अ.व.), आर्सेनिकयुक्त औषधिद्रव्ये (न.अ.व.) arsenious आर्सेनिअस (also arsenous) arsenious oxide आर्सेनिअस ऑक्साइड arsenite solution आर्सेनाइट द्रावण arsenopyrite आर्सेनोपायराइट (न.) arsonation reaction आर्सीनीकरण अभिक्रिया arsphenamine आर्स्फेनामाइन (न.) artefact कृत्रिम (न.), कृतक (न.) (also artifact) arteriosclaerosis धमनीकाठिण्य (न.) Arthus reaction आर्थसची प्रतिजननिर्मित ऍलर्जी, आर्थसचे प्रतिजननिर्मित वावडे artificial fibre manmade fibre artificial field कृत्रिम क्षेत्र artificial indction कृत्रिम प्रवर्तन artificial nitrogen fixation कृत्रिम नायट्रोजन बद्धन artificial radio-active element प्रेरित किरणोत्सारी मूलद्रव्य, कृत्रिम किरणोत्सारी मूलद्रव्य artificial radio-activity कृत्रिम किरणोत्सारिता (also called indced radio-activity) artificial resin कृत्रिम रेझिन, कृत्रिम राळ artificial silk कृत्रिम रेशीम aryl grop ऍरिल गट, ऍरिल समूह arylamines ऍरिल अमाइने (न.अ.व.) arylation reaction ऍरिलीकरण अभिक्रिया asafetida ऍसाफेटिडा (स्त्री.), हिंग (पु.) (also asafoetida) asbestine ऍस्बेस्टाइन (न.) ascaridol ऍस्कॅरिडॉल (न.) (drug) ascaris ऍस्कॅरिस (न.), जंत (पु.) ascending boundary आरोही सीमा ascending chromatography आरोही वर्णलेखन ascending development आरोही विकसन Aschheim-Zondek test ऍस्चेइम-झोंडेक चाचणी Ascoli test १ वलयदायी चाचणी २ अवक्षेपण चाचणी (ऍन्थॅक्स प्रतिजनसाठी) ascorbic acid ऍस्कॉर्बिक आम्ल (also called vitamin C or antiscorbutic factor) ash रक्षा (स्त्री.), राख (स्त्री.) ashless filter paper निर्भस्मी गाळणी कागद Asn 1 (abbr. of asparagine) Ans 2 (abbr. of asparaginyl) Asp Asp 1 (abbr. of aspaaspartic acid) Asp 2 (abbr. of aspartyl) Asp asparate transcarbamylase ऍस्पार्टेट ट्रान्सकार्बन अमायलेज aspargine ऍस्पाराजिन (न.) (abbr. Asn) asparginyl ऍस्पाराजिनिल (न.) (abbr. Asn) aspartic acid ऍस्पार्टिक आम्ल (abbr. Asp) aspartyl ऍस्पार्टिल (न.) (abbr. Asp) asphaltic bitumen ऍस्फाल्टी बिटुमेन aspirator-brner चूषित्र-ज्वालक (पु.) aspirin ऍस्पिरिन (न.) (drug) assay कस लावणे आमापन करणे n. आमापन (न.) assimilate सातमीकरण करणे, सात्मीकरण होणे assimilation सात्मीकरण (न.) assimilatory १ सात्मीकरण २ सात्मीकरणजात associated liquid सहचारी द्रव, संबद्ध द्रव association colloid सहचरण कलिल association constant सहचरण समतोल स्थिरांक association number सहचरणांक (पु.) astatine (At) अस्टॅटिन (At) (न.) astigmatic image अबिंदुक प्रतिमा astrazone dyes ऍस्ट्राझोन रंजक (पु.अ.व.) asymmetric असममित, असममितीय (also assymetrical) asymmetric carbon असममितीय कारबन asymmetric carbon atom असममितीय कार्बन अणु asymmetric centre असममित केंद्र asymmetric compound असममित संयुग asymmetric induction असममित प्रवर्तन asymmetric synthesis असममित संश्लेषण asymmetric unit असममित एकक asymmetrical stretching vibration असममितीय प्रताननी कंपन asymmetry असममिति (स्त्री.) asymmetry control असममित नियंत्रण asymmetry factor असममिति कारक asymmetry potential असममिति विभव asymmetry ratio असममिति गुणोत्तर asynchronous growth असंकालिक वाढ asynchronous muscle असंकालिक स्नायु atactic polymer स्वैरशाखी बहुवारिक atactic polypropylene fibres स्वैरशाखी पॉलीप्रॉपिलीन तंतू (पु.अ.व.) atherosclerosis ऍथेरोकाठिण्य (न.) atmolysis विसरणद्वारा वायु-विलगन (न.) atmospheric gases वातावरणीय वायु atmospheric oxidation वातावरणी ऑक्सिडन atmospheric pressre वातावरणीय दाब atom अणु (पु.) molecle, रेणु, particle, कण atomic अणु-, अण्वीय, आण्विक atomic absorption अणु-अवशोषण (न.) atomic absorption spectrophotometry अणु-अवशोषण पंक्तिअनुदीप्तिमिति (abbr. AAS) atomic crystal आण्विक स्फटिक atomic emmision आण्विक उत्सर्जन atomic florescence flame spectrometry आण्विक प्रतिदीप्ति ज्योत पंक्तिमिति atomic fluorescence आण्विक प्रतिदीप्ति atomic hydrogen अणावीय हायड्रोजन atomic mass unit अणु वस्तुमान एकक (abbr. amu) (also atomic weight unit) atomic model अणु प्रतिकृति atomic orbital अणु कक्षिका atomic radius अणु त्रिज्या atomic refraction अणु अपवर्तन atomic spectroscopy अणु पंक्तिदर्शन atomic spectrum अणु पंक्ति atomic structure अणु संरचना atomic theory अणु सिद्धांत atomic weight अणुभारांक (पु.) atomic weight unit atomic mass unit atomic-absorption spectroscopy अणु-अवशोषण पंक्तिदर्शन atomicity अणुता (स्त्री.), आण्विकता (स्त्री.) atomisation १ कणन (न.), तुषारीकरण (न.) २ अणु विलगन (न.) atomiser कणित्र (न.), तुषारित्र (न.) grinder atoxyl ऍटॉक्झिल (न.) (drug) ATP ATP 1(abbr. of Adenosine triphosphate) ATP 2 (abbr. of Adenosine-5'-triphosphate) ATP regenerating system एटीपी पुनर्निर्मिति विकर संस्था ATPase ATPase (abbr. of adinosine triphophate) atrolactic acid ऍट्रोलॅक्टिक आम्ल attenated total reflectance क्षीणित पूर्ण परावर्तकता attenuate १ क्षीणित २ विरलित attenuation १ क्षीणन (न.) २ विरलन (न.) attribute १ धर्म (पु.), अंगगुण (पु.) २ गुणविशेष (पु.) quality aurum (AU) गोल्ड (Au) (न.), सोने (न.), सुवर्ण (न.) (gold) auto-fermentation स्वयं किण्वन (न.) auto-oxidation स्वयं ऑक्सिडन (न.) (also autoxidation) autoactivation स्वयंसक्रियण (न.) autoallergic स्वयं ऍलर्जीजन्य autoallergy स्वयं ऍलर्जी (स्त्री.) autoanalyser स्वयं विश्लेषित्र (न.) autocatalysis स्वयं उत्प्रेरण (न.) autocatalytic स्वयं उत्प्रेरित autocatalytic induction स्वयं उत्प्रेरित प्रवर्तन autocatalytic reaction स्वयं उत्प्रेरित अभिक्रिया autodecomposition स्वयं अपघटन (न.) autofluorescence स्वयंप्रतिदीप्ति (स्त्री.) autoimmune complement fixation स्वयंप्रतिक्षम परिपूरक बद्धन (abbr. AICF) autoinduction स्वयंप्रवर्तन (न.) automatic analyserr स्वयंचलित विश्लेषित्र automatic difractometer स्वयंचलित विवर्तनमापी automatic integrator स्वयंचलित संकलक automatic pipette स्वयंचलित पिरेट, स्वयंचलित शोषनळी automatic titrator स्वयंचलित अनुमापित्र automutagen स्वयं उत्परिवर्तकारी (पु.) autoprotolysis ऑटोप्रोटोलिसिस (न.), स्वयंप्रोटॉन हस्तांतरण (न.), स्वयंप्रोटॉन स्थलांतरण (न.) autoprotolysis constant स्वयंप्रोटॉन हस्तांतरण स्थिरांक autoradiography किरणोत्सारचित्रण (न.) autoretardation स्वयंमंदन (न.) autosome अलिंगी गुणसूत्र (न.) autoxidation auto-oxidation auxiliary complexing agent सहायक संकुलक auxiliary electrode साह्यकारी इलेक्ट्रोड auxiliary pigment साह्यकारी वर्णक auxiliary product साह्यकारी उत्पाद auxiliary valency साह्यकारी संयुजा, सहायक संयुजा (also auxiliary valence) auxochrome वर्णवर्धक (पु.), वर्णवर्धी (पु.) available energy उपलब्ध ऊर्जा available power उपलब्ध शक्ति avalanche अवधाव (पु.), लोट (पु.) avenin ऍव्हेनिन (न.) (ओटमधील गोलाकार प्रोटीन) average affinity सरासरी आसक्ति average bond energy सरासरी बंध ऊर्जा average deviation सरासरी विचलन average life सरासरी आयुष्य average moleclar weight सरासरी रेणु भारांक avitaminosis व्हिटॅमिनहीनता विकार (पु.), जीवनसत्त्वहीनता विकार (पु.) AVP AVP 1 (abbr. of antiviral protein) AVP 2 (abbr. of arginine vasopressin) awu awu (abbr. of atomic weight unit) axerophthol ऍक्झेरोफ्थॉल (न.) (also vitamin A1 or retinol) axial sbstituent अक्षीय प्रतियोजी axis of ordinates कोटिअक्ष (पु.) axis of precession precession axis axis of rotation घूर्णन अक्ष axis of rotational symmetry घूर्णीय सममिति अक्ष
axis of symmetry सममिति अक्ष axis of symmetry सममिति अक्ष axis off abscissas भुजाक्ष (पु.) axon ऍक्झॉन (न.), अक्षतंतु (पु.) axoplasm अक्षतंतुद्रव्य (न.) azalactone ऍझॅलॅक्टोन (न.) azaserine ऍझासेरीन (न.) (antibiotic) azeotropic distillation सहबाष्पी ऊर्ध्वपातन azeotropic mixture सहबाष्पी मिश्रण azidin blue ऍझॅडिन ब्लू, ऍझॅडिन निळा (also trypan blue) azimido ऍझिमिडो (न.) (also azimino) azimuthal quantum number दिगंशीय क्वांटम अंक, ऍझिम्युथल क्वांटम अंक azlon ऍझलॉन (न.), प्रोटीनवस्त्रतंतु (पु.) azo coupling reaction ऍझो युग्मन अभिक्रिया azobenzene ऍझोबेन्झीन (न.) azobenzoic acid ऍझोबेन्झोइक आम्ल azoic coupling component ऍझो-युग्मन घटक azoprotein ऍझोप्रोटीन (न.), ऍझोप्रथिन (न.) azorubin ऍझोरूबिन (न.) (गाजरजन्य लाल खाद्यरंग) (also carmoisine) azosulphonic acid ऍझोसल्फोनिक आम्ल B B (बोरॉन) (symbol of boron) B complex बी व्हिटॅमिन समूह, बी जीवनसत्त्व समूह (also vitamin B complex or vitamin B group) B-galactosidase बीटा-गॅलॅक्टोसायडेज (पु.) B-ketoadipate pathway बीटा केटोऍडिपेट मार्ग bacillus बॅसिलस (पु.), दंडाणु (पु.) bacillus Calmette-Gue'rin बॅसिलस कॅल्मेट गुरिन (abbr. BCG) bacitracin बॅसिट्रॅसिन (न.) back bonding पश्च बंधन, क्षतिपूरक बंध back electromotive force विरोधी विद्युतगामक बल (abbr. back EMF) back EMF विरोधी EMF (abbr. of back electromotive force) back scattering पश्च विकिरण back titration पश्च अनुमापन background correction पार्श्व दुरूस्ती background count पार्श्व गणन backward reaction प्रतिगामी अभिक्रिया bacon संस्कारित सूकरमांस (न.) (डुकराचे मांस) bacterial जीवाणु-, जीवाण्वीय bacterial neucleus जीवाणू केंद्रक bacterial virus जीवाणुभक्षी (पु.) (also bacteriophage) bactericide जीवाणुनाशक (पु.) bacteriological १ जीवाणुविषयक २ जीवाणुशास्त्रीय bacteriological filter जीवाणु निस्यंदक, जीवाणु गाळणी bacteriology जीवाणुशास्त्र (न.) bacteriolysis जीवाणुविघटन (न.) bacteriophage bacterial vitus bacteriorhodopsin जीवाणु ऱ्होडोप्सिन (न.) bacteriostatic जीवाणुनिरोधी bad conductor दुर्वाहक (पु.) Baeyer's strain theory बेअरचा ताण सिद्धांत baffle १ बाधिका (स्त्री.) २ व्यारोध (पु.) bagasse उसाचे चिपाड (न.), उसाची चोयटी (स्त्री.) (pl. bagasses) baker's yeast बेकर यीस्ट, बेकर किण्व baking भट्टीत भाजणे (न.), भर्जन (न.) baking powder बेकिंग पावडर baking soda बेकिंग सोडा, खाण्याचा सोडा balance १ (to weigh equally) समतोलणे २ (to balance properly) संतुलित करणे, संतुलन करणे, संतुलणे n. १ समतोलन (न.) २ संतुलन (न.) ३ तुला (स्त्री.), तराजू (पु.), analytical balance, वैश्लेषिक तराजू, विश्लेषणात्मक तुला, chemical balance, रसायन तुला, hydrolytical balanced equation संतुलित समीकरण balanced reaction संतुलित अभिक्रिया balancing of an equation समीकरणाचे संतुलन Balbiani ring बाल्बिआनी वलय ball and disk integrator गोलक-तबकडी संकलक ball and stick models गोलक-यष्टिका प्रतिकृती (स्त्री.अ.व.) ballistic galvanometer प्रक्षेपी विद्युत प्रवाहमापक, प्रक्षेपी गॅल्व्हानोमीटर balloon बलून (न.), फुगा (पु.) Balmer series बामर पंक्ति (also Balmer spectrum) band १ पट्ट (पु.) २ पट्टा (पु.) band spectrum पट्ट पंक्ति, वर्णाली (स्त्री.) band spreading पट्ट प्रसरण bandwidth पट्टरूंदी (स्त्री.) bar बार (न.) (as, a unit of pressure) barbituric acid बार्बिट्युरिक आम्ल Barfoed reagent बारफोड अभिकारक barium (Ba) बेरिअम (Ba) (न.) bark वल्क (न.), साल (स्त्री.) barometer हवादाबमापी (पु.) barometric pressure वातावरण दाब baroscope वायुदाबदर्शी (पु.), हवादाबदर्शी (पु.) (U-नलिका) barrier १ अवरोध (पु.) २ रोधिका (स्त्री.) ३ प्राचीर (न.) barrier-layer cell रोधिका स्तर घट Bart reaction बार्ट अभिक्रिया basal body आधार कणिका (also called basal granule or kinetosome) basal metabolic rate आधारी चयापचय गति (abbr. BMR) basal metabolism आधारी चयापचय base १ (a substance that reacts with an acid to form a salt or dissolves in water forming hydroxy ions) आम्लारि (पु.), Bronsted base, बॉन्स्टेड आम्लारि, hard base, कठीण आम्लारि, Lewis base, लेविस आम्लारि, nuclear base, न्यूक्लीय आम्लारि, soft base, मृदु आम्लारि, weak base, सौम्य आम्लारि, २ आधार (पु.), पाया (पु.) base pair (न्यूक्लिइक) आम्लारि युग्म base pairing (डीएनए मधील) आम्लारींचे युग्मन (in DNA) base ratio (न्यूक्लाइक) आम्लारि गुणोत्तर base sequence आम्लारि अनुक्रम base stacking आम्लारि चवडमांडणी, आम्लारि चवडरचना base substittion आम्लारि प्रतियोजन base-pairing rules (न्यूक्लिइक) आम्लारि युग्मन नियम (पु.अ.व.) baseline discriminator आधाररेषा विभेदनकारी baseline method आधाररेषा पद्धति baseline resolution आधाररेषा वियोजन baseline width आधाररेषा रूंदी basement membrance आधारक पटल basic १ आम्लारिधर्मी, आम्लारियुक्त २ मूलभूत basic acetate method आम्लारि ऍसिटेट पद्धति basic acetate separation आम्लारियुक्त ऍसिटेटद्वारा विलगन basic compound आम्लारिधर्मी संयुग basic dye आम्लारिधर्मी रंजक basic lining आम्लारि अस्तर basic open hearth process आम्लारि अस्तरयुक्त खुल्या भट्टीतील प्रक्रिया basic oxide आम्लारि ऑक्साइड basic properties १ आम्लारि गुणधर्म (पु.अ.व.) २ मूलभूत गुणधर्म (पु.अ.व.) basic slag आम्लारिधर्मी धातुमळी basic solvent आम्लारिद्रावक (न.) basicity १ आम्लारिधर्मता (स्त्री.) २ (as, of an acid) आम्लारिअंक (पु.), प्रोटॉनांक (पु.) bast fibre १ खोड तंतु २ अधोवाही तंतु batch culture खंडित संवर्धन, घाणा संवर्धन batch process घाणा प्रक्रिया, खंडित प्रक्रिया bath (a medium as water, air or oil for regulating the temperature of anything placed in or upon it, also, the vessel containing such medium) मज्जनी (स्त्री.) cold bath, शीत मज्जनी, hot-bath, उष्ण मज्जनी, oil bath, तैल-मज्जनी, sand-bath, वालुका-मज्जनी, steam bathchrome वर्णोत्कर्षक (पु.) bathochromic shift वर्णोत्कर्षी विस्थापन bating बेटन (न.) (विकरद्वारा चर्मस्वच्छीकरण) (also puering) battery बॅटरी (स्त्री.), विजेरी संच (पु.) Baudouin test बाउडिन चाचणी Baudounin's reagent बाउडिन अभिकारक bauxite बॉक्साइट (न.) (ore) Bayer process बेअर प्रक्रिया BCG BCG (abbr. of Bacillus Calmette-Gue'rin) BD-cellulose BD-सेल्युलोज (न.) beam reduction किरण लघूकरण beastings चिकाचे दूध (न.) (गायीचे) (also beestings) beat-freqency oscillator circuit विस्पंदवारंवारता दोली परिपथ Beaume' बॉमे (न.) (घनतेचे एकक) (also Baume') Beckmann apparatus बेकमान उपकरण Beckmann burner बेकमान ज्वालक Beckmann reaction बेकमान अभिक्रिया Beckmann rearrangement बेकमान पुनर्रचना Beckmann thermometer बेकमान तापमापी Becquerel rays बेक्वेरेल किरण (पु.अ.व.) becquerelite (ore) बेक्वेरेलाइट (पु.) beehive-shelf (a hallow conical or cylindrical support for gas-collecting vessels in a pneumatic trough) संरंध मंच (पु.) Beer-Lambert's law बीर-लॅम्बर्टचा नियम BEI BEI (abbr. of butanol-extractable iodine) Beilstein test बाइलस्टाइन चाचणी Bellier's test बेलिअर चाचणी Bence-Jones protein बेन्स-जोन्स प्रोटीन bend polymerisation मौक्तिक बहुवारिकन (also pearl polymerisation) bending vibrational mode नमन कंपन प्रकार Benedict reagent बेनेडिक्ट अभिकारक Benedict solution बेनेडिक्ट द्रावण Benedict test बेनेडिक्ट चाचणी beneficiation संस्करण (न.) benzaldehyde बेन्झाल्डिहाइड (न.) benzanthrone reaction बेन्झान्थोन अभिक्रिया benzedine rearrangement बेन्झिडाइन पुनर्रचना benzene hexachloride बेन्झीन हेक्झॅक्लोराइड (abbr. BHC) benzenoid compounds बेन्झेनॉइड संयुगे (न.अ.व.) benzhydrol बेन्झहायड्रॉल (न.) benzidine बेन्झिजडाइन (न.) benzidine test बेन्झिडाइन चाचणी benzilic acid बेन्झिलिक आम्ल benzilic acid rearrangement बेन्झिलिक आम्ल पुनर्रचना benzofuran बेन्झोफ्युरन (न.) benzoic acid बेन्झोइक आम्ल benzoin condensation बेन्झॉइन संघनन benzoin reaction बेन्झॉइन अभिक्रिया benzophenone बेन्झोफेनोन (न.) benzopyrazole बेन्झोपायरॅझोल (न.) (also isoindazole) benzoquinone बेन्झोक्विनोन (न.) benzoxy group बेन्झॉक्सि गट benzoylation बेन्झिलन (न.) benzylidene बेन्झिलिडीन (न.) Bergius process बर्गिअस प्रक्रिया (कोळशाचे हायड्रोजनन) (hydrogeneration of coal) berillium (Be) बेरिलिअम (Be) (न.) (also referred to as glucinum) Berkefeld filter बर्केफेल्डची गाळणी berkelium (Bk) बर्केलिअम (Bk) (न.) Berlin blue बर्लिन ब्लू, बर्लिन निळा Berthelot equation बर्थेलॉट समीकरण Bessemer acid process बेसेमर आम्ल प्रक्रिया Bessemer converter बेसेमर रूपांतरित्र Bessemer process बेसेमर प्रक्रिया beta १ (symbol beta or B) बीटा (पु.) २ (as, beta particle) बीटा कण (पु.) ३ (as, beta ray) बीटा किरण (पु.) beta amylase बीटा अमायलेज, शर्करादायी अमायलेज (also saccharogenic amylase) beta carotene बीटा कॅरोटीन beta cellulose बीटा सेल्युलोज beta galactosidase बीटा गॅलॅक्टोसायडेज beta lipoprotein बीटा लिपोप्रोटीन, बीटा मेदप्रथिन beta oxidation बीटा ऑक्सीडन beta rays बीटा किरण (पु.अ.व.) beta-naphthol बीटानॅफ्थॉल (न.) beta-ray detector बीटा किरण संसूचक betel १ विडा (पु.) २ (as, betel leaf) विड्याचे पान (न.) betel-nut सुपारी (स्त्री.) Bettendorf test बेटेन्डॉर्फ चाचणी betweenness अंतरत्व (न.) region BHC BHC bi- di- (abbr. of benzene hexachloride) biaxal द्विअक्षीय, द्विअक्ष- (also biaxial) bicarbonate बायकार्बोनेट (न.) bicyclic द्विचक्रीय, द्विचक्री, द्विवलयी (also dicyclic) bicyclo hydrocarbon द्विवलयी हायड्रोकार्बन bifunctional compounds द्विक्रियागटी संयुगे (न.अ.व.) bilateral द्विपार्श्व-, द्विपार्श्वीय, द्विपार्श्विक bilateral slit द्विपार्श्विक रेखाछिद्र bile pigment पित्तवर्णक (पु.) bimetallic द्विधातुक (composed of two different metals) bimetallic electrode system द्विधातुक इलेक्ट्रोड पद्धति bimoleclar द्विरेणु, द्विरेण्वीय bimoleclar reaction द्विरेणु अभिक्रिया, द्विरेण्वीय अभिक्रिया binary द्विअंगी, द्विक single binary complex mechnism (also called ping pong mechanism) दुहेरी जटिल क्रियाविधि binary compound द्विअंगी संयुग, द्विमूलद्रव्यी संयुग binary fission द्विविभाजन (न.), द्विखंडन (न.) binary magma द्विअंगी मिश्रण binary system द्विअंगी प्रणाली binding assay बद्धता आमापन binding electron बंधी इलेक्ट्रॉन binding energy बंधनकारी ऊर्जा, बंधन ऊर्जा binding force बंधनबल (न.), बंधनकारी बल bio-geo-chemistry जीव-भू-रसायनशास्त्र (न.) bio-osmosis जीव-परासरण (न.), जीवभौतिकी (स्त्री.) bioallay जीवनिकष मूल्यन (न.), जैविक आमापन (न.) bioanalysis जैव विश्लेषण (न.) biocatalyst जैव-उत्प्रेरक (न.)
biochemical genetics जीवरासायनिक आनुवंशिकी, जीवरासायनिक अनुवंशशास्त्र (also called molecular genetics) biochemical oxygen demend) जीवरासायनिक ऑक्सिजनची गरज biochemical reaction जीवरासायनिक अभिक्रिया biochemistry जीवरसायनशास्त्र (न.) biolminescence जीवदीप्ति (स्त्री.) biological assay जीवशास्त्रीय निकष मूल्यन biological chemistry जैव रसायनशास्त्र biological oxygen demand प्रथिन पोषण मूल्यांक (abbr. BOD) (also nutritional value or protein value) biomechanics जीवयांत्रिकी (न.) biometry जीवमिति (स्त्री.) (statistical methods applied to biological problems) biomolecule जीवरेणु (स्त्री.) biomonomer जैव एकवारिक (पु.) biopolymer जीव बहुवारिक (पु.) biosynthesis जीवसंश्लेषण (न.), जैविक संश्लेषण (न.) biotic जीवीय, जीविक, जीव-, जैव biotin बायोटीन (न.) (also called vitamin H) biotoxin बायोटॉक्सिन (न.), जीवविष (न.) biphenyl बायफेनिल (न.) (also called diphenyl) biphenyl derivatives बायफेनिल साधिते (न.अ.व.) birefrigence १ अपवर्तनांतर (न.) २ द्विअपवर्तिता (स्त्री.), द्विअपवर्तन (न.) biret बाययुरेट (न.) (also called allphanamide) Birkeland-Eyde process बर्केलॅन्ड-आइड प्रक्रिया birotation द्विघूर्णन (न.) bisazo बिस्ऍझो (also called bisdiazo) bisdiazo बिस्-डायऍझो (also called bisazo) Bismarck brown बिस्मार्क बाऊन bismuth (Bi) बिस्मथ (Bi) (न.) bismuthinite बिस्मथिनाइट (न.) bitartrate बायटार्ट्रेट (न.) bitter principle औषधातील कडू तत्त्व bittern लवणशेष द्रावण (न.) bituminous coal बिटुमेन कोळसा biurate बाययुरेट (पु.) (युरिक आम्लाचा क्षार) (an acidic salt of uric acid) biuret reaction बाययुरेट अभिक्रिया bivalency द्विसंयुजा (स्त्री.) (quality or state of being bivalent) bivariant द्विचल (capable of twofold variation) blackbody radiation कृष्ण प्रारण (also full radiation or total radiation) Blanc chlotomethylation reaction ब्लँकची क्लोरोमेथिलन अभिक्रिया Blanc reaction ब्लँक अभिक्रिया blanching अर्धपक्वन (न.), अल्प पक्वन (न.) blancophore ब्लँकोफोर (न.) blank determination नमुनारहित निर्धारण, नमुनारहित निश्चितीकरण blank experiment नियंत्रक प्रयोग, आधारभूत प्रयोग (also control experiment) blank reading अभिक्रियापूर्व वाचनांक, आधारभूत वाचनांक, नमुनारहित वाचनांक blank sample आधारभूत नमुना, विश्लेषणीयरहित नमुना, विश्लेष्यरहित नमुना blank test नमुनारहित चाचणी blank titration अभिक्रियापूर्व अनुमापन, नमुनारहित अनुमापन blast १ सुरूंग (पु.) २ झोत (पु.) ३ उत्स्फोट (पु.) explosion v.t. १ सुरूंग लावून फोडणे २ उत्स्फोट करणे blast burner झोत ज्वालक (also blast lamp) ble नील, निळा green, हरित, हिरवा, indigo, आकाशी अस्मानी, infrared, अवरक्त, orange, नारिंगी, red, रक्त, लाल, तांबडा, ultraviolet, जंबुलातीत, पराजंबु, violet, जंबु, जांभळा, yellow, पीत, पिवळा bleach १ विरंजन (न.) २ विरंजक पदार्थ (पु.) v.t.i.- चे विरंजन करणे, विरंजित करणे, विरंजित होणे bleaching विरंजन (न.) adj. विरंजक bleaching powder विरंजक चूर्ण
blend ब्लेंड (न.), मिश्रण (न.) blister copper पुळीदार तांबे (metalic copper of a black blistered surface) blister-steel पुळीदार पोलाद (न.) blocking अवरोध (पु.), अवरोधन (न.), अवरोधी (पु.), रोधीकारक (पु.) blocking filter रोधी प्रकाश-निस्यंदक blood cell रक्तपेशी (स्त्री.) blood clotting रक्ताची गुठळी बनणे, रक्ताचे साकळण blood count रक्तपेशीगणन (न.) blood group antigen रक्त गट प्रतिजन blood group system रक्त गट पद्धति blood grouping रक्ताचे वर्गीकरण blood plasma रक्त जीवद्रव्य, रक्त प्लाझ्मा blood platelet रक्तबिंबिका (स्त्री.), रक्तबिंबाणु (पु.) blood typing रक्तगट निर्धारण blood urea nitrogen रक्तीय युरिआ नायट्रोजन (abbr. BUN) blood-brain barrier रक्त-मस्तिष्क रोध (also called blood cerebrospinal fluid barrier) blood-cerebrospinal fluid barrier रक्त-प्रमस्तिष्कमेरूद्रायु रोध (also called blood-brain barrier) blowing agent स्पंजनकारक (पु.)
blowpipe फुंकनळी (स्त्री.) blowpipe फुंकनळी (स्त्री.) blowpipe test फुंकनळी चाचणी blue vitriol मोरचूद (न.) (कॉपर सल्फेट) (copper sulphate) blunder घोडचूक (स्त्री.) error BMR BMR (abbr. of basal metabolic rate) boat नौकाकृति मूस (स्त्री.) boat conformation नौकारूप समाविन्यास BOD १ (abbr. of biochemical oxygen demand) BOD २ (abbr. of biological oxygen demand) BOD Bohn-Schmidt reaction बोन-श्मिट अभिक्रिया Bohr magneton बोहर मॅग्नेटोन Bohr theory of atom बोहरचा अणु सिद्धांत Bohr-Sommerfield theory बोहर-सॉमरफिल्ड सिद्धांत boil उत्कलन करणे, उकळवणे, उत्कलन होणे, उकळणे boiled oil (अळशीचे) तेल, तापसंस्कारित (जवसाचे) तेल boiler १ उत्कलनित्र (न.), उकळणी (स्त्री.) २ (as, in engines) बॉयलर (पु.) ३ बाष्पित्र (न.), वाफ जनित्र (न.) boiling १ (heat) उत्कलन (न.) २ (also stewing) मंद शिजवणे (न.), adj. उत्कली, उत्कलन-, उकळता, उकळणारा bubbling, बुद्बुदन, ebullition, उत्क्वथन, effervescence, प्रबुद्बुदन boiling point उत्कलनांक (पु.) boiling range उत्कलन कक्षा Boltzmann distribution बोल्ट्झ्मन वितरण Boltzmann's constant बोल्ट्झ्मन स्थिरांक Boltzmann's equation बोल्ट्झ्मन समीकरण Boltzmann's law बोल्ट्झ्मनचा नियम bombard भडिमार करणे, वर्षाव करणे bombardment भडीमार (पु.), वर्षाव (पु.), मारा करणे (न.) bombyx mori बॉम्बिक्स मोरी (एक प्रकारचा रेशमाचा किडा) bond बंध (पु.) alpha bond, आल्फा बंध, axial bond, अक्षीय बंध, bent bond, वक्र बंध, co-ordinate bond semipolar bond, सहबद्ध बंध, covalent bond, सहसंयुज बंध, delta bond, डेल्टा बंध, doble bond, द्विबंध, equatorial bond, विषुववृत्तीय बंध, hydrogen bond, bond angle strain बंध कोनीय ताण bond dissociation energy बंध विचरण ऊर्जा bond distance बंधांतर (न.) (also called bond length) bond formation बंध निर्मिती, बंध घडण bond length बंधलांबी (स्त्री.) (also called bond distance) bond strength बंध सामर्थ्य bond stretching बंध प्रतानन bondary sedimentation सीमा अवसादन bonding बंधी (पु.), बंधन (न.), बंध (पु.) adj. बंधक bonding electron बंधक इलेक्ट्रॉन bonding orbital बंधी कक्षक bone अस्थि (स्त्री.) हाड (न.) bone charcoal अस्थिज कोळसा
bone-ash अस्थिरक्षा (स्त्री.) booster dose अनुवर्धी मात्रा, अनुवर्धी डोस booster response अनुवर्धी प्रतिसाद borax बोरॅक्स (पु.), टाकणखार (पु.), सवागी (स्त्री.) borax bend test बोरॅक्स मणि चाचणी Bordeaus mixture बोर्डो मिश्रण Bot. (a fungicide) boric acid बोरिक ऍसिड, बोरिक आम्ल Born-Harber cycle बॉर्न-हाबर चक्र Borneo camphor बोर्निओ कापूर (d-बोर्निओल) (d-borneol) borosilicate बोरोसिलिकेट (न.) borosilicate glass बोरोसिलिकेट काच boss head स्थापक (न.), बॉस हेड botulism बोट्युलिनी विषबाधा (स्त्री.) boundary potential सीमा विभव bovine plasma albumin गोजातीय प्लाझ्मा अल्ब्युमिन (abbr. BPA) bovine serum albumin गोजातीय रक्तद्रव्य अल्ब्युमिन (abbr. BSA) BPA BPA (abbr. of bovine plasma albumin) Brackett series बॅकेट श्रेणी bradycardia ह्रद्मंदता (स्त्री.) bradykinin बॅडिकायनिन (न.) (also called kallidin II) Bragg's equation बॅगचे समीकरण Bragg's method बॅगची पद्धती bran कोंडा (पु.), भुसा (पु.) branched chain सशाख शृंखला branched chain polymer सशाख शृंखला बहुवारिक branched compound सशाख संयुग branched fatty acid शाखित मेदाम्ल branched metabolic pathway शाखित चयापचय मार्ग branched molecules सशाख रेशू (पु.अ.व.) branched polymer सशाख बहुवारिक branching enzyme शाखाकारी विकर, शाखाकारी एन्झाइम Bravais lattice बॅव्हॅस जालक braze पिझाळणे (पितळेने झाळणे) bread १ भाकर (स्त्री.) २ पाव (पु.) break point विच्छेद बिंदु, खंडन बिंदु breakdown voltage भंजी व्होल्टता breaking elongation भारभंजी दीर्घन breaking length भारभंजी लांबी breaking strength भारभंजी सामर्थ्य bremsstrahlung बेमस्ट्रॉलंग (न.) (beta किरणरोधोत्पन्न प्रारण) (radiation produced when beta rays stopped) brewer's yeast कलाल किण्व, आसवनी किण्व, ब्र्यूअर यीस्ट bridge १ सेतु (पु.) २ पूल (पु.) bridge element सेतु मूलद्रव्य bridge intermediates सेतुयुक्त माध्यमिक द्रव्ये (न.अ.व.) Briggs-Haldane equation बिग्ज-हाल्डेन समीकरण brightness meter द्युतिमापी (पु.) brigtness द्युति (स्त्री.), दीप्तता (स्त्री.) brilliance, द्युति, चमक, fluorescence, प्रतिदीप्ति, iridescence, दीप्ति, lustre, तेज, phosphorescence, स्फुरदीप्ति, thermoluminescence, तापानुदीप्ति brilliance द्युति (स्त्री.), चमक (स्त्री.) brightness brimstone गंधककाडी (स्त्री.), सल्फर (न.) Brin process बिन प्रक्रिया brine मिठवणी (स्त्री.), समुद्रोदक (न.) britannia metal बिटानिआ धातु, बिटानिआ मेटल Britis gum बिटिश गम (dextrin) British termal unit बिटिश औष्णिक एकक (abbr. BTU) brix शर्करा प्रमाण सारणी (स्त्री.) Brix hydrometer बिक्स हायड्रोमीटर, बिक्स तरकाटा broad spectrum विशाल प्रभावव्याप्ति broad-band nmr spectrometer रूंद-पट्ट एनएमआर पंक्तिमापी Brodie's solution बॉडीचे द्रावण brom बोम- (also called bromo) bromacetanilide बोम-ऍसिटॅनिलाइड (न.) bromcresol green बोमक्रेसॉल ग्रीन, बोमक्रेसॉल हिरवा bromination reaction बोमीनन अभिक्रिया, बोमीनीकरण अभिक्रिया bromine (Br) बोमीन (Br) (न.) bromo बोमो (also called brom-) bromocresol green बोमोक्रेसॉल हिरवा बोमोक्रेसॉल ग्रीन bromometry बोमोमिति (स्त्री.), बोमीनमिति (स्त्री.) bromophenol blue बोमोफेनॉल निळा bromothymol blue बोमोथायमॉल निळा Bronsted acid बॉन्स्टेड आम्ल Bronsted base बॉन्स्टेड आम्लारि Bronsted-Lowry concept बॉन्स्टेड-लॉरी संकल्पना Bronsted-Lowry theory बॉन्स्टेड-लॉरी सिद्धांत bronzed diabetes अतिलोह मधुमेह, लोहसंचयजन्य मधुमेह brown ring test तपकिरी वलय चाचणी Brownian movement बाउनी हालचाल (also Brownian motion) (a peculiar random vibratory movement exibited by the microscopic particles of both organic and inorganic substances when suspended in water or other fluids) browning बभ्रूकरण (न.), पिंगलन (न.), भुरकटपणा (पु.) browning reaction तपकिरी रंगदायी अभिक्रिया (also called Maillard reaction) Brussels nomenclature बुसेल्स नामपद्धति BSA BSA (abbr. of bovine serum albumin) BTU BTU (abbr. of Britis thermal unit) bubble बुडबुडा (पु.), बुद्बुद (पु.) v.t.i. बुद्बुदन करणे, बुद्बुदन होणे bubble chamber बुद्बुद कक्ष bubble tower बुद्बुद मनोरा bubbling बुद्बुदन (न.) boiling Bucerer reaction बुकरर अभिक्रिया Buchner funnel बुकनर नरसाळे buffer उभयरोधी (पु.), बफर (पु.) buffer capacity उभयरोधी क्षमता, बफर क्षमता buffer solution उभयरोधी द्रावण, बफर द्रावण buffer value उभयरोधी मूल्य bulk polymerisation mass polymerisation BUN BUN (abbr. of blood urea nitrogen)
Bundesmann test बुंडैस्मान चाचणी Bunsen monochromator बुनसेन एकवर्णक buoyancy प्लावकता (स्त्री.), उद्धरणशक्ति (स्त्री.) buoyancy factor प्लावकता घटक
buoyant density प्लावी घनता burette ब्युरेट (स्त्री.), मोजनळी (स्त्री.) burette electrode मोजनळी इलेक्ट्रोड, ब्युरेट इलेक्ट्रोड burning velocity ज्वलन वेग burnishing चकाकी आणणे (न.) burst प्रस्फोट (पु.) explosion bushel बुशेल (न.) (एक परिमाण) butanol-extractable iodine ब्युटेनॉल-निष्कर्षणीय आयोडीन (abbr. BET) butiric fermentation ब्युटिरिक किण्वन butyrometer ब्युटिरोमीटर (न.), स्निग्धांशमापी (पु.) butyrophenone ब्युटिरोफेनोन (न.) C C (कार्बन) (sumbol of carbon) C-reactive protein C-अभिक्रियाशील प्रोटीन, C-अभिक्रियाशील प्रथिन C-terminal कार्बोक्सि-अन्त्यस्थ (पु.), C-अन्त्यस्थ (पु.) cacexia क्षीणता विकार (पु.) (also cacexy or cathexia) cacinogenesis cancerogenesis cactoglobulin बृहतग्लोब्युलिन (न.) cadmium (Cd) ऍडमिअम (Cd) (न.) cadmium cell कॅडमिअम विद्युतघट caecium (Cs) सिझिअम (Cs) (न.) (also cesium) caeruloplasmin सेऱ्युलोप्लाझ्मिन (न.) cage complexes ंपंजर जटिले (न.अ.व.) cake पेंड (स्त्री.), ढेप (स्त्री.) calciferol कॅल्सिफेरॉल (न.) (also called viosterol or vitamin D2) calcification कॅल्सीकरण (न.) calcined निस्तापित, भाजलेले calcitonin कॅल्सिटोनिन (न.), निम्न कॅल्शिअम रक्तता संप्रेरक (पु.) (also hypocalcemic factor) calcium (Ca) कॅल्शिअम (Ca) (न.) calcium carbide कॅल्शिअम कार्बाइड calcium sulphate कॅल्शिअम सल्फेट calculus १ खडा (पु.), अश्मरी (स्त्री.) २ (as, a branch of Maths) कॅल्क्यूलस (पु.) calendering १ निष्पीडन (न.) २ कुंदीकाम (न.) calibration १ अंशन (न.) २ अंशशोधन (न.) graduation, अंशांकन, standardisation, मानकीकरण calibration curve अंशशोधन वक्र calico कॅलिको (पु.), चिटाचे कापड (न.) californium (Cf) कॅलिफोर्निअम (Cf) (न.) calomel electrode कॅलोमेल इलेक्ट्रोड calomeo reference electrode कॅलोमेल संदर्भ इलेक्ट्रोड caloric intake कॅलरी अंतर्ग्रहण calorific value ऊष्मीयमान (न.) calorigenesis जैवकॅलरीक्षमता (स्त्री.), ऊष्माजनन (न.) calorigenic action कॅलरी अधिजनन, चयापचय उष्णताधिक्य (also specific dynamic action) calorimeter ऊष्मामापी (पु.), कॅलरीमापी (पु.) calorimetric ऊष्मामितीय, कॅलरीमितीय (also calorimetrical) calorimetry ऊष्मामिति (स्त्री.), कॅलरीमिति (स्त्री.) Calvin cycle कॅल्व्हिन चक्र Bot. Campbell's process कॅम्पबेल प्रक्रिया camphor कापूर (पु.), कॅम्फर (न.) canal complex पन्हळी संकुल (also channel complex) canal rays नलिका किरण (पु.अ.व.), कॅनॉल किरण (पु.अ.व.) (also called positive rays) cancer कर्करोग (पु.) tumour cancer biochemistry कर्क जीवरसायनशास्त्र cancer theory कर्क सिद्धांत cancerogenesis कर्कजनन (न.) (also carcinogenesis) candlepower कॅन्डल शक्ति (स्त्री.) canner's alkali डबाबंदकाराचा अल्क, डबाबंदकरण अल्क Cannizzaro reaction कॅनझरो अभिक्रिया CAP १ (abbr. of cyclic AMP receptor protein) CAP २ (abbr. of catabolite activator protein) CAP capacitance १ धारिता (स्त्री.) २ (as, ratio) धारिता गुणांक (पु.) capacitative reactance धारितीय प्ररोध (also capacitive reactance) capacity १ क्षमता (स्त्री.) २ धारकता (स्त्री.) capacity factor धारितांक (पु.) capillary केशिका (स्त्री.) (as, a tube of minute or hairlike diameter) capillary action केशिका क्रिया capillary attraction केशाकर्षण (न.) capillary co,umn केशिका स्तंभ capillary constant केशिका स्थिरांक capillary tube केशनलिका (स्त्री.) caproic acid कॅप्रॉइक आम्ल caprolactum कॅप्रोलॅक्टम (न.) capsicum भोपळी मिरची (स्त्री.) capsid विषाणुगामी वेष्टन (न.) (also viral coat) capsomer विषाणुगाभी वेष्टनकण (पु.) capsomer विषाणुगाभी वेष्टनकण (पु.) capture cross-section प्रग्रहण परिक्षेत्र caramel कॅरामेल (न.), शर्करारंजक (पु.) caramelisation साखरेचे करपणे (न.), कॅरॅमेलीकरण (न.) carbamino compound कार्बामिनो संयुग carbmethoxy group कार्बेथॉक्सी गट carbobenzoxy amino acid कार्बोबेन्झॉक्सी ऍमिनो आम्ल (short CBZ-amino acid) carbocyclic कार्बनवलयी acyclic, अवलयी, alicyclic, ऍलिवलयी, heterocyclic, विषमाणुवलयी, भिन्नाणुवलयी carbohydrate कार्बोहायड्रेट (न.) carbolic acid कार्बोलिक आम्ल carbon (C) कार्बन (C) (पु.) carbon analyser कार्बन विश्लेषित्र carbon assimilation कार्बन सात्मीकरण carbon chain कार्बन शृंखला carbon dating कार्बनद्वारा कालनिर्धारण carbon dioxide कार्बन डायॉक्साइड carbon dioxide capacity of plasma प्लाझ्माची कार्बन डायॉक्साइड क्षमता carbon disulphide कार्बन डायसल्फाइड carbon electrode कार्बन इलेक्ट्रोड carbon number कार्बन मूल्यांक (also equivalent chain length) carbon radical कार्बन मूलक carbon skeleton कार्बन सांगाडा carbon steel कार्बनयुक्त पोलाद carbon tetrachloride कार्बन टेट्राक्लोराइड carbon-13-nmr spectroscopy कार्बन-१३ एनएमआर पंक्तिदर्शन carbon-black काजळी (स्त्री.) carbon-hydrogen analysis कार्बन-हायड्रोजन विश्लेषण carbon-hydrogen-nitrogen analyser कार्बन-हायड्रोजन-नायट्रोजन विश्लेषित्र (abbr. CHN analyser) carbon-monoxide-emoglobin कार्बन-मोनॉक्साइड-हीमोग्लोबिन (न.) (also called carboxyhemoglobin) carbon-rod furnace कार्बन-कांडी भट्टी carbonaceous कार्बनमय, कार्बनी carbonate error कार्बोनेट त्रुटि carbonate fusion कार्बोनेट वितळण carbonate rock कार्बोनेट खडक carbonate-free base कार्बोनेटविरहित आम्लारि carbonate-free base कार्बोनेटविरहित आम्लारि carbonating tower कार्बोनेटकारी मनोरा carbonation कार्बोनेटन (न.) (te process of carbonating) carbonic acid कार्बोनिक आम्ल carbonic anhydrase कार्बोनिक अनहायड्रेज carbonisation कार्बनन (न.) (te process of carbonising) carbonise -चे कार्बनन करणे, कार्बनित करणे, कार्बनित होणे carbonium ion कार्बोनिअम आयन carbonyl group कार्बोनिल गट carboxy group कार्बोक्सी गट carboxyemoglobin कार्बोक्सिहीमोग्लोबिन (न.) (also called carbon-monoxide-emoglobin) carboxylation कार्बोक्सीकरण (न.) carboxylic acid group कार्बोक्सिलिक आम्ल गट carboxypeptidase कार्बोक्सिपेप्टीडेज (न.) carboydrase कार्बोहायड्रेज (पु.) carbylamine कार्बिल अमाइन (न.) carcinogenic index कर्कजनक निर्देशांक carcinogenicity कर्कजनकता (स्त्री.) carcinogentic hydrocarbon कर्कजनक हायड्रोकार्बन carcinoid कर्कार्बुदाभ (पु.), कर्करोगक्षम (पु.) carcinoma कर्कार्बुद (पु.), अभिस्तर कर्करोग (पु.) tumour cardiac glycoside ह्रदोपचारी ग्लायकोसाइड cardiac muscle ह्रदस्नायु (पु.) cardiac puncture ह्रदछिद्रण (न.), ह्रदपंक्चर (न.) cardiazole कार्डिआझोल (न.) cardiolipin कार्डिओलिपिन (न.) cardiovascular ह्रदवाहिका- carmalade मुरंबा (पु.), मार्मालेड carmoisine कारमॉइझीन (न.) (गाजरजन्य लाल खाद्य रंग) (also called azorubin) carnitine barrier कार्निटिन रोधक (आंतरपटातील) carotenase कॅरोटीनेज (पु.) Carr-price reaction कार-प्राइस अभिक्रिया carrier ampholyte उभयधर्मी वाहकद्रव्य carrier catalyst वाहक उत्प्रेरक carrier cell वाहकपेशी (स्त्री.) carrier culture वाहक संवर्ध carrier displacemetchromatography वाहक विस्थापनी वर्णलेखन carrier protein वाहक प्रोटीन, वाहक प्रथिन carrier state infection वाहकस्थितिद्वारा संसर्ग carrier-faciliated diffusion वाहक सुविसरण Carus method कारिअस पद्धति cascade mechanism सोपानी क्रियाविधि, उतरंड क्रियाविधि cassava साबुदाणादायी झाडाचे मूळ (न.) cast मुशीत ओतणे n. ओतणी (स्त्री.), adj. ओतीव cast-iron ओतीव लोखंड (न.), बीड (न.) casting १ओतन(न.) २ओतकाम (न.) Castner process कास्टनर प्रक्रिया Castner-Kelner cell कास्टनर-केल्नर विद्युत अपघटनी घट cat's eye लसण्या (पु.), कॅट्स आय (पु.) catabolite activator protein अपचयित सक्रियक प्रोटीन (abbr. CAP) catabolite repression अपचयित मंदन catabolite-sensitive operon अपचयित-संवेदी ऑपेरॉन catacolamine कॅटॅकोलामाइन (न.) catalyse -चे उत्प्रेरण करणे catalyst उत्प्रेरक (पु.) (also catalyser) catalytic १उत्प्रेरक- २ उत्प्रेरण- catalytic action १ उत्प्रेरक क्रिया २ उत्प्रेरण क्रिया catalytic action १ उत्प्रेरक क्रिया २ उत्प्रेरण क्रिया catalytic agent उत्प्रेरक (पु.) catalytic amount उत्प्रेरकसम लेशमात्र, उत्प्रेरकसम अत्यल्प catalytic centre उत्प्रेरक केंद्र (also called catalytic site) catalytic centre activity उत्प्रेरक केंद्राची क्रियाशीलता catalytic constant उत्प्रेरण स्थिरांक catalytic poison उत्प्रेरकरोधी (पु.) catalytic polymerisation process उत्प्रेरक बहुवारिकन प्रक्रिया catalytic process उत्प्रेरण प्रक्रिया catalytic reaction उत्प्रेरित अभिक्रिया catalytic reduction cethod उत्प्रेरण क्षपण पद्धति catalytic site उत्प्रेरक स्थान (also catalytic centre ) catalytic subunit उत्प्रेरक उपभाग catamorphism अपरूपांतरण (न.) (action of chemicals on rocks) cataphoresis धनकण संचलन (न.) catechol-o-methyl transferase कॅटेकॉल-ओ-मेथिल ट्रान्सफरेज catecholamine कॅटॅकोल अमाइन (न.) categorisation प्रवर्गीकरण (न.) separation catenated dimer साखळी द्विवारिक catenation कॅटनेनीकरण (न.), शृंखली रचना क्रिया (स्त्री.) cathode depolariser कॅथोड विधुवक cathode potential कॅथोड विभव cathode sutface कॅथोड पृष्ठ cathode-ray कॅथोड-किरण (पु.) cathode-ray tube कॅथोड-किरण नलिका cathodic stripping analysis कॅथोडी अपखंडन विश्लेषण cation कटायन (न.), धनायन (न.) cation exchange resin धनायन विनिमय राळ cation interference कटायन व्यत्यय, धनायन व्यत्यय cation-sensitive membrane electrode कटायन संवेदी पटल इलेक्ट्रोड, धनायन संवेदी पटल इलेक्ट्रोड cationic current कटायन धारा, धनायन धारा cationic detergent कटायनी निर्मलक, धनायनी निर्मलक cationic polymerisation कटायनी बहुवारिकन, धनायनी बहुवारिकन caustic silver कांडीखार (पु.), सिल्व्हर नायट्रेट CBG CBG (abbr. ofcortisol-bindingglobulin) CBN CBN (abbr. of Commission on Biochemical Nomenclature) CCD CCD (abbr. of countercurrent distribution) CCP CCP (abbr. of cubic closest packing) cDNA cDNA (abbr. of complementary DNA) CDP CDP (abbr. of cytidine diphosphate) CDP-choline CDP-कोलीन (न.) (abbr. CDPC) CDPC CDPC (abbr. of CDP-choline) cell १ सेल (पु.) २ विद्युत घट (पु.) घट (पु.) barrier-layer cell रोधिका स्तर घट concentration cell संहति घट, concentration cell वाहकता घट, Daniell cell डॅनिअल घट, dry cell शुष्क घट, electrolytic cell विद्युत अपघटनी घट, galvanic cell गॅल्व्हानी घट, gravity cell गुरूत्व घट, Hittorf cell transference cell, Leclanche cell लेक्लान्शे घट, photoelectric cell, प्रकाशविद्युत घट, प्रकाश घट, photovoltaic cell प्रकाशव्होल्टीय घट, primary cell, प्राथमिक घट, reversible cell प्रतिकर्मी घट, व्युत्क्रमी घट, secondary cell storage cell, solar cell सूर्यप्रकाशीय घट, standard cell मानक घट, storage cell संचयी घट, transfenencecell विद्युतापघटनीवाहक घट, हिटॉर्फ घट, voltaic cell व्होल्टीय घट, ३ Biol. पेशी (स्त्री.), animal cell प्राणि पेशी, blood cell रक्त पेशी, carrier cell, वाहकपेशी, plant cell, वनस्पति पेशी, ४ कुपी (स्त्री.) cell membrane cytomembrane cell strain पेशी विभेद, पेशी वंशप्रकार cell-free extract पेशीरहित अर्क cellular पेशीय, पेशीमय, पेशी- cellular di-acetate सेल्युलर डाय-ऍसिटेट cellular immunity पेशीय प्रतिक्षमता cellular respiration पेशीय श्वसन cellulose acetate सेल्युलोज ऍसिटेट cellulose acetate dye सेल्युलोज ऍसिटेट रंजक cellulose acetate staining सेल्युलोज ऍसिटेट अभिरंजन cellulose macromolecule सेल्युलोज स्थूल रेणु cellulose nitrate सेल्युलोज नायट्रेट cellulose sturcture सेल्युलोज संरचना cellulose triacetate सेल्युलोज ट्रायऍसिटेट cellulose xanthate सेल्युलोज झॅन्थेट (व्हिस्कोज) (viscose) celsius temperature scale सेल्सिअस तापमान मापनश्रेणी centi- सेंटि- (comb, form) centigrade सेंटिग्रेड (न.) centigram सेंटिग्राम (पु.) centiliter सेटिलिटर (पु.) (also centilitre) centimeter सेंटिमीटर (पु.) (also centimetre) centimeter-gram-second unit सेंटिमीटर-ग्राम-सेकंद एकक (abbr. CGS unit) centinormal सेंटिनॉर्मल, एतशतांश प्रसामान्य central dogma प्रथिननिर्मितीचा मूलभूत सिद्धांत central metabolic pathway प्रमुख चयापचयी मार्ग (also called citric acid cycleorKrebs cycle) central nervous system केंद्रीय चेता संस्था,मध्यवर्ती चेता संस्था (abbr. CNS) centre केंद्र (न.) focus, नाभि, midpoint, मध्यबिंदु, nucleus, केंद्रक, न्यूक्लिअस (also center) centre of inversion प्रतिलोमन केंद्र (also called centre of symmetry)
centre of symmetry सममिति केंद्र (also called centre of inversion) centrifugal अपकेंद्री, अपकेंद्र- centripetal centrifugal field अपकेंद्री क्षेत्र centrifugal filtration अपकेंद्री गाळण centrifugal force अपकेंद्री बल centrifugal pump अपकेंद्री पंप centrifugal separation अपकेंद्री विलगन centrifugation अपकेंद्रण (न.) centrifuge अपकेंद्रित्र (न.) centrifuge head अपकेंद्री घूर्णी (also centrifuge rotor) centrifuge tube अपकेंद्री नलिका centrifuging अपकेंद्रीकरण (न.) centrigrade temperature scale सेंटिग्रेड तापमान मापनश्रेणी centriole तारक-केंद्र (न.) centripetal अभिकेंद्री, अभिकेंद्र centrifugal centripetal force अभिकेंद्री बल centromere १ तारक-काय (पु.) २ (centrosphere) तारक-परिकेंद्र (न.) cephalin सेफॅलिन (न.) (also kephalin) cephalin-cholesterol flocculation test सेफॅलिन-कोलेस्टेरॉल ऊर्णन परीक्षा ceramics सिरॅमिके (न.अ.व.) ceramide glycoside सिरॅमाइड ग्लायकोसाइड ceramide lactoside सिरॅमाइड लॅक्टोसाइड cerebral stimulant प्रमस्तिष्क उत्तेजक cerebraldepressant प्रमस्तिष्क अवमनमनकारी cerebrocuprein सेरेबोक्युप्रिन (न.), प्रमस्तिष्क ताम्रप्रथिन (न.) cerebroside सेरेबोसाइड (न.), प्रमस्तिष्कग्लायकोसाइड (न.) cerebrospinal fluid प्रमस्तिष्कमेरू द्रायु, चेता द्रायु (abbr.CSF) Cerenkov radiation चेरेन्कोव्ह प्रारण cerium (Ce) सिरिअम (Ce) (न.) cesium chloride gradient centrifugation सिसिअम क्लोराइड प्रवणता अपकेंद्रण cetane number सिटेनांक (पु.) CF 1 (abbr. of citrovorum factor) CF 2 (abbr. of complement fixation) CF CG (abbr. of chorionic gonadotrophin) CG cgrinatiphore वर्णधारीलवक (न.), वर्णधारीपेशी (स्त्री.) CGS unit CGS एकक (abbr. of centimeter-gram-second unit) cH cH (इम्युनोग्लोब्युलिन शृंखलादाटीचा भाग) (theconstant region of the heavy chains of the immunoglobulins) chain साखळी (स्त्री.), शृंखला (स्त्री.) chain compound शृंखला संयुग chain elongation शृंखला दीर्घन chain extension शृंखला विस्तार chain initiation शृंखला प्रेरण chain isomer शृंखला समसूत्री chain isomerism शृंखला समसूत्रता chain propagating steps शृंखला प्रवर्धन पायऱ्या (स्त्री.अ.व.) chain propagation शृंखला प्रसारण chain reaction शृंखला अभिक्रिया chain structure शृंखला संरचना chain termination codon शृंखला समाप्ति कोडॉन chair conformation खुर्चीरूप समाविन्यासी chalcopyrite चाल्कोपायराइट (न.) chalk १ (as, a mineral) चॉक (पु.) २ खडू (पु.) chamber कक्ष (पु.) (a very large box-shaped compartment, lined with lead, in which take place the chemical reactions occuring during the manufacture of sulphuric acid) chamber process कक्ष प्रक्रिया chamberr acid चेंबर ऍसिड, कक्ष आम्ल chance collision संभवजन्य संघात change परिवर्तन (न.), बदल (पु.) change of state अवस्थांतर (न.) (a change from solid to liquid, solid to gas, liquid to gas or vice versa) channel complex canal complex channel width प्रणाल रूंदी char कोळसा (पु.) v.t.i. १ कोळसा करणे २ भाजणे character १ स्वरूप (न.) २ लक्षण (न.), गुण (पु.) ३ अक्षर (न.), वर्ण (पु.) ४ खूण (स्त्री.) quality, mark, चिन्ह, note, स्वरचिन्ह, स्वरक, sign, चिन्ह, खूण, symbol, संकेतचिन्ह character table सममिति लक्षण तक्ता (as, in group theory) characteristic लक्षण (न.), वैशिष्ट्य (न.) adj. लक्षणात्मक, विशिष्ट, अभिलाक्षणिक (as a trait, quality, property, etc.) characteristic curve अभिलाक्षणिक समीकरण characteristic equation अभिलाक्षणिक समीकरण characteristic spectrum अभिलक्षणात्मक पंक्ति, लक्षणात्मक पंक्ति characteristic X-rays अभिलाक्षणिक क्ष-किरण (पु.अ.व.), अभिलाक्षणिक एक्स-रे (पु.अ.व.) charcoal लोणारी कोळसा (पु.), साधा कोळसा (पु.) animal charcoal, प्राणिज कोळसा, bone charcoal, अस्थिज कोळसा Chargaff's rules चारगॉफचे नियम (पु.अ.व.) charge प्रभार (पु.) v.t. प्रभारित करणे, विद्युत प्रभारित करणे charge-balance equation प्रभार-संतुलित समीकरण charge-transfer absorption प्रभार-स्थानांतर अवशोषण charge-transfer complex प्रभार-स्थानांतर संकुल charged प्रभारित, विद्युत प्रभारित charged polar amino acid प्रभारित धुवीय ऍमिनो आम्ल charging current प्रभारण धारा Charies law चार्ल्सचा नियम chaulmoogric acid चालमूग्रिक आम्ल chelate ग्राभ (पु.) v.t. ग्राभ करणे chelate compound ग्राभसंयुग (न.) chelating agent ग्राभी कारक chelating reagent ग्राभी अभिकारक chelation ग्राभन (न.), ग्राभ करणे (न.) chemical रासायनिक n. (a substance obtained by chemical means or used in chemical operations) रसायन Chemical Abstracts केमिकल ऍब्स्ट्रॅक्ट्स chemical action रासायनिक क्रिया chemical activity रासायनिक क्रियाशीलता chemical affinity रासायनिक आसक्ति (the force which binds atoms together in molecules) chemical analyser रासायनिक विश्लेषित्र chemical balance रसायन तुला chemical bond रासायनिक बंध chemical change रासायनिक परिवर्तन (a change onvolving the formation of a new substance) chemical combination रासायनिक संयोजन chemical composition रासायनिक घटक प्रमाण chemical compound रासायनिक संयुग chemical constitution रासायनिक घडण, रासायनिक घटना (the number and arrangment of the atoms present in a molecule) chemical coulometer रासायनिक कूलोममापी chemical decomposition रासायनिक अपघटन chemical desplacement रासायनिक विस्थापन chemical deviation रासायनिक विचलन chemical dissociation रासायनिक विचरण chemical effect रासायनिक परिणाम chemical elements रासायनिक मूलद्रव्ये (न.अ.व.) chemical energy रासायनिक ऊर्जा chemical engineering रासायनिक अभियांत्रिकी chemical entities रासायनिक अस्तित्व chemical equation रासायनिक समीकरण chemical equilibrium रासायनिक समतोल chemical equivalent रासायनिक तुल्यांक, रासायनिक सममूल्य chemical exchange रासायनिक विनिमय chemical fertiliser रासायनिक खत chemical fibre रासायनिक तंतु (also called synthetic fibre) chemical formula रासायनिक सूत्र chemical incompatibility रासायनिक असंगतता chemical interference रासायनिक व्यतिकरण chemical ionisation रासायनिक आयनन chemical kinetics रासायनिक गतिकी, रासायनिक गतिशास्त्र chemical messenger रासायनिक नामपद्धति chemical noimenclature रासायनिक नामपद्धति chemical potential रासायनिक विभव (also called partial molar free energy) chemical process रासायनिक प्रक्रिया chemical property रासायनिक गुणधर्म chemical reaction रासायनिक अभिक्रिया (a process in which one substance is changed into another) chemical reagent रासायनिक अभिकारक chemical sensing electrode रसायन संवेदी इलेक्ट्रोड chemical shift रासायनिक विस्थापन chemical solution रासायनिक द्रावण chemical solvent रासायनिक द्रावक chemical symbol रासायनिक संज्ञा chemical test रासायनिक चाचणी chemically pure रासायनिकदृष्ट्या शुद्ध chemiluminescence रासायनिक दीप्ति (स्त्री.) chemiosmotic hypothesis रासायनिक परासरणी परिकल्पना chemisorption रासायनिक अधिशोषण (न.) sorption (also chemosorption) chemistry रसायनशास्त्र (न.) analytical chemistry, विश्लेषणात्मक रसायनशास्त्र, applied chemistry, उपयोजित रसायनशास्त्र, biochemistry, जीवरसायनशास्त्र, co-ordination chemistry, सहबद्धता रसायनशास्त्र, cosmo-chemistry, विश्वरसायनशास्त्र, electrochemistry, विद्युत chemosorption chemisorption chemosterilants १ रासायनिक निर्बीजके (न.अ.व.) २ रासायनिक जंतुनाशके (न.अ.व.) chemotaxis रसायन अनुचलन (न.) chemotherapeutic agent रासायनिक औषधि द्रव्य, रासायनिक उपचारद्रव्य chemotherapy रसायन उपचारपद्धति (स्त्री.) chemotroph रसायनपोषी (सा.) chiasma १ व्यत्यास (पु.), व्यत्यासिका (स्त्री.) २ फुली (स्त्री.) (also chiasmaticus) chickenpox कांजण्या (स्त्री.अ.व.) chief valency मुख्य संयुजा chile saltpeter चिली सॉल्टपीटर chimera विचित्रोतकी (स्त्री.), शिमिरा (स्त्री.) china-clay चिनी माती (स्त्री.) chiral compound कायरल संयुग, हस्तसम संयुग chirality कायरलता (स्त्री.), हस्तरूपता (स्त्री.) chlecalciferol कोलेकॅल्सिफेरॉल (न.) (also called vitamin D2) Chlisen flask क्लायसेन पात्र chloracetyl क्लोरऍसिटिल (न.) chloramphenicol क्लोरऍम्फेनिकोल (न.) (also called chloromycetin) chloremia क्लोरेमिआ (न.), क्लोराइड रक्तता (स्त्री.) chlorhydrin क्लोरहायड्रिन (न.) chloride shift क्लोराइड विस्थापन chlorination क्लोरिनन (न.) chlorination reaction क्लोरिनन अभिक्रिया chlorine (Cl) क्लोरिन (Cl) (पु.) chlorine monoxide क्लोरिन मोनॉक्साइड chloroacetyl क्लोरोऍसिटिल (न.) chloroform क्लोरोफॉर्म (पु.) chloromethyl क्लोरोमेथिल (न.) chloromycetin क्लोरोमायसेटिन (न.) (also called chloramphenicol) chlorophyll क्लोरोफिल (न.), हरितद्रव्य (न.) chloropicrin क्लोरोपिक्रिन (न.) chloroplast हरित लवक (पु.) chloroplatinate क्लोरोप्लॅटिनेट (न.) chloroplatinic acid क्लोरोप्लॅटिनिक आम्ल chlorosulphonation क्लोरोसल्फोनन (न.) CHN analyser CHN विश्लेषित्र (abbr. of carbon-hydrogen-nitrogen analyser) choke-input filter चोक-निविष्टि निस्यंदक, चोक-आदान निस्यंदक cholecystokinin कोलेसिस्टोकायनिन (न.) cholesterol कोलेस्टेरॉल (न.) cholesterolemia कोलेस्टेरॉलरक्तता (स्त्री.) cholinesterase कोलिनएस्टरेज (पु.), कोलिनएस्टरन विकर (पु.) chopping frequency खंडन वारंवारता chorioallantoic membrane जरायुपोषिका पटल chorionic gonadotrophin जरायु जननग्रंथिपोषी, जरायु गोनॅडोट्रॉफीन (abbr. CG) christmas factor आसिमस घटक (also plasma thromboplastin component) ChRNA ChRNA (abbr. of chromosomal RNA) chromaffin granule वर्णरागी कणिका chromatid अर्धगुणसूत्र (न.) chromatin body क्रोमॅटिन काय chromatogram वर्णलेख (पु.) chromatographic वर्णलेखी (पु.) chromatographic analysis वर्णलेखी विश्लेषण chromatographic column वर्णलेखी स्तंभ chromatographic support वर्णलेखी आधार chromatography वर्णलेखन (न.) column chromatography, स्तंभ वर्णलेखन, gas chromatography, (abbbr. GC) वायु वर्णलेखन, बाष्प लेखन, gas liquid chromatography, (abbr. GLC) वायु द्रव वर्णलेखन, बाष्प द्रव वर्णलेखन, gas solid chromatography, (abbr. GSC) वायु-स्थायु वर्णलेखन, chromatophorotropic hormone वर्णधारीपेशीजनक संप्रेरक chrome क्रोम (as, pertaining to chromium metal) chrome dues क्रोम रंजक (पु.अ.व.) chrome tanning क्रोम चर्मशोधन (क्रोमिअमद्वारा कातडे कमावणे) chrome yellow क्रोम यलो, क्रीम पिवळा chrome-molybdeneum steel क्रोम-मॉलिब्डिन पोलाद chromitite क्रोमिटाइट (न.) chromium (Cr) क्रोमिअम (Cr) (न.) chromium after-treatment क्रोमिअम पश्चसंस्करण chromium mordant dye क्रोमिअम बंधकावलंबी रंजक
chromium plating क्रोमिअम विलेपन chromium trioxide क्रोमिअम ट्रायऑक्साइड chromogen १ क्रोमोजन (न.) २ वर्णजन (न.) ३ वर्णकजन (न.) chromomere गुणसूत्रकणिका (स्त्री.) chromophore वर्णदायी (पु.), रंजकगट (पु.) chromoprotein क्रोमोप्रोटिन (न.) chromosomal aberration गुणसूत्री विपथन chromosomal RNA क्रोमोसोम RNA, गुणसूत्र (न.) (abbr. ChRNA) chromosphere वर्ण आवरण (न.) (solar) (the layer of the Sun's atmosphere just above the reversing layer, which is observed visually during solar eclipses, and spectroscopically at other times) chromyl chloride क्रोमिल क्लोराइड chronoamperometry समय ऍम्पिअरमिति (स्त्री.) chronopotentiometry समयविभवमिति (स्त्री.) Chugaev method चुगाफ पद्धति chyle आम (स्त्री.), आंब (स्त्री.), वसालसीका (स्त्री.) (also chyme) chylomicron मेदलसीकाणु (पु.) chymotriptic कायमोट्रिप्टी chymotrypsin कायमोट्रिप्सिन (न.) chymotrypsinogen कायमोट्रिप्सिनोजेन (न.) chymotryptic peptide कायमोट्रिप्टी पेप्टाइड cibophobia अन्नाचा तिटकारा (पु.) cilium १ पक्ष्म (पु.) २ सूक्ष्म रोमक (पु.) ३ रोमक (पु.) cincept संकल्पना (स्त्री.) cinchona alkaloid सिंकोना अल्कलॉइड cinnamic acid सिनॅमिक आम्ल cinnamon दालचिनी (स्त्री.) cinnbar हिंगुळ (न.), सिनाबार (न.) (मर्क्युरी सल्फाइड) (sulphide of mercury) cinnmaldehyde सिनॅमाल्डेहाइड (न.) circular birefringence वृत्तीय द्वि-अपवर्तन circular chromatography चक्रीय वर्णलेखन (also called radial chromatography) circular dichroism चक्रीय द्विवर्णता circular paper chromatography चक्रीय कागद वर्णलेखन circular polarisation वृत्तीय धुवण circularly polarised light चक्रीय धुवित प्रकाश cirrhosis कठिणता (स्त्री.), सूत्रणरोग (पु.), यकृतदृढता (स्त्री.), यकृतकाठिण्य (न.) cis and trans form अपार आणि पार रूप cis effect (जीनचा) निकटता प्रभाव cis-trans isomer अपार-पार समसूत्री cis-trans isomerism अपार-पार समसूत्रता cisterna कुंड (न.), कुंडिका (स्त्री.) citrate synthase सायट्रेट सिंथेज citrate-activated thrombin सायट्रेट-सक्रियित थॉम्बिन citric acid cycle सायट्रिक आम्ल चक्र (also ca;;ed central metabolic pathway or Krebs cycle) citrin सिट्रिन (न.) (also called vitamin P or permiability vitamin) citrovorum factor सायट्रोव्होरम जीवनसत्त्व (abbr. CF) citrulline सायट्रूलिन (न.) Claisen condensation क्लायसेन संघनन Claisen rearrangement क्लायसेन पुनर्रचना Clapyron equation क्लॅपेरॉन समीकरण clarification निवळणे (न.), निर्मलीकरण (न.), स्वच्छन (न.) classification वर्गीकरण (न.) separation clathrates क्लॅथेटे (न.अ.व.) Claude process क्लॉड प्रक्रिया Claude's method क्लॉडची पद्धत Clausis-Clapyron equation क्लॉसिअस-क्लॅपेरॉन समीकरण Clausius equation क्लॉसिअस समीकरण clay माती (स्त्री.), मृत्तिका (स्त्री.), शाडू (पु.), चिकणमाती (स्त्री.) cleavage भेद (पु.), खंडन (न.) cleavage reaction भेद अभिक्रिया Clemmensen reaction क्लेमेन्सेन अभिक्रिया Clerget formula क्लरजेट सूत्र clonal selection theory फुटवा निवड सिद्धांत closed chain संवृत शृंखला (having a molecule in which the atoms are linked ring-wise) closed chain compound संवृत शृंखला संयुग closed circuit system संवृत परिपथ पद्धति clostridia गदाणू (पु.अ.व.) cloverleaf model किलवरी प्रतिकृति
CMP CMP (abbr. of cytidine-5'-monophosphate) CNS CNS (abbr. of central nervous system) co-ordinate सहनिर्देशक (पु.) adj. सहबद्ध co-ordinate bond सहबद्ध बंध (also semipolar bond) co-ordinate covalence सहबद्ध संयुजा co-ordination सहबद्धता (स्त्री.) co-ordination chemistry सहबद्धता रसायनशास्त्र co-ordination compound सहबद्धता संयुग co-ordination linkage सहबद्ध संलग्नता co-ordination number सहबद्धांक (पु.) co-ordination theory सहबद्धता सिद्धांत co-polymer सहबहुवारिक (पु.) monomer co-polymeric सहबहुवारिक-, सहबहुवारिकी co-polymerisation सहबहुवारिकन (न.) co-polymerism सहबहुवारिकता (स्त्री.) co-precipitation सह-अवक्षेपण (न.) co-product सह उत्पाद (पु.) coagulate १ साकळवणे, साकळणे २ किलाटन करणे, किलाटन होणे coagulated protein साकळलेले प्रथिन coagulating power साकळण शक्ति coagulation १ साकळणे (न.), साकळण (न.) २ किलाटन (न.) condensation coagulation of collids कलिल साकळण coagulator साकळक (पु.) (an agent that causes coagulation) coagulum साका (पु.) (what is coagulated) coal १ कोळसा (पु.) २ दगडी कोळसा (पु.), कोल (पु.) coal tar naphtha कोल टार नॅफ्था coarse metal अपरिष्कृत धातु (such as impure cuprou) sulphide got in course of smeltings coating १ लेप (पु.) २ विलेपन (न.) crust cobalt (Co) कोबाल्ट (Co) (न.) cochineal कोचिनिअल (न.) (कीटकजन्य लाल खाद्यरंग) codon-recognising site कोडॉन-अभिज्ञान केंद्र (also called anticodon) coefficient १ गुणांक (पु.) २ (as, multiplier) गुणक (पु.) coefficient of absorption absorption coefficient coefficient of apparent expansion आभासी प्रसरण गुणांक coefficient of conductivity वाहकता गुणांक coefficient of cubical expansion आकारमानी प्रसरण गुणांक coefficient of elasticity प्रत्यास्थता गुणांक coefficient of fecombination पुनःसंयोजन गुणांक coefficient of friction घर्षण गुणांक coefficient of kinecatic viscocity शुद्धगतिकीय विष्यंदिता गुणांक (also called kinematic viscosity) coefficient of linear expansion रेखीय प्रसरण गुणांक coefficient of restitution प्रत्यवस्थान गुणांक coefficient of thermal expansion ऊष्मा प्रसरण गुणांक coefficient of viscosity विष्यंदिता गुणांक coenzyme I सहविकर I (also called nicotinamide adenine dinucleotide) coenzyme II सहविकर II (also called nicotinamide adenine dinucleotode phosphate) coenzyme Q सहविकर Q (also called ubiquinone) cofactor १ सहकारक (पु.) २ सहघटक (पु.) coherant radiation संसंजित प्रारण coherant scattering संसंजित विकिरण cohesion pressure संसंजन दाब cohesive संसंजनशील, संसंजी cold-bath शीत-मज्जनी (स्त्री.) cold-blodded poikilothermic cold-curing polymer शीत अभिसाधनी बहुवारिक collagen helix कोलॅजेन सर्पिल collagenase कोलॅजिनेज (पु.) colligative property कणसंख्यावलंबी गुणधर्म collimation १ समांतरण (न.) २ समांतरित अवस्था (स्त्री.) collimator समांतरित्र (न.) collision theory संघात सिद्धांत collisional deactivation संघाती निस्सक्रियण colloid कोलॉइड (न.), कलिल (न.) colloid chemistry कलिल रसायनशास्त्र, कोलॉइड रसायनशास्त्र colloid osmotic pressure कलिली परासरणी दाब colloidal dispersion कलिली अपस्करण colloidal particle कोलॉइडी कण, कलिली कण colloidal precipitate कोलॉइडी साका, कलिली साका colloidal silver कोलॉइडी चांदी, कलिली चांदी colloidal solution कोलॉइडी विद्राव, कलिली विद्राव colloidal state कलिली अवस्था, कोलॉइडी अवस्था colloidal suspension कलिल-निलंबन (न.) colloidal system कलिल समूह colorimeter वर्णमापी (पु.) colorimetric analysis वर्णमितीय विश्लेषण colorimetry वर्णमिति (स्त्री.) colostral milk चिकाचे दूध, नवस्तन्य (न.) (also colostrum) colour रंग (पु.), वर्ण (पु.) dye, रंजक, रंगद्रव्य, pigment, वर्णक colour comparator वर्ण तुलनित्र colour index वर्णांक (पु.), कलर इंडेक्स colour reaction वर्ण अभिक्रिया, रंगदायी अभिक्रिया colour scale वर्णमापनी (स्त्री.) colour theory वर्ण सिद्धांत colourimetric analysis वर्णमितीय विश्लेषण colouring matter रंजक द्रव्य, वर्णक द्रव्य columbium Cb) कोलंबिअम (Cb) (न.) (also called niobium) column bleed स्तंभ स्त्राव column chromatography स्तंभ वर्णलेखन column efficiency स्तंभ कार्यक्षमता column resolution स्तंभी वियोजन column temperature स्तंभ तापमान coma निश्चेतनावस्था (स्त्री.), विचेतनावस्था (स्त्री.) combination १ संयोग (पु.) २ संयोजन (न.) combination band संयोजन पट्ट combination code संयोग संहिता combination principle संयोग तत्त्व combining proportion संयोगी प्रमाण combining weight संयोगी भार combustibility ज्वलनक्षमता (स्त्री.), दहनक्षमता (स्त्री.) combustible ज्वलनशील, ज्वलनक्षम, दहनक्षम combustion ज्वलन (न.), दहन (न.) combustion furnace ज्वलन भट्टी combustion tube ज्वलन नळी, दहन नळी Commission in Biochemical Nomenclature जीवरासायनिक आयोगाची (आंतरराष्ट्रीय) नामकरण पद्धती (abbr. CBN) common सामान्य, साधारण normal common ion effect सम-आयन परिणाम common salt मीठ (न.), लवण (न.) commutator १ दिक् परिवर्तक (पु.) २ क्रमपरिवर्तक (पु.) comparable तुलनायोग्य, तुलनीय similar comparative biochemistry तुलनात्मक जीवरसायनशास्त्र comparison tube तुलना नलिका compartmentation कप्पेपाडणी (स्त्री.) compatibility संगतता (स्त्री.) compensate प्रतिपूरित करणे compensated acidosis प्रतिपूरित आम्लरक्तता compensated alkalosis प्रतिपूरित अल्कमयता compensation प्रतिपूरण (न.) compensation point प्रतिपूरण बिंदु compensator प्रतिपूरक (पु.) competing equilibria स्पर्धात्मक समतोल competitive inhibitition स्पर्धात्मक संदमन competitive inhibitor स्पर्धात्मक संदमक competitive protection स्पर्धात्मक संरक्षण competitive reaction स्पर्धात्मक अभिक्रिया complement fixation परिपूरकाचे बद्धन (abbr, CF) complementarity परिपूरकता (स्त्री.) complementary base sequence परिपूरक आम्लारि क्रम complementary colour परिपूरक वर्ण complementary DNA परिपूरक DNA (abbr. cDNA) complementary gene परिपूरक जीन complementary strand परिपूरक पेड complex जटिल n. १ संकुल (न.) २ जटिल (न.) complex compound संकुल संयुग complex formation १ संकुलन (न.) २जटिलीकरण (न.), जटिलन (न.) complex ion १ संकुल आयन २ जटिल आयन complex salt १ संकुल क्षार २ जटिल क्षार complexation १ संकुलन (न.) २ जटिलन (न.) complexation reaction संकुलन अभिक्रिया compleximetry संकुल अनुमापनमिति (स्त्री.) complexing agent १ संकुलक (न.) २ जटिलक (न.) complexing reagent १ संकुलन अभिकारक २ जटिलन अभिकारक complexometric indicator १ संकुलमितीय दर्शक २ जटिलमितीय दर्शक complexometric titration संकुलमितीय अनुमापन component घटक (पु.) constituent, घटक, रचक, element, मूलद्रव्य, factor, कारक, ingredient, घटकद्रव्य, adj. घटक composition १ (substance) संघटन (न.) २ (of forces, etc.) संयोजन (न.) ३ (of mixture) घटकप्रमाण (न.) compound संयुग (न.) adj. संयुक्त compound microscope संयुक्त सूक्ष्मदर्शी compressed gas संपीडित वायु compressibility संपीड्यता (स्त्री.) pliability compressibility coefficient संपीड्यता गुणक compressibility factor संपीड्यता गुणक compression moulded products संपीडन रूपित वस्तू (स्त्री.अ.व.) compression moulding संपीडन रूपण compression ratio १ संपीडन अनुपात २ संपीडन गुणोत्तर Compton effect कॉम्प्टन प्रभाव Compton interaction कॉम्प्टन अन्योन्यक्रिया conalbumin कॉनाल्ब्युमिन (न.) concave mirror अंतर्गोल आरसा, अंतर्वक्र आरसा concentrate संहत करणे, संहत होणे n. संहत (न.) concentrated acid संहत आम्ल, तीव्र आम्ल concentrated feedback inhibition संयुक्त पश्चप्रदाय संदमन concentrated solution संहत द्रावण, तीव्र द्रावण concentration १ संहति (स्त्री.) २ (as, process) संहतन (न.), संहतीकरण (न.) concentration cell संहति घट (संहति विद्युत घट) concentration effect संहतन परिणाम concentration equilibrium constant संहतन समतोल स्थिरांक concentration error संहति त्रुटि concentration gradient संहति प्रवणता concentration overpotential संहति अतिविभवता concentration polarisation संहतन धुवण concentration-signal curve संहति संदेश वक्र concentric संकेंद्री, संकेंद्रीय (also concentrical) concerted mechanism समकालिक क्रियाविधि condensation १ (of a liquid) संघनन (न.) २ (of vapour) द्रवीकरण (न.), द्रवीभवन (न.) ३ (as, a chemical process) संघनन (न.) coagulation, १ साकळणे, साकळण, २ किलाटन, congealment, थिजणे, liquefaction, द्रवीकरण, द्रवीभवन, solidification, घनीकरण, घनीभवन condensation polymer संघनन बहुवारिक condensation polymerisation संघनन बहुवारिकन (also called polycondensation) condensation reaction संघनन अभिक्रिया condense १ (of liquid) संघनित करणे, संघनित होणे, -चे संघनन होणे २ (of a gas or vapour) द्रवीकरण करणे, द्रवीकरण होणे condensed १ संघनित २ द्रवीकृत, द्रवीभूत condensed phase interference संघनित प्रावस्था व्यतिकरण condensed system संघनित पद्धति condenser १ (apparatus used for condensing vapours obtained during distilation) संघनित्र (न.), air condenser, वात संघनित्र, water condenser, जल संघनित्र २ (Elec.) संधारित्र (न.) ३ संघननी (स्त्री.) condenser tube संघनन नलिका condensing agent संघननकारक (पु.), संघनन अभिकारक condensing chamber संघनन कक्ष condensing enzyme संघननी विकर condensing site संघननी केंद्र condition स्थिति (स्त्री.) state conditional constant स्थितीय स्थिरांक conductance प्रवहन (न.) conduction conductance cell प्रवहन घट conduction वहन (न.) admittance, संवहन, conductance, प्रवहन, conductivity, वाहकता, convection, प्रक्रमण, inductance, प्रेरितता conductivity वाहकता (स्त्री.) conduction conductivity bridge वाहकता सेतु conductivity cell वाहकता घट conductivity coefficient वाहकता गुणांक conductivity meter वाहकता मापी conductivity water अतिनिम्नवाहकता जव, वाहकतामापणी जल conductometric वाहकतामितीय conductometric analysis वाहकतामितीय विश्लेषण conductometric titration वाहकतामितीय अनुमापन confidence interval विश्वास अंतराल confidence level विश्वास पातळी confidence limit विश्वास मर्यादा configuration आविन्यास (पु.) arrangement, संरूपण (न.), form configurational formula संरूपण सूत्र confirmatory test खात्रीदायक परीक्षा conformation समाविन्यास (पु.) form, anticonformation, प्रतिसमाविन्यास, eclipsed conformation, ग्रहणी समाविन्यास, gauche conformation, गॉशे समाविन्यास, skew conformation, विषमतल समाविन्यास, staggered conformation, सांतरित समाविन्यास, syn conformation, सह समाविन्यास conformational analysis समाविन्यासी विश्लेषण conformational change समाविन्यासी बदल conformational interconversion समाविन्यासी आंतर रूपांतरण conformational isomer समाविन्यासी समसूत्री conformationsl isomerism समाविन्यासी समसूत्रता confugurational isomerism आविन्यासी समसूत्रता congealment थिजणे (न.) condensation congo red कॉगो रेड, कॉगो लाल congo red paper कॉगो रेड पेपर, कॉगो लाल कागद congruent melting point एकरूप द्रवणांक conicalflask शंकुपात्र (न.) coniine कोनिन (न.) (also conine) conjugate १ संयुग्मी २ एकांतरित v.t.i. संयुग्मन करणे, संयुग्मन होणे, n. संयुग्मी (पु.) conjugate acid and base संयुग्मी आम्ल आणि आम्लारि conjugate proteins संयुग्मी प्रोटिने (न.अ.व.), संयुग्मी प्रथिने (न.अ.व.) conjugated acid-base pair संयुग्मी आम्ल-आम्लारिद्वय conjugated double bond एकांतरित द्विबंध conjugated double bond system एकांतरित द्विबंधी संस्था conjugated enzyme संयुग्मित विकर conjugation १ संयुग्मन (न.) २ एकांतरण (न.) conochromatic एकवर्ण-, एकवर्णी consecutive position क्रमागत स्थान consecutive reaction क्रमागत अभिक्रिया conservation १ अक्षय्यता (स्त्री.) २ संधारण (न.) conservation of energy ऊर्जा अक्षय्यता, ऊर्जेची अक्षय्यता conservation of mass वस्तुमान अक्षय्यता conservation of matter द्रव्य अक्षय्यता द्रव्याची अक्षय्यता consistency १ (of liquid) सांद्रता (स्त्री.) २ सुसंगति (स्त्री.) consistometer सांद्रतामापी (पु.) constant स्थिर fixed, नियत, निश्चित, invariable, अचल, n. स्थिरांक (पु.), cell constant, घट स्थिरांक, cryoscopic constant, निम्नतापमानी स्थिरांक, dissociation constant, विचरण स्थिरांक, ebullition constant, उत्क्वथन स्थिरांक, equilibrium constant, समतोल स्थिरांक, constant boiling liquid स्थिर उत्कलन द्रव constant boiling mixture स्थिर उत्कलन मिश्रण constant error स्थिर त्रुटि constant-current coulometry स्थिर-धारा कूलोममिति constant-current electrolysis स्थिर-धारा विद्युत अपघटन constant-current potentiometry स्थिर-धारा विभवमिति constant-current source स्थिर-धारा उद्गम constant-voltage electrolysis स्थिर व्होल्टता विद्युत अपघटन constituent घटक (पु.), रचक (पु.) component constitution १ घडण (स्त्री.) २ घटना (स्त्री.) arrangement constitutional formula घडणात्मक सूत्र (also called structural formula) constitutive property घडणात्मक सुणधर्म contact chamber संपर्क कक्ष contact inhibition संपर्क संदमन contact potential संपर्क विभव contact process संपर्क प्रक्रिया contagious disease स्पर्शजन्य रोग, संसर्गजन्य रोग continuity of state अवस्था सातत्य continuous अखंड, संतत, सतत, अविरत continuous absorption अखंड अवशोषण continuous analysis अखंड विश्लेषण continuous density gradient अखंड घनता प्रवणता continuous extraction अखंड निष्कर्षण continuous extractor अविरत निष्कर्षक continuous flow centrifugation अखंड प्रवाही अपकेंद्रण continuous flow electrophoresis अखंड प्रवाही विद्युतभारित कणसंचलन continuous flow isoelectric focusing अखंड प्रवाही समविद्युत नाभीयन continuous flow scintillation counter अखंड प्रवाही प्रस्फुरण गणित्र continuous phase संतत प्रावस्था continuous process अखंड प्रक्रिया continuous spectrum अखंड पंक्ति (अखंड वर्णपंक्ति) continuous variations method १ अखंड चलन पद्धति २ अखंड परिवर्तन पद्धति continuous-wave nmr spectrometer अखंडतरंग एनएमआर पंक्तिमापी continuum संततक (पु.), अखंडक (पु.) contivance यंत्रक (न.) apparatus contractile protein आकुंचनक्षम प्रथिन, आकुंचनक्षम प्रोटीन contraction आकुंचन (न.), संकुचन (न.) contrast विरोध (पु.), वैधम्र्य (न.) contributing structure सहभागी संरचना control नियंत्रण v.t. नियंत्रण करणे, नियंत्रण ठेवणे control experiment blank experiment control grid नियंत्रक ग्रिड control group नियंत्रक गट, संदर्भ गट controlled cathode electrolysis नियंत्रित कॅथोडी विद्युत-अपघटन controlled electrode potential नियंत्रित इलेक्ट्रोड विभव controlled-potential coulometry नियंत्रित विभव कूलोममिति controlled-potential electroseparation नियंत्रित-विभव विद्युतविलगन convection प्रक्रमण (न.) conduction convention संकेत (पु.), संकेतप्रणाली (स्त्री.) conventional polarography प्रचलित पोलॅरोग्राफी, संकेतमान्य पोलॅरोग्राफी convergence १ अभिसरण (न.) २ अभिसारिता (स्त्री.) convergence theoru of cancer कर्करोग-विकर अभिसारिता सिद्धांत (also Greenstein hypothesis) convergent rays अभिसारी किरण (पु.अ.व.) converse विलोभ (पु.), व्यत्यास (पु.) conversely विलोमतः, उलटपक्षी conversion नवरूपण (न.), रूपांतर (न.) conversion factor रूपांतर गुणक convertin कन्व्हर्टिन (न.) (also called serum prothrombin conversion accelerator) converting phage रूपांतरकारी भक्षी convex mirror बहिर्वक्र आरसा, बहिर्गोल आरसा convolution in cotton कापसाच्या तंतूमधील संवलन convulsion आकडी (स्त्री.), आचका (पु.) cooler शीतनी (स्त्री.), कूलर (पु.) cooling शीतन (न.) थंड करणे (न.), थंड होणे (न.) Coomb's reagent कूम्बचा अभिकारक Coomb's test कूम्बची चाचणी coplanar समप्रतलीय, एकप्रतलीय copolyamides कोपॉलिऍमाइडे (न.अ.व.) copper (Cu) कॉपर (Cu) (न.), तांबे (न.), ताम्र (न.) (cuprum) copper after-treatment कॉपर पश्च-संस्करण copper chelate ताम्रगाभ (पु.) copper number कॉपर मूल्यांक copper pyrites कॉपरपायराइट्स (न.) copper sulphate कॉपर सल्फेट (मोरचूद) copper sulphide कॉपर सल्फाइड core गाभा (पु.), क्रोड (पु.) Cori ester कोरी एस्टर (Glucose-1-phosphate)
coriender leaves कोथिंबिर (स्त्री.) corn steep liquor मक्याचा निमज्जन अर्क corn sugar मक्याची साखर, ग्लुकोज (न.) corn-soya-milk मका-सोयाबीन-दुग्धयुक्त बालान्न (न.) (abbr. CSM) Cornu prism कॉर्नु प्रिझम, कॉर्नु कोनचिति corollary उपप्रमेय (न.), उपसिद्धांत (पु.) theory corona कोरोना (पु.), तोजोवलय (न.), प्रभामंडल (न.) corona discharge कोरोना विमोचन, तेजोवलय विमोचन, प्रभामंडल विमोचन corpus luteum पीत पिंड, कॉर्पस ल्यूटिअम corpuscular कणिका-, कणिकामय corpuscular radiation कणिका प्रारण correct बरोबर, अचूक precise correction factor संशुद्धी गुणक corresponding states तत्सम अवस्था (स्त्री.अ.व.) corrode क्षरण करणे, झीज करणे, क्षरण होणे, झीज होणे
corrosion क्षरण (न.), झीज (स्त्री.) erosion, अपक्षरण corrosive क्षरणकारी, क्षारक corrosive sublimate mercuric chloride corticosteroid-binding globulin कॉर्टिकोस्टेरॉइड-बंधी ग्लोब्युलिन, बाह्यांगीस्टेरॉइड-बंधी ग्लोब्युलिन corticosteroids कॉर्टिकोस्टेरॉइडे (न.अ.व.), बाह्यांगीस्टेरॉइडे (न.अ.व.) corticosterone कॉर्टिकोस्टेरॉन (न.) corticotrophin कॉर्टिकोट्रॉफिन (न.) corticotropin कॉर्टिकोट्रॉपिन corticotropin releasing factor कॉर्टिकोट्रॉपिन स्त्रावी कारक (abbr. CRF) (also called corticotropin releasing hormone) corticotropin releasing hormone कॉर्टिकोट्रॉपिन स्त्रावी संप्रेरक (abbr. CRH) (also called corticotropin releasing factor) cortisol-binding globulin कॉर्टिसॉल-बधी ग्लोब्युलिन (abbr. CBG) cortisol-binding protein कॉर्टिसॉल-बंधी प्रोटीन, कॉर्टिसॉल-बंधी प्रथिन Cory-pauling-Koltun model कोरी-पॉवलिंग-कोल्टन प्रतिकृति (abbr. CPK model) cosmetics सौंदर्य प्रसाधने (न.अ.व.) cosmic radiation वैश्व प्रारण cosmic ray विश्वकिरण (पु.) cosmo-chemistry विश्वरसायनशास्त्र (न.) cotton wool रूइ कुंतल, कॉटन वुल Cottrell precipitator कॉट्रेल अवक्षेपक coulogram कूलोमग्राम (पु.), कूलोमलेख (पु.) (धारा विभव आरेख) (current potential diagram) Coulomb electrostatic law कूलोम विद्युतस्थितिक नियम coulometer कूलोममापी (पु.) (also called voltmeter) coulometric analysis कूलोममितीय विश्लेषण coulometric titration कूलोममापी अनुमापन coulometric titrator कूलोममापी अनुमापित्र count १ काऊंट (पु.), सुताचा नंबर (पु.) २ गणना (स्त्री.), मोजणी (स्त्री.) ३ गणनांक (पु.) counter stain प्रति अभिरंजक counter-clockwise anticlockwise counter-ion प्रति-आयन (न.) counter-ion layer प्रति-आयन स्तर countercurrent distribution प्रतिधारा वितरण (abbr. CCD) countercurrent fractionation प्रतिधारा प्रभाजन countercurrent principle प्रतिधारा सिद्धांत counterpoise प्रतितोल (पु.) v.t. प्रतितोलन करणे
counting geometry गणन भूमिति counting statistics गणन सांख्यिकी couple युग्म (न.) v.t.i. १ युग्मन करणे, युग्मन होणे २ जोडणे ३ अन्योन्यप्रभाव पाडणे coupling १ युग्मन (न.) (as in coupling reaction युग्मन अभिक्रिया) २ (as, in spectroscopy) अन्योन्यप्रभाव (पु.) coupling agents जोडणे द्रव्ये (न.अ.व.), युग्मन द्रव्ये (न.अ.व.) coupling constant युग्मन स्थिरांक coupling factor युग्मन घटक coupling of diazonium salts डायऍझोनिअम क्षारांचे युग्मन covalence सहसंयुजा (स्त्री.) (also covalency) covalent chromatography सहसंयुजी वर्णलेखन covalent compound सहसंयुज संयुग covalent enzyme-substrate complex सहसंयुजी विकर-कार्यद्रव्य जटिल covalent intermediate सहसंयुजी माध्यमिक covalent radius सहसंयुजी त्रिज्या covering आवेष्टन (न.), आवरण (न.) crust covering power आवरण क्षमता, आवरण शक्ति cozymase II (Co II) कोझायमेज II (Co II) CPK model CPK प्रतिकृति (abbr. of Cory-Pauling-Koltum model) Crabtree effect क्रेबट्री परिणाम cracking of petroleum पेट्रोलिअम भंजन, खनिज तेल भंजन cream मलई (स्त्री.), क्रीम (न.) cream of tartar potassium bitatrate creaming फेसणे (न.), फेटणे (न.) creatine kinase क्रिएटिन कायनेज (also called creatine phosphokinase) (abr. CPK) creatine phosphate क्रिएटिन फॉस्फेट creatine phosphokinase क्रिएटिन फॉस्फोकायनेज (abbr. CPK) (also called creatine kinase) creatinin coefficient क्रिएटिनिन गुणांक creatinine क्रिएटिनिन (न.) creatinuria क्रिएटिनमेह (पु.) crenation दंतुरण (न.), दंतुरता (स्त्री.) cresol purple क्रेसॉल नीललोहित (बैंगणी) cretinism अवटुवामनता (स्त्री.) CRF CRF (abbr. of cortcotropin releasing factor) CRH CRH (abbr. of corticotropin releasing hormone) Crick strand क्रिक पेड, क्रिक स्ट्रँड Crigler-Najjar syndrome क्रिग्लर-नज्जर संलक्षण critical १ सीमांत २ क्रांतिक ३ (of sufficient size to sustain or to be capable of sustaining a chain reaction) संपूर्ण micro- critical analysis संपूर्ण विश्लेषण critical angle १ सीमांत कोन २ क्रांतिक कोन critical angle refractometer सीमांत-कोन अपवर्तनांकमापी critical composition १ सीमांत घटकप्रमाण २ क्रांतिक घटकप्रमाण critical constant १ सीमांत स्थिरांक २ क्रांतिक स्थिरांक critical density १ सीमांत घनता २ क्रांतिक घनता critical mixture १ सीमांत मिश्रण २ क्रांतिक मिश्रण critical phenomena १ सीमांत घटना २ क्रांतिक घटना critical point १ सीमांत बिंदु २ क्रांतिक बिंदु critical pressure १ सीमांत दाब २ क्रांतिक दाब critical solution temperature १ सीमांत द्रावण तापमान २ क्रांतिक द्रावण तापमान critical temperature १ सीमांत तापमान २ क्रांतिक तापमान critical volume १ सीमांत आकारमान २ क्रांतिक आकारमान Crooke's dark space क्रूकचे अदीप्त अवकाश Crooke's tube क्रूकची नलिका cross -linked polymer बद्धजाल बहुवारिक cross contamination उपरिक्षेत्र संदूषण cross fibre काटकोनी तंतु (also cross wire) cross hair-lines काटकोनी केशरेखा (स्त्री.अ.व.) cross linking बद्ध जालन, परस्पर बंधन cross-section १ काटछेद (पु.), अवच्छेद (पु.), आडवा छेद (पु.) २ परिक्षेत्र (न.) crossbreeding मिश्र पैदास (स्त्री.), संकरण (न.) crossed aldol condensation भिन्न रेण्वीय अल्डोल संघनन crossing-over जीन विनिमय (पु.) crossover method विनिमय पद्धति crotonaldehyde क्रोटोनाल्डिहाइड (न.) crucible मूस (स्त्री.) (a refractory vessel or pot in which metals are melted crucible furnace मूस भट्टी crucible longs मुशीची सांडशी crude १ कच्चा २ अशोधित, अशुद्ध crusher भरडणी (स्त्री.), चरक (न.), घाणा (पु.), दलित्र (न.) grinder crushing १ पापुद्रा (पु.) २ कवच (न.) bed, संस्तर, coating, लेप, covering, आवेष्टन, आवरण, diaphragm, पटल, film, १ पापुद्रा २ फिल्म ३ तवंग ४ पटल, lamina, स्तर, layer, स्तर, थर, lining, अस्तर, membrane, पटल, अस्तर, plaster, गिलावा, strata, स्तर cryoglobulin निम्नतापी ग्लोब्युलिन (न.) cryoscopic constant निम्नतापमानी स्थिरांक cryoscopic method निम्नतापमानी पद्धति cryoscopy निम्नतापमानिकी (स्त्री.) cryptic mutant गूढ उत्परिवर्त crypts of Lieberkuhn लिबरकुनच्या प्रगृहिका crystal analyser स्फटिक विश्लेषित्र crystal growth स्फटिक वृद्धि crystal lattice स्फटिक जालक crystal membrane electrode स्फटिक पटल इलेक्ट्रोड
crystal scintillator स्फटिक प्रस्फुरक crystal structure स्फटिक संरचना crystal topography स्फटिक संस्थितिविज्ञान crystal violet क्रिस्टल व्हायोलेट crystalline स्फटिकी granular crystalline precipitate स्फटिकी अवक्षेप crystalline region स्फटिकी भाग crystalline state स्फटिकावस्था (स्त्री.) crystalline suspension स्फटिकी निलंबन crystallisation स्फटन (न.), स्फटिकीकरण (न.), स्फटिकीभवन (न.) crystallisation nuclei स्फटन केंद्रके (न.अ.व.) crystallise स्फटन करणे, स्फटन होणे, स्फटिकीकरण करणे, स्फटिकीभवन होणे crystallography स्फटिकविज्ञान (न.) (also called cubic system) crystalloid स्फटिकाभ (पु.) adj. स्फटिकधर्मी CSF CSF (abbr. of cerebrospinal fluid) CSM CSM (abbr. of corn-soya-milk CTP CTP (abbr. of cytidine-5'-triphosphate) cubic १ (having the form of a cube, shped like a cube) घन, घनाकृति २ (as, three-diamensional) त्रिमिति-, त्रिमितीय cubic closest packing घनीय निकटतम भरणी (abbr. CCP) cubic lattice घन जालक, त्रिमिति जालक cubic system घनाकृति स्फटिक पद्धति (also called crystallography) cubical expansion आकारमानी प्रसरण culture medium संवर्ध माध्यम cumulated diene अनुगामी डाइन cumulated double bonds अनुगामी द्विबंध cupferron reagent क्युफेरॉन अभिकारक cupola घुमटी भट्टी (स्त्री.), घूमटाकार भट्टी (स्त्री.) cuprammonium hydroxide क्युप्रोमोनिअम हायड्रॉक्साइड cuprammonium rayon क्युप्रामोनिअम रेयॉन cuprammonium solution क्युप्रामोनिअम द्रावण cupron solution क्युप्रॉन द्रावण cuprum (Cu) (copper) कॉपर (Cu) (न.), ताम्र (न.) तांबे (न.) curd tension दही घट्टता अंक curds साकलित दुग्ध प्रथिने (न.अ.व.), दही (न.) curie क्युरी (न.) (also called radioactive source strength) (after M.M. Curie, chemist as, aunit of radioactivity) Curie point क्युरी बिंदु (also called Curie temperature) Curie temperature क्युरी तापमान (also called Curie point) curing १ अभिसाधन (न.) २ संसाधन (न.) ३ कालप्रभावन (न.) curing reaction १ अभिसाधनक्रिया (स्त्री.) २ संसाधन अभिक्रिया curium (Cm) क्युरिअम (Cm) (न.) current धारा (स्त्री.) flow current efficiency धारा कार्यक्षमता current integrator धारा संकलक current maxima धारा उच्चांक current strength धारा सामर्थ्य current-voltage relationship धारा व्होल्टता संबंध Curtius reaction कर्टिअस अभिक्रिया curve १ वक्र (पु.) २ (as, a graph) आलेख (पु.) curvilinear वक्ररेखी, वक्रात्मक Cushing's disease कसिंगचा रोग cutting काप (पु.) dust, १ भुकटी २ धूळ, रज, filings, कीस, चुरा, flake, पत्री, foil, वर्ख, पत्री, powder, चूर्ण, पूड, भुकटी, पावडर, sheet, पातळ पत्रा, पत्रा, furnings, कातरा cuvette वर्णमापन कुपी (स्त्री.), क्युवेट (न.) cyanocobalamine सायनोकोबाल्मिन (न.) (also called vitamin B12 or animal protein factor) cyanohydrin सायनोहायड्रिन (न.) cyanohydrin synthesis सायनोहायड्रिन संश्लेषण cyanosis सायनोसिस (न.), नीलमयता (स्त्री.), नीलता (स्त्री.) cyanosis सायनोसिस (न.), नीलमयता (स्त्री.), नीलता (स्त्री.) cyclamate सायक्लोमेट (न.) (also called cycloexyl sulphamate) cycle १ चक्र (न.) २ आवर्तन (न.) ३ वलय (न.) cyclic चक्रीय, चक्री, वलयी cyclic AMP adenosine-3'.5'-cyclic monophosphate cyclic AMPreceptor protein चक्रीय ईमपी ग्राही प्रोटीन, चक्रीय ईमपी ग्राही प्रथिन (abbr. CAP) cyclic compund चक्री संयुग, वलयी संयुग cyclic electron flow चक्रीय इलेक्ट्रॉन प्रवाह cyclic GMP चक्रीय GMP (abbr. of cyclic guanosine monophosphate) cyclic guanosine monophosphate चक्रीय ग्वानोसाइन मोनोफॉस्फेट (abbr. GMP) cyclic hydrocarbon चक्रीय हायड्रोकार्बन cyclic imide चक्रीय इमाइड, वलयी इमाइड cyclic metabolic pathway चक्रीय चयापचयी मार्ग cyclic peptide चक्रीय पेप्टाइड cyclic photophosphorylation चक्रीय प्रकाश फॉस्फोरिलीकरण, चक्रीय प्रकाश फॉस्फोरिलन cyclic polyhydroxy alcohol चक्रीय पॉलिहायड्रॉक्सि अल्कोहोल (also called cyclitol) cyclic voltammetry चक्रीय धारा व्होल्टतामिति (also called fast linear sweep voltammetry) cyclisation वलयीकरण (न.), वलयीभवन (न.) cyclisation reaction वलयीकरण अभिक्रिया, वलयीभवन अभिक्रिया cyclitol सायक्लिटॉल (न.) (also called cyclic polyhydroxy alcohol) cycloaddition reaction चक्रीसमावेशी अभिक्रिया cycloalkane सायक्लोअल्केन (न.) cyclobarbital सायक्लोबार्बिटल (न.) cyclobutane सायक्लोब्युटेन (न.) cyclobutanone सायक्लोब्युटेनॉन (न.) cyclobutene सायक्लोब्युटीन (न.) cyclobutenol सायक्लोब्युटेनॉल (न.) cyclohexadiene सायक्लोहेक्झॅडाइन (न.) cyclohexane सायक्लोहेक्झेन (न.) cyclohexaneol सायक्लोहेक्झॅनॉल (न.) cyclohexanol सायक्लोहेक्झीनॉल (न.) cyclohexanone सायक्लोहेक्झॅनोन (न.) cyclohexene सायक्लोहेक्झीन (न.) cyclohexenyl सायक्लोहेक्झेनिल cyclohexyl sulphamate सायक्लोहेक्झिल सल्फामेट (also called cyclamate) cycloidal focusing mass spectrometer चक्रज नाभीयनी वस्तुमान पंक्तिमापी cycloparaffin सायक्लोपॅरॅफिन (न.) cyclopentadiene सायक्लोपेन्टॅडाइन (न.) cyclopentane सायक्लोपेन्टेन (न.) cyclopentanol सायक्लोपेन्टेनॉल (न.) cyclopentanone सायक्लोपेन्टॅनॉन (न.) cyclopentene सायक्लोपेन्टीन (न.) cyclopentenyl सायक्लोपेन्टॅनिल (न.) cyclopentyl सायक्लोपेन्टिल cyclopropane सायक्लोप्रोपेन (न.) cyclopropyl सायक्लोप्रोपिल cycloptatetraene सायक्लोऑप्टेटेट्राइन (न.) cycloserine सायक्लोसेरिन (न.) (also called oxamycin) cyclosilane सायक्लोसिलेन (न.) cyclotron सायक्लोट्रॉन (पु.) cylinder सिलिंडर (न.), नळकांडे (न.) cylindrical चित्याकृति, सिलिंडरी Cys Cys (abbr. of cysteine) CySH CySH (abbr. of cysteine) cystathionine सिस्टाथायोनिन (न.) cysteine सिस्टीन (न.), सिस्टीइन (न.) (abbr. Cys or CySH) cystic fibrosis पुटी तंतूभवन cystinosis सिस्टिनोसिस (न.) cytidine diphosphate सायटिडिन डायफॉस्फेट (abbr. CDP) cytidine-5'-monophosphate सायटिडिन-५'-मोनोफॉस्फेट (abbr. CMP) cytidine-5'-triphosphate सायटिडिन-५'-ट्रायफॉस्फेट (abbr. CTP) cytochemistry कोशिकारसायनशास्त्र (न.), पेशीरसायनशास्त्र (न.) cytochrome सायटोक्रोम (पु.), पेशीवर्णक (पु.) cytochrome C सायटोक्रोम C (also RHP cytochrome or cytochrome C) cytochrome oxidase सायटोक्रोम ऑक्सिडेज cytochrome P450 सायटोक्रोम P४५० cytochromide C cytochrome C cytogenetics पेशीजीनशास्त्र (न.) cytogenic map पेशीजीनशास्त्रीय निर्देशन cytokinesin सायटोकायनेसिन (न.) cytokinesis पेशीद्रव्य विभाजन (न.) cytokinin सायटोकायनिन (न.) cytolysin पेशीलयक (पु.), पेशीविघटक (पु.) cytolysis पेशीलयन (न.), पेशीविघटन (न.) cytolytic पेशीविघटनी-, पेशीलयनकारी cytomembrane पेशीपटल (न.) (also cell membrane) cytoplasm पेशीद्रव्य (न.) (also cell potoplasm or cytosome) cytoplasmic gene पेशीद्रव्य जीन cytoplasmic inheritance पेशीद्रव्य, वंशागति, पेशीद्रव्य आनुवंशिकता cytosol पेशीद्राव (पु.), सायटोसॉल (न.) D D (ड्युटेरिअम ) (हायड्रोजनचा वस्तुमानांक २ असलेला समस्थानिक) (symbol for deuterium, the hydrogen isotope of mass 2 H2) d and I isomerism d व I समसूत्रता D and L isomerism D व L समसूत्रता D-fructose D-फुक्टोज (न.) (also called levulose) dalton डाल्टन (न.) (वजनाचे परिमाण) (१ डाल्टन १.६५ X १०-२४ gm) (a unit of mass, 1/16 of the mass of an oxygen atom) dalton's law डाल्टनचा नियम Dalton's law of partial pressure डाल्टनचा आंशिक दाबाचा नियम damp १ ओलसर २ दमट, सर्व n. दमटपणा (पु.) v.t.i. १ -चे सवमंदन करणे, अवमंदित करणे, अवमंदित होणे २ ओलसर करणे damped balance अवमंदित तुला damping of balance तुला अवमंदन Daniell cell डॅनिअल घट (डॅनिअल विद्युत घट) Danielli-Davson Robertson model डॅनिअली-डॅव्हसन-रॉबर्टसन प्रतिकृति dansylation डॅन्सिलन (न.), डॅन्सिलीकरण (न.) dark adaptation अंधार अनुकूलन, अंधःकार अनुकूलन dark reaction कृष्ण अभिक्रिया (a chemical reaction in the absence of light as contrasted with a photochemical reaction)
dark reactivation डार्झेनचे संघनन dark-field microscope कृष्णक्षेत्री सूक्ष्मदर्शी data १ दत्त (न.), पक्ष (पु.) २ आधारसामग्री (स्त्री.) dative bond दाता-बंध (पु.) DBD process DBD प्रक्रिया (abbr. of dry balancing dry process) DDT DDT (abbr. of p, p'-dichloro-2, 2-diphenyl 1-1, 1, 1-trichloroethane) de Broglie wave equation डी बॉग्ली तरंग समीकरण deacetylation विऍसिटिलीकरण (न.) deacidification निराम्लीकरण (न.) deactivation निस्सक्रियण (न.) deacylated tRNA विऍसिलित tRNA deacylation विऍसिलीकरण (न.), विऍसिलन (न.) dead stop end point विरामी अंत्य बिंदु dead stop titration विरामी अनुमापन DEAE-cellulose DEAE-सेफॅडेक्स (abbr. of O-(diethylaminoethyl)-cellulose) deamidising enzyme निर्ऍमिनीकारी विकर deamination निर्ऍमिनीकरण (न.) debenzylation विबेन्झिलन (न.) deBorglie matter waves डी बॉग्ली वस्तु तरंग (पु.अ.व.) debranching enzyme शाखाछेदी विकर, शाखाछेदी एन्झाइम, निःशाखाकारी विकर, निःशाखाकारी एन्झाइम, विशाखन विकर Debye Huckel equation डिबाय-हकेल समीकरण Debye Huckel theory डिबाय हकेल सिद्धांत Debye Huckel theory of conductivity डिबाय-हकेल वाहकता सिद्धांत Debye temperature डिबाय तापमान decalcification अपकॅल्सीकरण (न.) decantation निवळी ओतणे (न.), निचरण (न.) decarbonisation विकार्बनन (न.) decarbonise -चे विकार्बनन करणे, विकार्बनित करणे decarboxylase डीकार्बोक्सिलेज (पु.), विकार्बोक्सिली विकर (पु.) decarboxylation विकार्बोक्सिलन (न.), विकार्बोक्सिकरण (न.) decay क्षय (पु.) ऱ्हास (पु.), अपक्षय (पु.) v.t. क्षय होणे decinormal solution दशांश प्रसामान्य द्रावण decolorisation विरंजन (न.) decolorising process विरंजन प्रक्रिया decompose -चे अपघटन करणे, -चे अपघटन होणे decomposition अपघटन (न.) disintegration, विघटन, dissociation, विचरण, division, विभाजन, segregation, विभक्तीकरण, विलग्नन decomposition of radical मूलकाचे अपघटन decomposition potential अपघटन विभव decomposition reaction अपघटन अभिक्रिया decomposition voltage अपघटन व्होल्टता decrement १ घट (स्त्री.) २ क्षय (पु.) decrement evaluation method घट मूल्यमापन पद्धति defecation डेफिकेशन (न.), मलनिरास (पु.) deflagrating-spoon (उभी) जाळपळी (स्त्री.), उद्दहन पळी (स्त्री.) deflection विक्षेपण (न.) aberration (also deflexion) deflocculation अनूर्णन (न.) defoaming agent फेसहारक (पु.) deformability विरूपणक्षमता (स्त्री.) deformation vibrational mode विरूपण कंपन अवस्था degasification वायुनिष्कासन करणे (न.) degeneracy १ (the existance of two or more synonym codons for a given amino acid) अपजनन (न.) २ (the existance of two or more atomic or molecular levels of equal energy, or conformational states of a molecule of equal energy) समऊर्जिता (स्त्री.) degenerate अपजनित होणे adj. १ अपजनित २ ऱ्हासित ३ समऊर्जा degenerate codon समसंकेती कोडॉन, अपजनित कोडॉन (one of several codons that codes for the same amino acid) degenerate orbital समऊर्जा कक्षिका (one of the two or more orbitals of equal energy) degenerate state १ अपजनित स्थिति २ (one of the two or more states of equal energy) समऊर्जा स्थिति degenerate vibrational mode समऊर्जा कंपन अवस्था (one of the two or more modes of equal energy) degradation विचयन (न.) २ अवक्रमण (न.) degradation energy विचयन ऊर्जा degradation reaction विचयन अभिक्रिया degree १ प्रमाण (न.) २ अंश (पु.) ३ कोटि (स्त्री.) degree of dissociation विचरणांश (पु.) degree of freedom मुक्ततेचे प्रमाण degree of hardness of water पाण्याचा दुष्फेनांक degree of hydrolysis जलीय अपघटन अंश degree of ionisation आयननाचा अंश degree of orientation दिशानिदेशनांश (पु.) degree of polymerisation बहुवारिकन कोटि degree of reaction विहॅलोजनीकरण अभिक्रिया, विहॅलोजनन अभिक्रिया dehalogenation विहॅलोजनीकरण (न.) dehydrase डीहायड्रेज (पु.) (also dehydratase) dehydrate निर्जल करणे, निर्जल होणे dehydrated निर्जलीकृत, निर्जलित dehydrater निर्जलनपात्र (न.) dehydrating agent निर्जलक (पु.) dehydro- डीहायड्रो-, निर्जलित- dehydroetinol डीहायड्रोरेटिनॉल (न.) (also called vitamin A2) dehydrofreezing शुष्कनोत्तर गोठवण (न.) dehydrogenase डीहायड्रोजिनेज (पु.) dehydrogenase-type mechanism डीहायड्रोजिनेजसदृश कार्यतंत्र dehydrogenate विहायड्रोजन करणे, विहायड्रोजन होणे deionisation demineralisation deionised water demineralised water delay-type ion detector विलंबी आयन संसूचक deletion १ वगळणे (न.) २ लोप (पु.) deletion hypothesis लोप परिकल्पना deletion mapping लोप निर्देशन deletion method लोप पद्धति deliquesce आर्द्रविद्राव्य होणे (to dissolve and become liquid after absorbing moisture) deliquescence आर्द्रविद्राव्यता (स्त्री.) deliquescent आर्द्रविद्राव्य deliquescent crystal आर्द्रविद्राव्य स्फटिक delivery flask ग्राही पात्र delivery tube निकास नळी, निकास नलिका delocalisation अस्थानिकीकरण (न.) delocalised bond स्थान असीमित बंध delocalised electron स्थान असीमित इलेक्ट्रॉन delta डेल्टा (पु.) (symbol delta) delta rays डेल्टा किरण (पु.अ.व.) delta scale डेल्टा मापन श्रेणी demagnetisation विचुंबकीकरण (न.), विचुंबकन (न.) demethylation reaction निर्मेथिलीकरण अभिक्रिया, निर्मेथिलन अभिक्रिया demineralisation निरायनीकरण (न.), विआयनीकरण (न.) (also deionisation) demineralised water निरायनित पाणी, विआयनित पाणी (also deionised water) demineraliser निरायनित्र (न.) demonstration १ प्रात्यक्षिक (न.) २ प्रयोगनिर्देशन (न.) exhibition, प्रदर्शन दाखवणे, experiment, प्रयोग, practical, प्रात्यक्षिक demonstrator प्रयोगनिर्देशक (सा.) denaturant निष्प्रकृतिकारक (पु.) denaturation १ निष्प्रकृतीकरण (न.) २ गुणनाशन (न.) denatured proteins निष्प्रकृत प्रथिने (न.अ.व.) denatured spirit विप्रकृत स्पिरिट dendrite वृक्षिका स्फटिक (न.) (as, in crystallography) denier डेनिअर (न.) (तंतु सूक्ष्मता गणनांक) Denige's reagent डेनिगचा अभिकारक denitration विनायट्रीयन (न.) denitrifying bacteria विनायट्रीकारी जीवाणू densitometer comparator प्रकाशीयघनता तुलनित्र density gradient घनता प्रवणता density gradient centrifugation घनता प्रवणता अपकेंद्रण (also rate zonal centrifugation) density gradient sedimentation equilibrium घनता प्रवणता आवसादन समतोल density gradient sedimentation velocity घनता प्रवणता अवसादन वेग density gradient tube घनता प्रवणता नलिका deodorant निर्गंधीकारक n. निर्गंधक (पु.) deodorisation निर्गंधीकरण (न.) deoxidation विऑक्सिकरण (न.) deoxidiser विऑक्सिकारक (पु.) deoxidiser विऑक्सिकारक (पु.) deoxyadenosine डिऑक्सिऍडिनोसिन (न.) deoxycorticosterone डिऑक्सिकॉर्टिकोस्टेरोन (न.) (abbr. DOC) deoxycorticosterone acetat डिऑक्सिकॉर्टिकोस्टेरोन ऍसिटेट (abbr. DOCA) deoxyribonuclease डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिएज (पु.) (abbr. DNase) deoxyribonuclease I डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिएज एक deoxyribonucleic acid डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिइक आम्ल deoxyribonucleoprotein डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रोटीन (न.), डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओप्रथिन (न.) (abbr. DNP) deoxyribonucleoside डिऑक्सिरायबोन्यूक्लिओसाइड (न.) deoxyribose डिऑक्सिरायबोज (न.) depectinisation पेक्टीनरहित करणे (न.), विपेक्टिनीकरण (न.) depletion region न्यूनता क्षेत्र depolarisation विधुवण (न.) depolarisation ratio विधुवीकरण गुणोत्तर depolymerisation विबहुवारिकन (न.) depolymerisation reaction विबहुवारिकन अभिक्रिया deposit निक्षेप (पु.), भर (स्त्री.), साका (पु.) precipitate, अवक्षेप, residue, अवशेष, scum, साय, मळी, sediment, अवसाद, गाळ, slag, धातुमळी deposition निक्षेपण (न.), भर (स्त्री.) depression १ (as, of boiling-point) घट (स्त्री.) २ अवनमन (न.) ३ न्यूनदाब क्षेत्र (न.) depression constant घट स्थिरांक depression of freezing point गोठणांक घट derivative तज्जन्य, साधित n. १ साधित पदार्थ (पु.), अनुजात पदार्थ (पु.) २ Math.विकलज (पु.), विकलनांक (पु.) derivative polarography विकलज पोलॅरोग्राफी derivative pulse polarography विकलजन स्पंदी पोलॅरोग्राफी derivative titration curve विकलज अनुमापन आलेख derive १ साधित करणे, साधित होणे २ व्युत्पत्ति दाखवणे derived १ तज्जन्य, साधित २ अनुजात derived protein साधित प्रथिन, साधित प्रोटीन descending chromatography अवरोही वर्णलेखन descending development अवरोही विकास desensitisation विसंवेदीकरण (न.) desiccator शुष्कनपात्र (न.) desicchlora डेसिक्लोरा (पु.), अमोनिआ शुष्कनक (पु.) (an anhydrous barium percholorate) desmoenzyme कणीय विकर (न.) desmotropism डेस्मोट्रॉपिझम (न.) desorption विशोषण (न.) sorption desoxy compound डिसॉक्सि संयुग desoxyribonucleic acid डिसॉक्सिरायबोन्यूक्लिइक आम्ल
destructive distillation भंजक ऊर्ध्वपातन desulphonation विसल्फोनीकरण (न.), विसल्फोनन (न.), विसल्फोनेशन (न.) desulphurisation reaction विसल्फीकरण अभिक्रिया detach विलग करणे, विलग होणे segregate detectability संसूचकता (स्त्री.) detection संसूचन (न.), अभिज्ञान (न.), ओळख (स्त्री.) detection limit अभिज्ञान मर्यादा, संसूचन मर्यादा detector अभिज्ञातक (सा.), अभिज्ञापक (सा.), संसूचक (सा.) detergent निर्मलक (पु.), प्रक्षालक (पु.), अपमार्जक (पु.) (also abstergent) determinate निर्धारण करणे, निश्चिती करणे adj. निर्धारी, निर्धारित, निश्चित determinate error निर्धारित त्रुटि determination निर्धारण (न.), निश्चितीकरण (न.) deto-enol tautomerism केटो-इनॉल चलसमघटकता detonate १ विस्फोटकसाधक होणे, विस्फोट करणे, विस्फोट होणे २ अधिस्फोट करणे detonating १ विस्फोटसाधक २ अधिस्फोटक ३ विस्फोटी detonating explosives अधिस्फोटके (न.अ.व.) detonation १ अधिस्फोट (पु.) २ विस्फोट (पु.) ३ विस्फोटन (न.) explosion detonator १ अधिस्फोटक (पु.) २ विस्फोटक (पु.) detoxication निर्विषीकरण (न.) (also detoxification deuterium (D) ड्युटेरिअम (D) (न.) deuterium discharge lamp ड्युटेरिअम विमोच दीप deuterium oxide ड्युटेरिअम ऑक्साइड Devarda's alloy डेवरदाचा संमिश्र develop विकास करणे, विकास होणे developed dyes विकसित रंजक (पु.अ.व.) development १ विकसन (न.) २ विकास (पु.) deviation विचलन (न.) aberration Dewar flask ड्युआर चंबू, ड्युआर पात्र (also dewar vessel) dextro- दक्षिण-, डेक्स्ट्रो- (in comb.) (abbr. d-) dextrorotation दक्षिणघूर्णन (न.) dextrorotatory दक्षिणघूर्णी, दक्षिणघूर्णनी dextrorotatory compound दक्षिणघूर्णी संयुग dextrorotatory substance दक्षिणघूर्णनी पदार्थ dextrose equivalent value डेक्स्ट्रोज सममूल्यांक di- द्वि mono- (also bi-) (in comb.) diabetes mellitus मधुमेह (पु.), प्रमेह (पु.), डायबिटिस (पु.) diabetese insipidus उदकमेह (पु.), बहुमूत्रता (स्त्री.), बहुमूत्रमेह (पु.) diagnostic reaction निदानोपयोगी अभिक्रिया diagnostic test निदानोपयोगी चाचणी diagram आरेख (पु.), आकृति (स्त्री.) dialysed अपोहित, व्याश्लेषित dialyser व्याश्लेषणपात्र (न.) व्याश्लेषक (पु.), अपोहक (पु.) dialysing paper व्याश्लेषक कागद, अपोहक कागद dialysis व्याश्लेषण (न.), अपोहन (न.) separation diamagnetic shielding प्रतिचुंबकीय परिरक्षण diamagnetism प्रतिचुंबकत्व (न.) diammonium डायामोनिअम (पु.) diaphragm pressure gauge पटल दाब प्रमापी diastatic activity डायऍस्टेज सक्रियता diastereo isomer अंशप्रतिबिंबी समसूत्री diastereo isomerism अंशप्रतिबिंबी समसूत्रता diatomaceous earth support डायॅटमीआ मृदा आधार diatomic द्विअण्वीय, द्विअणु- diatomic molecule द्विअण्वीय रेणु diatomicity द्विअणुता (स्त्री.) diazo dyes डायऍझो रंजक (पु.अ.व.) diazo reaction डायऍझो अभिक्रिया diazomethane डायऍझोमिथेन (न.) diazonium compounds डायऍझोनिअम संयुगे (न.अ.व.) diazosalt डायऍझोक्षार (पु.) diazosulphonate डायऍझोसल्फोनेट (न.) diazotisation डायऍझोकरण (न.) dibasic द्विप्रोटॉनांकी, द्विआम्लारिअंकी dibasic compound द्विप्रोटॉनदायी संयुग, द्विप्रोटॉनांकी संयुग dicarboxylic acid डायकार्बोक्सिलिक आम्ल, द्विकार्बोक्सिलिक आम्ल dichloric mirror द्विवर्णदर्शी आरसा dichloride डायक्लोराइड (न.) dichloroethylene डायक्लोरोइथिलिन (न.) dichroism १द्विवर्णता (स्त्री.) २ पराद्विवर्णता (स्त्री.), धुवणद्विवर्णता (स्त्री.) ३ प्रकाशीय विषमदेशिकता (स्त्री.) dichromate डायक्रोमेट (न.) dichromate ion डायक्रोमेट आयन dictysome जालकाय (पु.), डिक्टिओकाय (पु.) (also called Golgi body) didymium glass डिडीमिअम काच Dieckmann synthesis डिकमन संश्लेषण dielectric पराविद्युत- n. पराविद्युत (पु.) dielectric constant पराविद्युत स्थिरांक dielectric pro[erties पराविद्युत गुणधर्म Diels-Alder reaction डीलस-आल्डर अभिक्रिया diene डाइन (न.) dyne (a compound containing two double bonds) diet १ आहार (पु.) २ पथ्याहार (पु.) dietetic food पथ्याचा आहार, युक्त आहार diethyl sulphone डायैथिल सल्फोन difference amplifier भेद विवर्थक differential भेददर्शीस विभेदक, विभेदी, विभेदनी n. विकलक (पु.) differential absorption भेददर्शी अवशोषण differential absorption analysis भेददर्शी अवशोषण विश्लेषण differential centrifugation भेददर्शी अपकेंद्रण differential counting भेददर्शी गणन differential detector mode भेददर्शी संसूचक पद्धत differential heat of solution विभेदी विद्रावण ऊष्मा, विकलक विद्रावण-उष्मा differential pulsed voltammetry विभेदी स्पंद-व्होल्टतामिति differential scanning calorimetry भेददर्शी क्रमवीक्षण कॅलरीमिति (abbr. DSC) differential titration भेददर्शी अनुमापन differentiating solvent भेददर्शी द्रावक differentiation १ विभेदन (न.) २ Math. विकलन (न.) diffraction angle विवर्तन कोन diffraction fringe विवर्तन झल्लरी diffraction grating विवर्तन जाल diffuse reflectance विसरित परावर्तकता diffusion coefficient विसरण गुणांक diffusion constant विसरण स्थिरांक diffusion current विसरण धारा diffusion enrichment विसरण समृद्धन diffusion layer विसरण स्तर diffusion of gases वायूंचे विसरण diffusion potential विसरण विभव diffusion-current constant विसरण-धारा स्थिरांक digestibility १ पचनक्षमता (स्त्री.) २ पाच्यता (स्त्री.) digestion पाचन (न.), पचन (न.) digestion of precipitate अवक्षेप स्कंदन digestive enzyme पाचक विकर digestive system पचन संस्था digital integrator अंकीय संकलक dihydrate डायहायड्रेट (न.) dihydrofolicacid (FH2) डायहायड्रोफोलिक आम्ल dihydroxy- डायहायड्रॉक्सि- (in comb) diidotyrosine डायआयोडोटारोसिन (न.) diketo- डायकिटो- (in comb.) diluent विरलकारक, विरलकारी, असंहतनकारक, असंहतनकारी dilute विरल, असंहत v.t. विरल करणे, असंहत करणे dilute solution असंहत द्रावण, विरल द्रावण dilution १ विरलन (न.) २ (state of being diluted) विरलता (स्त्री.) ३ असंहतन (न.) dilution correction असंहतन दुरूस्ती dilution quenching असंहतन शमन dilution value असंहतन सूल्य dimension १ परिमाण (न.) २ घात (पु.) ३ मिति (स्त्री.) magnitude dimensional stability आकार स्थिरता dimer द्विवारिक (न.) monomer dimerisation द्विवारिकन (न.) dimerism द्विवारिकता (स्त्री.) dimethoxy- डायमेथॉक्सि- (in comb.) dimethyl sulphone डायमेथील सल्फोन dimethyl terephthalate डायमेथील टेरेफ्थॅलेट dimethylformamide डायमेथीलफॉर्मामाइड (न.) dimethylglyoxime डायमेथीलग्लायॉक्झाइम (न.) dimorphism द्विरूपता (स्त्री.) polymorphism dinitro- डायनायट्रो- (in comb.) dinitrofluorobenzene डायनायट्रोफ्लुरोबेन्झीन (न.) (abbr. DNFB) dipeptide डायपेप्टाइड (न.) diphenyl डायफेनिल (न.) (also called biphenyl) diphenylamine डायफेनिलामाइन (न.) diphenylamine reaction डायफेनिलामाइन अभिक्रिया (also called Dische reaction) diphenylmethane dyes डायफेनिलमिथेन रंजक (पु.अ.व.) diphosphoribulose carboxylase डायस्फोरिब्युलोज कार्बोक्लिलेज dipole द्वि-अग्र (न.), द्विधुव (पु.) dipole association द्विधुव सहचरण dipole attraction द्विधुव आकर्षण dipole moment द्विधुव आघूर्ण direct १ सरळ, सरल, थेट २ प्रत्यक्ष ३ दिष्ट direct azo dyes प्रत्यक्ष ऍझो रंजक (पु.अ.व.) direct conductance measurement प्रत्यक्ष प्रवहन मापन direct dye प्रत्यक्ष रंजक, स्वयं रंजक, आसक्त रंजक (also substantive dye) direct potentiometric measyrement प्रत्यक्ष विभवमितीय मापन direct reading spectrograh प्रत्यक्ष वाचन पंक्तिलेखी, प्रत्यक्ष वाचन स्पेक्टोग्राफ direct reading spectrophotometer प्रत्यक्ष वाचन पंक्तिअनुदीप्तिमापी direct S-ray method प्रत्यक्ष क्ष-किरण पद्धति, प्रत्यक्ष एक्स-किरण पद्धति direct titration प्रत्यक्ष अनुमापन directive effect निदेशी परिणाम disc १ चकती (स्त्री.), तबकडी (स्त्री.) २ बिंब (न.) (also disk) disc pulveriser तळी चूर्णिका disc technique चकती तंत्र, तबकडी तंत्र disccharide डायसॅकराइड (न.) discharge १ विप्रभार (पु.), विमोच (पु.) २ (of gases, etc.) विसर्जन (न.) v.t.i. विप्रभारित करणे, विप्रभारित होणे discharge of dyes रंजक विमोचन discharge potential विप्रभार विभव discharge tube १ विमोचन नलिका, मोचन नलिका, २ विद्युतमोचन नलिका discharging १ विप्रभारण (न.) २ विमोचन (न.) Dische reaction डिशे अभिक्रिया (also called diphenylamine reaction) discontinuous phase असंतत प्रावस्था discontinuous spectrum १ खंडित वर्णपंक्ति २ असंतत वर्णपंक्ति discriminator १ विवेचक (पु.) २ विभेदक (पु.) disease रोग (पु.), विकार (पु.) disinfectant जंतुनाशक (पु.) disintegration विघटन (न.) decomposition disjunction विसंधीयन (न.) separation dislocation १ विस्थानन (न.) २ (as, in solid state chemistry) रेखीय विस्थानन (न.) separation dislocation १ विस्थानन (न.) २ (as, in solid state chemistry) रेखीय विस्थानन (न.) separation disperse अपस्करण करणे, अपस्कृत होणे disperse agent अपस्कारक (पु.) disperse dye अपस्कारित रंजक disperse phase अपस्करण प्रावस्था dispersed azo dyes अपस्कृत ऍझो रंजक (पु.अ.व.) dispersing device अपस्करण साधन dispersion forces अपस्करण बले (न.अ.व.) dispersion medium अपस्करण माध्यम dispersion phase अपस्करण प्रावस्था dispersion polymerisation अपस्करण बहुवारिकन dispersion radiation प्रारण अपस्करण dispersive power अपस्करण शक्ति displacement विस्थापन (न.) replacement, प्रतिस्थापन, substitution, प्रतियोजन displacement cell विस्थापन घट displacement chromatography विस्थापन वर्णलेखन displacement law विस्थापन नियम displacement of equilibrium समतोलाचे विस्थापन displacement reaction विस्थापन अभिक्रिया displacement series विस्थापन श्रेणी displacement titration विस्थापन अनुमापन disproportionation reaction असमरूपांतरण अभिक्रिया dissection विच्छेदन (न.) separation dissipation of energy ऊर्जा अपाकरण dissociate -चे विचरण करणे, -चे विचरण होणे dissociation विचरण (न.) decomposition, electrolytic dissociation, विद्युत अपघटनी विचरण, photolytic dissociation, प्रकाशापघटनी विचरण, thermal dissociation, औष्णिक विचरण dissociation pressure विचरण दाब dissociationconstant विचरण स्थिरांक dissolution of sample नमुन्याचे विद्रावण, नमुना विद्रावण dissolve विरघळणे, विरघळवणे distil १ ऊर्ध्वपातन करणे, ऊर्ध्वपातन होणे २ -चे आसवन होणे distillary आसवनी (स्त्री.) distillate ऊर्ध्वपातित (न.) distillation १ ऊर्ध्वपातन (न.) २ आसवन (न.) evaporation distillation apparatus ऊर्ध्वपातन उपकरण distillation coumn ऊर्ध्वपातनी स्तंभ distillation flask ऊर्ध्वपातनी चंबू, ऊर्ध्वपातनी पात्र distilled water ऊर्ध्वपातित पाणी distribution coefficient वितरण सहगुणांक distribution law वितरण नियम distribution pattern वितरण आकृतिबंध distribution principle वितरण तत्त्व distribution ratio वितरण गुणोत्तर disulphide bond डायसल्फाइड बंध disulphide bridge डायसल्फाइड युग्मन, डायसल्फाइड सेतु dithionic acid डायथिओनिक आम्ल
dithizone chelate डायथिझोन ग्राभ divergence अपसरण (न.) aberration divergent rays अपसारी किरण (पु.अ.व.) diverse ion effect भिन्न आयनी परिणाम
divide विभाजन करणे segregate division १ विभाजन (न.) cf. decomposition २ भाग (पु.) cf.segment dizotisation डायझोयुक्त करणे (न.), डायझोयुक्तन (न.) dl dl (डी एल) (दक्षिण व वामधुवणी) (dextro and leavo) Dlgrophosphate dehydrogenase ग्लिसरोफॉस्फेट डीहायड्रोजिनेज (abbr. GH) DNA DNA (abbr. of deoxyriboneucieic acid) DNA polymerase DNA पॉलिमरेज DNA replication DNA प्रतिकृतिकरण DNA restriction enzyme DNA निर्बंधन विकर DNA transcriptase DNA ट्रान्सक्रिप्टेज DNA-dependent RNA polymerase DNA अवलंबी RNA पॉलिमरेज (DNA अवलंबी RNA बहुवारिकन विकर) (also called transcriptase) DNA-RNA hybrid संकरित DNA-RNA DNase DNase (abbr. of deoxyribonuclease) DNFB DNFB (abbr. of dinitrofluorobenzene) DNP १ (abbr. of २,४-dinitrophenyl hydrazine) DNP २ (abbr. of deoxyribonucleoprotein) DNP ३ (abbr. of २,४-dinitrophenol) DNP DOC DOC (abbr. of deoxycorticosterone) DOCA DOCA (abbr. of deoxycorticosterone acetate) dodecyl benzene डोडेसिल बेन्झिन domain १ अधिक्षेत्र (न.) २ सत्तासट (पु.) region Donnan equilibrium डोनन समतोल Donnan potential डोनन विभव DOPA DOPA (abbr. of 3,4-dihydroxyphenyllanine) dope १ प्रलेप (पु.) २ मादक द्रव्य (न.) ३ अशुद्ध प्रलेपन (न.) Doppler broadening डॉप्लर विस्तारण Doppler velocity डॉप्लर गति dose मात्रा (स्त्री.), डोस (पु.) double दुहेरी, द्वि- single double decomposition अन्योन्य अपघटन double decomposition reaction अन्योन्य अपघटनी अभिक्रिया double helix द्विसर्पिल (न.) double monochromation द्विवार एकवर्णीकरण double refraction द्वि-अपवर्तन (न.) double replacement अन्योन्य प्रतिस्थापन double salt द्विक्षार (पु.) double weighing दुहेरी तोलन double-beam in-time spectrometer कालबद्ध द्विशलाका पंक्तिमापी double-beam photometer द्विशलाका अभिलेखी पंक्तिमापी double-beam spectrophotometer द्विशलाका पंक्तिअनुदीप्तिमापी double-beam-in space spectrophotometer अवकाशगत द्विशलाका पंक्तिअनुदीप्तिमापी double-bond stretching vibration द्विबंध प्रतानन कंपन
double-focusing mass spectrometer द्विनाभीयन वस्तुमान पंक्तिमापी double-indicator titration द्वि-दर्शक अनुमापन double-junction salt bridge द्विसंधी लवण सेतु double-layer potential द्विस्तर विभव double-resonance nmr spectroscopy द्विसंस्पंदन एनएमआर पंक्तिदर्शन double-wavelength spectrophotometer द्वि-तरंगलांबी पंक्तिअनुदीप्तिमापी, दुहेरी तरंगलांबी पंक्तिअनुदीप्तिमापी (also dual wavelength spectrophotometer) doublet द्विक (न.), युग्म (न.) multiplet, बहुलक, triplet, त्रिक (also duplet) doughnut model डोनट प्रतिकृति )मेदुवडाआकारी प्रतिकृति) Down's syndrome डाऊनचे संलक्षण downward displacement अधोमुख विस्थापन draper effect ड्रेपर प्रभाव drassing of salad भाज्यांचे संसाधन (plate dressing) drawing of polymers बहुवारिक तानन drawing process तानन प्रक्रिया drier १ शुष्कक (पु.) २ शुष्कन यंत्र (न.) (also dryer) drierite ड्रायराइट (पु.) (निर्जल कॅल्शिअम सल्फेट) (anhydrous calcium sulphate) drop detachment थेंब विलगन drop reaction paper थेंब चाचणी कागद (also spot test paper) droplet सूक्ष्म थेंब (पु.) dropping bottle थेंब बाटली dropping electrode बिंदुस्त्रावी इलेक्ट्रोड, थेंबपाती इलेक्ट्रोड dropping funnel थेंब नरसाळे dropping mercury electrode बिंदुस्त्रावी पारद इलेक्ट्रोड Drude equation ड्रूड समीकरण drug metabolising enzyme औषधिद्रव्य चयापचयी विकर drug resistance औषधक्रियारोध (पु.) drug sensitisation औषध अतिसंवेदन drug sensitivity औषध संवेदिता dry balancing dry process शुष्क अर्धपक्वनी शुष्क प्रक्रिया (abbr. DBD process) dry battery शुष्क विद्युत घटमाला dry distillation शुष्क ऊर्ध्वपातन dry ice शुष्क बर्फ (घन कार्बनडायॉक्साइड) (solid carbondioxide) dry reaction शुष्क अभिक्रिया dry spinning शुष्क तंतूकरण dry yeast शुष्क यीस्ट, शुष्क किण्व dry-ashing शुष्क भस्मीकरण (न.) dry-basis result शुष्कताआधारी निष्कर्षण drying agent शुष्कक (पु.), निर्जलक (पु.) drying of a precipitate अवक्षेपाचे ताप शुष्कन drying oil शुष्कन तेल, सुकणारे तेल (रंग लवकर सुकावा म्हणून त्यात शुष्कन तेल वापरतात) DSC DSC (abbr. of differential scanning calorimetry) dual detectors द्विसंसूचक (न.) dual double-beam optical system दुहेरी द्विशलाका प्रकाशीय संहति dual wavelength spectrophotometer` double wavelength spectrophotometer Duane-Hunt equation ड्युऑन-हंट समीकरण ductile १ तन्य २ तंतुक्षम ३ तारक्षम ductility १ तारक्षमता (स्त्री.) २ तन्यता (स्त्री.) pliability ३ तंतुक्षमता (स्त्री.) pliability ductless gland वाहिनीहीन ग्रंथि, अंतस्त्रावी ग्रंथि Dulong and Petit's law डुलाँग-पेटिटचा नियम Dumas method ड्युमासची पद्धती
dust १ भुकटी (स्त्री.) २ धूळ (स्त्री.), रज (पु.) cutting dust chamber धूलिकक्ष (पु.) dust precipitator धूलि अवक्षेपित्र duterium exchange method ड्युटेरिअम विनिमय पद्धति dye रंजक (पु.), रंगद्रव्य (न.) colour, acid dye, आम्ल रंजक, acid modrant dye, बंधक अवलंबी आम्ल रंजक, adjective dye, बंधक अवलंबी रंजक, azo dye, ऍझो रंजक, basic dye, आम्लरिधर्मी रंजक, direct dye substantive dye, प्रत्यक्ष रंजक, स्वयं रंजक, आसक्त रंजक, disperse dye-reduction test of milk दुधाची रंगक्षपणाने चाचणी (also methylene blue test of milk or methyline blue dye-reduction test) dying रंगाई (स्त्री.), रंजन (न.) dynamic electricity गतिक विद्युत (as opposed to static electricity) dynamic equilibrium गतिक समतोल dynamic isomerism गतिक समसूत्रता dyne डाईन (न.) diene (cgs unit of force) dyspepsia अग्निमांद्य (न.), दुष्पचन (न.) dysprosium (Dy) डिस्प्रोसिअम (Dy) (न.)
dystrophy दुष्पोषण (न.) (also dystrophia) E.C. E.C. (abbr. of enzyme commision) E0 sign convention E० चिन्ह संकेत Eagle mounting इगल आरोपण पद्धत earthenware मातीची भांडी (न.अ.व.) Ebert mounting एबर्ट आरोपण पद्धत ebulliometer एब्युलिओमीटर (पु.), उत्क्वथनांकमापी (पु.), उत्क्वथनांकमापी (पु.), उत्क्वथनदर्शी (पु.) (also ebullioscope) ebullition उत्क्वथन (न.) boiling ebullition constant उत्क्वथन स्थिरांक Echelle spectrograph एशेल पंक्तिलेखी Echellogram एशेलोलेख (पु.) echelon cell सोपान कुपी, एशेलॉन कुपी eclipsed conformation ग्रहणी समाविन्यास ECTEOLA-cellulose ECTEOLA-सेल्युलोज (abbr, of Epichlorhydrin-triechanolamine cellulose) ectomorph बहिर्जनस्तर (पु.) eculle तैलकर्षक यंत्र (न.) ED pathway ED मार्ग (abbr. of Entner-Doudoroff pathway) eddy diffusion विवर्त विसरण edge dislocation काठ विस्थानन Edman degradation एडमन विचयन EDTA complex EDTA जटिल (abbr. of ethlenedeaminetetriacetic acid complex) EDTA titration EDTA अनुमापन EFA EFA (abbr. of essential fatty acids) effect १ परिणाम (पु.) २ प्रभाव (पु.) effective १ परिणामकारी २ प्रभावी effective aperture width परिणामी छिद्राक्ष रूंदी effective atomic charge प्रभावी अणु विद्युतभार effective atomic number प्रभावी अणु क्रमांक effective band width प्रभावी पट्ट रूंदी effective formation constant प्रभावी घडण स्थिरांक, प्रभावी निर्माण स्थिरांक effective slit width परिणामी रेखाछिद्र रूंदी effector neuron संदेशवाही मज्जापेशी, प्रतिसादी मज्जापेशी (also motor neuron) effervescent प्रबुद्बुदनकारी effevescence प्रबुद्बुदन (न.) boiling efficiency कार्यक्षमता (स्त्री.) effloresce फुलारणे, लाही बनणे efflorescent फुलारणारा, लाहीक्षम effluent निःसृतद्राव (पु.) effluent निःसृतद्राव (पु.) effluent disposal निःसूतद्रावाची विल्हेवाट effluent splitter निःसृतद्राव विभेदक effluent treatment निःसृतद्रावाची प्रक्रिया efforescence १ फुलोरा (पु.) २ फुलारणक्षमता (स्त्री.), लाहीक्षमता (स्त्री.) effusion enrichment निस्सरण समृद्धन egg १ डिंब (न.) २ अंड (न.) egg albumin अंड्यातील अल्ब्युमिन eggo-vegetarian ovo-vegetarian Ehrlich reaction एऱ्हलिच अभिक्रिया Ehrlich theory एऱ्हलिच सिद्धांत eigenfunction आइगेनफल (न.) (characteristic function (German). When an operator acts upon operand the resultant function is a product, the operand is eigenfunction, and the constant is eigenvalue) eigenvalue आइनगेनमूल्य (न.) (any of the permissible values of a parameter in eigenfunction) Einstein diffusion equation आइन्स्टाइन विसरण समीकरण Einstein formula आइन्स्टाइन सूत्र einstein unit आइन्स्टाइन एकक einsteinium (Es) आइन्स्टेनिअम (Es) (न.) elastic स्थितिस्थापक, प्रत्यास्थ elastic failure प्रत्यास्थ निष्फलता elastic fluid प्रत्यास्थ द्रायु elastic scattering प्रत्यास्थ विकिरण elasticity स्थितिस्थापकत्व (न.), स्थितिस्थापकता (स्त्री.), प्रत्यास्थता (स्त्री.) pliability elastomer प्रत्यास्थबहुवारिक (न.) elastomeric fibres प्रत्यास्थबहुवारिक तंतू (पु.अ.व.) ELDOR ELDOR (abbr. of electron double resonance) electoanalysis विद्युत विश्लेषण (न.) electorcapillary curve of mercury पाऱ्याचा विद्युतकेशिका वक्र electorn spin इलेक्ट्रॉन आभ्राम, इलेक्ट्रॉन फिरकी electric विद्युत-, विजेसंबंधी (also electrical) electric arc विद्युत प्रज्योत electric battery विद्युत घट संच electric cell विद्युत घट, विजेरी (स्त्री.) electric charge विद्युत भार electric circuit विद्युत परिपथ electric current विद्युत प्रवाह electric energy विद्युत ऊर्जा electric field विद्युत क्षेत्र electric field intensity विद्युत क्षेत्र तीव्रता electric furnace विद्युत भट्टी electric polarisation विद्युत धुवण electric power विद्युत शक्ति electric quadrupole moment विद्युत चतुर्धुव आघूर्ण electric spark विजेची ठिणगी, विद्युत ठिणगी electric wave विद्युत तरंग electrical conductivity विद्युत वाहकता electrical conductor विद्युत वाहक electrical depolarisation प्रकाशीय निक्षेपण, विद्युत भर electrical depolarisation प्रकाशीय निक्षेपण, विद्युत भर electrical double layer दुहेरी विद्युत स्तर, विद्युत द्विस्तर electrical insulation विद्युत रोधन electrical polarisation विद्युत धुवण electrical potential विद्युत विभव electrical resistance विद्युत रोध electrical thermal analysis विद्युत औष्णिक विश्लेषण electricity विद्युत (स्त्री.), वीज (स्त्री.) electro dialysis विद्युत व्याश्लेषण, विद्युत अपोहन electro- विद्युत- (in comb.) electro-osmosis विद्युतपरासरण (न.) electroactive group विद्युतसक्रिय गट electroanalytical method विद्युतविश्लेषणात्मक पद्धति electrochemical विद्युतरासायनिक electrochemical cell विद्युतरासायनिक घट electrochemical constant विद्युतरासायनिक स्थिरांक electrochemical deposition विद्युतरासायनिक निक्षेपण electrochemical equivalent विद्युतरासायनिक तुल्यांक electrochemical passivity विद्युतरासायनिक निष्क्रियता electrochemical reaction विद्युतरासायनिक अभिक्रिया electrochemical series विद्युतरासायनिक श्रेणी electrochemistry विद्युत रसायनशास्त्र (न.) electrocyclic reaction विद्युतचक्री अभिक्रिया electrode इलेक्ट्रोड (पु.) ally electrode, संमिश्रधातु इलेक्ट्रोड, gas electrode, वायु इलेक्ट्रोड, ion-selective electrode, आयननिवडी इलेक्ट्रोड, membrane electrode, पटल इलेक्ट्रोड, metal electrode, धातु इलेक्ट्रोड, reference electrode, संदर्भ इलेक्ट्रोड, standard electrode calibration method इलेक्ट्रोड अंशशोधन पद्धति electrode potential इलेक्ट्रोड विभव electrode process इलेक्ट्रोड प्रक्रिया electrode-solution interface इलेक्ट्रोड-द्राव आंतरपृष्ठ electrodefabrication इलेक्ट्रोड बांधणी electrodeless discharge lamp इलेक्ट्रोडरहित विमोच दीप electrodeposit विद्युतनिक्षेप (पु.) electrodeposition विद्युतनिक्षेपण (न.) electrodereaction इलेक्ट्रोड अभिक्रिया electroencephalogram विद्युत मस्तिष्कलेख (पु.) electroendosmosis विद्युत अंतःपरासरण (न.) electrography इलेक्ट्रोग्राफी (पु.) electrogravimetric analysis विद्युतभारात्मक विश्लेषण electrogravimetric coulometer विद्युतभारात्मक कूलोममापी electrogravimetry विद्युत भारमिति (स्त्री.) electrokinetic effect विद्युतगतिज पर्णाम electrolyse विद्युतद्वारा अपघटन करणे, विद्युतद्वारा अपघटन होणे electrolysis विद्युत अपघटन (न.) electrolysis cell विद्युत अपघटन घट electrolyte विद्युत अपघटनी (स्त्री.) strong electrolyte, प्रबल विद्युत अपघटनी, weak electrolyte, सौम्य विद्युत अपघटनी electrolytic विद्युत अपघटनी electrolytic analysis विद्युत अपघटनी विश्लेषण electrolytic apparatus विद्युत अपघटनी उपकरण electrolytic cell विद्युत अपघटनी घट electrolytic conductivity विद्युत अपघटनी वाहकता electrolytic deposit विद्युत अपघटनी निक्षेप electrolytic dissociation विद्युत अपघटनी विचरण electrolytic method विद्युत अपघटनी पद्धति electrolytic potential विद्युत अपघटनी विभव electrolytic reaction विद्युत अपघटनी अभिक्रिया electrolytic solution pressure विद्युत अपघटनी द्रावण दाब electrolytic stripping विद्युत अपघटनी निर्लेपन electrolytic vat विद्युत अपघटनी पात्र electromagnet विद्युतचुंबक (पु.) electromagnetic विद्युतचुंबकीय
electromagnetic element विद्युतऋण मूलद्रव्य electromagnetic field विद्युतचुंबकीय क्षेत्र electromagnetic radiation विद्युतचुंबकीय प्रारण electromagnetic separation विद्युतचुंबकीय विलगन electromagnetic spectrum विद्युतचुंबकीय वर्णपंक्ति electromagnetic unit विद्युतचुंबकीय एकक (abbr. EMU) electromechanical coulometer विद्युतयांत्रिक कूलोममापी electromechanical coupling hypothesis विद्युतयंत्ररासायनिक युग्मन परिकल्पना (abbr. EMC hypothesis) electromeric effect इलेक्ट्रोमेरी परिणाम electrometer विद्युतमापी (पु.) electrometric method विद्युतमापी पद्धति electrometric titration विद्युतमितीय अनुमापन electromotive force विद्युतगामक बल electromotive force series १ विद्युतगामक बल श्रेणी २ विद्युतगामक बल मालिका (abbr. EMF series) electron इलेक्ट्रॉन (पु.) free electron, मुक्त इलेक्ट्रॉन, nuclear electron, न्यूक्लीय इलेक्ट्रॉन, केंद्रकीय इलेक्ट्रॉन, orbital electron, कक्षीय इलेक्ट्रॉन, paired electron, युग्मित इलेक्ट्रॉन, photoelectron, प्रकाशजन्य इलेक्ट्रॉन, प्रकाश इलेक्ट्रॉन, secondary electron acceptor इलेक्ट्रॉनग्राही (पु.) electron affinity इलेक्ट्रॉन आसक्ति electron avalanche इलेक्ट्रॉन आयनी अवधाव electron beam इलेक्ट्रॉन शलाका electron carrier redox carrier electron conduction band इलेक्ट्रॉन वाहक पट्ट electron coupling इलेक्ट्रॉन युग्मन electron density इलेक्ट्रॉन घनता electron diffraction इलेक्ट्रॉन विवर्तन electron distribution इलेक्ट्रॉन वितरण electron donor इलेक्ट्रॉन दाता electron double resonance इलेक्ट्रॉन द्विसंस्पंदन (abbr. ELDOR) electron emission इलेक्ट्रॉन उत्सर्जन electron microscope इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शी electron multiplier इलेक्ट्रॉनी गुणक electron multiplier phototube इलेक्ट्रॉन गुणक प्रकाशविद्युतनलिका (also called photomultiplier tube or photomultiplier) electron octet इलेक्ट्रॉन अष्टक electron pair इलेक्ट्रॉन युग्म electron pair इलेक्ट्रॉन युग्म electron paramagnetic resonance इलेक्ट्रॉन समचुंबकीय संस्पंदन electron probability इलेक्ट्रॉन संभाव्यता electron quantum number इलेक्ट्रॉन क्वांटम अंक electron releasing power इलेक्ट्रॉन विमोचन शक्ति electron scattering for chemical analysis रासायनिक विश्लेषणासाठी इलेक्ट्रॉनचे विकिरण (abbr. ESCA) electron screening effect इलेक्ट्रॉनी प्रच्छादन परिणाम electron shell इलेक्ट्रॉन कक्षक electron spin resonance spectroscopy इलेक्ट्रॉन आभ्राम संस्पंदन पंक्तिदर्शन (abbr. ESR spectroscopy) electron theory of matter द्रव्याचा इलेक्ट्रॉनी सिद्धांत electron transfer इलेक्ट्रॉन स्थानांतर electron transfer reaction इलेक्ट्रॉन स्थानांतर अभिक्रिया electron transport system इलेक्ट्रॉन परिवहन संस्था (also called respiratory chain) electron volt इलेक्ट्रॉन व्होल्ट electron wavelength इलेक्ट्रॉन तरंगलांबी electron withdrawing power इलेक्ट्रॉन आकर्षण शक्ति, इलेक्ट्रॉन प्रत्याहरण शक्ति electron-impact ionisation source इलेक्ट्रॉन आघात आयनीकरण प्रभव electron-nuclear double resonance इलेक्ट्रॉन-न्यूक्लीय द्विसंस्पंदन (abbr. ENDOR) electronate इलेक्ट्रॉनन (न.) electronation reaction इलेक्ट्रॉनन अभिक्रिया (स्त्री.अ.व.) electronegative विद्युतऋण- electronegative ion विद्युतऋण आयन electronegative radical विद्युतऋण मूलक electronegativity विद्युतऋणता (स्त्री.) (the quality, state or degree of being electronegative; specifically the the power of an atom or radical when bonded in a compound to attract electrons) electronegativity chart विद्युतऋणता तक्ता electronic १ इलेक्ट्रॉनी, इलेक्ट्रॉन- २ इलेक्ट्रॉनिकीय electronic absorption band इलेक्ट्रॉनी अवशोषण पट्ट electronic charge इलेक्ट्रॉनी प्रभार electronic configuration इलेक्ट्रॉनी संरूपण electronic coulometer इलेक्ट्रॉनी कूलोममापी electronic formula इलेक्ट्रॉनी सूत्र electronic mass इलेक्ट्रॉनचे वस्तुमान electronic ratio इलेक्ट्रॉनी गुणोत्तर electronic state इलेक्ट्रॉनी अवस्था electronic structure इलेक्ट्रॉनी संरचना electronic theory of valency संयुजेचा इलेक्ट्रॉनी सिद्धांत electronic transition इलेक्ट्रॉनी संक्रमण electronic tube इलेक्ट्रॉनी नळी, इलेक्ट्रॉनी व्हाल्व (also electronic valve) electronics इलेक्ट्रॉनिकी (स्त्री.) electrophile इलेक्ट्रॉनस्नेही (पु.) electrophilic aromatic substitution reaction इलेक्ट्रॉनस्नेही ऍरोमॅटिक प्रतियोजन अभिक्रिया electrophilic substitution इलेक्ट्रॉनस्नेही प्रतियोजन electrophilic substitution इलेक्ट्रॉनस्नेही प्रतियोजन electrophoresis विद्युतभारित कणसंचलन (न.) electroplating विद्युतलेपन (न.) electroplating विद्युतलेपन (न.) electropositive विद्युतधन- electropositive element विद्युतधन मूलद्रव्य electrorefining विद्युत परिष्करण electroscope विद्युतदर्शी (पु.) electroseparation विद्युतविलगन (न.) electrostatic विद्युतस्थितिक electrostatic attraction विद्युतस्थितिक आकर्षण electrostatic bond विद्युतस्थितिक बंध electrostatic capacity विद्युतस्थितिक धारकता electrostatic field विद्युतस्थितिक क्षेत्र electrostatic force विद्युतस्थितिक बव electrostatic precipitation विद्युतस्थितिक अवक्षेपण electrostatic slit विद्युतस्थितिक रेखाछिद्र electrostatic unit विद्युतस्थितिक एकक electrostatic valence विद्युतस्थितिक संयुजा electrosynthesis विद्युतसंश्लेषण (न.) electrothermal atomisation विद्युतऔष्णिक कणन electrovalence विद्युतसंयुजा (स्त्री.) (also electrovalency) electrovalent bond विद्युतसंयुजी बंध element मूलद्रव्य (न.) component elemental analyser मूलद्रव्य विश्लेषित्र elemental analysis मूलद्रव्यात्मक विश्लेषण
elementary १ प्राथमिक, मूल- २ मूलतत्त्वात्मक ३ मूलद्रव्यात्मक elementary analysis मूलद्रव्यात्मक विश्लेषण elementary gas मूलद्रव्यी वायु elementary particle fundamental particle elements of symmetry सममितीची मूलतत्त्वे elevation १ उन्नयन (न.), उन्नति (स्त्री.) २ उन्नतांश (पु.) ३ (as, of boiling-point) वाढ (स्त्री.), वर्धन (न.) elevation constant वर्धन स्थिरांक elimination reaction विलोपन अभिक्रिया elliptic polarisation विवृत्तीय धुवण elliptical polarised light विवृत्तीय धुवित प्रकाश Ellman's reagent एलमन अभिक्रियाकारक elongation दीर्घीकरण (न.), दीर्घन (न.) elongation factor factor T eluant निक्षालक (पु.) (also eluent) elution chromatography निक्षालन वर्णलेखन elution volume निक्षालन आकारमान emanation १ प्रसर्ग (पु.) २ प्रसर्जन (न.) Embden-Meyerhof pathway इएम मार्ग, इएमपी मार्ग, ग्लायकोलयन मार्ग (also Embden-Meyerhof-parnas pathway or glycolysis pathway) emblic भारतीय गूजबेरी (स्त्री.) EMC hypothesis EMC परिकल्पना (abbr. of electromechanochemical coupling hypothesis) Emde degradation reaction एम्डे अवक्रमण अभिक्रिया emerald green पाचूसारखा हिरवा emerge १ निर्गत होणे २ वर येणे ३ उद्गत होणे ४ संभवणे emergency hypothesis आकस्मिक परिकल्पना Emerson enhancement effect इमर्सन वर्धन परिणाम (also enhancement effect) emetic वांतिकारी, वमनकारी n. वांतिकारक (पु.), वमनकारक (पु.) emf of half-cell अर्ध-विद्युतघटाचे emf (वि.गा. बल) EMF series १ EMF श्रेणी २ EMF मालिका emf series, emf मालिका (वि.गा.बल मालिका), emission, n. उत्सर्जन (न.) (abbr. of electromotive force series) emission lines उत्सर्जन रेखा (स्त्री.अ.व.) emission power उत्सर्जक शक्ति emission spectrograph उत्सर्जन पंक्तिलेखी, उत्सर्दन स्पेक्ट्रोग्राफ emission spectrography उत्सर्जन पंक्तिलेखन emission spectroscopy उत्सर्जन पंक्तिदर्शन emission spectrum उत्सर्जन पंक्ति emissivity उत्सर्जकता (स्त्री.) emissoin flame spectrometry उत्सर्जक ज्योत पंक्तिमिति emitter-follower circuit उत्सर्जी-अनुगामी परिपथ empirical अनुभवजन्य (also empiric) empirical formula अनुमात्रिक सूत्र EMU EMU (abbr. of electromagnetic unit) emulsification पायसन (न.), पायस करणे (न.) emulsifier १ (as, an emulsifying agent) पायसकारी (पु.), पायसीकारक (पु.) २ (as, an apparatus for emulsification) पायसित्र (न.), पायसिका (स्त्री.) grinder emulsifying agent पायसकारक (पु.), पायसकारी (पु.) emulsion पायस (न.), इमल्शन (न.) emulsion polymerisation पायस बहुवारिकन enantimorph प्रतिबिंबरूपी (पु.) enantimorphic प्रतिबिंबरूपी enantimorphous प्रतिबिंबरूपी enantiomerphism प्रतिबिंबरूपिता (स्त्री.) (also enantiotropy) enantiomers प्रतिबिंबिरूपिते (न.अ.व.) (also called optical antipodes) enantiotropy enantimorphism end on projection formula अग्र आस्थित प्रक्षेपण सूत्र end-point detection अंत्यबिंदु अभिज्ञान endocellular enzyme endoenzyme endocyclic compound अंतर्वलयी संयुग endoenzyme अंतःपेशी विकर (पु.) (also endocellular enzyme) endogenous अंतर्भव, अंतजति
endomorph अंतर्जनस्तर (पु.) endonuclease एन्डोन्यूक्लिएज (पु.) (also called nickase) endoplasmic reticulum अंतर्द्रवय् जालिका (abbr. ER) ENDOR (ENDOR) (abbr. of electron-nuclear double resonance) endosmosis अंतःपरासरण (न.) endothermic १ ऊष्माग्राही संयुग २ ऊष्माशोषी संयुग endothermic reaction १ ऊष्माग्राही अभिक्रिया २ ऊष्माशोषी अभिक्रिया endurance limit सिनशक्ति-सीमा, सहन सीमा enediol transformation एनेडायॉल रूपांतरण energetics ऊर्जा-विज्ञान (न.), और्जिकी (स्त्री.) energy ऊर्जा (स्त्री.) force, बल, power, शक्ति, free energy, मुक्त ऊर्जा, intrinsic energy, निज ऊर्जा, अंगभूत ऊर्जा, आंतरिक ऊर्जा, kinetic energy, गतिज ऊर्जा, mechanical energy, यांत्रिक ऊर्जा, potential energy, स्थितिज ऊर्जा, rotational energy, घूर्णन ऊर्जा, energy of activation सक्रियण ऊर्जा (also activation energy) energy profile diagram ऊर्जा रूपरेखा आकृति energy quanta ऊर्जा प्रमात्रा energy resolution ऊर्जा वियोजन energy transfer ऊर्जा स्थानांतरण energy units ऊर्जा एकके (न.अ.व.) energy-focusing analyser ऊर्जा-नाभीयन विश्लेषित्र energy-level diagram ऊर्जा-पातळी आरेख energy-range relationship ऊर्जा-कक्षा संबंध energy-recording spectrofluorometer ऊर्जा-अभिलेखन पंक्तिप्रतिदीप्तिमापी energy-rich compound ऊर्जा-संपन्न संयुग engineering अभियांत्रिकी (स्त्री.) engineering chemistry अभियांत्रिकी रसायनशास्त्र enhancement effect Emerson enhancement effect enrichment समृद्धन (न.), समृद्ध करणे (न.) Enter-doudoroff pathway एन्टनर-ड्युडोरॉफ मार्ग (abbr. ED pathway) enterogastrone एंटेरोगॅस्ट्रॉन (न.), आंत्रजठर-संप्रेरक (पु.) enterokinase एन्टेरोकायनेज (पु.) enthalpic titration पूर्णऊष्मा अनुमापन, एन्थॅल्पीय अनुमापन enthalpy एन्थॅल्पी (स्त्री.), पूर्णऊष्मा (पु.) entropy एन्ट्रॉपी (स्त्री.) environmental chemistry पर्यावरण रसायनशास्त्र enzymatics kinetics विकर क्रियागतिकी enzyme एन्झाइम (पु.), विकर (पु.) acetyl cholinesterase, (ऍसिटिलकोलिनएस्टरेज (ऍसिटिलकोलिन जलापघटनी विकर), acetyltransferase, ऍसिटिलट्रान्सफरेज, acyl enzyme, ऍसिल विकर, alcohol dehydrogenase, अल्कोहोल डीहायड्रोजनेज (अल्कोहोल विहायड्रोजनी विकर), aldolase, अल्डोलेज, enzyme chemistry विकर रसायनशास्त्र enzyme classification विकर वर्गीकरण enzyme commission (आंतरराष्ट्रीय) विकर आयोग (abbr. E.C.) (a special commission of the International Union of Biochemistry for naming of enzymes) enzyme concentration विकर संहति enzyme deletion hypothesis विकर लोप परिकल्पना, एन्झाइम लोप परिकल्पना enzyme electrode विकर इलेक्ट्रोड enzyme induction विकर प्रवर्तन enzyme repression विकर दमन enzyme specificity विकर विशिष्टता enzyme-substrate complex विकर-कार्यद्रव्य संकुल enzymolysis विकरीअपघटन (न.) epi-position एपि-स्थान (न.) epiborneol एपिबोर्निऑल (न.) epicarp बाह्यफलभित्ति (स्त्री.) (also ectocarp) Epichlorhydrin-triethanolamine cellulose एपिक्लोर-हायड्रिन-ट्रायैथेलॉलामाइन सेल्युलोज (abbr. ECTEOLA-cellulose) epichlorohydrin एपिक्लोरोहायड्रिन (न.) epimeric carbon एपिमेरी कार्बन epoch १ युग (न.) २ युगारंभ (पु.) ३ उपकल्प (पु.) period epsom salt एप्सम क्षार (magnesium sulfate) equation of bond विषुववृत्तीय बंध equation of continuity सातत्य समीकरण equation of state अवस्था समीकरण equilibrium समतोल (पु.) dynamic equilibrium, गतिक समतोल, false equilibrium, खोटा समतोल, kinetic equilibrium, गतिज समतोल, metastable equilibrium, मितस्थायी समतोल, neutral equilibrium, तटस्थ समतोल, stable equilibrium. स्थायी समतोल, static equilibrium, स्थितिक समतोल, equilibrium constant समतोल स्थिरांक equilibrium diagram समतोल आरेख equilibrium mixture समतोल मिश्रण equilibrium point समतोल बिंदु equilibrium-controlled reaction समतोल नियंत्रित अभिक्रिया equipartition समविभाजन (न.) equipartition of energy ऊर्जा समविभाजन equipment सामग्री (स्त्री.) equivalence १ सममूल्यता (स्त्री.) २ तुल्यता (स्त्री.) equivalence point समतुल्यता बिंदु equivalence-point potential समतुल्यता-बिंदु विभव equivalent १ सममूल्य (न.) २ तुल्यांक (पु.) adj. १ समतुल्य २ सममूल्य equivalent chain length carbon number equivalent charge समतुल्य प्रभार equivalent conductance सममूल्य प्रवहन equivalent humidity सममूल्य आर्द्रता equivalent solution सममूल्य द्रावण equivalent weight सममूल्य भार ER ER (abbr. of endoplasmic reticulum) era १ शक (पु.) २ महाकल्प (पु.) period Erbium (Er) अर्बिअम (Er) (न.) erg अर्ग (न.) (ऊर्जा अथवा कार्य मोजण्याचे एकक) ergosterol अर्गोस्टेरॉल (न.) eriochrome black एरिओक्रोम ब्लॅक erioglaucin A एरिओग्लाउसिन ए Erlenmeyer flask अर्लेन्मेयर पात्र erosion अपक्षरण (न.) corrosion error १ त्रुटि (स्त्री.) २ अपलक्ष्य (न.) ३ प्रमाद (पु.) blunder, घोडचूक, mistake, चूक, slip, स्खलित error of observation निरीक्षण त्रुटि error of sampling नमुनानिवड-त्रुटि (स्त्री.) erythritol tetranitrate एरिथिटोल टेट्रानायट्रेट erythrocruorin ईरिथोक्र्युओरिन (न.) erythrocyte एरिथोसाइट (न.), लोहितपेशी (स्त्री.) erythrodextrin एरिथोडेक्स्ट्रिन (न.) erythromycin एरिथोमायसिन (न.) erythropoiesis लोहितपेशीजनन (न.) erythropoietin एरिथोपॉएटिन (न.) ESCA ESCA (abbr. of electron scattering for chemical analysis) ESR spectroscopy ESR पंक्तिदर्शन (abbr. of electron spin resonance spectroscopy) essence १ सार (न.) २ अर्क (पु.), सत्त्व (न.) essential १ अत्यावश्यक २ बाष्पनशील (as in essential oil भाष्पनशील तेल) essential amino acid index अत्यावश्यक ऍमिनो आम्ल निर्देशांक essential amino acids अत्यावश्यक ऍमिनो आम्ले (न.अ.व.) essential fatty acids अत्यावश्यक मेदाम्ले (न.अ.व.) (abbr. EFA) essential oil बाष्पनशील तेल essential water प्रकृति जल ester number एस्टर मूल्यांक ester-exchange reaction एस्टरबदल अभिक्रिया, एस्टर-विनिमय अभिक्रिया esterification एस्टरन (न.) esterification constant एस्टरन स्थिरांक esterification reaction एस्टरन अभिक्रिया estimate १ अंदाज (पु.) २ प्राक्कलन (न.) estimation निर्धारण (न.), निश्चितीकरण (न.), अंदाज (पु.) estradiol इस्ट्राडायॉल (न.) estrogen इस्ट्रोजेन (न.) (also oestrogen) estrous cycle स्त्रीमद चक्र Etard reaction इटार्ड अभिक्रिया etching कोरण (न.), कोरणे (न.) ethanoic acid इथानोइक आम्ल (also called acetic acid) ethanol इथेनॉल (न.) (also called ethyl alcohol) ethanolamine इथेनॉलामाइन (न.) ethanolysis इथेनोली अपघटन (न.) ether extraction ईथर निष्कर्षण etherification ईथरीकरण (न.) ethoxy इथॉक्सि- (in comb.) ethoxy ethanol इथॉक्सि इथेनॉल ethyl acetoacetate इथिल ऍसिटोऍसिटेट ethyl acrylate इथिल ऍक्रिलेट ethyl alcohol इथिल अल्कोहोल (also called ethanol) ethyl aminobenzoate इथिल अमिनोबेन्झोएट
ethyl benzoate इथिल बेन्झोएट ethyl cellulose इथिल सेल्युलोज ethyl chloride इथिल क्लोराइड ethyl chlorohydrin इथिलिन क्लोरोहायड्रिन ethyl isocyanide इथिल आयसोसायनाइड ethyl mercaptan इथिल मरकॅप्टन ethyl methylether इथिल मेथीलईथर ethylene diamine इथिलिन डायामाइन ethylene dichloride इथिलिन डायक्लोराइड ethylene glycol इथिलिन ग्लायकोल ethylene oxide इथिलिन ऑक्साइड ethylenediaminetetraacetic acid इथिलिनडायामाइनटेट्राऍसेटिक आम्ल (abbr. EDTA) ethylenediaminetetraacetic acid complex इथिलिनडायामाइनटेट्राऍसिटिक आम्ल संकुल (*abbr. EDTA complex) eticology कारणविज्ञान (न.) eucalyptus oil निलगिरी तेल eudiometer वायुमापी नलिका (स्त्री.) eudiometry वायुमिति (स्त्री.) eugenics सुप्रजननशास्त्र (न.) Europium (Eu) युरोपिअम (EU) (न.) eutectic सुद्रवण-, सुद्रवणशील, सुद्रवणीय euteric alloy सुद्रवणशील संमिश्र euteric composition सुद्रवण घटकप्रमाण euteric ice सुद्रवणीय बर्फ euteric mixture सुद्रवणशील मिश्रण euteric temperature सुद्रवण तापमान evacuate १ रिक्त करणे २ निर्वात करणे evacuated १ रिक्कित २ निर्वातित evaluation method मूल्यमापन पद्धति evaporate बाष्पन करणे, बाष्पन होणे evaporating dish बाष्पन पात्र evaporation बाष्पन (न.) distillation, ऊर्ध्वपातन, sublimation, संप्लवन even-carbon fatty acid सम-कार्बनी मेदाम्ल, समांकी कार्बनी मेदाम्ल (also even-numbered fatty acid) eversion theory १ बहिर्वलन सिद्धांत २ उद्वर्तन सिद्धांत everted sac technique प्रतिलोभित कोश तंत्र evolution १ निकास (पु.) २ उत्क्रांति (स्त्री.) evolution of gas वायुनिकास (पु.) exact तंतोतंत, यथातथ्य precise excitation १ (as, the process of exciting an electron, atomic nucleus, atom, etc.) उत्तेजन (न.) २ (as, electric enerfising as, the production of a magnetic field) उर्जन (न.) excitation by light प्रकाशी उत्तेजन excitation potential उत्तेजी विभव excitation spectrum उत्तेजी पंक्ति excited atomic level उत्तेजित अणु पातळी excited condition उत्तेजित स्थिति excited molecules उत्तेजित रेणू (पु.अ.व.) excited state उत्तेजित अवस्था excited-state dissociation उत्तेजित-अवस्था विचरण excluded volume अपवर्जित आकारमान exclusion chromatography अपवर्जन वर्णलेखन exclusion limit अपवर्जन सीमा exclusion principle अपवर्जन तत्त्व exergonic reaction बहिःऊर्ज अभिक्रिया exhaust बहिःसर्जक (पु.) adj. बहिःसर्जित V.T.I. १ बहिःसर्जन करणे, बहिःसर्जन होणे २ निःशोषित करणे, निःशोषित होणे exhaust pump बहिःसर्जक पंप exhaustive methylation निःशेष मेथिलन exhibition प्रदर्शन (न.), दाखवणे (न.) demonstration exogenous बहिर्जात, बहिर्भव exogenous metabolism बहिर्जात चयापचय exonuclease एक्झोन्यूक्लिएज (न.) exopeptidase एक्झोपेप्टिडेज (न.) exothermic १ ऊष्मादायी २ ऊष्माक्षेपी exothermic compound १ ऊष्मादायी संयुग २ ऊष्माक्षेपी अभिक्रिया expansibility प्रसरणक्षमता (स्त्री.) pliability expansion १ प्रसरण (न.) २ विस्तार (पु.) adiabatic expansion, समोष्ण प्रसरण, apparent expansion, आभासी प्रसरण, cubical expansion, आकारमानी प्रसरण, free expansion, मुक्त प्रसरण, linear expansion, रेखीय प्रसरण, real expansion, वास्तविक प्रसरण, superficial expansion, expansion chamber प्रसरण कक्ष expansion of gas वायूचे प्रसरण expansion of valency octet संयुजा अष्टकाचा विस्तार expectorant कफोत्सारी (पु.) expeller cake पेंड (स्त्री.) experiment प्रयोग (पु.) demonstration experimental १ प्रायोगिक २ प्रयोगगत experimental constant प्रयोगाधारित स्थिरांक experimental data प्रायोगिक पक्ष experimentation प्रयोग (पु.) explosion स्फोट (पु.) blast, उत्स्फोट, burst, प्रस्फोट, detonation, विस्फोट explosive mixture स्फोटक मिश्रण exponent घातांक (पु.) (also exponential number) exponential growth घातांकी वृद्धि exponential number exponent exponential phase घातांकी प्रावस्था expose (वायु) संपर्क करणे (to gas) exposure १ प्रभावन (न.) २ अनावरण (न.) expression पदावली (स्त्री.) extensibility १ विस्तारक्षमता (स्त्री.) २ वितन्यता (स्त्री.) pliability extension १ विस्तार (पु.) २ वर्धन (न.) extensive property विस्तारात्मक गुणधर्म extent १ मर्यादा (स्त्री.) २ व्याप्ति (स्त्री.) magnitude external compensation बाह्य प्रतिपूरण external compensation of optical rotation प्रकाशीय घूर्णनाचे बाह्य प्रतिपूरण external energy बाह्य ऊर्जा external indicator बाह्य दर्शक external resistance बाह्य रोध external symmetry बाह्य सममिति externally compensated बहिःपूरित extinction coefficient विलोपन गुणांक extract १ निष्कर्ष (पु.) २ अर्क (पु.) v.t. १ निष्कर्षण करणे २ अर्क काढणे extractable १ निष्कर्षणीय २ अर्क काढता येण्याजोगा extractant निष्कर्षक (पु.) extraction १ निष्कर्षण (न.) २ अर्क काढणे (न.) extraction thimble निष्कर्षण अंगुलित्र extractives निष्कर्षिते (न.अ.व.) extractor निष्कर्षी (पु.), निष्कर्षण पात्र (न.), निष्कर्षित्र (न.) extranuclear electron केंद्रकबाह्य इलेक्ट्रॉन extraordinary rays असाधारण किरण (पु.अ.व.) extruder उत्सारक (पु.), बहिःक्षेपक (पु.) extrusion उत्सारण (न.), बहिःक्षेपण (न.) factor १ Math. गुणक (पु.) २ (something as an element, that contributes to the production of a result) कारक (पु.) ३ (as, one of the components) घटक (पु.) ४ जीवनसत्त्व (न.) component factor G घटक G, ट्रान्सलोकेज (पु.) (also translocase) factor I घटक I, फायबिनोजेन (न.) (of blood coagulation) (also fibrinogen) factor II घटक II, प्रोथोम्बिन (न.) (of blood coagulation) (also prothrombin) factor T घटक T, दीर्घन घटक (also elongation factor) FAD इओअ (abbr. of flavin adenine dinucleotide) faeces विष्ठा (स्त्री.), मल (पु.) Fahrenheit scale फॅरनहाइट मापनश्रेणी Fajans method फजान्स पद्धति Fajans-Soddy law फजान्स-सॉडी नियम false balance खोटा तराजू, चुकीचा तराजू false equilibrium खोटा समतोल family of elements मूलद्रव्यांचे कुल Fanconi's syndrome फॅन्कोनीचे संलक्षण far infrared region सुदूर अवरक्त क्षेत्र faraday (F) फॅरॅडे (F) (न.) Faraday current फॅरॅडीय धारा Faraday effect फॅरॅडे परिणाम faradic diffusion current फॅरॅडीय विसरण धारा fast bases वर्ण स्थिरक आम्लारि (also fast colour bases) fast linear sweep voltammetry द्रुत रेखीय प्रसर्प धारा व्होल्टतामिति (also called cyclic voltammetry) fast neutron द्रुत न्यूट्रॉन fast neutron flux द्रुत न्यूट्रॉन अभिवाह fast salt वर्णस्थिरक क्षार fastness पक्केपणा (पु.), स्थायित्व (न.) fastness of a dye रंजकाचा पक्केपणा fat-soluble vitamin मेद-विद्राव्य व्हिटॅमिन fathometer फॅदोमीटर (पु.), पॅदममापी (पु.) fatty acid activating enzyme मेदाम्ल सक्रियकारी विकर (also fatty acid thiokinase or fatty acid CoA ligase (AMP) fatty acid activation मेदाम्ल सक्रियण fatty acid CoA ligase (AMP) fatty acid activating enzyme fatty acyl group मेदाम्लाचा ऍसिल गट fatty oil मेदी तेल, मेदी तेल fault १ प्रमाद (पु.), (commonly) दोष (पु.) २ (as, a fracture in the earth's crust, etc.) भ्रंश (पु.) defect, दोष, flaw, दोष favism acute hemolytic anemia FDNB FDNB (abbr. of 1-fluoro-2, 4-dinitrobenzene) FDP FDP (abbr. of fructose-1, 6-diphosphate) feasibility शक्यता (स्त्री.), सुसाध्यता (स्त्री.) feedback inhibitition पश्चप्रदाय संदमन Fehling solution फेलिंग चाचणी felspar १ (igneous crystalline rocks, chiefly silicates of alumina with soda, potash, or lime) फेल्स्पार (न.) २ (the mineral K२O, Al२O२, ६SiO२) फेल्स्पार (न.) (also feldspar) female sex hormone स्त्रीलिंग हार्मोन, स्त्रीलिंग संप्रेरक Fenton's reagent फेंटॉनचा अभिकारक ferment किण्व (पु.) v.t.i. किण्वन करणे, किण्वन होणे fermentation process किण्वन प्रक्रिया fermentograph किण्वनलेखी (पु.) Fermi distribution फर्मी वितरण Fermi gas model फर्मी वायु प्रतिकृति Fermi resonance फर्मी संस्पंदन Fermi statistics फर्मी सांख्यिकी, फर्मी-डिराक सांख्यिकी (also Fermi-Dirac statistics) Fermi temperature फर्मी तापमान Fermi-Dirac distribution function फर्मी-डिराक वितरण फल Fermi-Dirac gas फर्मी-डिराक वायु Fermi-Dirac statistics Fermi statistics Fermi-Dirac-Sommerfield law फर्मी-डिराक-सोमरफिल्ड नियम ferredowin लोहगंधयुक्त प्रोटीन (न.), लोहगंधयुक्त प्रथिन (न.), फेरेडॉक्सिन (न.) ferricyanide फेरीसायनाइड (न.) ferriferous फेरोफेरीसायनाइड (न.) (also called ferrous ferricyanide) ferromagnetic फेरोचुंबकीय n. फेरोचुंबकीय पदार्थ (पु.) ferromagnetism फेरोचुंबकत्व (न.) ferron solution फेरॉन द्रावण ferronickel फेरोनिकेल (न.) ferrosilicon फेरोसिलिकॉन (न.) ferrous ferricyanide फेरस फेरीसायनाइड (also called ferroferricyanide) ferrous sulphate फेरस सल्फेट ferrum (Fe) आयर्न (Fe) (न.), लोखंड (न.), लोह (न.) (iron) fertiliser रासायनिक खत (न.) fertility vitamin फलनक्षमता जीवनसत्त्व, फलनक्षमता व्हिटॅमिन (also called antisterility fartor or tocopherol or vitamin E) fetal hemoglobin गर्भीय हीमोग्लोबिन Feulgen reaction फेउल्जेन अभिक्रिया Feussner spark circuit फ्युस्नरचा स्फुल्लिंग परिपथ FFA FFA (abbr. of free fatty acids) FIAT report FIAT अहवाल (Field Information Agency Technical report) fibre forming polymers तंतुक्षम बहुवारिके (न.अ.व.) fibre optics तंतु प्रकाशिकी fibre swelling तंतु स्फीति, तंतु फुगवटा fibrinase फायबिनेज (पु.) (also called Loki-Lorand factor) fibrinokinase फायबिनोकायनेज (पु.) fibroblast तंतुजनकपेशी (स्त्री.) fibrous protein तंतुमय प्रोटीन, तंतुमय प्रथिन fibrous silicate तंतुमय सिलिकेट field क्षेत्र (न.) electric field, विद्युत क्षेत्र, electromagnetic field, विद्युतचुंबकीय क्षेत्र, electrostatic field, विद्युतस्थितिक क्षेत्र, free field, मुक्त क्षेत्र, gravitational field, गुरूत्व क्षेत्र, magnetic field, चुंबकीय क्षेत्र, field ionisation क्षेत्र आयनीकरण field modulation क्षेत्र आपरिवर्तन field of force बलक्षेत्र (न.) field of magnet चुंबक त्रक्षे field of view दृष्टिक्षेत्र (न.) field strength क्षेत्र सामर्थ्य, क्षेत्र बळ field-effect transistor क्षेत्र-परिणामी ट्रान्झिस्टर field-sweep nmr method क्षेत्र-प्रसर्प एनएमआर पद्धति FIGLU Test फिग्लु चाचणी (Form Imino Glutamate Test) figure १ आकृति (स्त्री.) २ चित्र (न.) form filament दीर्घ तंतु (पु.), तंतु (पु.) filings कीस (पु.), चुरा (पु.) cutting filler १ (when used to separate insoluble solid from liquid phase) गाळणे (न.), गाळणी (स्त्री.), फिल्टर (न.) २ (when used in spectroscopy to select certain wave-lengths of light) निस्यंदक (पु.) filter aid १ गाळणी सहायक २ निस्यंदक सहायक filter fluorometer निस्यंदक प्रतिदीप्तिमापी filter photometer निस्यंदक अनुदीप्तिमापी filter pump गाळणी पंप, फिल्टर पंप filter-grating spectrometer निस्यंदक-जाल पंक्तिमापी filter-paper pulp गाळणी-कागदाचा लगदा filterability १ गालनीयता (स्त्री.) २ निस्यंदकता (स्त्री.) filtering crucible गालन मूस filtering media १ गालन माध्यम २ निस्यंदक माध्यम filtrable agent गाळणीय कारक filtration गाळणे (न.), गाळण्याची क्रिया (स्त्री.) fine १ सूक्ष्म, बारीक २ विशुद्ध pure, शुद्ध, refined, परिष्कृत fine chemicals विशुद्ध रसायने (न.अ.व.) fine structure सूक्ष्म संरचना fine structure of a spectrum पंक्तिरेखांची सूक्ष्म संरचना fineness १ सूक्ष्मता (स्त्री.) २ विशुद्धता (स्त्री.) finishing agent परिष्करण कारक finishing chemicals परिष्करण रसायने (न.अ.व.) finishing materials परिष्करण द्रव्ये (न.अ.व.) fire १ विस्तव (पु.), आग (स्त्री.) २ अग्नि (पु.) fire brick अग्निसाही वीट, आगबंद वीट fire clay अग्निसाही माती, आगबंद माती fire controller अग्नि नियंत्रक fire damp विस्फोटी खनिवायुमिश्रण fire proofing अग्निरोधन (न.) fire-engine आगीचा बंब (पु.) fire-extinguisher अग्निशामक (पु.) first derivative titration curve प्रथम विकलज अनुमापन वक्र first principle प्राथमिक तत्त्वे (न.अ.व.) Fischer formula फिशर सूत्र Fischer projection formula फिशर प्रक्षेपण सूत्र Fischer-Indole synthesis फिशर-इन्डोल संश्लेषण Fischer-Tropsch process फिशर-ट्रॉपच प्रक्रिया fishy odour मत्स्यगंध (पु.) Fiske-subbarow method फिस्के-सुब्बाराव पद्धति fitanium (Ti) टिटॅनिअम (Ti) (न.) Fitting reaction फिटिंग अभिक्रिया five membraned ring पंचपदी वलय, पंचाणु वलय fixation १ स्थिरण (न.), स्थिरीकरण (न.) २ बद्धन (न.) fixation of nitrogen नायट्रोजन बद्धन, नायट्रोजन स्थिरीकरण (also nitrogen fixation) fixative १ रंगरोगण (न.) २ बद्धीकारक (पु.) fixed १ नियत, निश्चित २ स्थायी, स्थिर constant fixed nitrogen स्थिरीकृत नायट्रोजन, बद्ध नायट्रोजन flake पत्री (स्त्री.) cutting flame ज्योत (स्त्री.), ज्वाला (स्त्री.) flame absorption spectrometry ज्योत अवशोषण पंक्तिमिति flame emmission ज्योत उत्सर्जन flame ionisation detector ज्वाला आयनन संसूचक flame photometer ज्योत अनुदीप्तिमापी flame-emmission spectra ज्योत-उत्सर्जी पंक्ती (स्त्री.अ.व.) flame-emmission spectrometer ज्योत-उत्सर्जी पंक्तिमापी flame-emmission spectrometry ज्योत-उत्सर्जी पंक्तिमिति flame-emmission spectroscopy ज्वालोत्सर्जी पंक्तिदर्शन flameless absorption spectroscopy ज्वालाहीन अवशोषण पंक्तिदर्शन flammability ज्वालाग्राहिता (स्त्री.) flash क्षणदीप्ति (स्त्री.) flash distillation क्षणैक ऊर्ध्वपातन, क्षण ऊर्ध्वपातन flash evaporation क्षणैक बाष्पन, क्षण बाष्पन flash spectrum क्षणदीप्ति वर्णपंक्ति flash-pasteurisation क्षण पाश्चरण (न.) flash-point क्षणदीपनांक (पु.) flask पात्र (न.), चंबू (पु.), भांडे (न.) flavanthrone फ्लेव्हॅन्थोन (न.) flavin फ्लेव्हिन (न.) (also flavine) flavin adenine dinucleotide फ्लेव्हिन ऍडेनाइन डायन्यूक्लिओटाइड (abbr. FAD) flavin mononucleotide फ्लेव्हिन मोनोन्यूक्लिओटाइड (abbr. FMN) (also called fiboflavin mononucleotide) flavin-linked dehydrogenase फ्लेव्हिनबद्ध डीहायड्रोजिनेज flavonoid फ्लेव्होनॉइड (न.), फ्लेव्होनगाभी (पु.) flavoprotein फ्लेव्होप्रोटीन (न.) flavour reversion खवट होणे, वासटणे (न.) (of oil) flavouring substance स्वाददायी द्रव्य Fleitmann's test फ्लीटमनची चाचणी flexibility नम्यता (स्त्री.), लवचिकता (स्त्री.), लवचिकपणा (पु.) pliability floatation तरण (न.), तरंगणे (न.) (also flotation) floatation of ores धातुक तरण floating bodies तरंगणारे पदार्थ (पु.अ.व.) flocculation १ ऊर्णन (न.) २ ऊर्ण (न.) flocculent ऊर्णनक (पु.) ऊर्णीकर (न.) adj. ऊर्णाभ, ऊर्णी flow प्रवाहित होणे, वाहणे n. प्रवाह (पु.) current, धारा, flux, अभिवाह, stream, धार, स्त्रोत flow calorimeter प्रवाह वर्णमापी flow counter प्रवाह गणित्र flow of energy ऊर्जा प्रवाह flow-meter प्रवाहमापी (पु.) fluid friction द्रायु घर्षण fluidity प्रवाहित्व (न.), द्रायुता (स्त्री.) fluoboric acid फ्लुओबोरिक आम्ल fluor प्रतिदीप्तिमान (न.) (also called scintilator) fluoresce प्रतिदीप्तिमान होणे fluorescein फ्लुरेसिन (न.) fluorescence प्रतिदीप्ति (स्त्री.) brightness
fluorescence efficiency प्रतिदीप्ति क्षमता fluorescence indicator प्रतिदीप्ति दर्शक fluorescence spectrophotometer प्रतिदीप्ति पंक्तिअनुदीप्तिमापी fluorescence spectrum प्रतिदीप्ति पंक्ति fluorescence standards प्रतिदीप्ति मानके (न.अ.व.) fluorescent प्रतिदीप्तिशील fluorescent indicator प्रतिदीप्ति दर्शक fluorescent lamp प्रतिदीप्तिशील दीप fluorescent screen प्रतिदीप्तिशील पट, प्रतिदीप्तिशील पडदा fluorination फ्लुरिनन (न.) fluorine (F) फ्लुरिन (F) (न.) fluorocarbon फ्लुरोकार्बन (न.) fluoroform फ्लुरोफॉर्म (पु.) fluorometer प्रतिदीप्तिमापी (पु.) fluorometric determination प्रतिदीप्तिमितीय निर्धारण fluorometry प्रतिदीप्तिमिति (स्त्री.) fluosilic acid फ्लुओसिलिक आम्ल (also called hydrosilicofluoric acid) fluosilicate फ्लुओसिलिकेट (न.) fluosilicic फ्लुओसिलिसिक आम्ल flurspar फ्लुओरस्पार (पु.) fluted चूणित (chemical, grooved) fluted spectrum चूणित पंक्ति, चूणित स्पेक्ट्रम flux १ स्त्रोत (पु.) २ अभिवाह (पु.) ३ विशोधी (पु.) flow flux transmittion power स्त्रोत पारेषी क्षमता FMN FMN (abbr. of flavin mononucleotide) foam फेस (पु.) froth, फेन, lather, फेनक foam-mat drying फेस-स्तर शुष्कन foamed plastic फेसरूप प्लास्टिक foaming agent फेसकारक (पु.) focal line नाभीय रेखा, नाभीय रेषा focus नाभि (स्त्री.) centre, v.t.i. नाभीयन करणे, नाभीयन होणे focusing X-ray spectrometer नाभीयन क्ष-किरण पंक्तिमापी foetal गर्भीय, गर्भसंबंधी, गर्भ (also fetal) foil वर्ख (पु.), पत्री (स्त्री.) cutting folate coenzyme फोलेट सहविकर folic acid फोलिक आम्ल (also called vitamin Bc or Lactobacillus casel factor) folic acid coenzyme फोलिक आम्ल सहविकर folic acid conjugate फोलिक आम्ल संयुग्मी folic acid reductase फोलिक आम्ल रिडक्टेज folicle-stimulating hormone पुटक-उद्दीपक संप्रेरक (abbr. FSH) folicle-stimulating hormone releasing hormone factor पुटक-उद्दीपक संप्रेरक स्त्रावी कारक (also called follicle-stimulating hormone releasing hormone) (abbr. FSHRH) Folin-Ciocalteau reaction फोलिन-सिओकॅल्च्यु अभिक्रिया folinic acid फोलिनिक आम्ल (also called leucovorin) follicle-stimulating hormone releasing hormone पुटक उद्दीपक संप्रेरक स्त्रावी संप्रेरक (abbr. FSHRH) (also called follicle-stimulating hormone releasing factor) (abbr.FSHRF) food dyes अन्न रंजक (पु.अ.व.) foot-candle फूट-कँडल (स्त्री.) foot-poundal फूट पौंडल (न.) forbidden gap निषिद्ध अंतराल forbidden transition निषिद्ध संक्रमण force constant बल स्थिरांक forced frequency बलित वारंवारता forensic chemistry न्यायसहायक रसायनशास्त्र forked chain compound सशाख शृंखला संयुग form १ रूप (न.) २ स्वरूप (न.) configuration, संरूपण, conformation, समाविन्यास, figure, १ आकृति २ चित्र, shape, आकार formaldehyde फॉर्मॅल्डिहाइड (न.) formality (द्रावणाची) सूत्रीसंहति (स्त्री.) (of a solution) formation constant घडण स्थिरांक formimino group फॉर्मिमिनो गट formol titration फॉर्माल अनुमापन formula सूत्र (न.) configurational formula, संरूपण सूत्र, constitutional formula, घडणात्मक सूत्र, electronic formula, इलेक्ट्रॉनी सूत्र, empirical formula, अनुमात्रिक सूत्र, graphic formula, आलेखी सूत्र, ionic formula, आयनी सूत्र, molecular formula, रेणु सूत्र, formula weight सूत्रसिद्ध भार forward पुरोगामी, पुरोग, अग्र forward reaction पुरोगामी अभिक्रिया fossil जीवाश्म (पु.), फॉसिल (पु.) fouchet's test फोशेट चाचणी four-centre reactions चतुष्केंद्री अभिक्रिया (स्त्री.अ.व.) Fourier transformer फूरियर परिवर्तित्र Fowler and Bright method फॉवलर आणि बाइट पद्धति fraction १ अपूर्णांक (पु.) २ अंश (पु.) ३ प्रभाजित (न.) segment fraction collector १ प्रभाजित संग्राही, २ अंश संग्राही fractional १ प्रभाजी २ अंशात्मक fractional combustion प्रभाजी दहन fractional condensation प्रभाजी संघनन fractional crystallisation प्रभाजी स्फटन fractional distillation प्रभाजी ऊर्ध्वपातन fractional precipitation प्रभाजी अवक्षेपण fractional weights अंशात्मक वजने (न.अ.व.) fractionating प्रभाजक, प्रभाजन fractionating column प्रभाजक स्तंभ fractionation प्रभाजन (न.) fractionator प्रभाजक (पु.) fragment शकल (न.), खंड (पु.) segment fragrant odour सुवास (पु.) frame चौकट (स्त्री.), सांगाडा (पु.) v.t. १ तयार करणे २ चौकटबद्ध करणे frame of reference संदर्भ चौकट (also reference frame) Francium (Fr) फान्सिअम (Fr) (न.) Frankland reaction फँकलँड अभिक्रिया Fraunhofer lines फाउनहॉफर पंक्ती (स्त्री.अ.व.) free diffusion मुक्त विसरण free electron मुक्त इलेक्ट्रॉन free expansion मुक्त प्रसरण free fatty acids मुक्त मेदाम्ले (न.अ.व.) (abbr. FFA) free insulin मुक्त इन्शुलिन free radical polymerisation मुक्त मूलक बहुवारिकन free radical reaction मुक्त मूलक अभिक्रिया free radical substitution मुक्त मूलक प्रतियोजन free rotation मुक्त घूर्णन free surface energy पृष्ठीय मुक्त ऊर्जा free suspension मुक्त निलंबन free-induction decay signal मुक्त-प्रवर्तन क्षयसंकेत freeze concentration गोठण संहतन freezing mixture गोठण मिश्रण freezing of chemical equillibrium रासायनिक समतोल गोठण freezing-point गोठणांक (पु.) freezing-point lowering गोठणांक अवनमन Fremy reagent फेमी अभिकारक French dressing फेंच ड्रेसिंग frequency वारंवारता (स्त्री.) frequency metre वारंवारतामापी (पु.) frequency-sweep nmr method वारंवारता प्रसर्प एनएमआर पद्धति Freund reaction फेउंड अभिक्रिया Freundlich adsorption isotherm फेउंड्लिच अधिशोषण समतापरेषा Freundlich equation फेउंड्लिच समीकरण frictional electricity घर्षण विद्युत Fridel-Crafts condensation फिडालक्राफ्ट्स अभिक्रिया (also called Friedel-Crafts condensation) Fries rearrangement फाइसची पुनर्रचना fringe १ झल्लरी (स्त्री.) (झालर) २ किनार (स्त्री.) fringe-reference system किनार-संदर्भ पद्धति frontier orbital approach अग्रकक्षकीय उपगमन fructose intolerance फुक्टोज असहनक्षमता fructose-1, 6-diphosphate फुक्टोज-१, ६-डायफॉस्फेट (abbr. FDP) fructose-6-phosphate फुक्टोज-६-फॉस्फेट (न.) (also called Neuberg ester) fructoside फुक्टोसाइड (न.) fructosuria फुक्टोजमेह (पु.) FSH FSH (abbr. of follicle-stimulating hormone) FSHRF FSHRF (abbr. of follicle-stimulating hormone releasing factor) FSHRH FSHRH (abbr. of follicle-stimulating hormone releasing hormone) fuchsin फुशिन (न.) (also called magenta) fuel-oxidant mixture इंधन-ऑक्सिडनकारी मिश्रण fuel-rich flame इंधन-समृद्ध ज्योत fugitive colour उडणारा वर्ण, अस्थायी वर्ण fugitometer रंग अभिमंदनमापी (पु.) fulcrum टेकू (पु.), आलंब (पु.) full radiation black radiation full-energy peak पूर्ण-ऊर्जा शिखर full-wave rectifier पूर्ण-तरंग दिष्टकारी fuller's earth मुलतानी माती fulminating स्फूर्जक (पु.) fumarate pathway फ्युमरेट मार्ग fumaric acid फ्युमरिक आम्ल fumaroid form फ्युमरॉइड रूप fume धुमसणे n. धुमसणे (न.), धूम (पु.), वाफारा (पु.) fume closet धूम कक्ष (also fume cupboard or fuming chamber) fumigant धूमक (पु.), धूम्रकारी पदार्थ (पु.) fumigating chamber वाफार कक्ष fumigation वाफारण (न.), धुमारा देणे (न.) fumigator वापारक (पु.), धूमित्र (न.) fuming वाफार-, वाफाळ, धुमार-, धूम fuming chamber fume closet function १ कार्य (न.) २ फल (न.)
functional group क्रियात्मक गट functional group isomer क्रियात्मक गट समसूत्री functional group isomerism क्रियात्मक समसूत्रता fundamental मूलभूत, मौलिक, आधारभूत, मूल fundamental chain मूलभूत शृंखला fundamental note मूल स्वरक, मूल स्वरचिन्ह fundamental particle मूल कण, मूलभूत कण (also elementary particle) fundamental series मूलभूत श्रेणी fundamental units मूलभूत एकके (न.अ.व.) fungi कवके (न.अ.व.), फंजी (न.अ.व.), बुरशी (स्त्री.) funnel नरसाळे (न.), चाडी (स्त्री.) furanoside फुरानोसाइड (न.) furfural फर्फ्युरल (न.) (also called ant oil) furnace भट्टी (स्त्री.) arc furnace, प्रज्योत भट्टी, blast furnace, झोत भट्टी, combustion furnace. ज्वलन भट्टी, electric furnace, विद्युत भट्टी, induction furnace, प्रवर्तन भट्टी, muffle furnace, मफल भट्टी, अवगुंठित भट्टी, open-hearth furnace, उघडी भट्टी, विवृत्त fuse १ एकीकरण करणे, एकीकरण होणे, संयोग करणे २ (to melt) वितळणे n. वितळतार (स्त्री.), फ्युज (न.) fused ring compound संमीलित बहुवलयी संयुग, संमीलित बहुचक्री संयुग fused silica संमीलित सिलिका fused wire वितळतार (स्त्री.), फ्यूज (पु.) fusibility १ वितळणशीलता (स्त्री.) २ एकीकरणीयता (स्त्री.) fusible वितळणारा, गलनीय, द्रवणीय fusible metal गलनीय धातु, वितळणारा धातु fusion १ वितळण (न.), वितळणे (न.) २ एकीकरण (न.) ३ (as, of atoms) संमीलन (न.) fusion mixture वितळण मिश्रण fusion reaction संमीलन अभिक्रिया G 1(abbr. of gauss) G, 2 (abbr. of Gibbs free energy) G, 3 (abbr. of flucose) G, 4 (abbr. of guanosine) G g-value G-मूल्य (न.), गुरूत्वाकर्षण स्थिरांक (न.) G-value G-मूल्य (न.), गुरूत्वाकर्षण स्थिरांक (न.) Gabriel synthesis गॅबिअल संश्लेषण gadget कळयंत्र (न.) apparatus gadolinite गॅडोलिनाइट (न.) gadolinium (Gd) गॅडोलिनिअम (Gd) (न.) galactocerebroside गॅलॅक्टोसेरेबोसाइड (न.) galactose tolerance test गॅलॅक्टोज सह्यता चाचणी galactosemia गॅलॅक्टोजरक्तता (स्त्री.) galactosuria गॅलॅक्टोजमेह (पु.) galactozymase गॅलॅक्टोझायमेज (पु.) gallium (Ga) गॅलिअम (Ga) (न.) galvanic cell गॅल्व्हानी घट galvanic current गॅल्व्हानी धारा galvanisation जस्तविलेपन (न.) galvanised iron जस्तविलेपित लोखंड galvanising जस्तविलेपन (न.), जस्तविलेपन करणे (न.) galvanometer गॅल्व्हानोमीटर (पु.) gamma गॅमा (पु.) adj. गॅमा gamma benzene hexachloride गॅमा बेन्झीन हेक्झॅक्लोराइड (also called gammexane) gamma benzene hexachloride गॅमा बेन्झीन हेक्झॅक्लोराइड (also called gammexane) gamma particles गॅमा कण (पु.अ.व.) (also called gamma rays gamma radiation गॅमा प्रारण gamma rays गॅमा किरण (पु.अ.व.) (also called gamma particles) gamma spectra गॅमा पंक्ती (स्त्री.अ.व.) gamma-aminobutyrate bypass गॅमा-ऍमिनो-ब्युटिरेट उपमार्ग gamma-ray spectometry गॅमा-किरण पंक्तिमिति gammaglobulin गॅमाग्लोब्युलिन (न.) gammexane गॅमाक्झीन (न.) (also called gamma benzene hexachloride) gangliosidosis गँग्लिओसाइडसंचयी विकार (पु.) garnishing सजावट (स्त्री.) gas वायु (पु.) ideal gas, आदर्श वायु, inert gas, अक्रिय वायु, natural gas, नैसर्गिक वायु, perfect gas ideal gas gas analysis वायु विश्लेषण gas chromatograph वायु वर्णलेखी gas chromatography वायु वर्णलेखन, बाष्प वर्णलेखन (abbr. GC) gas constant वायु स्थिरांक gas coulometer वायु कूलोममापी gas electrode वायु इलेक्ट्रोड gas laws वायुसंबंधी नियम (पु.अ.व.) gas liquid chromatography वायु द्रव वर्णलेखन, बाष्प द्रव वर्णलेखन (abbr. GLC) (also vapour liquid partition chromatography) gas mantle वायुजाली (स्त्री.) gas oven गॅस ओव्हन, गॅसची गरम पेटी gas overpotential वायु अतिविभवता gas solid chromatography वायुस्थायु वर्णलेखन (abbr. GSC) gas thermometer वायु तापमापी gas-sensing membrane electrode वायुसंवेदीपटल इलेक्ट्रोड gaseous discharge tube वायु विद्युतमोचन नलिका gaseous state वायुरूप अवस्था gasholder १ वायूची टाकी (स्त्री.) २ वायुधारक (पु.) gasious element वायुरूप मूलद्रव्य gasolene गॅसोलिन (न.) (also petrol) gasometry वायुमिति (स्त्री.) gastrin गॅस्ट्रिन (न.), जठर संप्रेरक (पु.) gastrointestinal जठर-आंत्र Gatterman diazo reaction गॅटरमनची डायऍझो अभिक्रिया
Gattermann aldehyde reaction गॅटरमनची अल्डिहाइड अभिक्रिया Gattermann-Koch reaction गॅटरमन-कोख अभिक्रिया gauche conformation गॉशे समविन्यास (also called skew conformation) Gaucher's disease गाउचर विकार gauge खनिजमल (पु.), गँग (स्त्री.), अपखनिज (न.) gauge प्रमापन करणे n. १ प्रमापी (पु.) २ प्रमापन (न.) ३ गेज (पु.) (जाडीचे एकक) (also gage) Gaussian distribution गाउसीय वितरण gauze electrode जाळी इलेक्ट्रोड Gay-Lussac law गे-लुसाक नियम Gay-Lussac tower गे-लुसाक स्तंभ GC GC (abbr. of gas chromatography) GDH 1 (abbr. of glucose dehydrogenase) GDH 2 (abbr. of glutamate dehydrogenase) GDH 3 (abbr. of glycerophosphate dehydrogenase) GDH GDP 1 (abbr. of guanosine diphosphate) GDP 2 (abbr. of guanosine-5'-diphosphate) GDP Geiger_Muller plateau गायगर-म्यूलर गणनपठार Geiger-Muller counter गायगर-म्यूलर गणनपठार (also gieger counter) Geiger-Muller region गायगर-म्यूलर क्षेत्र Geiger-Nuttall rule गायगर-न्यूटल नियम Geissler tube गायस्लर नलिका gel chromatography जेल वर्णलेखन gel electrofocusing जेल विद्युतनाभीयन gel electrophoresis जेल विद्युतभारित कणसंचलन
gel exclusion chromatography जेल अपवर्जी वर्णलेखन (also called gel filtration chromatography) gel filtration chromatography जेल गाळण वर्णलेखन (abbr. GFC) (also called gel exclusion chromatography) gel permeation chromatography जेल पारित वर्णलेखन (abbr. GPC) gel polymers जेल बहुवारिके (न.अ.व.) gelatin जिलेटिन (न.), शुद्ध सरस (पु.) gelatinise १ जेलीकरण करणे २ जिलेटिनयुक्त करणे gelatinous जिलेटिनसदृश, जिलेटिनी gelatinous precipitate जिलेटिनी अवक्षेप gelling point जेलीकरण बिंदु gem stone रत्न (न.), मौल्यवान खडा gemdihalide जेमडायहलाइड (न.) gene amplification जीन प्रवर्धन gene conversion जीन रूपांतरण gene duplication जीन द्विगुणन gene hypothesis जीन परिकल्पना general १ सामान्य २ सर्वसाधारण normal general equation of state अवस्थेचे सामान्य समीकरण general properties सर्वसाधारण गुणधर्म (पु.अ.व.) general solvent theory सामान्य द्रावण सिद्धांत generalised formula सामान्यीकृत सूत्र generation-recombination noise निर्मितिपुनःसंयोजन कुरव generator जनित्र (न.), जनरेटर (पु.) generator cell विद्युत-निर्मिति घट genetic disease जीनी विकार, जीनज रोग, आनुवंशिक रोग genetic disorder जीनज विकार genetic disorder जीनज विकार genetic engineering जीनी अभियांत्रिकी genetic expression जीनी अभिव्यक्ति genetic information १ आनुवंशिकीय माहिती २ जीनांची माहिती genetic marker जीनी सूचक, जीनी विलक्षक genetic material जीनी पदार्थ genetic recombination जीनी पुनःसंयोजन genetic reversion जीनी व्युत्क्रमण genetics सूक्ष्मजीव आनुवंशिकी genetics सूक्ष्मजीव आनुवंशिकी Geneva system of nomenclature जिनेव्हा नामपद्धति Geneva terminology जिनेव्हा नामकरणपद्धति genom जीनसंच (पु.), जीनोम (पु.) (also genome) gentiobiose जेन्टिओबायोज (न.) (also gentobiose) geochemistry भूरसायनशास्त्र (न.) geometric isomerism geometrical isomerism geometrical isomer भूमितीय समसूत्री geometrical isomerism भूमितीय समसूत्रता (also geometric isomerism) geometrical symmetry भूमितीय सममिति geometricalinversion भूमितीय पर्यस्तन Gerber test गर्बर चाचणी (also called milk fat test) geriatrics जरारोग चिकित्साशास्त्र (न.) germ-plasm जननपेशीद्रव्य (न.) german silver जर्मन सिल्व्हर german silver जर्मन सिल्व्हर Germanium (Ge) जर्मेनिअम (Ge) (न.) germanium lithium-drifted crystal लिथिअम-अपोढी जर्मेनिअम स्फटिक gestation सगर्भता (स्त्री.) GFC GFC (abbr. of gel filtration chromatography) GFR GFR (abbr. of glomerular filtration rate) GGE GGE (abbr. of gradient gel electrophoresis) GH GH (abbr. of growth hormone) ghee तूप (न.) (also samneh) ghost छद्मपेशी (स्त्री.), प्लाझ्मारहितपेशी (स्त्री.) giant chromosome एमहासुणसूत्र (न.) Gibbs free energy गिब्ज मुक्त ऊर्जा (abbr. G) Gibbs-Donnan equilibrium गिब्ज-डोनान समतोल Gibbs-Duhem equation गिब्ज-ड्युहेम समीकरण Gibbs-Helmholtz equation गिब्ज-हेल्महोल्ट्झ समीकरण gigantism अतिकायता (स्त्री.), महाकायता (स्त्री.) Girad reagent जिरार्ड अभिकारक glacial acetic acid ग्लेशिअल ऍसिटिक आम्ल glass electrode ग्लास इलेक्ट्रोड glass filter काच-गाळणी (स्त्री.) glass membrane electrode काच पटल इलेक्ट्रोड glass microelectrode काच सूक्ष्मैलेक्ट्रोड glass reiforced plastic काच प्रबलित प्लास्टिक glass temperature काच तापमान, काच संक्रमण तापमान, काच रबर संक्रमण तापमान (also glass transition temperature or glass rubber transition temperature) glass-blower काचफुगारी (पु.) glass-wool काच-कुंतल (न.), ग्लास वुल (स्त्री.) Glauber's salt १ ग्लाउबर क्षार २ स्फटिकी सोडिअम सल्फेट glaze चमक (स्त्री.), चकाकी (स्त्री.) v.t. चकाकी देणे GLC GLC (abbr. of gas liquid chromatography) globular protein गोलाकार प्रथिन, गोलाकार प्रोटीन glomerular filtration rate गुच्छक गाळण वेग (abbr. GFR) glomerulus १ पुंजक (पु.) २ गुच्छक (पु.) ३ केशिका गुच्छक (पु.) gloss चकाकी (स्त्री.) brightness Glover tower ग्लोवर स्तंभ, ग्लोवर टॉवर glucagon ग्लुकॅगॉन (न.) (also hyperglycemic-glyco-genolytic factor) glucan ग्लुकान (न.) (also called glucosan) glucinum (Gl) ग्लुसिनम (Gl) (न.) (obsolete : presently called beryllium (Be) ) glucocerebroside ग्लुकोसेरेबोसाइड (न.) glucocorticoid ग्लुकोकॉर्टिकॉइड (न.) (also called glucocorticosteroid) glucocorticosteroid ग्लुकोकॉर्टिकोस्टेरॉइड (न.) (also called glucocorticoid) glucogenesis (ग्लायकोजेनविरहित) ग्लुकोजजनन glucokinase ग्लुकोकायनेज (न.) glucolipid ग्लुकोलिपिड (न.) gluconeogenesis ग्लुकोजनवजनन (न.) gluconeogenic ग्लुकोजनवजनन gluconic acid ग्लुकोनिक आम्ल glucoprotein ग्लुकोप्रोटीन (न.) glucopyranose ग्लुकोपायरॅनोज (न.) glucoronate pathway ग्लुकुरॉनेट मार्ग glucosan ग्लुकोसान (न.) (also called glucan glucosazone ग्लुकोसाझोन (न.) glucose dehydrogenase ग्लुकोज डीहायड्रोजिनेज (abbr. GDH) glucose syrup ग्लुकोज सिरप, ग्लुकोज पाक glucose tolerance test ग्लुकोज सह्यता चाचणी glucose-1-phosphate ग्लुकोज १-फॉस्फेट (न.) (G-1-P) glucose-6-phosphate Robinson ester glucose-6-phosphate dehydrogenase ग्लुकोज-६-फॉस्फेट डीहायड्रोजिनेज glucose-6-phosphate dehydrogenase deficiency disease ग्लुकोज-६-फॉस्फेट डीहायड्रोजिनेज न्यूनता विकार glucosmaine ग्लुकोजामाइन (न.) glucostatic mechanism ग्लुकोजस्थैतिक यंत्रणा glucuronic acid ग्लुकुरॉनिक आम्ल glucuronide ग्लुकुरॉनाइड (न.) Gluekauf plot ग्लुकॉफ आलेख glutamate dehydrogenase ग्लुटामेट डीहायड्रोजिनेज (abbr. GDH) glutamate-oxaloacetate transamine ग्लुटामेट-ऑक्झॅलोऍसिटेट टान्सामायनेज glutamate-pyruvate transaminase ग्लुटामेट पायरूव्हेट ट्रान्सामायनेज glutamic acid ग्लुटॅमिक आम्ल glutamic semialdehyde ग्लुटॅमिक सेमिअल्डिहाइड glutaric acid ग्लुटारिक आम्ल glutinous rice ग्लुटिनयुक्त तांदूळ glycan ग्लायकन (न.) (also called polysaccharide) glycemia ग्लुकोजरक्तता (स्त्री.), शर्करारक्तता (स्त्री.) glyceraldehyde ग्लिसराल्डिहाइड (न.) glyceraldehyde phosphate dehydrogenase ग्लिसराल्डिहाइड फॉस्फेट डीहायड्रोजिनेज glycerate pathway ग्लिसरेट मार्ग glyceric acid ग्लिसरिक आम्ल glycerine ग्लिसरिन ट्रायनायट्रेट (also called glycerol trinitrite) glycerol fermentation ग्लिसरॉलदायी किण्वन glycerol trinitrate ग्लिसरॉल ट्रायनायट्रेट (also called glycerine ycetrinitrate) glycerophosphoric acid ग्लिसरोफॉस्फोरिक आम्ल glycocalyx ग्लायकोपुटक (न.) glycocholic acid ग्लायकोकोलिक आम्ल glycogen granule ग्लायकोजेन कणिका glycogen phosphorylase ग्लायकोजेन फॉस्फोरिलेज glycogen storage disease ग्लायकोजेन संचय विकार (also called McArdle's disease or McArdle-Schmid-Pearson disease) glycogen synthetase ग्लायकोजेन सिंथिटेज glycogenesis ग्लायकोजेनजनन (न.) glycogenolysis ग्लायकोजेनी अपघटन (न.) glycolaldehyde ग्लायकोलाल्डिहाइड (न.) glycosyl group ग्लुकोसिल गट glyoxalase ग्लायोक्झॅलेज (पु.) glyoxalic acid ग्लायोक्झॅलिक आम्ल glyoxime ग्लायोक्झाइम (न.) glyoxylate bypass ग्लायोक्झिलेट पार्श्वसारी glyoxylate cycle ग्लायोक्झिलेट चक्र glyoxylic acid reaction ग्लायोक्झिलिक आम्ल अभिक्रिया (also called Hopkins-Cole reaction) GMP GMP (abbr. of guanosine-5'-monophosphate) goiter गलगंड (पु.) (also goitre) Golay detector गोले संसूचक gold (Au) गोल्ड (Au) (न.) (aurum) gold amalgam सुवर्ण पारदसंमिश्र gold foil सुवर्णपत्र (न.) (also gold leaf) gold number सुवर्णांक (पु.) gold plating सुवर्ण विलेपन golden yellow सोनेरी पिवळा Golgi apparatus गॉल्जी यंत्रणा Golgi body गॉल्जी काय (also called dictyosome) gonadotrophin गोनॅडोट्रॉफिन (न.), गोनॅडोट्रॉपिन (न.) (also gonadotropin) gonadotropic hormone gonadotropic hormone gonadotropic hormone gonadotropic hormone gonadotropin gonadotrophin goniophotometer कोनानुदीप्तिमापी (पु.) good १ सु- (as in good conductor सुवाहक), चांगला २ उचित, योग्य good conductor सुवाहक (पु.) gooseberry गूजबेरी (स्त्री.) gout गाउट (पु.), युरिकाम्लाधिक्य विकार (पु.) GPC GPC (abbr. of gel permeation chromatography) gradient प्रवणता (स्त्री.) gradient elution चलघटकी निक्षालन, प्रवणता निक्षालन gradient gel electrophoresis जेल प्रवणता विद्युतभारित कणसंचालन (abbr. GGE) gradient layer प्रवणता स्तर graduated cylinder अंशांकित सिलिंडर graduated flask अंशांकित पात्र graduated pipette measuring pipette graduated vessel अंशांकित पात्र graduation अंशांकन (न.) calibration graft polymer कलमी बहुवारिक Graham's law ग्रॅहॅमचा नियम Graham's law of diffusion ग्रॅहॅमचा विसरण नियम gram ग्रॅम (पु.) (also grammer) (unit of weight) gram formula weight ग्रॅम सूत्रभार, गर्ऍम सूत्र वजन gram negative ग्रॅम अग्राही gram positive ग्रॅम ग्राही gram-atomic weight ग्रॅम अणुभार
gram-calorie ग्रॅम कॅलरी (स्त्री.) gram-equivalent ग्रॅम सममूल्य (न.) gram-equivalent weight ग्रॅम सममूल्य भार gram-molecular solution ग्रॅमरेण्वीय द्रावण gram-molecular volume ग्रॅमरेण्वीय आकारमान, ग्रॅमरेणु आकारमान gram-molecular weight ग्रॅमरेण्वीय भार granite कणाश्म (पु.), ग्रॅनाइट (न.) granular कणीदार, दाणेदार, रवाळ crystalline, स्फटिकी granulation कणीयन (न.), कणिकायन (न.) granule कणिका (स्त्री.), दाणा (पु.) grape sugar द्राक्षशर्करा (स्त्री.) graphic formula आलेखी सूत्र graphical end-point detection आलेखित अंतिम मापनांक शोध graphite electrode ग्रॅफाइट इलेक्ट्रोड grating जाल (न.), रेखांकित पट्टिका (स्त्री.) grating intensity curve जाल तीव्रता आलेख grating monochromator जालक एकवर्णित्र grating spectrograph जाल पंक्तिलेखी grating spectroscope जाल पंक्तिदर्शी, रेखांकित पट्टिका पंक्तिदर्शी Grave's disease ग्रेव्हचा विकार gravimetric भारात्मक qualitative, गुणात्मक, quantitative, परिमाणात्मक, volumetric, १आकारमापनी, आकारमानी २ अनुमापनी gravimetric analysis भारात्मक विश्लेषण gravimetric estimation भारात्मक निर्धारण gravimetric factor भारात्मक गुणक gravimetry भारमिति (स्त्री.) gravitation गुरूत्वाकर्षण (न.) gravitational १ गुरूत्वाकर्षी २ गुरूत्वीय gravitational acceleration गुरूत्वीय त्वरण (acceleration due to gravity) gravitational field गुरूत्व क्षेत्र gravitational force गुरूत्वीय बल grazing incidence spectrometer पृष्ठसर्पी आपतन पंक्तिमापी grazing ray पृष्ठसर्पी किरण grease वंगण (न.), ग्रीज (स्त्री.) green-vitriol हिराकस (पु.) (फेरस सल्फेट) (ferrous sulphate) Greenstein hypothesis convergence theory of cancer GRH GRH (abbr. of growth hormone regulatory hormone) Grignard reaction ग्रिगनार्ड अभिक्रिया grinder पेषणी (स्त्री.) atomiser, कणित्र, तुषारित्र, crusher, दलित्र, चरक, भरडणी, घाणा, emulsifier, पायसित्र, पायसिका, mixer, मिश्रणी, pulveriser, चूर्णिका grinding पेषण (न.), दळण (न.) griseofulvin ग्रिसेओफुल्विन (न.) ground glass घर्षित काच, घाशीव काच ground state मूल अवस्था (मूल ऊर्जा पातळी अवस्था) ground substance आधारद्रव्य (न.) group समूह (पु.), गट (पु.) group elements गट मूलद्रव्ये (न.अ.व.) group participation गट सहभाग group precipitant गट अवक्षेपक group properties गट गुणधर्म (पु.अ.व.) group reaction गट अभिक्रिया group separation table गट विलगन तक्ता growth hormone वृद्धि संप्रेरक (abbr. GH) (also called somatotropin) growth hormone regulatory hormone वृद्धि संप्रेरक नियामकी संप्रेरक (abbr. GRH) growth hormone release-inhibiting hormone वृद्धि संप्रेरक स्त्राव संदमनी संप्रेरक GSC GSC (abbr. of gas solid chromatography) GTP GTP (abbr. of guanosine-5'-triphosphate) GTP GTP (abbr. of guanosine-5'-triphosphate) guanidino group ग्वानिडिनो गट, ग्वानिडो गट (also guanido group) guanosine ग्वानोसिन (न.) (abbr. G) guanosine diphosphate ग्वानोसिन डायफॉस्फेट (abbr. GDP) guanosine triphosphatase ग्वानोसिन ट्रायफॉस्फेटेज guanosine-3' 5'- cyclic monophosphate ग्वानोसिन-३', ५;-चक्रीय मोनोफॉस्फेट guanosine-5'-diphosphate ग्वानोसिन-५'-डायफॉस्फेट (abbr. GDP) guanosine-5'-monophosphate ग्वानोसिन-५'-मोनोफॉस्फेट (abbr. GMP) guanosine-5'-monophosphate ग्वानोसिन-५'-मोनोफॉस्फेट (abbr. GMP) guanosine-5'-triphosphate ग्वानोसिन-५'-ट्रायफॉस्फेट (abbr. GTP) guanyl गॉनिल (also called amidino group) guanylate cyclase ग्वानिलेट सायक्लेज gum १ गोंद (पु.) २ हिरडी (स्त्री.) gunpowder बंदुकीची दारू (स्त्री.), बारूद (स्त्री.) gutta-percha गटा पर्चा (पु.) Gutzeit's test गटझेटची चाचणी H H (हायड्रोजन) (sumbol of hydrogen) haemagglutination लाल पेशी समूहन (न.) (also red cell agglutination) haemo रक्त-, रूधिर-, लोह-, लोहित (also hemo, haem-, hem) (in comb. blood) haemochrocatosis hemochromatosis haemoglobinopathy hemoglobinopathy hafnium (Hf) हाफनिअम (Hf) (न.) Hagberg test हॅगबर्ग चाचणी hair hygrometer केश आर्द्रतामापी Haldane relationship हाल्डन समीकरण Haldane-Oparin hypothesis हाल्डन-ओपॅरिन परिकल्पना half-cell अर्धघट (पु.) (अर्ध विद्युतघट) half-cell potential अर्ध विद्युतघट विभव (also called single electrode potential) half-cell reaction अर्धघट अभिक्रिया half-life १ अर्धायुकाल (पु.) २ अर्ध-क्षयकाल (पु.), अर्धक्षतिकाल (पु.) (also half-life period) half-neutralisation point अर्ध-उदासिनीकरण बिंदु half-normal solution अर्ध-प्रसामान्य द्रावण half-reaction अर्ध-अभिक्रिया (स्त्री.) half-shade optical device अर्ध-छाया प्रकाशीय साधन half-wave potential (E1/2) अर्धतरंग विभव (E१२) half-wave rectifier अर्धतरंग दिष्टकारी halide pellet and wafer हॅलाइडची गुलिका व चकती Hall process हॉल प्रक्रिया hallucinogenic drug भ्रमकारी औषधिद्रव्य haloform reaction हॅलोफॉर्म अभिक्रिया halohydrin हॅलोहायड्रिन (न.) Hammarsten's casein हॅमरस्टेन केसीन hanging drop technique लोंबत्या थेंबाचे तंत्र hanging mercury drop electrode आलंबित पारा थेंब इलेक्ट्रोड (abbr. HMDE) haptoglobin हॅप्टोग्लोबिन (न.) hard X-rays भेदी क्ष-किरण (पु.अ.व.), भेदी एक्स-किरण (पु.अ.व.) Harden-Young ester हार्डन-यंग एस्टर (फुक्टोज-१, ६-डायफॉस्फेट) (Fructose-1, 6-diphosphate) hardenability १ काठिण्यक्षमता (स्त्री.) २ दृढनक्षमता (स्त्री.) hardening १ दृढन (न.) २ कठीण करणे (न.) hardening of fats मेदाचे हायड्रोजनन (also hydrogenation of fats) hardner दृढकारक (पु.), दृढकारी (पु.) hardness १ कठीणपणा (पु.), काठिण्य (न.), कठीणता (स्त्री.) २ (as, of water) दुष्फेनता (स्त्री.) ३ दृढता (स्त्री.) harmonic १ संवादी २ (of a component frequency of a harmonic motion) आवर्त (also harmonical) harmonic vibration आवर्त कंपन Harris-Ray test हॅरिस-रे चाचणी Hartmann's formula हार्टमन सूत्र Hartnup's disease हार्टनपचा विकार Hatch-Slack-Kortschak pathway हॅच-स्लॅक-कॉर्शॅक मार्ग Haworth projection हॉवर्थ प्रक्षेप Haworth synthesis हॉवर्थ संश्लेषण hay-fever परागज ज्वर (पु.) HCG HSG (abbr. of human chronic gonaddotrophin) HDL HDL (abbr. of high-density lipoprotein) HDPE HDPE (abbr. of high-density polyethylene) heat ऊष्मा (पु.),उष्णता (स्त्री.) heat capacity ऊष्मा धारकता, ऊष्मा क्षमता heat conductivity ऊष्मा वाहकता
heat content अंतर्नीहित ऊष्मा heat engine ऊष्मा इंजिन, ऊष्मा अभियंत्र heat evolved उत्सर्चित ऊष्मा heat exchanger ऊष्मा विनिमयक heat insulation ऊष्णता रोधन heat of absorption अधिशोषण ऊष्मा heat of activation सक्रियण ऊष्मा heat of combustion ज्वलन ऊष्मा, दहन ऊष्मा heat of condensation १ संघनन ऊष्मा २ द्रवण ऊष्मा heat of dilution विरलन ऊष्मा heat of dissociation विचरण ऊष्मा heat of evaporation स्वयंबाष्पनाचा ऊष्मा heat of formation निर्माण ऊष्मा heat of fusion वितळणाचा ऊष्मा heat of hydrogenation हायड्रोजनन ऊष्मा heat of ionisation आयनन ऊष्मा heat of neutralisation उदासीनीकरण ऊष्मा heat of phase transition प्रावस्था संक्रमण ऊष्मा heat of reaction अभिक्रिया ऊष्मा heat of solution द्रावण ऊष्मा, विद्रावण उष्णता heat of transition स्थित्यंतर ऊष्मा heat of vaporisation बाष्पन ऊष्मा heat resistance उष्णता रोधन heat resistant उष्णता रोधक heat value उष्णतामूल्य (न.) heavy chemicals भारी रसायने (न.अ.व.) heavy hydrogen जड हायड्रोजन height equivalent of a theoretical plate सैद्धांतिक चकतीचा उंची तुल्यांक height of a theoretical plate सैद्धांतिक चकतीची उंची helium (He) हेलिअम (He) (न.) helium leak detector हेलिअम सलन संसूचक helium nucleus हेलिअम केंद्रक helix हेलिक्स (न.), सर्पिल (न.), वलयावली (स्त्री.) Heller's test हेलरची चाचणी hematite रूधिरशास्त्र (न.) (also haematite) hematolysis लोहितपेशीविघटन (न.) (also haemolysis) hemicellulose हेमिसेल्युलोज (न.) hemiterpene हेमिटर्पिन (न.), अर्धटर्पिन (न.) hemochromosis रक्तवर्णकता (स्त्री.) (also haemochromatosis) hemocyanin हेमोसायनिन (न.) hemodialyser रक्त व्याश्लेषक (पु.), रक्त अपोहक (पु.) hemodialysis रक्त व्याश्लेषण (न.), रक्त अपोहन (न.) hemodilution रक्त विरलन (न.) hemoglobin हीमोग्लोबिन (न.), रक्तरंजक द्रव्य (न.) (also haemoglobin) hemoglobinometer हीमोग्लोबिनमापी (पु.) hemoglobinopathy हीमोग्लोबिनविकृति (स्त्री.) (also haemoglobinopathy) hemoglobinuria हीमोग्लोबिनमेह (पु.) hemolyse लोहितपेशींचे विघटन करणे hemolytic लोहितपेशीविघटनी (also haemolytic) hemolytic anemia लोहितपेशीविघटनी अरक्तता, लोहितपेशीविघटनी पांडुरोग hemophilia हीमोफिलिआ (पु.) (also haemophilia) hemopoietic रक्तजनक, रूधिरजनक, रक्तोत्पादी (also haemopoietic) hemorrhagic disease रक्तस्त्रावी रोग hemosiderin हीमोसिडेरिन (न.) (also hemosiderin) hemostatic रक्तस्त्रावरोधक Henderson equation हेन्डर्सन समीकरण Henderson-Hasselbatch equation हेन्डर्सन-हॅसेलबॅच समीकरण Henle's loop हेन्ले लूप, हेन्ले वृक्क वलय Henri equation हेन्रीचे समीकरण Hepar reaction हेपार अभिक्रिया heparin हेपॅरिन (न.) (क्लथनविरोधी यकृतद्रव्य) hepatectomy यकृत-उच्छेदन (न.) hepatocyte यकृतपेशी (स्त्री.) hepatoma यकृतकर्करोग (पु.) herbicide तणनाशक (न.), शाकनाशी (न.) hereditary disease आनुवांशिक रोग hermetically-sealed १ हवाबंद २ वाताभेद्य heroin हेरॉइन (न.) (also heroine) Hers' disease हर्सचा विकार (एक प्रकारचा स्लायकोजेन संचयी विकार) Hershey-Chase experiment हर्षे-चेस प्रयोग hertz हर्टझ (न.) (unit of frequency) hetero नैकविध-, असम-, विषम, भिन्न mono (in comb.) hetero-atom विषमाणु (पु.), भिन्नाणु (पु.) heterocyclic compound विषमाणुवलयी संयुग, भिन्नाणुवलयी संयुग heterocyclic intermediates विषमाणुवलयी माध्यमिके (न.अ.व.), भिन्नाणुवलयी माध्यमिके (न.अ.व.) heterocyclic nucleus विषमाणुवलयी केंद्रक, भिन्नाणुवलयी केंद्रक heterofil बहुवारिक मिश्रणतंतु (पु.), हेटेरोफिल (न.) heterogeneity नैकविधता (स्त्री.), असमता (स्त्री.) heterogeneous equilibrium नैकविध समतोल heterogeneous radiation नैकविध प्रारण heterogeneous system नैकविध संहति, असम संहति heterolysis असम विखंडन (न.) (also heterolytic fission) heterophase विषमप्रावस्था (स्त्री.) adj. विषमप्रावस्था hexa षट्-, षष्ठ- mono (in comb.) hexamethonium bromide हेक्झॅमिथोनिअम बोमाइड hexamethylene diamine हेक्झॅमेथिलीन डायामाइन hexamethylenetetramine हेकझॅमेथिलीनटेट्रामाइन (न.) hexokinase हेक्सोकायनेज (न.) hexosamine हेक्सोसॅमाइन (न.) hexose monophosphate oxidative pathway हेक्सोज मोनोफॉस्फेट ऑक्सिडनी मार्ग hexose monophosphate pathway हेक्सोज मोनोफॉस्फेट पार्श्वपथ (also called hexose monophosphate pathway or Warburg-Dickens-Horecker cycle) hexyl resorcinol हेक्झिल रिसॉर्सिनॉल high explosive तीव्र स्फोटक high polymer प्रबहुवारिक (न.) high wet modulus fibre आर्द्रावस्थित उच्च मापांकी तंतु high-density lipoprotein उच्चघनता लिपोप्रोथिन (abbr. HDL) high-density polyethylene उच्चघनता पॉलिइथिलिन (abbr. HDPE) high-energy bond उच्च-ऊर्जा बंध high-energy compound उच्च-ऊर्जा संयुग high-energy phosphate donor उच्च-ऊर्जा फॉस्फेट दाता high-frequency current उच्च-वारंवारता धारा high-frequency method उच्च वारंवारता पद्धति high-frequency titration उच्च-वारंवारता अनुमापन high-performance liquid chromatography high-pressure liquid chromatography high-pressure अतिदाब, उच्च-दाब- high-pressure arc lamp उच्च-दाब प्रज्योत दीप high-pressure liquid chromatography उच्च-दाब द्रव वर्णलेखन, उच्चकार्यी द्रव वर्णलेखन (abbr. HPLC) (also high-performance liquid chromatography) high-vacuum अतिनिर्वात, अतिनिर्वाती higher grating order उच्चस्तर जाल क्रम higher homologue उच्च समजातिक, उच्च समश्रेणीय highest occupied molecular orbital व्याप्त उच्चतम रेणुकक्षिका (abbr. HOMO) Hildebrand electrode हिल्डेबॅन्ड इलेक्ट्रोड hippuric acid हिप्युरिक आम्ल histidinemia हिस्टिडीन विकार (पु.) histochemistry ऊतिरसायनशास्त्र (न.) Hittorf cell transference cell Hittorf number हिटॉर्फ अंक (also called transference number or transport number) HMDE HMDE (abbr. of hanging mercury drop electrode) HMT HMT (abbr. of hexamethylenetetramine) Hofmann reaction हॉफमन अभिक्रिया Hofmann test हॉफमनची चाचणी Hohnson-Ogston effect जॉन्स्टन-ऑगस्टन परिणाम hole १ (for lack of electron) वंचिका (स्त्री.) २ छिद्र (न.) hole formalism वंचिका मीमांसा hollow cathode lamp खोलगट कॅथोड दीप holmium (Ho) होल्मिअम (Ho) (न.) homeostasis १ अंतःस्थितिस्थिरण (न.) २ अंतःस्थितिस्थिरावस्था (स्त्री.) homeostatic अंतःस्थिरावस्थी homo HOMO (abbr. of highest occupied molecular orbital) HOMO HOMO (abbr. of highest occupied molecular orbital) homocentric rays एककेंद्री किरण (पु.अ.व.) homocyclic compound समाणुवलयी संयुग homocyclic nucleus समाणुवलयी केंद्रक homocysteine होमोसिस्टीन (न.) homocystinuria होमोसिस्टीनमेह (पु.), होमोसिस्टीनमूत्रता (स्त्री.) homogenate ऊति समांगीकृत (न.), पेशी समांगीकृत (न.) homogeneity एकविधता (स्त्री.), समांगता (स्त्री.) homogeneous equilibrium सम समतोल, एकविध समतोल homogeneous precipitation एकविध अवक्षेपण, एकजिनसी अवक्षेपण homogeneous radiation एकविध प्रारण homogeneous system एकविध संहति, सम संहति homogenisation समांगन (न.), समांगीकरण (न.) homogeniser समांगित्र (न.) homolactic fermentation लॅक्टिक आम्लदायी किण्वन homologoue समश्रेणीय (न.) analogue homologous १ समजातीय २ समरचनात्मक ३ समश्रेणीय analogous, similar homologous chromosomes समरचनात्मक सुणसूत्रे (न.अ.व.) homologous pair समजातीय जोडी homologous series समजातीय श्रेणी homology समजातीयता (स्त्री.) homolysis समविखंडन (न.) (also homolytic fission) homopolymer समांगीबहुवारिक (पु.) honeydew honey हनिड्यु मध, दव मध hood निमुळते आच्छादन (न.), टप (पु.), हुड (न.) Hopkins-Cole reaction हॉपकिन्स-कोले अभिक्रिया (also called glyoxylic acid reaction) hopper मोठे नरसाळे (न.) हॉपर (न.) hormone संप्रेरक (पु.), हार्मोन (पु.) horse-power अश्वशक्ति (स्त्री.) Hortvet freezing test हॉर्टव्हेट गोठण चाचणी (दुधाच्या भेसळीची चाचणी) hot water funnel उष्ण जल नरसाळे hot-bath उष्ण-मज्जनी (स्त्री.) hot-wire detector उष्ण-तार संसूचक HPLC HPLC (abbr. of high-pressure liquid chromatography) Hudson's lactone rule हडसनचा लॅक्टोन नियम human chorionic gonadotrophin मानवी जरायु जननग्रंथिपोषी, मानवी जरायु गोनॅडोट्रॉफिन (abbr. HCG) humidity आर्द्रता (स्त्री.) humour द्रव (पु.) (also humor) hyaluronic acid हायल्युरॉनिक आम्ल hyaluronidase हायल्युरोनिडेज (न.) hybrid १ संकर (पु.) २ संकरज (पु.) adj. संकरित hydrargyrum (Hg) मर्क्युरी (Hg) (स्त्री.), पारा (पु.), पारद (पु.) (mercury) hydrate हायड्रेट (न.) v.t.i. सजल करणे, सजल होणे hydration of ion आयनचे जलीकरण hydraulic main पाण्याचा मुख्य नळ hydraulics द्रवगतिशास्त्र (न.) hydrazide हायड्राझाइड (न.) hydrazino- हायड्राझिनो (comb. form) hydrazo benzene हायड्रॅझो बेन्झीन hydrazo- हायड्रॅझो- (comb. form) hydroboration हायड्रोबोरेनन (न.) hydrocarbon हायड्रोकार्बन (न.) hydrocarbon series हायड्रोकार्बन श्रेणी hydrocellulose हायड्रोसेल्युलोज (न.) hydrochloric acid हायड्रोक्लोरिक आम्ल hydrochloric acid solution हायड्रोक्लोरिक आम्ल द्रावण hydrochloride हायड्रोक्लोराइड (न.) hydrofluoric acid हायड्रोफ्लोरिक आम्ल hydroforming हायड्रोसंभवन (न.) hydrogel जलयुक्त जेल (न.), हायड्रोजेल (न.) hydrogen (H) हायड्रोजन (H) (पु.) hydrogen bomb हायड्रोजन बॉम्ब hydrogen bond हायड्रोजन बंध hydrogen bonding हायड्रोजन बंधन hydrogen carbonate हायड्रोजन कार्बोनेट hydrogen discharge tube हायड्रोजन विमोचन नलिका hydrogen electrode हायड्रोजन इलेक्ट्रोड hydrogen fluoride हायड्रोजन फ्लुराइड hydrogen ion हायड्रोजन आयन hydrogen ion concentration हायड्रोजन आयन संहति hydrogen ion exponent हायड्रोजन आयनी घातांक hydrogen molecules हायड्रोजन रेणु hydrogen overpotential हायड्रोजन अतिविभव hydrogen peroxide हायड्रोजन पेरॉक्साइड hydrogen sulfide हायड्रोजन सल्फाइड hydrogen sulfite हायड्रोजन सल्फाइट hydrogen thermometer हायड्रोजन तापमापी hydrogen-gas electrode हायड्रोजन-वायु इलेक्ट्रोड hydrogen-oxygen coulometer हायड्रोजन-ऑक्सिजन कूलोममापी hydrogenate हायड्रोजनित करणे hydrogenated oils हायड्रोजनित तेले (न.अ.व.) hydrogenated vegetable oil हायड्रोजनित वनस्पति तेल (उदा. वनस्पति तूप) hydrogenation हायड्रोजनन (न.) hydrogenation of fats hardening of fats hydrogenolysis हायड्रोजनकृत अपघटन (न.) hydroilysis जलीय अपघटन (न.) hydrolyse जलापघटन करणे, जलापघटन होणे hydrolysis constant जलीय अपघटन स्थिरांक hydrolyte जलीय अपघटनी (स्त्री.) hydrolytic enzyme जलापघटनीय विकर hydrolytic reaction जलापघटनी अभिक्रिया hydrometallurgy जलीय धातुविद्या (स्त्री.) hydronium ion हायड्रोनिअम आयन hydronium ion concentration हायड्रोनिअम आयन संहति hydrophile जलारागी (also hydrophilic) hydrophobic जलविरोधी, जलापकर्षि hydroquinol हायड्रोक्विनोल (न.) hydroquinone हायड्रोक्विनोन (न.) hydrosilicofluoric acid हायड्रोसिलिकोफ्लुरिक आम्ल (also called fluosilic acid) hydrostatic balance द्रवस्थितिक तुला hydrostatic steriliser द्रवस्थितिक निर्जंतुकरण यंत्र hydrostatics द्रवस्थितिशास्त्र (न.) hydrous हायड्रस, सजल anhydrous, निर्जल, aqueous, जलीय hydroxide हायड्रॉक्साइड (न.) hydroxide carbonate mixture हायड्रॉक्साइड कार्बोनेट मिश्रण hydroxide ion हायड्रॉक्साइड आयन hydroxide pH reference standard हायड्रॉक्साइड pH संदर्भ मानक hydroxide-ion concentration हायड्रॉक्साइड आयन संहति hydroxyallysine हायड्रॉक्सिऍलिसाइन (न.) hydroxyl group हायड्रॉक्सिल गट hydroxylamine हायड्रॉक्सिलामाइन (न.) hydroxylamino हायड्रॉक्सिलऍमिनो (न.) hydroxylase हायड्रॉक्सिलेज (न.) hydroxylation हायड्रॉक्सिलन (न.) hydroxyproline हायड्रॉक्सिप्रोलाइन (न.) hydtocortisone हायड्रोकॉर्टिसोन (न.) hygrometer आर्द्रतामापी (पु.) hygroscopic आर्द्रताशोषी-, आर्द्रताशोषक- hygroscopic substance आर्द्रताशोषी पदार्थ hygroscopicity आर्द्रताशोषकता (स्त्री.) hyper interaction अतिसूक्ष्म अन्योन्यक्रिया hyperacidity अतिआम्लता (स्त्री.) hyperchloremia अतिक्लोराइडरक्तता (स्त्री.) hyperchlorydria अतिहायड्रोक्लोरिक आम्लता (स्त्री.), जठर अतिआम्लता (स्त्री.) hypercholesterolemia अतिकोलेस्टेरॉलरक्तता (स्त्री.) hyperchromic वर्णतीव्रतावर्धी hyperchromic effect वर्णातिशोषण परिणाम hyperchromicity वर्णातिशोषणता (स्त्री.) (also hyperchromism) hyperconjugation बंधरहित संस्पंदन (न.) hyperfine coupling constant अतिसूक्ष्म युग्मन स्थिरांक hyperfine spectrum अतिसूक्ष्म पंक्ति hyperfine splitting अतिसूक्ष्म विलगन hyperfine structure अतिसूक्ष्म संरचना hyperglycemia अतिशर्करारक्तता (स्त्री.) hyperglycemic-glycogenolytic factor glucagon hyperkalemia अतिपोटॅशिअमरक्तता (स्त्री.) (also hyperpotassemia) hyperpotassemia hyperkalemia hyperprolinemia अतिप्रोलीनरक्तता (स्त्री.) hyperrtension अतिरक्तदाब (पु.) hypertensive agent अतिरक्तदाबकारी (पु.), रक्तदाबवर्धक (पु.) hyperthermia ज्वर (पु.), ताप (पु.) hyperthyroidism thyroid hyperfunction hypertonic solution अतिपरासरणी द्रावण hyperventilation रक्तातिसंवातन (न.) hypervitaminosis अतिव्हिटॅमिनता (स्त्री.), अतिजीवनसत्त्वता (स्त्री.) hypo हायपो (also called hyposulphate_ hypo solution हायपो द्रावण hypocalcemia निम्नकॅल्शिअमरक्तता (स्त्री.) hypocalcemic factor calcitonin hypochloremia निम्नक्लोराइडरक्तता (स्त्री.) hypochlorhydria निम्नहायड्रोक्लोरिक आम्लता (स्त्री.) hypocholesterolemia निम्नकोलेस्टेरॉल रक्तता (स्त्री.) hypochromic anemia निम्नरक्तवर्णी पांडुरोग hypochromic effect वर्णनिम्नशोषण परिणाम hypochromicity वर्णनिम्न-शोषणता (स्त्री.) (also hypochromism) hypoclorite हायपोक्लोराइट (न.) hypofibrinogenemia निम्नफायबिनोजेन रक्तता (स्त्री.) hypogammaglobulinemia निम्नगॅमाग्लोब्युलिन रक्तता (स्त्री.) hypoglycemia निम्नशर्करारक्तता (स्त्री.) hypoglycemic factor unsulin hypokalemia निम्नपोटॅशिअमरक्तता (स्त्री.) (also hypopotassemia) hyponatremia निम्नसोडिअमरक्तता (स्त्री.) hypophosphatemia निम्नफॉस्फेटरक्तता (स्त्री.) hypophsphite हायपोफॉस्फाइट (न.) hypophysectomy पीयूषिका उच्छेदन (न.) hypophysin हायपोफायझिन (न.) hypoplasia अववृद्धि (स्त्री.), अल्पविकसन (न.) hypopotassemia hypokjalemia hyposulphate हायपोसल्फेट (न.), सोडिअम थायोसल्फेट (न.) (also called hypo) (also known as sodium thiosulfate) hyposulphite हायपोसल्फाइट (न.) hypotensive agent रक्तदाब मंदक hypothalamic hormone अधश्चेतक संप्रेरक hypothalamus अधश्चेतक (पु.) hypothesis १ परिकल्पना (स्त्री.) २ गृहित (न.), पक्ष (पु.) theory hypothetical process परिकल्पनात्मक प्रक्रिया, परिकल्पित प्रक्रिया hypothyrodism अवटुअल्पक्रियता (स्त्री.) hypotonic expansion अवताण विस्तार hypoventilation रक्तनिम्नसंवातन (न.) hypovitaminosis अल्पजीवनसत्त्वता (स्त्री.), निम्नव्हिटॅमिनता (स्त्री.) hypoxanthine हायपोझॅन्थीन (न.) hypsochrome वर्णापकर्षी (स्त्री.) hypsochromic effect वर्णापकर्षी परिणाम I I (आयोडिन) (symbol for iodine) ice colurs १ बर्फ वर्णके (पु.अ.व.) २ बर्फ रंजक (पु.अ.व.) ICSH ICSH (abbr. of interstitial cell-stimulating hormone) ideal gas आदर्श वायु (also perfect gas) ideal solution आदर्श द्रावण identical १ एकच, अभिन्न २ सरूप similar identical twins एकांडज जुळे identity अनन्यता (स्त्री.) identity element अनन्यता लक्षण ignite पेटवणे, पेटणे, जाळणे, जळणे ignition १ ज्वलन (न.) २ पेटणे (न.) ignition of precipitate अवक्षेप ज्वलन ignition point ज्वलनांक (पु.) ignition temperature ज्वलन तापमान iion exchange resin आयन-विनिमय राळ, आयन-विनिमय रेझिन Ilkovic equation इल्कोव्हिक समीकरण illuminant दीप्तिदायक, दीप्तिदायी illuminating gas दीप्ति वायु illuminating power दीपन शक्ति illumination intensity दीप्ति तीव्रता, दीपन तीव्रता imidazole group इमिडॅझोल गट imidazolone इमिडॅझोलोन (न.) immersion electrode निमज्जन इलेक्ट्रोड immersion refractometer निमज्जन अपवर्तनांकमापी immersion test निमज्जन चाचणी immiscible solvent अमिश्रणीय द्रावक immobile अचलिष्णु stable, स्थिर, स्थायी, stationary, स्थावर, स्थाणु, steady, अचर, निश्चल immobile system अचल पद्धति immune प्रतिक्षम, प्रतिरक्षित immune response प्रतिक्षम प्रतिसाद (also called atibody response) immunisation प्रतिक्षमन (न.), प्रतिक्षम करणे (न.) immunise प्रतिक्षम करणे, प्रतिरक्षित करणे Immunity प्रतिक्षमता (स्त्री.) immunoassay प्रतिक्षमता आमापन (न.) immunochemistry प्रतिक्षमता रसायनशास्त्र (न.) immunoelectrofocusing प्रतिक्षमता विद्युत नाभीयन (न.) immunoelectrophoresis प्रतिक्षमता विद्युतकणसंचलन (न.) immunoglobulin इम्युनोग्लोब्युलिन (न.) immunology प्रतिक्षमताशास्त्र (न.) impedence matching संरोध संतुलन impedence of circuit परिपथ संरोध imperfect fas अपरिपूर्ण वायु implement अवजार (न.) apparatus imprecise संदिग्ध inaccurate impregnated reagent paper अंतर्विद्ध अभिकारक कागद impregnation अंतर्वेधन (न.) impurity १ (quality) अशुद्धता (स्त्री.) २ (substance) अशुद्ध पदार्थ (पु.), अशुद्ध (न.), अपद्रव्य (न.) in situ स्वस्थानाते, स्वस्थानी in virto पात्रात, शरीरबाह्य (प्रयोगशाळेत) in vivo जीवात, शरीरात (जीवितावस्थेत) in-plane bending प्रतलगत नमन inaccurate १ चुकीचा २ अयथार्थ imprecise, संदिग्ध, incorrect, चूक, चुकीचा, wrong, चूक inactivation निष्क्रियण (न.), निष्क्रिय होणे (न.) inactive १ निष्क्रिय २ प्रभावहीन inactive compound निष्क्रिय संयुग inactive infrared vibrational mode प्रभावहीन अवरक्त कंपन प्रकार inactivity निष्क्रियता (स्त्री.) inanition १ असात्मीकरण विकार (पु.) २ अनाहारी शक्तिपात (पु.) incandescence तापदीप्ति (स्त्री.) brightness incandescent source तापदीप्त प्रभव incendiary (tending to cause combustion) आगलाव्या दहनकारी incinerate भस्म करणे, भस्म होणे incineration भस्मन (न.), भस्मीकरण (न.) incineration dish भस्मीकरण पात्र, भस्मीकरण बशी inclination १ कल (पु.) २ नति (स्त्री.) inclusion complex १ अंतर्वेशी जटिले (न.अ.व.) २ अंतर्वेशी संकुले (न.अ.व.) incoherant rays असंसंजित विकिरण incompressibility असंपीड्यता (स्त्री.) inconngruent melting point असम द्रवणांक incorrect चूक, चुकीचा inaccurate increment evaluation method वाढ मूल्यमापन पद्धति incrustation पटल (न.), कवच (न.) incubation उबवणे (न.), उबवण (न.) incubation period उबवण अवधि indanthrene dyes इन्डान्थ्रीन रंजक (पु.अ.व.) indanthrone इन्डान्थ्रोन (न.) indestructibility अविनाशित्व (न.) indeterminate error अनिर्धारणीय त्रुटि index of refraction अपवर्तनांक (पु.) indicator blank दर्शकाचा अनुमापनांक indicator electrode दर्शक इलेक्ट्रोड indigo इंडिगो (न.), नीळ (स्त्री.) adj. आकाशी, अस्मानी indirect complement fixation test अप्रत्यक्ष परिपूरक बद्धन चाचणी (also called Rice test) indirect fluorescent antibody technique, अप्रत्यक्ष प्रतिदीप्ति प्रतिद्रव्य तंत्र (also sandwich technique) indirect spectrophotometry अप्रत्यक्ष पंक्तिअनुदीप्तिमिति indium (In) इंडिअम (In) (न.) induced polarisation प्रेरित धुवण induced radio-activity प्रेरित किरणोत्सारिता (also called artificial radio-activity) induced reaction प्रेरित अभिक्रिया (also sympathetic reaction) inductance प्रेरितता (स्त्री.) conduction induction furnace प्रवर्तन भट्टी inductive effect प्रवर्तनिक परिणाम inductive reactance प्रेरण प्ररोध inductometric effect इंडक्टोमेरी परिणाम inductor-input filter प्रेरक-निविष्ट निस्यंदक industrial chemistry औद्योगिक रसायनशास्त्र industrial production औद्योगिक उत्पादन industrial waste water टाकाऊ औद्योगिक पाणी industrial water औद्योगिक पाणी inelastic scattering अप्रत्यास्थ विकिरण inequality of balance arm तुला भुजा असमानता inert electrode निष्क्रिय इलेक्ट्रोड inert element निष्क्रिय मूलद्रव्य inert oxide निष्क्रिय ऑक्साइड inert substance निष्क्रिय पदार्थ (पु.अ.व.) inert support phase निष्क्रिय आधार प्रावस्था infection संसर्ग (पु.), संक्रमण (न.) infectious disease संसर्गजन्य रोग, सांसर्गिक रोग infinite dilution अपरिमित विरलन, अपरिमित विरलता inflammability ज्वालाग्राहिता (स्त्री.) inflammable ज्वालाग्राही, ज्वलनशील inform error of metabolism आनुवंशिक चयापचयी दोष infrared absorption अवरक्त अवशोषण infrared absorption band अवरक्त अवशोषण पट्ट infrared absorption spectra अवरक्त अवशोषण पंक्ती (स्त्री.अ.व.) infrared analyser अवरक्त विश्लेषित्र infrared analysis अवरक्त विश्लेषण infrared detector अवरक्त संसूचक infrared probe अवरक्त शोधसाधन infrared process analyser अवरक्त प्रक्रिया विश्लेषित्र infrared radiation अवरक्त प्रारण infrared radiation source अवरक्त प्रारण प्रभव infrared rays अवरक्त किरण (पु.अ.व.) infrared region अवरक्त भाग infrared sample handling अवरक्त नमुना हाताळणी infrared spectrometer अवरक्त पंक्तिमापी infrared spectrophotometer अवरक्त पंक्तिअनुदीप्तिमापी infrared spectroscopy अवरक्त पंक्तिदर्शन infrared spectrum अवरक्त पंक्ति infusible न वितळणारा अद्रवणीय, अगलनीय ingradient घटकद्रव्य (न.) component ingrain dye अंतर्जनित रंजक inidirect analysis अप्रत्यक्ष विश्लेषण initiation factor प्रारंभन घटक injection moulding अंतःक्षेपण रूपण, अंतःक्षेपी साचेकाम injection of sample नमुना अंतःक्षेपण inner complex १ अंतर्जटिल (न.) २ अंतःसंकुल (न.) inner quantum number अंतःक्वांटम अंक inner salt अंतःक्षार (पु.) inorganic chemistry अकार्बनी रसायनशास्त्र inorganic colourants अकार्बनी रंगद्रव्ये (न.अ.व.) inorganic compound अकार्बनी संयुग inorganic salt अकार्बनी क्षार inosinic acid इनोसिनिक आम्ल inositol इनोसिटॉल (न.) (also called muscle sugar) input power निविष्टि शक्ति insolubility अद्रावणीय, अद्राव्य insoluble residue अद्रावणीय अवशेष, अद्राव्य अवशेष insoluble substance अद्रावणीय पदार्थ instability constant अस्थिरता स्थिरांक instrument १ साधन (न.) २ उपकरण (न.) apparatus instrumental analysis उपकरण विश्लेषण instrumental deviation उपकरण विचलन instrumental error उपकरण त्रुटि instrumentation १ उपकरणसाधना (स्त्री.) २ उपकरणयोजन (न.) insulation रोधन (न.), रोध (पु.) insulator रोधी (पु.), रोधक (पु.) insulin इन्सुलिन (न.), इन्शुलिन (न.), निम्न शर्करारक्तता संप्रेरक (पु.) (also hypoglycemic factor) integral heat of dilution संकलन विरलन उष्णता integral heat of solvent संकलन द्रावण उष्णता integrating sphere संकलन गोल integration १ संकलन (न.), संकलनक्रिया (स्त्री.) २ एकात्मीकरण (न.), एकात्म करणे (न.) intensification १ तीव्रन (न.) २ सधनन (न.) intensity तीव्रता (स्त्री.) intensive property स्थायी गुणधर्म inter १ (between; among; carried on between; shared by or derived from two or more) आंतर २ (mutual, reciprocal) अन्योन्य- inter esterification आंतर एस्टरन Inter radical reaction आंतर मूलक अभिक्रिया interaction अन्योन्यक्रिया (स्त्री.) interfacial surface energy आंतरपृष्ठीय पृष्ठ ऊर्जा interfacial zone आंतरपृष्ठीय क्षेत्र interfcial electrode potential आंतरपृष्ठीय इलेक्ट्रोड विभव interference व्यतिकरण (न.) interference filter व्यतिकरण निस्यंदक interference fringe method व्यतिकरण किनार पद्धति interference wedge व्यतिकरण पाचर interfering rays व्यतिकारी किरण (पु.अ.व.), व्यतिकरण किरण (पु.अ.व.) interferometer व्यतिकरणमापी (पु.) interferometric infrared spectrophotometer व्यतिकरणमितीय अवरक्त पंक्तिअनुदीप्तिमापी interferometry व्यतिकरणमिति (स्त्री.) interhalogen compound आंतरहॅलोजन संयुग interionic attraction आंतरआयनी आकर्षण interlocking lattice अंतर्बंधी जालक intermediary metabolism माध्यमिक चयापचय intermediate phases माध्यमिक प्रावस्था (स्त्री.अ.व.) intermediates माध्यमिक द्रव्ये (न.अ.व.), माध्यमिके (न.अ.व.) intermetallic compound आंतरधातु संयुग intermittency effect असंततता परिणाम intermolecular आंतररेण्वीय, आंतररेणु- intermolecular hydrogen bonding आंतररेणु हायड्राजन बंधन intermolecular reaction आंतररेण्वीय अभिक्रिया internal आंतरिक, अंतर्गत, अंतः- internal anhydride आंतरिक अनहायड्राइड internal compensation आंतरिक प्रतिपूरण internal compensation of optical rotation प्रकाशीय घूर्णनाचे आंतरिक प्रतिपूरण internal conversion आंतरिक रूपांतरण internal conversion electron आंतरिक रूपांतरण इलेक्ट्रॉन internal electrolysis आंतरिक विद्युतापघटन internal indicator आंतरिक दर्शक internal quenching अंतःशमन (न.) internal reflection आंतरिक परावर्तन internal resistance आंतरिक रोध internal return आंतरिक प्रत्यागमन internal secretion अंतःस्त्राव (पु.) internal standard method आंतरिक मानक पद्धति internal symmetry आंतरिक सममिति internally-compensated अंतःप्रतिपूरित international atomic weights आंतरराष्ट्रीय अणु भार International Union of pure and Applied Chemistry आंतरराष्ट्रीय शुद्ध व उपयोजित रसायनशास्त्र संस्था (abbr. IUPAC) International Union of Pure and Applied Chemistry convention आंतरराष्ट्रीय शुद्ध व उपयोजित रसायनशास्त्र संस्था संकेत (abbr. IUPAC convention) International unit आंतरराष्ट्रीय एकक (abbr. IU) Interphase आंतरप्रावस्था (स्त्री.) Interphase cycle आंतरप्रावस्था चक्र Interplanar crystal spacing स्फटिकातील प्रतल अंतर Interstice १ पोकळी (स्त्री.) २ अंतराल (न.) interstitial cell-stimulating hormone (पीयूषिका) अंतरालीय पेशीउद्दीपक संप्रेरक ( abbr. ICSH) Interstitial compound आंतरछिद्री संयुग Interval अंतराल (न.) region Intestinal juice आंत्ररस (पु.) intolerance असह्यता (स्त्री.) intramolecular condensation अंतर्रेणु संघनन intramolecular hydrogen bonding अंतर्रेणु हायड्रोजन बंधन intramolecular reaction अंतर्रेण्वीय अभिक्रिया intramuscular injection अंतरस्नायु अंतःक्षेपण intravenous शिरेतील, शिरांतर्गत intrinsic अंगभूत, आंतरिक, अंतस्थ, निज intrinsic energy निज ऊर्जा, अंगभूत ऊर्जा, आंतरिक ऊर्जा intrinsic factor अंतःस्थ घटक intrinsic resistance निज रोध, अंगभूत रोध intrinsic solubility अंतःस्थ द्रावणीयता, अंगभूत द्रावणीयता invagination १ अंतर्वेशन (न.) २ अंतर्वलन (न.) inverse १ व्यस्त, उलटा २ प्रतिलोम inverse feedback ऋण प्श्चप्रदाय, व्यस्त पश्चप्रदाय (also negative feedback) inverse matrix प्रतिलोम सारणी inversely proportional व्यस्त प्रमाणात inversion १ व्यस्तन (न.), पर्यस्तन (न.) २ प्रतिलोमन (न.) inversion temperature १ प्रतिलोमन तापमान २ पर्यस्तन तापमान, व्युत्क्रमी तापमान invert पर्यस्त, उलटा (also inverted) invert sugar व्यस्तन शर्करा, पर्यस्त शर्करा, व्यस्त शर्करा invertebrate अकशेरू, अपृष्ठवंशीय inverted combustion पर्यस्त दहन inverting inzyme प्रतिलोमी विकर iodimetry आयोडीमिति (स्त्री.) iodine (I) आयोडिन (I) (न.) iodine coulometer आयोडिन कूलोममापी iodine monochloride आयोडिन मोनोक्लोराइड iodine number आयोडिन मूल्यांक iodometric method of analysis आयोडोमितीय विश्लेषण पद्धति iodometric method of analysis आयोडोमितीय विश्लेषण पद्धति iodometry आयोडोमिति (स्त्री.) ion chamber current आयनी कक्ष धारा ion exchange column आयन विनिमयी स्तंभ ion exchanger आयन विनिमयित्र ion exchanger liquid membrane electrode आयन-विनिमय द्रव पटल इलेक्ट्रोड ion exchanger reaction आयन विनिमयी अभिक्रिया ion microprobe mass analyser आयन सूक्ष्मशोधसाधन वस्तुमान विश्लेषित्र ion molecule reaction आयन रेणु अभिक्रिया ion product आयनी गुणन फल स्थिरांक (also ionic product) ion-activity reference standard आयनसक्रियता संदर्भ मानक ion-collection system आयन-संकलन यंत्रणा ion-dipole interaction आयन-द्विधुवी अन्योन्यक्रिया ion-exchange chromatography आयन विनिमय वर्णलेखन ion-filtration chromatography आयन-गाळण वर्णलेखन ion-selective electrode आयननिवडी इलेक्ट्रोड ionamine dyes आयनामाइन रंजक (पु.अ.व.) ionic conductance आयनी वाहकता, आयनी प्रवहन ionic equation आयनी समीकरण ionic equilibrium आयनी समतोल ionic migration आयनी स्थलांतरण ionic mobility आयनी गतिशीलता ionic radius आयनी त्रिज्या ionic reaction आयनी अभिक्रिया ionic strength आयनी सामर्थ्य ionic theory आयनी सिद्धांत ionisation chamber आयनन कक्ष ionisation constant आयनन स्थिरांक ionisation detector आयनन संसूचक ionisation energy आयनन ऊर्जा ionisation potential आयनन विभव ionisation source आयनीकरण प्रभव, आयनन प्रभव ionise आयनन करणे, आयनन होणे ionising radiation आयननी प्रारण, आयनकारी प्रारण ionising solvent आयनकारी द्रावक ionophoresis आयनसंचलन (न.) ionotropy आयनचलसमघटकता (स्त्री.) anionotropy iosdensity centrifugation समघनता अपकेंद्रण (also isopycnic centrifugation) iridescence वर्णदीप्ति (स्त्री.) brightness iridium (Ir) इरिडिअम (Ir) (न.) iris १ डोळ्यातील बाहुली (स्त्री.) २ अनुयोज्य पटल (न.) iron (Fe) आयर्न (Fe) (न.), लोखंड (न.), लोह (न.) (ferrum) iron filling लोखंडाचा चुरा, लोखंडाचा कीस iron meteorite उल्कालोह (न.), अशनिलोह (न.) iron protein लोह-गंधक प्रथिन, लोह गंधक प्रोटीन iron sulphate आयर्न सल्फेट iron sulphide आयर्न सल्फाइड iron-ore लोहधातुक (न.), आयर्नधातुक (न.) irreducible representation अलघुरूपित प्रतिरूपण irreversibility अप्रतिक्रमणीयता (स्त्री.), अव्युत्क्रमता (स्त्री.) irreversible अप्रतिक्रमी, अव्युत्क्रमी irreversible colloid अप्रतिक्रमी कलिल irreversible gel अप्रतिक्रमी, अव्युत्क्रमी irreversible inhibitor अव्युत्क्रमी संदमक irreversible process अव्युत्क्रमी प्रक्रिया irreversible reaction अव्युत्क्रमी अभिक्रिया islets of Lagerhans लँगरहॅन्सच्या द्वीपिका, स्वादुपिंड द्वीपिका isoascorbic acid आयसोऍस्कॉर्बिक आम्ल isobar १ समभारिक (पु.) २ समदाब रेषा (स्त्री.) isobestic आयसोबेस्टिक, समविलोपी isobestic point समविलोपी बिंदु isochore समआयतन रेषा (स्त्री.) (also isochor) isochromatic समवर्णिक एकरंगी isocyanide आयसोसायनाइड (न.) isodensity equilibrium centrifugation समघनता समतोल अपकेंद्रण isoelectric focusing समविद्युत नाभीयन (also pH gradient electrophoresis) isoelectric point समविद्युत बिंदु isoelectric protein समविद्युत प्रथिन isoelectronic समैलेक्ट्रॉनी isoentropic change समएन्ट्रॉपी प्रवर्तन isoenzyme आयसोएन्झाइम (पु.) (also called isoenzyme) isoflavin आयसोफ्लेव्हिन (न.) (also called alloxazin) isohydric shift आयसोहायड्रिक विस्थापन (स्थिर pH विस्थापन) (also isohydric transport) isolable विलगनीय, विविक्त करण्याजोगा isolated diene विविक्त डाइन isolated double bond विविक्त द्विबंध isolation १ विविक्ति (स्त्री.) २ विविक्तीकरण (न.), विलगीकरण (न.) isomer समसूत्री (पु.) conformational, isomer, समाविन्यासी समसूत्री, diastereo isomer, अंशप्रतिबिंबी समसूत्री, functional group isomer, क्रियात्मक गट समसूत्री, geometrical isomer, भूमितीय समसूत्री, meso isomer, मेसो समसूत्री, nuclear isomer, न्यूक्लीय समसूत्री, isomer shift समसूत्री विस्थापन isomeric group समसूत्री गट isomeride विसमसूत्री (पु.), आयसोमराइड (पु.), समसंरचनी (पु.) isomerisation समसूत्री रूपांतरण (न.) isomerisation reaction समसूत्री रूपांतरण अभिक्रिया isomerism समसूत्रता (स्त्री.) chain isomerism, शृंखला समसूत्रता, configuration isomerism, आविन्यासी समसूत्रता, conformational isomerism, समाविन्यासी समसूत्रता, D and L isomerism, D व L समसूत्रता, d and i isomerism, d व i समसूत्रता, diastereo isomerism, isomorphism समरूपता (स्त्री.), सरूपता (स्त्री.), समाकृतिकता (स्त्री.) isomorphous समरूपी, सरूपी, समाकृतिक (also isomorphic) isomorphous crystal समाकृतिक मिश्रण, समाकृतिक मिश्रण isomorphous mixture समरूपी मिश्रण, समाकृतिक मिश्रण isomorphous replacement समरूपी प्रतिस्थापन, समाकृतिक प्रतिस्थापन isoniazid आयसोनायऍझाइड (न.) isonitrile आयसोनायट्राइल (न.) isonitroso आयसोनायट्रोसो (न.) isophthalic acid आयसोफ्थॅलिक आम्ल isopolymerphism समबहुरूपता (स्त्री.) isoprene rule आयसोप्रीन नियम isopropanol आयसोप्रॉपेनॉल (न.) isopycnic centrifugatiuon isodensity centriffugation isoquinoline आयसोक्विनोलिन (न.) isosmotic समपरासरणी, समपरासरणदाबी isosteric समैलेक्ट्रॉनी, समैलेक्ट्रॉन- isosteric molecule समैलेक्ट्रॉन संरची रेणु isosterism समैलेक्ट्रॉनी संरचना (स्त्री.) isotactic polymer एकदिक्शाखी बहुवारिक isotactic polypropylene fibres एकदिक्शाखीय पॉलीप्रॉपिलीन तंतू (पु.अ.व.) isotherm समतापरेषा (स्त्री.) isothermal change समतापी बदल isothermal process समतापी प्रक्रिया isotones १ (nuclei containing same number of neutrons) समन्यूट्रॉन (पु.अ.व.) isotonic १ (solutions having same osmotic pressure) समपरासरी २ समन्यूट्रॉनिक isotope समस्थानिक (पु.), समप्रोटॉन (पु.)
isotope dilution analysis समप्रोटॉनी विरलन विश्लेषण, समस्थानिकीय विरलन विश्लेषण (also isotopic dilution analysis) isotope exchange समप्रोटॉनी विनिमय, समस्थानिकी विनिमय isotope number समप्रोटॉनी अंक, समस्थानिकी अंक isotopic समप्रोटॉनी-, समस्थानिकीय isotopic abundance समप्रोटॉनी बहुलता, समस्थानिकी बहुलता isotopic atomic weight समप्रोटॉनी अणुभारांक, समस्थानिकी अणुभारांक isotopic dilution analysis isotope dilution analysis isotopic indicator समप्रोटॉनी दर्शक, समस्थानिकी दर्शक isotopic substitution समप्रोटॉनी प्रतियोजन, समस्थानिकी प्रतियोजन isotopic weight समप्रोटॉनी भार, समस्थानिकी भार isotropic crystal समदिक स्फटिक isozyme आयसोझाइम (पु.) (also called isoenzyme) IU IU (abbr. of international unit) IUPAC IUPAC (abbr. of International Union of Pure and Applied Chemistry) IUPAC convention IUPAC संकेत (आंतरराष्ट्रीय शुद्ध व उपयोजित रसायनशास्त्र संस्था) (abbr. of International Union of Pure and Applied Chemistry convention) Jacob and Monod hypothesis जॅकब आणि मोनॉड परिकल्पना Jacquemin test for fibres जॅक्वेमिन तंतु चाचणी Jaeger converter जॅगर रूपांतरित्र jam जॅम (पु.), मुरांबा (पु.) jar बरणी (स्त्री.), पात्र (न.) jellying power जेलीकरण क्षमता Johnson noise जॉन्सन कुरव (also called thermal noise) joining enzyme संधि विकर (also called ligase) Jones process जोन्स प्रक्रिया Jones reductor जोन्सचे क्षपणित्र joule जूल (न.) (abbr. J) (unit of work and energy) Joule equivalent जूल सममूल्य Joule-Thompson inversion temperature जूल-थॉम्पसन व्युत्क्रमी तापमान junction potential संधिस्थान विभव junket जंकेट (न.) (एक प्रकारचे पनीर) jute ताग (पु.), ज्यूट (पु.) juvenile hormone अळीपोषक संप्रेरक juxtaposition सान्निध्य (न.) K K (पोटॅशिअम) (symbol of potassium) K-absorption edge K-अवशोषण सीमा K-electron K-इलेक्ट्रॉन (न.) K-electron capture K-इलेक्ट्रॉनचे प्रग्रहण kalium (K) पोटॅशिअम (K) (न.) (potassium) kallidin I कालिडिन I (also called Iysyl-bradykinin) kallidin II कालिडिन II (also called bradykinin) kallikerein कॅलिक्रेइन (न.) kanamycin कॅनामायसिन (न.) (antibiotic) kaoliang कनिष्ठ तृणधान्य (न.) (also millet or sorghum) kaolin केओलिन (न.), चिनीमाती (स्त्री.) kareli diet ह्रद्रोगाचा पथ्याहार Karl-Fischer reagent कार्ल-फिशर अभिकारक karyokinesis nuclear division karyolymph केन्द्रकरस (पु.) karyop'asm केद्रकद्रव्य (न.) karyotype गुणसूत्ररचना (स्त्री.) katemfe कॅटेम्फे (न.) (अतिगोड अफिकी फळ) katharometer कॅथॅरोमीटर (पु.) Keilin-Hartree particles केयलिन-हाट्री कण (पु.अ.व.) Kelvin scale केल्व्हिन मापनश्रेणी Kempner diet अल्पक्षार पथ्याहार, केम्पनर पथ्याहार Kendall's compound केडॉलची संयुगे (बाह्यांगी स्टिरॉइडे) keratinisation केरॅटिनन (न.) kerosene केरोसिन (न.), रॉकेल (न.), घासलेट keto-enol equilibrium केटो-इनॉल समतोल keto-imine tautomerism केटो-इमाइन चलसमघटकता ketofuranose केटोफ्युरानोज (न.) ketogenic amino acid कीटोनजनी ऍमिनो आम्ल ketogenic diet कीटोनजनी पथ्याहार ketohexose केटोहेक्सोज (न.) ketonemia कीटोनरक्तता (स्त्री.) ketonic rancidity केटॉनी खवटपणा ketopyranose केटोपिरॅनोज (न.)
ketosis कीटोनांचे आधिक्य (न.), अतिकीटोनता (स्त्री.) ketosteroid कीटोस्टेरॉइड (न.) Killiani reaction किलिऍनी अभिक्रिया Killiani synthesis किलिऍनी संश्लेषण kilocalorie किलोकॅलरी (स्त्री.) kinematic viscosity शुद्धगतिकीय विष्यंदिता (also called coefficient of kinematic viscosity) kinetic equilibrium गतिज समतोल kinetic molecular hypothesis गतिज रेणु परिकल्पना kinetic molecular theory गतिज सिद्धांत kinetic theory गतिज सिद्धांत kinetic theory of gas वायुविषयक गतिज सिद्धांत kinetically controlled reaction गतिनियंत्रित अभिक्रिया (also rate controlled reaction) kinetosome गतिजपिंड (पु.) (also called basal body or basal granule) Kipp's apparatus किपचे उपकरण Kirchhoff equation किरचॉफचे समीकरण Kirchhoff's law किर्चॉफचा नियम Kirschner value किर्शनर मूल्य kitol किटॉल (न.) (व्हिटॅमिन 'ए' चे निष्क्रियरूप) kjeldahl apparatus जेल्डा उपकरण Kjeldahl determination जेल्डा निश्चितीकरण Kjeldahl flask जेल्डा चंबू Kjeldahl method जेल्डा पद्धति Kjeldahl nitrogen जेल्डा नायट्रोजन Kleinschmidt technique क्लेन्स्किमड तंत्र Klystron oscillator क्लॉयस्ट्रॉन दोलक Knaligas reaction नॉलगॅस अभिक्रिया knife and fork model Kornberg mechanism knock प्रघात (पु.), अपस्फोट (पु.) Knoevenagel reaction नॉव्हेनेगल अभिक्रिया Knoop's hypothesis नूपची परिकल्पना Knop's solution नॉपचे द्रावण Knorr (pyrrole) synthesis नॉरचे (पायरोल) संश्लेषण Koettstorfer number कोएटस्टॉर्फर मूल्यांक (also called saponification number) Kofranyi-Michaelis spirometer कोफानी मायकेलिस ऊर्जामापी Kohirausch law कोहल्राश नियम Kolbe electrolytic method कोल्बेची विद्युत अपघटन पद्धती kolbe reaction कोल्बे अभिक्रिया Kolbe-Schmidt reaction कोल्बे-श्मिट अभिक्रिया Kornberg arm कॉर्नबर्ग प्रतिकृतीची भुजा (also called T C arm) Kornberg enzyme कॉर्नबर्ग विकर Kornberg mechanism कॉर्नबर्ग क्रियाविधी (also knife and fork model) Kovats retention index कोव्हॅट्स धारणांक Krebs cycle क्रेब्स चक्र (also called metabolic pathway or citric acid cycle) Krebs solution क्रेब्सचे द्रावण Krebs-Henseleit cycle क्रेब्स-हेन्सेलेट चक्र Krebs-Ringer solution क्रेब्स-रिंगर द्रावण krypton (kr) क्रिप्टॉन (kr) (पु.) Kunitz inhibitor कुनिट्झ संदमक (also called soyabean trypsin inhibitor) kupfernickel कुप्फेरनिकेल (न.) kynureninase कायन्युरेनिनेज (पु.) kynurenine कायन्युरेनिन (न.) L-absorption edge L-अवशोषण सीमा L-configuration L-संरूपण (न.) L-electron L-इलेक्ट्रॉन (पु.) L-emission lines L-उत्सर्जन रेखा (स्त्री.अ.व.) labelled compound विलक्षित संयुग labelled hydrogen विलक्षित हायड्रोजन, चिन्हित हायड्रोजन labelled reagent चिन्हित अभिकारक labelling १ विलक्षीकरण (न.) २ चिन्हीकरण (न.) ३ लेबल लावणे (न.) labile १ अस्थिर, चंचल २ परिवर्ती labile atom १ अस्थिर अणु २ परिवर्ती अणु labile complex अस्थिर संकुल labile group १ अस्थिर गट २ परिवर्ती गट laboratory प्रयोगशाळा (स्त्री.) lac लाख (स्त्री.), लाक्षा (स्त्री.) lachrymators अश्रुकारक (पु.) lacquer लॅकर (न.), लक्षाभ रोगण (पु.), लाखरोगण (न.) lactalbumin लॅक्टॅल्ब्युमिन (न.) lactate dehydrogenase लॅक्टेट डीहायड्रोजिनेज lactation दुग्धन (न.) (also lactopoiesis) lactic acid bacteria लॅक्टिक आम्ल जीवाणू (पु.अ.व.) lactic acid fermentation लॅक्टिक आम्ल किण्वन lactic acidosis लॅक्टिक आम्लरक्तता lactic fermentation लॅक्टिक किण्वन Lactobacillus दुग्धदंडाणु (पु.), लॅक्टोबॅसिलस (न.) Lactobacillus casei factor दुग्धजनक संप्रेरक (also called prolactin) lactometer दुग्धघनतामापी (पु.), दुग्धतामापी (पु.) lactose लॅक्टोज (पु.), दुग्धशर्करा (स्त्री.) lactose intolerance लॅक्टोज असह्यता lactose synthetase लॅक्टोज संश्लेषी विकर lactose tolerance test लॅक्टोज सह्यता चाचणी lactosuria लॅक्टोजमेह (पु.) laevo-rotation वामघूर्णन (न.) laevulose लेव्ह्युलोज (न.) (also levulose) (also called D-fructose) lag in phase प्रावस्था पश्चता lager लॅगर (स्त्री.) (बीअरचा एक प्रकार) lake (colour) लेक (पु.), लाक्षक (न.) Laki-Lorand factor लॅकी-लोरँड घटक (एक रक्त साकळण घटक) (also called fibrinase) lambda chain लॅम्डा शृंखला Lambert-Beer Law लॅम्बर्टचा नियम laminar-flow burner स्तरीय-प्रवाह ज्वालक laminar-flow flame स्तरीय-प्रवाह ज्योत laminated glass स्तरित काच laminates स्तरिते (न.अ.व.) lamp दिवा (पु.), दीप (पु.) lampback दिव्याची काजळी (स्त्री.) Landlot ring लँडॉल्टचे वलय Langmuir adsorption isotherm लँगमूरची अधिशोषण समतापरेषा lanolin लॅनोलिन (न.), लोकर मेण (न.) lanthanide series लॅन्थानाइड श्रेणी lanthanum (La) लँथेनम (La) (न.) LAP LAP (abbr. of leucine aminopeptidase) lard डुकराची चरबी (स्त्री.) laser लेसर (न.) (light amplification by stimulated emmission of radiation) Lassaigne's test लसायनची चाचणी latent energy अप्रकट ऊर्जा latent heat of evaporation अप्रकट बाष्पन ऊष्मा latent heat of fusion अप्रकट वितळण ऊष्मा latent heat of sublimation संप्लवनाचा अप्रकट ऊष्मा latent iron-binding capacity अप्रकट लोह-बंधन क्षमता (also unsaturated iron-binding capacity) latent period अप्रकटता काल lathyrism त्रिपुट रोग (पु.) ( लाखी डाळीच्या सेवनाने होणारा रोग ) lattice theory जालक सिद्धांत laughing gas हसवणारा वायु (नायट्रस ऑक्साइड) (nitrous oxide) Laurent half-wave plate लॉरेंट अर्धतरंग पट्टिका law १ सिद्धांत (पु.) २ नियम (पु.) theory law of chemical equilibrium रासायनिक समतोलाचा नियम law of conservation of energy ऊर्जा अक्षय्यता नियम law of conservation of mass वस्तुमान अक्षय्यता नियम law of constant proportion परस्पर स्थिर प्रमाणाचा नियम (also law of definite proportion) law of corresponding state तत्सम अवस्थेचा नियम, संगत अवस्थेचा नियम law of definite proportion law of constant proportion law of Dulong-Petit ड्युलाँग-पेटिटचा नियम law of equivalent proportion सममूल्य प्रमाण नियम law of fixed proportion स्थिर प्रमाण नियम law of mass action वस्तुमानाच्या प्रभावाचा नियम law of Maxwell distributionn मॅक्सवेल वितरण नियम law of multiple proportion गुणित प्रमाण नियम law of octaves मूलद्रव्याचा अष्टक नियम, अष्टक नियम law of partial pressure आंशिक दाब नियम law of photochemical equivalent प्रकाश रासायनिक सममूल्यतेचा नियम law of specific heat विशिष्ट उष्णतेचा नियम law of triads त्रिकाचा नियम layer स्तर (पु.), थर (पु.) crust layer lines स्तर रेषा (स्त्री.अ.व.) layered metabolic pathway स्तरित चयापचय मार्ग lead (Pb) लेड (Pb) (न.), शिसे (न.) (plumbum) lead accumulator शिसेसंचायक (पु.) lead chamber शिसेकक्ष (पु.) lead chamber process शिसेकक्ष प्रक्रिया lead monoxide लेड मोनॉक्साइड (लिथार्ज) (litherage) lead tree शिशाचे झाडासम स्फटिक leaf पत्र (न.), पान (न.), वर्ख (पु.) leaky mutant गलित उत्परिवर्त leather कमावलेले कातडे (न.), चामडे (न.) LeBlanc process ले ब्लँक प्रक्रिया LeChatelier's principle लेचॅटेलिअरचे तत्त्व lecithin लेसिथिन (न.) (also called phosphotydil cholin) Leclanche cell लेक्लान्शे घट legumin कडधान्य प्रथिन (न.), शिंब प्रथिन (न.) leguminous plant द्विदल वनस्पति Lehmann process लेहमन प्रक्रिया lemma १ सहायक प्रमेय (न.) २ आच्छाद (न.), आवरण (न.) theory Lenhartz diet लेनहार्टझ पथ्याहार lente insulin अल्पद्रावणीय इन्सुलिन, NPH इन्सुलिन (also NPH insulin) lethal प्राणघातक (न.) adj. प्राणघातक lethal dose प्राणघातक मात्रा (also fatal dose) lethal mutation प्राणघातक उत्परिवर्तन lettuce लेट्यूस (न.), सलाद (न.), हरितक (न.) leucine aminopeptidase ल्युसीन ऍमिनोपेप्टिडेज (abbr. LAP) Leuckart reaction ल्युकार्ट अभिक्रिया leuco base (रंजकाचे) वर्णहीन रूप leuco- श्वेत-, वर्णहीन, अवर्ण (in comb.) leucocytosis श्वेतपेशी बहुलता (स्त्री.) (also leucocytosis) leucocytosis श्वेतपेशी बहुलता (स्त्री.) (also leucocytosis) leucocytosis श्वेतपेशी बहुलता (स्त्री.) (also leucocytosis) leucopenia श्वेतपेशीऱ्हास (पु.), श्वेतपेशीअल्पता (स्त्री.) leucopenia श्वेतपेशीऱ्हास (पु.), श्वेतपेशीअल्पता (स्त्री.) leucovorin ल्युकोव्होरिन (न.) (also called folinic acid) leucovorin ल्युकोव्होरिन (न.) (also called folinic acid) leukemia श्वेतपेशी कर्करोग (पु.), ल्युकेमिआ (पु.) leukocyte श्वेतपेशी (स्त्री.) (also leucocyte) leukocytosis श्वेतपेशी बहुलता (स्त्री.) (also leucocytosis) leukopoiesis श्वेतपेशीजनन (न.) leukosis श्वेतपेशीजनकवृद्धि (स्त्री.) level १ समतल (न.), पातळी (स्त्री.) २ संहति (स्त्री.) levelling effect समतलन परिणाम levo- वाम - (in comb.) (also leavo-) (abbr. l-) Lewis theory लेविस सिद्धांत Liebermann-Burchard reaction लिबरमन-बुर्कार्ड अभिक्रिया Liebermann's test लिबरमन चाचणी Liebig condenser लिबिग संघनित्र ligand संलग्नी (पु.), सहबुद्धी (पु.) ligand chromatography संलग्नी वर्णलेखन ligand exchange chromatography संलग्नी विनिमय वर्णलेखन ligand field theory संलग्नी क्षेत्र सिद्धांत, सहबद्धी क्षेत्र सिद्धांत ligase लिगेज (न.) (also called joining enzyme) light fastness प्रकाश स्थायित्व light filter प्रकाश निस्यंदक light intensity प्रकाश तीव्रता light interference प्रकाश व्यतिकरण light scattering प्रकाश विकिरण light-scattering photometer प्रकाश-विकिरण अनुदीप्तिमापी light-year प्रकाशवर्ष (न.) lignification लिग्निनन (न.) lignin लिग्निन (न.), लिग्नोसेल्युलोज (न.) (also lignocellulose) lime soda process चुना सोडा प्रक्रिया lime-stone चुनखडी (स्त्री.), चुनखडक (पु.) lime-water चुन्याची निवळी (स्त्री.) limit of error त्रुटि सीमा limit of identification अभिज्ञान सीमा limiting current सीमांत धारा limiting curve सीमांत वक्र, सीमांत वक्ररेषा limiting density सीमांत घनता limiting electrode potential सीमांत इलेक्ट्रोड विभव limiting ionic conductance सीमांत आयनी प्रवहन line spectrum रेषापंक्ति (स्त्री.) (रेषावर्णपंक्ति) linear chromatography रेखीय वर्णलेखन
linear conjugation रेखीय एकांतरण linear dispersion रेषीय अपस्करण, रेखीय अपस्करण linear expansion रेखीय प्रसरण linear polymer सरल शृंखला बहुवारिक (also straingt chain polymer) linear scan voltametry रेखीय क्रमवीक्षी विद्युतदाबधारामिति Lineweaver-Burk plot लिनेव्हर-बर्क आलेख linkage १ बंध (पु.) २ सहलग्नता (स्त्री.) linoleic acid लिनोलेइक आम्ल linolenic acid लिनोलेनिक आम्ल linseed अळशी (स्त्री.), जवस (न.) linters सरकीला चिकटलेले तंतू (पु.अ.व.) (also cotton linters) Lintner value लिंटनर मूल्यांक lipemia लिपिडरक्तता (स्त्री.) (also lipidemia) lipid bilayer लिपिड द्विस्तर lipid lntermediate लिपिड माध्यमिक lipid storage disease लिपिड संचय विकार lipoid मेद (पु.), वसा (पु.) adj. मेदयुक्त, लिपॉइड lipolytic enzyme लिपिडदायी विकर lipolytic rancidity मेदविघटनी खवटपणा lipopeptide लिपोपेप्टाइड (न.) (also called peptidology colipid) lipopolysaccharide मेदबहुवारिकशर्करा (स्त्री.), लिपोलॉलीसॅकराइड (न.) lipoprotein मेदप्रथिन (न.), लिपोप्रोटीन (न.) lipoprotein lipase लिपोप्रोटीन लायपेज (abbr. LPL) liposarcoma मेदऊति कर्कार्बुद (पु.) lipotropic मेदपोषी (also lipotrophic) lipotropic hormone मेदपोषी संप्रेरक lipovitellenin लिपोव्हिटेलेनिन (न.) liquefaction point द्रवीकरण बिंदु, द्रवीभवन बिंदु liquefication द्रवीकरण (न.), द्रवीभवन (न.) condensation liquid द्रव (पु.) adj. द्रव- liquid chromatography द्रव वर्णलेखन liquid crystal द्रव स्फटिक liquid crystal द्रव स्फटिक liquid junction potential द्रव संधिस्थान विभव liquid partition chromatography द्रवकृत विभाजन वर्णलेखन liquid phase द्रव प्रावस्था liquid phase द्रव प्रावस्था liquid scintillation द्रव प्रस्फुरण liquid scintillation counter द्रव प्रस्फुरण गणित्र liquid scintillator द्रव प्रस्फुरक liquid state द्रवरूप अवस्था, द्रव अवस्था liquid-liquid chromatography द्रव-द्रव वर्णलेखन liquid-membrane electrode द्रव-पटल इलेक्ट्रोड liquid-solid chromatography द्रव-स्थायु वर्णलेखन liquified petroleum gas द्रवित पेट्रोलिअम वायु (abbr. LPG) liquor १ जलीय द्रावण (न.) २ मदिरा (स्त्री.) liquor ammoniae संहत अमोनिआ lithium (Li) लिथिअम (Li) (न.) lithol red लिथॉल लाल, लिथॉल रेड litmus paper लिटमसी पेपर, लिटमसी कागद litre लिटर (पु.) (also liter) litre atmosphere लिटर ऍटमॉसफिअर Littrow prism लिट्रो प्रिझम Littrow-Echelle system लिट्रो-एशेल यंत्रणा liver function test यकृत क्रिया चाचणी livetin लिव्हेटिन (न.) (protein) load test सह्यता चाचणी (also tolerance test) loas line भारित तारमार्ग (also loaded line) localised infection स्थानसीमित उपसर्ग lock and key hypothesis कुलूप किल्ली परिकल्पना Locke's solution लॉकचे द्रावण logarithmic calculation लागीय परिगणन Lohmann reaction लोहमन अभिक्रिया lone pair of electrons विविक्त इलेक्ट्रॉन युग्म long period प्रदीर्घ आवर्तन longitudinal section उभा छेद, लंब छेद longitudinal wave अनुतरंग (पु.) loop लूप (पु.), वलय (न.), वेटोळे (न.) Lorentz broadening लॉरेन्ट्झ विस्तारण Lovibond comparator लोव्हिबाँड तुलनित्र low vacuum अल्प निर्वात पोकळी low-absorbance method निम्न अवशोषकता पद्धति low-density polyethylene निम्न-घनता पॉलिइथिलीन lower homologue निम्न समश्रेणीय lowering of freezing point गोठणांक अवनमन (न.) Lowery-Bronsted theory लॉरी-बॉन्स्टेड सिद्धांत lowest unoccupied molecular orbital अव्याप्त नीचतम रेणुकक्षिका (abbr. LUMO) LPG LPG (abbr. of liquid petroleum gas) LPL LPL (abbr. of lipoprotein lipase) LRF LRF (abbr. of luteinising hormone releasing factor) LRH LRH (abbr. of luteinising hormone releasing hormone) LSD LSD (abbr. of lysergic acid diethylamide) lubricating agent वंगण (न.), स्नेहक (पु.) lubrication वंगवणी (स्त्री.) luciferase ल्युसिफरेज (पु.) luciferin ल्युसिफेरिन (न.) Lugol's solution ल्युगॉल द्रावण lumen अवकाशिका (स्त्री.), लुमेन (न.) lumichrome दीप्तवर्णी (पु.) lumiflavin ल्युमिफ्लेविन (न.) luminescence दीप्ति (स्त्री.) brightness luminosity अनुदीप्ति (स्त्री.) luminous अनुदीप्त ज्योत, प्रकाशी ज्योत luminous gas source दीप्तिमान वायु प्रभव, अनुदीप्तप्रकाशी वायु प्रभव ` luminous reflectance अनुदीप्त परावर्तनांक lumirhodopsin ल्युमिऱ्होडोप्सिन (न.) LUMO LUMO (abbr. of lowest unoccupied molecular orbital) lumuinous paint अनुदीप्त रंग lunar caustic (siover nitrate) कांडीखार (पु.) (सिल्व्हर नायट्रेट) lustre तेज (न.) brightness (also luster) lutecium (Lu) ल्युटेशिअम (Lu) (न.) lutein ल्युटिन (न.) ((natural pigment) luteinising hormone ल्युटिनकारी संप्रेरक (also called luteotrophic hormone) luteinising hormone releasing factor ल्युटिनकारी संप्रेरक-स्त्रावी संप्रेरक (abbr. LRF) (also luteinising hormone releasing hormone (abbr. LRH)) luteotropin ल्युटिनपोषी (पु.) luterotrophic hormone ल्युटिनपोषी संप्रेरक (also called luteinising hormone) Lyman series लायमन रेखापंक्ति lymph node permeability factor लसीका ग्रंथि पार्यता घटक lymphatic लसीका- (also lymphatical) lymphocyte लसीकापेशी (स्त्री.) लसिका श्वेतपेशी (स्त्री.) lymphocyte transformation लसीकापेशी रूपांतरण lymphoid cell लसाकाभ पेशी, लसीका पेशी lymphosarcoma लसीकाऊति कर्करोग (पु.) lyophilic द्रवाकर्षी, द्रवस्नेही lyophilic colloid द्रवाकर्षी कलिल, द्रवस्नेही कलिल lyophilisation द्रवाकर्षीकरण (न.) lyophobic colloid द्रवाकर्षी कलिल lysergic acid लायसर्जिक आम्ल lysergic acid dietylamide लायसर्जिक आम्ल डायैथिलऍमाइड (abbr. LSD) lysil-bradykinin लायसिल-बॅडिकायनिन (न.) (also called kallidin I) lysin लायसिन (न.) (an antibody which has the power of causing dissolution of cells) lysine लायसिन (न.) (an aminoacid) lysine intolerance लायसिन असह्यता lysine vasopressin लायसिन व्हॅसोप्रेसिन lysis विलयन (न.), लयन (न.), अपघटन (न.) lysis inhibition अपघटन संदमन lysogenic cycle जीवाणुभक्षीवाही चक्र (also temperate cycle) lysogenisation जीवाणुभक्षीवहन (न.), जीवाणुभक्षीवाहीकरण (न.) lysogensy संयमीजीवाणुभक्षीसंसर्ग (पु.), लायसोजेनी (स्त्री.) lysolecithin लायसोलेसिथिन (न.) lysophosphoglyceride लायसोफॉस्फोग्लिसराइड (न.) lysosome लायसोसोम (न.), लयकारिका (स्त्री.) lytic response अपघटनी प्रतिसाद m- m- (abbr. of meta i.e. 1,3-position on aromatic ring) M-absorption edge M-अवशोषण सीमा M-line M-रेखा (स्त्री.), M-लाइन (स्त्री.) macerated filter paper ओला गाळणी कागद machine यंत्र (न.), मशीन (न.) macro स्थूल-, बृहत micro- (in comb.) macroanalysis स्थूलमात्रा विश्लेषण (न.) macrochemistry बृहतरसायनशास्त्र (न.)
macrocyte बृहतलोहितपेशी (स्त्री.) macronutrient बृहतपोषक (पु.) macrophage बृहतभक्षी (पु.) macroscopic property स्थूल गुणधर्म mactolide मॅक्रोलाइड (न.) (antibiotic) mactomolecule स्थूलरेणु (पु.) magenta मॅजेंटा (न.) (also called fusin) magic number स्थायित्व अंक, गूढांक (पु.) magic spot असामान्य न्यूक्लिओटाइड magma १ शीलारस (पु.) २ स्फटिकयुक्त शर्करापारक (पु.) magnesia mixture मॅग्नेशिआ मिश्रण magnesite मॅग्नेसाइट (न.) (mineral) magnesium (Mg) मॅग्नेशिअम (Mg) (न.) magneson मॅग्नेसॉन (न.) (पॅरा नायट्रोबेंझीन ऍझो आल्फा नॅफ्थॉल) (reagent) magnetic attraction चुंबकीय आकर्षण magnetic balance चुंबकीय तुला magnetic electron multiplier चुंबकीय इलेक्ट्रॉन वर्धक magnetic field चुंबकीय क्षेत्र magnetic field intensity चुंबकीय क्षेत्र तीव्रता magnetic hyperfine structure चुंबकीय अतिसूक्ष्म संरचना magnetic intensity चुंबकीय तीव्रता magnetic moment चुंबकीय आघूर्ण magnetic orbital quantum number चुंबकीय कक्षीय क्वांटम अंक magnetic polarisation चुंबकीय धुवण magnetic potential चुंबकीय विभव magnetic quantum number (m) चुंबकीय क्वांटम अंक (m) magnetic rotation चुंबकीय घूर्णन magnetic separtor चुंबकीय विलगक magnetic shielding चुंबकीय परिरक्षण magnetic spin quantum number चुंबकीय आभ्राम क्वांटम अंक magnetic susceptibility चुंबकीय प्रभाव्यता magnetic total angular momentum quantum number चुंबकीय पूर्ण कोनीय संवेग क्वांटम अंक magnetism चुंबकत्व (न.) antiferromagnetism, प्रतिफेरोचुंबकत्व, diamagnetism, प्रतिचुंबकत्व, ferrimagnetism, फेरीचुंबकत्व, ferromagnetism, फेरोचुंबकत्व, paramagnetism, समचुंबकत्व magneto-chemistry चुंबकीय रसायनशास्त्र (न.) magnetometric titration चुंबकत्वमितीय अनुमापन magnifying power विशालन क्षमता, विशालन शक्ति magnitude १ अभिमिति (स्त्री.), परिणाम (न.) २ प्रत (स्त्री.) ३ महत्ता (स्त्री.) area, क्षेत्रफळ, dimension, मिति, extent, १ मर्यादा २ व्याप्ति, size, आकार, volume, आकारमान, आयतन Maillard reaction मेलार्ड अभिक्रिया (also called browing reaction) main diffusion coefficient मुख्य विसरण गुणांक major gene दृश्यप्ररूप प्रमुख जीन malachite green मॅलॅकाइट हिरवा (pigment) Malaprade reaction मॅलाप्रेड अभिक्रिया malaria मलेरिआ (पु.), हिवताप (पु.) maleic anhydride मॅलेइक अनहायड्राइड malic acid मॅलिक आम्ल (also apple acid) malignant tumor घातक अर्बुद malleability पत्रिकारकता (स्त्री.), वर्धनीयता (स्त्री.) pliability mallorising मॅलोरीकरण (न.) (उच्च तापमानी पाश्चरीकरण) malonic ester मॅलोनिक एस्टर malononitrile मॅलोनोनायट्राइल (न.) malt sugar सातूची साखर, यव साखर maltose figure माल्टोज मूल्यांक mammary tumor agent स्तन अर्बुद कारक mammotropin स्तनपोषी (पु.) mandelate pathway मॅन्डेलेट मार्ग mandelic acid मॅन्डेलिक आम्ल manganese (Mn) मँगेनीज (Mn) (न.) manganese dioxide मँगेनीज डायॉक्साइड manmade fibre कृत्रिम तंतु (also artificial fibre) manner रीत (स्त्री.) method Mannich reaction मॅनिश अभिक्रिया manometer वायुदाबमापी (पु.) mantissa लाग अपूर्णांक (पु.) mantle प्रावार (न.), टोपी (स्त्री.) (gas) manufacture उत्पादन (न.) v.t. उत्पादन करणे maolar absorbancy index ग्रॅमरेण्वीय अवशोषणांक maple syrup urine desease मॅप्ले पाक मूत्रविकार (उपजत चयापचय दोषामुळे काकवीसारखी लघवी होते) marasmus कुपोषण विकार (पु.), बालशोष (पु.) marine chemistry सागरी रसायनशास्त्र Mariottle flask मॅरिओट पात्र marker enzyme सूचक विकर, विलक्षक विकर Markownikoff's rule मार्कोनिकोफचा नियम marmite यीस्ट (also yeast extract) marsh gas दलदल वायु (मिथेन वायु) marshmallow मार्शमॅलो (पु.) masking agent आच्छादक (पु.) Mason's theory मॅसन सिद्धांत mass chromatogram वस्तुमान वर्णलेख mass defect वस्तुमान त्रुटि mass energy equivalence वस्तुमान ऊर्जा सममूल्यता mass number वस्तुमानांक (पु.) mass polymerisation समष्टि बहुवारिकन (also bulk polymerisation) mass spectogram वस्तुमान पट mass spectograph वस्तुमान पंक्तिलेखी mass spectroscope वस्तुमान पंक्तिदर्शी mass spectrum वस्तुमान पंक्ति mass transfer वस्तुमान स्थानांतरण mass transfer process वस्तुमान स्थानांतरण प्रक्रिया mass-balance equation वस्तुमान-संतुलन समीकरण mass-energy relationship वस्तुमान-ऊर्जा संबंध mastic १ रूमामस्तकी (न.) २ (as, material of construction) निर्मिति द्रव्य (न.) mathematical equation गणिती समीकरण mathematical symbol गणितीय संज्ञा matrix १ आधारक (पु.) २ Math. सारणी (स्त्री.) matte surface मॅटे पृष्ठ (also called zero gloss surface) matter १द्रव्य (न.) २ वस्तु (स्त्री.) maturation १ परिपक्वता (स्त्री.) २ परिपक्वन (न.) maturation protein परिपक्वता प्रथिन, परिपक्वता प्रोटीन maximum valence महत्तम संयुजा maximum work function कमाल कार्यफल Maxwell effect मॅक्सवेल परिणाम Maxwell-Boltzman distributioun law मॅक्सवेल-बोल्टझ्मन वितरण नियम Maxwell's distribution law मॅक्सवेलचा वितरण नियम McArdle-Schmid-Person disease मॅकआर्डल स्कि्मड-पीअर्सन विकार (also called McArdle's disease or glycogen storage disease) McArdle's disease मॅकआर्डल विकार (also called McArdle's disease or glycogen storage disease) mean १ माध्य (न.) २ सरासरी (स्त्री.) mean activity coefficient माध्य सक्रियता गुणांक mean free path माध्य मुक्त पथ, माध्य मुक्त अंतर mean power १ माध्य शक्ति २ सरासरी शक्ति mean refractive index माध्य अपवर्तनांक mear factor मेदरहित मांसार्क measure १ माप (न.) २ (act of measuring) मापन (न.) measuring cylinder मापन नळकांडे measuring pipette अंशांकित शोषनळी (also graduated pipette) meat extract मांसार्क (पु.) mecellar १ प्रस्फटिक- २ मायसेली mechanical energy यांत्रिक ऊर्जा mechanical equivalent of heat उष्णतेचे यांत्रिक सममूल्य mechanical properties यांत्रिकी गुणधर्म (पु.अ.व.) mechanical stirrer यांत्रिक ढवळण mechanism १ यंत्रणा (स्त्री.) २ कार्यतंत्र (न.) ३ क्रियाविधि (पु.) (as in cascade mechanism सोपानी क्रियाविधि, उतरंड क्रियाविधि) mechanistic theory कार्यतंत्र सिद्धांत mechanochemical coupling hypothesis यांत्रिक-रासायनिक युग्मन परिकल्पना median lethal dose (LD50) अर्धघातक मात्रा (LD५०) mediated transport मध्यस्थद्वारा परिवहन medical chemistry वैद्यक रसायनशास्त्र medicinal chemistry औषध रसायनशास्त्र medulla १ मज्जा (स्त्री.) २ मध्यांग (न.) Mehler reaction मेहलर अभिक्रिया meiospore मायोबीजाणु (पु.) meiotic अर्धसूत्री, अर्धसूत्र-, अर्धसूत्रविभाजनी, अर्धसूत्रविभाजन- melangeur पेस्टीकरणित्र (न.) melanin pigment मेलॅनिन वर्णक, कृष्णवर्णक (पु.) melanocyte मेलॅनिनपेशी (स्त्री.), कृष्णवर्णधारी पेशी (स्त्री.) melanocyte-stimulating hormone regularity harmone) मेलॅनिनपेशी-उद्दीपक संप्रेरक स्त्रावी संदमी संप्रेरक melanocyte-stimulating hormone regulatory hormone मेलॅनिनपेशी-उद्दीपक संप्रेरक स्त्रावी संदमी संप्रेरक (also called melanocyte stimulating hormone release-inhibiting hormone) melanocyte-stimulationg hormone मेलॅनिनपेशी संप्रेरक, मेलॅनिनपेशी उद्दीपक संप्रेरक (abbr. MSH) (also melanotrophin or melanotropin) melanoma कृष्णकर्क (पु.), मेलॅनोअर्बुद (पु.) melanophore कृष्णवर्णदायी गट (पु.), मेलॅनोफोर (न.) melanosome मेलॅनिनकाय (पु.), मेलॅनोसोम (पु.) melanotrophin melanocyte-stimulating hormone melituria शर्करामेह (पु.), ग्लुकोजमेह (पु.) (also glucosuria) melotic effect अर्धसूत्री परिणाम melt वितळवणे, वितळणे द्रवण करणे, द्रवण होणे melt spinning द्रवणी तंतूकरण melting point द्रवणांक (पु.) membrane पटल (न.), अस्तर (न.) crust membrane electrode पटल इलेक्ट्रोड membrane equillibrium पटल समतोल membrane filter पटल गाळणी, पटल निस्यंदक membrane potential पटल विभव membrane structure पटल रचना membrane transport पटल परिवहन membron theory of cancer कर्करोगाचा मेम्बॉन सिद्धांत memory cell प्रतिक्षमतास्मृति पेशी memory response प्रतिक्षतास्मृति प्रतिसाद menadione मेनाडायोन (न.) (vitamin) Mendel's law मेन्डेलचे नियम (पु.अ.व.) Mendeleeff system मेन्डेलीफ पद्धति Mendeleeff's periodic table मेन्डेलीफची आवर्त सारणी mendelevium (Md) मेन्डेलिव्हिअम (Md) (न.) mener's cramp अतिस्वेदजन्य पेटका meniscus चंद्रकोरी पृष्ठ (न.)स सीमापृष्ठ (न.) meniscus depletion sedimentation equillibrium चंद्रकोरीपृष्ठ ऱ्हास अवसादन समतोल, सीमापृष्ठ ऱ्हास अवसादन समतोल mepacrine मेपाक्राइन (न.) (drug) meprobamate मेप्रोबॅमेट (न.) (drug) meq. (abbr. of melliequivalent) meq mercapturic acid मकतॅप्च्युरिक आम्ल mercerisation मर्सरीकरण (न.) mercuration पारदन (न.), मर्क्युरन (न.) mercurial पारायुक्त, पारदीय mercuric मर्क्युरिक, पारदिक (of, relating to, or containing mercury) mercuric chloride मर्क्युरिक क्लोराइड (also corrosive sublimate) mercuric oxide मर्क्युरिक ऑक्साइड (शिपीचंद) mercuric sulphide मर्क्युरिक सल्फाइड mercurous chloride मर्क्युरस क्लोराइड mercurous oxide मर्क्युरस ऑक्साइड mercury (Hg) मर्क्युरी (Hg) (स्त्री.), पारा (पु.), पारद (पु.) (hydragyrum) mercury electrode ंमर्क्युरी इलेक्ट्रोड mercury lamp मर्क्युरी दिवा mercury vapour lamp पारद बाष्प दीप meringue अंड-शर्करा टॉफी (स्त्री.) Meselson-Stahl experiment मेसेल्सन-स्टाल प्रयोग mesh जालाक्ष (पु.), जालीछिद्र (न.) mesh size जालाक्ष आकार, जालीछिद्र आकार, जालाक्षमान (न.) meso-tartaric मेसोटार्टारिक mesomeric effect मेसोमेरी परिणाम mesomerism संस्पंदन (न.) (also resonance) mesophile मध्यमतापरागी जीवाणु (पु.) mesosome १ मध्यकाय (पु.) २ मेसोसोम (पु.) mesothorium मेसोथोरिअम (न.) messenger RNA संकेतवाही RNA (also template RNA) messenger RNA hypothesis संकेतवाही RNA परिकल्पना meta- १ (abbr. m-) मेटा- २ मित (in comb.) meta-cresol मेटा-क्रेसॉल (न.) meta-phenylenediamine मेटा-फेनिलीनडायामाइन (न.) metabolic चयापचय-. चयापचयी metabolic acidosis चायपचयी आम्लरक्तता metabolic alkalosis चयापचयी अल्करक्तता metabolic antagonist antimetabolite metabolic balance चयापचयी संतुलन metabolic block चयापचयी प्रतिबंध metabolic disease चयापचयी विकार metabolic nitrogen चयापचयी नायट्रोजन metabolic pathway चयापचयी मार्ग metabolic poison चयापचयी विष metabolic pool चयापचयी साठा, चयापचयी संचय metabolic quotient चयापचयी गुणांक (also called Warburg coefficient) metabolic transformation चयापचयी रूपांतरण metabolic turnover चयापचयी उलाढाल metabolic water चयापचयी जल metachrome dyeing सहक्रोम रंगाई metal electrode धातु इलेक्ट्रोड metal fatigue धातु क्षीणता, धातु श्रांति metal porphyrin metalloporphyrin metal-ion indicator धातु-आयनी दर्शक metallic धात्विक, धातु-, धातुसंबंधी metallic elements धात्विक मूलद्रव्ये (न.अ.व.) metallic properties धात्वीय गुणधर्म (पु.अ.व.) metallochromic indicator धातुजवर्ण दर्शक metalloenzyme धातुविकर (पु.) metalloflavoprotein मेटालोफ्लेव्होप्रोटीन (न.), धातुफ्लेव्होप्रथिन (न.) metalloid धातुसदृश, धात्वाभ metalloporphyrin धातुपॉर्फिरीन (न.), मेटलपॉर्फिरीन (न.) (also metal porphyrin) metalloprotein धातुप्रोटीन (न.) metallurgy धातुविद्या (स्त्री.), धातुशास्त्र (न.) metamer वर्गीय समसूत्री (पु.), गणीय समसूत्री (पु.) metamerism वर्गीय समसूत्रता (स्त्री.), गणीय समसूत्रता (स्त्री.) metamorphosis रूपांतरण (न.) metanil yellow मेटानिल पिवळा metanilic acid मेटानिलिक आम्ल metaphase मध्यावस्था (स्त्री.) metaphosphate मेटाफॉस्फेट (न.) metaphosphoric acid मेटाफॉस्फोरिक आम्ल metaposition एकांतरित स्थान (न.), मेटास्थान (न.) metaprotein मेटाप्रोटीन (न.), मेटाप्रथिन (न.) metastable equilibrium मितस्थायी समतोल metastable peak मितस्थायी शिखर metastannic acid मेटास्टॅनिक आम्ल metastasis विक्षेप (पु.), विक्षेपण (न.) metastatic tumor विक्षेपी अर्बुद meteorite उल्काश्म (पु.), अशनि (पु.) meteorite iron उल्कालोह (न.), अशनिलोह (न.) meter १ (as, a general term for any measuring instrument) मीटर (पु.), (in comb.)-मापी (पु.) (as in hygrometer आर्द्रतामापी) २ (also metre) (as, a unit of length in metric system) मीटर (पु.) meter-kilogram-hour unit metre-kilogram-hour unit methanol मिथेनॉल (न.) (also called wood alcohol or wood spirit) methanolysis मिथेनोली अपघटन (न.) methemoglobin मिथेमोग्लोबिन (न.) methemoglobinemia मेथेमोग्लोबिनरक्तता (स्त्री.) methimazole मेथिमॅझोल (न.) (drug) methionine sulphoximine मेथिओनाइन सल्फॉक्झिमाइन methionyl transfer RNA मेथिओनील हस्तांतरण RNA method पद्धति (स्त्री.), रीति (स्त्री.) manner, रीत, mode, पद्धत, procedure, कार्यपद्धति, कार्यप्रणाली, process, प्रक्रिया method of successive approximation अनुक्रमी समीपन पद्धति methodology पद्धतिशास्त्र (न.) methyl acrylate मेथील ऍक्रिलेट methyl alcohol मेथील अल्कोहोल methyl glucoside मेथील ग्लुकोसाइड methyl orange मेथील ऑरेन्ज
methyl violet मेथील जांभळा methyl-poor transfer RNA अल्पमेथिली हस्तांतरण RNA methylated spirit मेथीलेटेड स्पिरिट methylating agent मेथीलन कारक methylene blue मेथिलीन ब्लू methylene blue due-reduction test dye-reduction test of milk methylene blue technique मेथिलीन ब्लू तंत्र methylene blue test of milk dye-reduction test of milk methylene group मेथिलीन गट metre मीटर (पु.) (also meter) (as, a unit of length in metric system) metre-kilogram-hour unit मीटर-किलोग्रॅम-सेकंद पद्धति (mks पद्धति) (abbr. mkh unit or MKH unit) Meulengracht diet म्युलेनग्राच्ट पथ्याहार mevalonic acid मेव्हॅलोनिक आम्ल Meyerhof oxidation quotient मेयरहॉफ ऑक्सिडन प्रमाण mg mg (abbr. of milligram) mho मो (न.) (विद्युतवाहकतेचे एकक) micelle १ मायसेल (न.) २ कलिलकण (पु.) micellisation मायसेलन (न.) Michael's reaction मायकेल अभिक्रिया Michaelis - Menten - Briggs - Haldane equation मायकेलीस-मेन्टेन-बीग्ज-हाल्डन समीकरण Michaelis pH function मायकेलीस pH फल Michaelis-Menten equation मायकेलीस,मेन्टेन समीकरण Michaelis-Menten kinetics मायकेलीस-मेन्टेन क्रियागतिकी Michelis constant मायकेलीय स्थिरांक Michler's hydrol मिश्लर हायड्रॉल Michler's ketone मिश्लर कीटोन micro- सूक्ष्म critical, संपूर्ण, macro-, स्थूल-, बृहत-, semi-micro-, सूक्ष्मप्राय- (in comb.) microaerophilic अल्पवातरागी- n. अल्पवातरागी (पु.) microanalysis सूक्ष्म विश्लेषण (न.) microbalance सूक्ष्म तुला (स्त्री.) microbeaker सूक्ष्म चंचुपात्र (न.) microbial analysis सूक्ष्मजीव विश्लेषण microbiology सूक्ष्मजीवशास्त्र (न.) microbody सूक्ष्मपिंड (पु.), सूक्ष्मकाय (पु.) (also called peroxisome) microburette मायक्रोब्युरेट (न.), सूक्ष्म मोजनळी (स्त्री.) microcentrifuge tube सूक्ष्म अपकेंद्रित्र नलिका microchemistry सूक्ष्मरसायनशास्त्र (न.) microcosmic salt मायक्रोकॉस्मिक क्षार (ऍसिड सोडिअम अमोनिअम फॉस्फेट) microcrystalline सूक्ष्मस्फटिकी microcurie मायक्रोक्युरी (न.) microelectrode सूक्ष्म इलेक्ट्रोड (पु.) microencapsulated enzyme सूक्ष्मसंपुटित विकर microgram ंमायक्रोग्रॅम (पु.) micrograph सूक्ष्मआलेख (पु.) micromolecule सूक्ष्मरेणु (पु.) microperoxisome अतिसूक्ष्मकाय (पु.), सूक्ष्मपेरॉक्सिकाय (पु.) micropipette मायक्रोपिपेट (न.), सूक्ष्मशोषनळी (स्त्री.) microprobe सूक्ष्मशोधसाधन (न.) microscope सूक्ष्मदर्शी (पु.) microscopic सूक्ष्म, सूक्ष्मदर्शीय microscopic property सूक्ष्म गुणधर्म microscopic test सूक्ष्मदर्शीय चाचणी microscopy सूक्ष्मदर्शिकी (स्त्री.) microsome सूक्ष्मकणिका (स्त्री.) microstructure सूक्ष्मसंरचना (स्त्री.) microtome सूक्ष्मछेदनित्र (न.) microtubule सूक्ष्मनलिका (स्त्री.) mictobiological assay सूक्ष्मजीवशास्त्रीय आमापन midpoint मध्यबिंदु (पु.) centre migration १ स्थानांतरण (न.) २ स्थलांतरण (न.)
migration current स्थानांतरण धारा migration of ions आयनांचे स्थानांतरण migration rate स्थानांतरण गति migration velocity स्थानांतरण वेग milk buddeised हायड्रोजन-पेरॉक्साइड मिश्रित दूध milk fast test दूध स्निग्धांश चाचणी (also Gerber test) milk of lime चुन्याची निवळी milk-alkali syndrome दूध-अल्कता संलक्षण Miller experiment मिलर प्रयोग Miller index मिलर निर्देशांक millicurie मिलिक्युरी (न.) milliequivalent मिलिसममूल्यभार (पु.), सहस्त्रांश सममूल्यभार (पु.) (also abbr. meq) (also milliequivalent weight) milligram मिलिग्रॅम (पु.) (abbr. mg.) millilitre मिलिलिटर (पु.) (also millileter) millimetre मिलिमीटर (पु.) (also millimeter) (abbr. mm) millimicron मिलिमायक्रॉन (न.) millimole मिलिमोल (न.), मिलिग्रॅमरेणु (पु.) milling १ (as, a process) दळणे (न.) २ आकार देणे (न.) ३ (as, a corrugated edge on a coin) कंगोरणे (न.) milling dyes मिलिंग रंजक (पु.अ.व.), आघाती रंजक (पु.अ.व.), कांडणी रंजक (पु.अ.व.) Millon reaction मिलॉन अभिक्रिया Millon's reagent मिलॉनचा अभिकारक Minamata disease मिनामाटा विकार (पारद विषबाधा) mineral खनिज (न.) adj. खनिज- mineral analysis खनिज विश्लेषण mineral chemistry खनिज रसायनशास्त्र mineralocorticosteroid मिनरलोकॉर्टिकोस्टेरॉइड (न.) (hormone) mineralocorticosteroid मिनरलोकॉर्टिकोस्टेरॉइड (न.) (hormone) mining खाणकाम (न.), खनिविद्या (स्त्री.) mirror image दर्पण प्रतिमा, प्रतिबिंब (न.) mirror reflection दर्पणी परावर्तन (also specular reflection) miscibility मिश्रणीयता (स्त्री.) miso जपानी पाककृति (स्त्री.) missense codon अनर्थी कोडॉन mistake चूक (स्त्री.) error MIT MIT (abbr. of monoiodotyrosine) mitochondrion तंतुणिका (स्त्री.) (also chondriosome) mitogen सूत्रीविभाजक (पु.) mitosis सूत्री विभाजन (न.), अप्रत्यक्ष विभाजन (न.) mitotic recombination सूत्रीविभाजनी पुनःसंयोग Mitscherlich law मिट्शर्लिशचा नियम mixed १ मिश्र, मिश्रित २ संमिश्र mixed acid fermentation मिश्र आम्ल किण्वन mixed amino acid fermentation मिश्र ऍमिनो आम्ल किण्वन mixed crystal मिश्र स्फटिक mixed function oxidase मिश्र क्रियाकारी ऑक्सिडेज (also called monooxygenase) mixed indicator मिश्र दर्शक mixed solvent मिश्र द्रावक mixed-order reaction मिश्र-कोटि अभिक्रिया mixer मिश्रणी (स्त्री.) grinder mkh unit mks पद्धति (abbr. of metre-kilogram-second system) ml. ml. (abbr. of millilitre) mm mm. (abbr. of millimetre) mobility चलिष्णुता (स्त्री.), गतिशीलता (स्त्री.) mode १ प्रकार (पु.) २ पद्धत (स्त्री.) method model प्रतिकृति (स्त्री.), प्रतिमान (न.), निदर्श (पु.) pattern, प्रतिरूप, prototype, आदिरूप, representation, प्रतिरूपण, sample, प्रतिदर्श, specimen, नमुना, type, प्रकार, प्ररूप moderator १ मंदायक (न.) २ नियामक (पु.) modification enzyme परिवर्तनी विकर modulus मापांक (पु.), भाजक (पु.) modulus of elasticity प्रत्यास्थता मापांक moiety अंश (पु.), भाग (पु.), गट (पु.) moisten ओलसर करणे, ओलसर होणे, ओलावणे moisture ओलावा (पु.), आर्द्रता (स्त्री.) molal conductance मोलल प्रवहन
molal conductivity मोलल वाहकता molal solution मोलल द्रावण molar ग्रॅमरेण्वीय, ग्रॅमरेणुसंबंधी, ग्रॅम रेणु- molar absorption coefficient ग्रॅमरेण्वीय अवशोषणांक molar absorptivity ग्रॅमरेण्वीय अवशोषकता molar activity ग्रॅमरेण्वीय क्रियाशीलता molar concentration ग्रॅमरेणु संहति molar conductivity ग्रॅमरेण्वीय वाहकता molar evaporation ग्रॅमरेणु बाष्पीकरण, ग्रॅमरेणु बाष्पीभवन molar extinction coefficient ग्रॅमरेण्वीय विलोपन गुणांक molar heat of evaporation ग्रॅमरेण्वीय बाष्पन ऊष्मा molar refractivity ग्रॅमरेण्वीय अपवर्तकता molar rotation ग्रॅमरेण्वीय घूर्णन molar solubility ग्रॅमरेणु द्रावणीयता molar solution ग्रॅमरेण्वीय द्रावण molar volume ग्रॅमरेण्वीय घनफळ, ग्रॅमरेणु घनफळ molarity ग्रॅमरेणुता (स्त्री.) molasses उसाची मळी (स्त्री.) mole fraction ग्रॅमरेणु अंश mole percent ग्रॅमरेणु टक्केवारी mole ratio मोल गुणोत्तर, ग्रॅमरेणु गुणोत्तर molecular absorption रेण्वीय अवशोषण molecular activity रेणु क्रियाशीलता molecular association रेणु सहचरण molecular attraction रेणु आकर्षण molecular biology रेणुजीवशास्त्र (न.) molecular bond रेण्वीय बंध molecular compound रेणु संयुग molecular conductivity रेण्वीय वाहकता molecular depression constant रेणु घट स्थिरांक molecular diameter रेणूचा व्यास molecular disease रेणुजन्य रोग, रेण्वीय रोग molecular dispersion रेणु अपस्करण molecular distillation रेण्वीय ऊर्ध्वपातन molecular ellipticity रेणु-विवृत्तता (स्त्री.) molecular equillibrium रेण्वीय समतोल molecular formula रेणु सूत्र molecular genetics रेणु आनुवांशिकी, रेणु अनुवंशशास्त्र (also called biochemical genetics) molecular heat of vaporisation बाष्पनाची रेणु उष्णता molecular impact रेण्वीय आघात molecular layer रेण्वीय स्तर, रेण्वीय थर molecular orbital रेणु कक्षिका molecular orbital theory रेणु कक्षिका सिद्धांत molecular overcrowding रेण्वीय अतिगर्दी molecular polarisability रेण्वीय धुवणीयता, रेणु धुवणक्षमता molecular quation रेण्वीय समीकरण molecular radioautography रेण्वीय किरणोत्सारचित्रण molecular rearrangement रेणु पुनर्रचना molecular refraction रेणु अपवर्तन molecular sieve रेणु चाळणी molecular sieve coefficient रेणु चाळणी गुणांक molecular spectrum रेणु पंक्ति molecular structure रेणु संरचना molecular symmetry रेणु सममिति molecular vibration रेणु कंपन molecular volume रेणु आकारमान molecularity रेण्वीयता (स्त्री.) Molisch reaction मॉलिश अभिक्रिया molten state प्लावित स्थिति, द्रवित स्थिति molting hormone निर्मोक संप्रेरक molybdenum (Mo) मॉलिब्डेनम (Mo) (न.) molybdoferredoxin मॉलिब्डोफेरेडॉक्सिन (न.) molybdoprotein मॉलिब्डोप्रोटीन (न.) moment of inertia जडत्व आघूर्ण monacidic एकाम्लधर्मी, एकआम्लांकी monatomic एकाण्वी-, एकाणु- monestrous वार्षिक मादीमद (पु.) mongolism मंगोलता (स्त्री.) monitor बोधक (पु.), नियंत्रक (पु.) mono- एक- di-bi-द्वि-, hepta-septa-, hetero-, नैकविध-, असम-, विषम- भिन्न, hexa-, षट्-, षष्ठ-, homo-, एकविध-, सम, iso-, सम-, multi-, बहु-, octa-octo-, अष्ट-, penta-, पंच-, poly-, बहु-, quadri-, चतुर-, चतुः-,septa-, सप्त, sesqui-, अध्यर्ध-, सार्ध-, tetra-quadri-, mono-oxygenase मोनोऑक्सिजिनेज (न.) (also called mixed function oxidase) monoamine oxidase मोनोअमाइन ऑक्सिडेज monobromo- मोनोबोमो- (comb. form) monochromatic emissive power एकवर्णी उत्सर्जन शक्ति monochromatic light एकवर्णी प्रकाश monochromatic radiation एकवर्णी प्रारण monochromator एकवर्णित्र (न.) Monod, Wyman and Changeaux model मोनॉड, वायमन व चेंजॉक्स प्रतिकृति monodenate ligand एकसंयुजी सहबद्ध monoenergetic radiation एकऊर्जीय प्रारण monoenoic fatty acid एकद्विबंधी मेदाम्ल monofilament एकदीर्घतंतु (पु.)
monoglyceride मोनोग्लिसराइड (न.) monohydrate मोनोहायड्रेट (न.) monoiodotyrosine मोनोआयोडोटायरोसाइन (न.) (abbr. MIT) monomer एकवारिक (पु.) co-polymer, सहबहुवारिक, dimer, द्विवारिक, polymer, बहुवारिक, tetramer, चतुर्वारिक, trimer, त्रिवारिक monomer radical एकवारिक मुक्तमूलक monomerisation एकवारिकन (न.) monomerism एकवारिकता (स्त्री.) monomolecular layer unilayer monomolecular reaction एकरेणु अभिक्रिया, एकरेण्वीय अभिक्रिया (also unimolecular reaction) mononuclear १ एकवलयी २ एककेंद्रकीय mononuclear complex एककेंद्रीय संकुल mononucleotide मोनोन्यूक्लिओटाइड (न.) monopole mass spectrometer एकधुवी वस्तुमान पंक्तिमापी monosaccharide मोनोसॅकराइड (न.) (also called simple sugar) monosodium glutamate मोनोसोडिअम ग्लुटामेट (also called Accent or aginomoto) monosome एककाय (पु.), मोनोसोम (न.) monovalance एकसंयुजा (स्त्री.) monovalent एकसंयुजी (also univalent) Morawitz theory मॉरविट्झ सिद्धांत Morner's test मॉर्नर चाचणी morphine मॉर्फिन (न.) (alkaloid) morphogenesis अंगविकास (पु.), इंद्रियविकास (पु.) (also morphopoiesis or organogenesis) morpholog रूपिकी (स्त्री.) morphopoiesis morphogenesis mortar १ मळलेला चुना (पु.) २ खल (पु.) mortar and pestle खल आणि बत्ता, खलबत्ता (पु.) mosaic theory विविधऊतिक सिद्धांत, मोझेइक सिद्धांत Mossbauer spectrometer मॉस्बॉर पंक्तिमापी Mossbauer spectroscopy मॉस्बॉर पंक्तिदर्शन motor cortex मोटर कॉर्टेक्स motor neuron effect neuron mottled teeth ठिपकेदार दात, कर्बुरित दात mould १ बुरशी (स्त्री.) २ साचा (पु.) mould bran कोंड्यावरील बुरशीजन्य अमायलेज mould inhibition बुरणी संदमन mouse growth factor उंदीर वृद्धिकारक (पु.) (also called vitamin M or para aminobenzoic acid) moving bed process चल सीमा अपकेंद्रण moving boundary centrifugation चल सीमा अपकेंद्रण moving boundary electrophoresis चल सीमा विद्युतभारित कणसंचलन moving zone centrifugation चल भागी अपकेंद्रण MSH MSH (abbr. of melanocyte-stimulating hormone) mucilage श्लेष्मक (न.), म्युसिलेज (न.) mucopeptide म्युकोपेप्टाइड (न.) mucopolysaccharide म्युकोपॉलिसॅकराइड (न.) mucoprotein म्युकोप्रोटीन (न.) (also called proteoglycan) mucosal block श्लेष्मल पटल muffle furnace मफल भट्टी, अवगुंठित भट्टी Mullikan-Barker test मुलिकन-बार्कर चाचणी multi बहु- mono (in comb.) multidentate ligand बहुसंयुजी सहबद्ध multienzyme system बहुविकर पद्धति multifilament अनेकदीर्घतंतु (पु.), बहुतंतु (पु.) multiple bond गुणित बंध, बहु बंध multiple equilibria बहु समतोल multiple forms of an enzyme विकराची बहुरूपे (आयसोझाइम) (isozyme) multiple proportion गुणित प्रमाण multiple sclerosis बहुविध चेतादृढन multiplet बहुलक (न.) (doublet) multiplicity गुणितता (स्त्री.), बाहुल्य (न.) multistage extraction बहुटप्पी निष्कर्षण multistep synthesis बहुपदी संश्लेषण multivalent allosteric inhibition बहुसंयुजी पश्चप्रदाय संदमन multivalent feedback inhibition बहुसंयुजी पश्चप्रदाय संदमन multivalent radical बहुसंयोजी मूलक multivalent regulatory enzyme बहुसंयुजी नियामक विकर muramic acid म्युरॅमिक आम्ल murein म्युरिन (न.) (also called peptidoglycan) murexide test म्युरेक्साइड चाचणी muriatic acid म्युरिऍटिक आम्ल, हायड्रोक्लोरिक आम्ल murine leukemia उंदराचा श्वेतपेशी कर्करोग, उंदराचा ल्युकेमिआ muropeptide म्युरोपेप्टाइड (न.) muscarine मस्कॅरिन (न.) (alkloid) muscle contraction स्नायु संकुचन muscle hemoglobin स्नायु हीमोग्लोबिन muscle phosphorylase स्नायु फॉस्फोरिलेज muscle sugar स्नायु शर्करा (also called inositol) muscone मस्कोन (न.) (perfume)
mushroom sugar अळंबी शर्करा (also called alpha-alpha trehalose) mutant १ उत्परिवर्तित २ उत्परिवर्ती n. १ उत्परिवर्त (पु.) २ उत्परिवर्तक (पु.) mutarotation म्युटाघूर्णन (न.), परिवर्ती घूर्णन (न.) mutein म्युटिन (न.), उत्परिवर्तित प्रथिन (न.) mutton मटण (न.), बकऱ्याचे मांस (न.) mycloma protein मज्जाअर्बुद प्रोटीन, मज्जाअर्बुद प्रथिन mycolic acid मायकोलिक आम्ल mycoplasma मायकोप्लाझ्मा (पु.) mycosterol मायकोस्टेरॉल (न.), कवकस्टेरॉल (न.) myelin sheath मायलिन आच्छद Mynroe crucible म्युन्रो मूस myofibril स्नायुतंतुक (न.) myofilament स्नायुतंतु (पु.) myogen स्नायुजन (न.), मायोजेन (न.) myoglobin मायोग्लोबिन (न.) myohematin मायोहेमॅटिन (न.) myokinase मायोकायनेज (पु.) myosin मायोसिन (न.) (protein) myosin filament मायोसिन स्नायुतंतु myotropic activity स्नायुपोषी क्रियाशीलता myristic acid मायरिस्टिक आम्ल myxedema प्रशोफ (पु.) (also myxoedema) N N (नायट्रोजन) (symbol for nitrogen) N-Acetyl galactosamine N-ऍसेटिल गॅलॅक्टोसॅमाइन (abr. NAGA) N-acetylmuramic acid N-ऍसेटिलम्युरॅमिक आम्ल N-Acetylneuraminic acid N-ऍसेटिल न्युरामिनिक आम्ल (abbr. NANA) N-electron N-इलेक्ट्रॉन (न.) N-line N-रेखा (स्त्री.). N-लाइन (स्त्री.) N-methyl tetrahydrofolic acid N-मेथील टेट्राहायड्रोफोलिक आम्ल N-methylglycine N-मेथीलग्लायसिन (न.) (also called sarcosine) n-propylarsonic acid reagent एन-प्रोपिलआर्सेनिक आम्ल अभिकारक N-terminal N-अंती, ऍमिनोअंती nace reaction नाम अभिक्रिया NAD NAD (abbr. of nictinamide adenine dinucleotide) NADP NADP (abbr. of nicotinamide adenine dinucleotide phosphate) NAGA NAGA (abbr. of N-Acetyl galactosamine) NANA NANA (abbr. of N-Acetylneuraminic acid) nano- नॅनो- ( १०-९ ) (comb. form) nanometer नॅनोमीटर (न.) (१nm १०-९m;(१nm१mu)) (abbr. nm) naphthalene नॅफ्थॅलीन (न.) naphthalene balls नॅफ्थॅलीनच्या गोळ्या (स्त्री.अ.व.) naphthenic acid नॅफ्थॅनिक आम्ल naphthoic acid नॅफ्थोइक आम्ल naphthoquinone नॅफ्थोक्विनोन (न.) naphthylamine नॅफ्थिलामाइन (न.) Napierian logarithm नॅपिअएरिअन लागरिथम narcotic गुंगीकारक द्रव्य (न.) adj. गुंगीकारक narcotic poison गुंगीकारक विष naringin नारिंगीन (न.) (glycoside) narrow spectrum मर्यादित प्रभावव्याप्ति nascent hydrogen नवजात हायड्रोजन nascent oxygen नवजात ऑक्सीजन nascent state नवजात अवस्था native १ प्राकृतिक २ मूलद्रव्य native element मूलरूपी मूलद्रव्य natrium (Na) सोडिअम (Na) (न.) (sodium) natural स्वाभाविक, नैसर्गिक natural abandance नैसर्गिक समृद्धि, नैसर्गिक बहुलता natural chain elongation नैसर्गिक शृंखला दीर्घन natural changes नैसर्गिक बदल (पु.अ.व.) natural fibre नैसर्गिक तंतु natural immunity नैसर्गिक प्रतिक्षमता natural process नैसर्गिक प्रक्रिया natural property नैसर्गिक गुणधर्म natural radioactivity प्राकृतिक किरणोत्सारिता natural science निसर्ग विज्ञान natural water नैसर्गिक पाणी NDp NDp (abbr. of net dietary protein) nearness निकटता (स्त्री.) region
nebulisation कणविस्फारण (न.) nebuliser-burner system कणविस्फारकज्वालक यंत्रणा necrosis ऊतिमृत्यु (पु.), ऊतिऱ्हास (पु.) negative १Elec. ऋण २ ऋण (-), ऋणात्मक ३ photog. व्यस्त- n. photog. व्यस्तचित्र negative catalysis ऋण उत्प्रेरण negative catalyst ऋण उत्प्रेरक negative cotton effect ऋण कॉटन परिणाम negative electrode ऋण इलेक्ट्रोड negative feedback inverse feedback negative rays ऋण किरण (पु.अ.व.) negative resistance ऋण रोध, ऋणात्मक रोध negative stain पार्श्व अभिरंजक negative test नकारात्मक चाचणी negative valency ऋण संयुजा negatively charged ऋण प्रभारित neighbourhood आसमंत (पु.), प्रतिवेश (पु.) region neighbouring group effect निकट गट प्रभाव, निकट गट सहभाग (also neighbouring group participation) neiromuscular junction चेतास्नायु संधि neobiogenesis नवजीवजनन (न.) neodymium (Nd) निओडिमिअम (Nd) (न.) neomycin निओमायसिन (न.) (antibiotic) neopentane निओपेन्टेन (न.) neoplasia नवपेशीविकसनविकार (पु.), अर्बुदविकार (पु.) neoplasm नवपेशीसमूह (पु.), अर्बुद (पु.) tumor neoplastic नवपेशीसमूह-, अर्बुद- neosalvarsan निओसल्व्हर्सन (न.) (drug) nephelometry गढूळताविकिरणमिति (स्त्री.) turbidimetry nephrectomy वृक्क उच्छेदन (न.) neptunium (Np) नेप्टुनिअम (Np) (न.) neptunium series नेप्चुनिअम श्रेणी Nerberg ester न्यूबर्ग एस्टर (also called fructose-6-phosphate) Nernst equation नर्नस्ट समीकरण Nernst glower नर्नस्टचा प्रकाशक Nernst heat theorm नर्नस्ट उष्णता सिद्धांत nerve growth factor चेता वर्धी कारक nerve impulse transmission चेता आवेग पारेषण nerve-fibre चेता तंतु (पु.) nervous system चेता संस्था Nessler reagent नेस्लर अभिकारक net dietary protein आहारातील निव्वळ प्रथिन (abbr. NDp) net dietary protein energy ratio आहाराचे निव्वळ प्रथिन ऊर्जा गुणोत्तर net protein utilisation निव्वळ प्रथिन उपयोग net protein value निव्वळ प्रथिन मूल्यांक (abbr. NPV) neuraminic acid न्युरामिनिक आम्ल neuraminidase न्युरामिनिडेज (पु.) neuritis न्यूरीटिस (पु.) (चेताविकार) neurochemistry चेतारसायनशास्त्र (न.) neuroendocrine चेताअंतःस्त्रावी (पु.) neurofibril चेतातंतुक (पु.) neurohormone चेतासंप्रेरक (पु.) neurohumor चेताद्रव (पु.), न्युरोह्युमर (पु.) neurohypophyseal चेता पीयूषिका- neurological mutant चेता उत्परिवर्तक neurology चेतासंस्थाशास्त्र (न.) neuroplasm चेताद्रव्य (न.) neuropophysis चेता पीयूषिका- neurosecretion चेतास्त्राव (पु.) neurosecretosome स्त्रावी चेताग्र (न.) neurosectetory granule चेतास्त्रावी कणिका neurotoxin न्यूरोटॉक्सिन (न.), चेताविष (न.) neurotransmitter चेतापारेषक (पु.) neutral १ उदासीन २ तटस्थ ३ अधुवी ४ अप्रभारित neutral compound उदासीन संयुग neutral equilibrium तटस्थ समतोल neutral ester उदासीन एस्टर neutral lipid अधुवी लिपिड (also called simple lipid) neutral molecule १ उदासीन रेणु २ अप्रभारित रेणु neutral oxide उदासीन ऑक्साइड neutral point उदासीन बिंदु neutral solution उदासीन द्रावण neutralisation उदासीनीकरण (न.), उदासीनन (न.) neutralisation reaction उदासीनीकरण अभिक्रिया neutralisation titration उदासीनीकरण अनुमापन neutralise उदासीनीकरण करणे, उदासीनीकरण होणे neutraliser उदासीनीकारक (पु.) neutrality उदासीनता (स्त्री.) neutron activation analysis न्यूट्रॉन सक्रियण विश्लेषण neutron diffraction न्यूट्रॉन विवर्तन Newland's law of octaves न्यूलॅन्डचा अष्टक नियम Newman convention न्यूमन संकेत प्रणाली Newman formula न्यूमन सूत्र newton emission theory न्यूटन उत्सर्जन सिद्धांत Newton's law of cooling न्यूटनचा शीतलन नियम Newton's law of gravitation न्यूटनचा गुरूत्वाकर्षणाचा नियम Newzealand process न्यूझिलंड पद्धति (मांसशुष्कन) niacinamide निआसिनऍमाइड (न.) nickase निकेज (पु.) (also called endonuclease) nickel (Ni) निकेल (Ni) (न.) nickel silver निकेल सिल्व्हर Nicol's prism निकोल प्रिझम nicotinamide निकोटिनऍमाइड (न.) nicotinamide adenine dinucleotice निकोटिनऍमाइड ऍडेनाइन डायन्यूक्लिओटाइड फॉस्फेट (abbr. NAD) (also called coenzyme II) nicotinamide mononucleotide निकोटिन ऍमाइड मोनोन्यूक्लिओटाइड nicotinic acid निकोटिनिक आम्ल (also called vitamin B5 or antipellargic vitamin or anti-black-tongue factor) nicotinic acid amide निकोटिनिक आम्ल ऍमाइड Niemann-Pick disease नायमन-पिक विकार night vision निशादृष्टि (स्त्री.) night-blindness रातांधळेपणा (पु.) (also called nctalopia) nikethamide निकेथामाइड (न.) (drug) ninhydrin reaction निनहायड्रिन अभिक्रिया ninhydrin test निनहायड्रिन चाचणी niobium (Nb) निओबिअम (Nb) (न.) (also called columbium) nitophenol नायट्रोफिनॉल (न.) nitramine नायट्रामाइन (न.) nitraniline नायट्रानिलीन (न.) nitrate assimilation नायट्रेट सात्मीकरण nitrate reductase नायट्रेट रिडक्टेज nitrate reduction नायट्रेट क्षपण nitrator नायट्रीयनत्र (न.) nitre सोरा (पु.) (also niter) nitric oxide नायट्रिक ऑक्साइड nitric-perochloric acid mixture नायट्रिक परक्लोरिक आम्ल मिश्रण nitrification नायट्रीकरण (न.), नायट्रीयन (न.) nitrifier नायट्रीकारक (पु.) nitrifying नायट्रीकारी, नायट्रीकारक nitrifying bacteria नायट्रीकारी जीवाणू (पु.अ.व.), नायट्रीकारक जीवाणू (पु.अ.व.) nitrilotraiacetic acid नायट्रिलोट्रायऍसिटिक आम्ल nitrite reductase नायट्राइट रिडक्टेज nitro dyes नायट्रो रंजक (पु.अ.व.) nitro group नायट्रो गट, नायट्रो समूह nitro-compound नायट्रो-संयुग (न.) nitro-ferroin redox indicator नायट्रो-फेरॉइन क्षपणॉक्सि दर्शक nitrobenzene नायट्रोबेन्झीन (न.) nitrocellulose नायट्रोसेल्युलोज (न.) nitrocellulose rayon नायट्रोसेल्युलोज रेयॉन nitroferroin नायट्रोफेरॉइन (न.) nitrogen (N) नायट्रोजन (N) (पु.) nitrogen analysis नायट्रोजन विश्लेषण nitrogen balance नायट्रोजन संतुलन nitrogen cycle नायट्रोजन चक्र nitrogen equillibrium नायट्रोजन समतोल nitrogen fixation fixation of nitrogen nitrogen monoxide नायट्रोजन मोनॉक्साइड nitrogen oxide नायट्रोजन ऑक्साइड
nitrogen pentoxide नायट्रोजन पेंटॉक्साइड nitrogen peroxide नायट्रोजन पेरॉक्साइड nitrogen trioxide नायट्रोजन ट्रायॉक्साइड nitrogen-free extract नायट्रोजन-मुक्त अर्क nitrogenase नायट्रोजन संतुलन nitrogenous नायट्रोजनी, नायट्रोजनयुक्त nitrogenous base नायट्रोजनी आम्लारि nitroglycerine नायट्रोग्लिसरिन (न.) nitrometer नायट्रोजनमापी (पु.) nitron reagent नायट्रॉन अभिकारक nitronium ion नायट्रोनिअम आयन nitroprusside reaction नायट्रोप्रुसाइड अभिक्रिया
nitrosamine नायट्रोसॅमाइन (न.) nitrosation नायट्रोझेशन (न.) nitroso dyes नायट्रोसो रंजक (पु.अ.व.) nitrosomyglobin नायट्रोसोमायोग्लोबिन (न.) nitrosyl chloride नायट्रोसिल क्लोराइड nitrous acid nutant नायट्रस आम्ल उत्परिवर्तक nm nm (abbr. of nanometer) nmr nmr (abbr. of nuclear magnetic resonance)
nmr signal nmr संकेत, nmr सिग्नल nobelium (No) नोबेलिअम (No) (न.) noble gas निष्क्रिय वायु (a member of the zero group of the periodic system) noble metal बहुमोल धातु, अभिजात धातु nodal point १ निस्पंद बिंदु, नोडल बिंदु २ पर्वसंधि बिंदु node १ निस्पंद (पु.), नोड (पु.) २ पर्वसंधि (पु.) nodes in molecular orbitals रेणुकक्षकीय निस्पंद (पु.अ.व.) nomenclature नामपद्धति (स्त्री.) non-dispersive infrared analyser अनपस्करणी अवरक्त विश्लेषित्र non-electrolyte विद्युत अनपघटनी (स्त्री.) non-enzyme browning विकररहित बभ्रूकरण non-esterified fatty acids मुक्त मेदाम्ले (न.अ.व.), अनेस्टरित मेदाम्ले (न.अ.व.) non-luminous flame अनुदीप्तिहीन ज्योत, अप्रकाशी ज्योत non-metalic अधात्विक, अधातु- non-metallic element अधात्विक मूलद्रव्य non-reducing sugar अक्षपणी शर्करा non-reversible अव्युत्क्रमी non-spontaneous process अनुस्फूर्त प्रक्रिया nonaqeous thermometric titration अस्पर्धात्मक संदमन nonaqueous media अजलीय माध्यम nonaqueous solvent अजलीय द्रावक noncompetitive inhibilation अस्पर्धात्मक संदमन noncompetitive inhibitor स्पर्धारहित संदमक, अस्पर्धात्मक संदमक nondrying oil अशुष्कन तेल, न सुकणारे तेल nonessential water अप्राकृतिक जल nonferadic current अफॅरेडीय विद्युतप्रवाह nonflame atomiser ज्योतरहित कणित्र noninductive resistance प्रेरणहीन रोध nonionic detergent निर्आयनी निर्मलक, निरायनी निर्मलक nonionic polymerisation निर्आयनी बहुवारिकन, निरायनी बहुवारिकन nonionised नायनित (न आयनित) nonionising solvent नायननकारी (न आयननकारी) द्रावक nonisomorphic inclusion असमरूपी अंतर्वेशन nonlabile complex स्थिर संकुल nonlinear अरेषात्मक, अरेखीय, अरेषीय nonmetal अधातु (पु,.स्त्री.) nonpolar compound अधुवीय संयुग nonpolar molecule अधुवी रेणु nonpolar phase अधुवी प्रावस्था nonpolar reaction अधुवी अभिक्रिया nonpolar solvent अधुवी द्रावक nonsense codon अर्थहीन कोडॉन nonvariant system अपरिवर्तनीय संहति, अचल संहति noodles नूडल्स (स्त्री.अ.व.), सुरळ्या (स्त्री.अ.व.)
noradrenaline नॉरऍड्रिनलिन (न.) nordihydroguaiaretic acid नॉरडायहायड्रोग्वारेटिक आम्ल norephedrine नॉरैफेड्रिन (न.) norepinephrine नॉरएपिनेफीन (न.) norleucine नॉरल्युसीन (न.) normal १ प्रसामान्य २ सामान्य ३ (as, in Math.) लंबरूप, अभिलंब, लंब- ४ (of solutions, etc.) प्रसामान्य, सांकेतिक ५ पूर्ण (as in normal salt पूर्ण क्षार) common, सामान्य, साधारण, general, सर्वसाधारण, ordinary, साधारण, regular, नियमित, standard, मानक normal calomel electrode प्रसामान्य कॅलोमेल इलेक्ट्रोड normal enzyme सामान्य विकर normal negative प्रमाणित उठाव व्यस्तचित्र, प्रसामान्य व्यस्तचित्र normal pressure प्रसामान्य दाब normal saline physiological saline normal solution प्रसामान्य द्रावण normal state १ अनुत्तेजित अवस्था २ सामान्य अवस्था normal temperature प्रसामान्य तापमान normal temperature and pressure प्रसामान्य तापमान व दाब (abbr. NTP) (also called standard temperature and pressure) normal valence सर्वसाधारण संयुजा normalisation प्रसामान्यन (न.) normalised wave-function प्रसामान्यित तरंगफल normality प्रसामान्यता (स्त्री.) normality equation प्रसामान्यतेचे समीकरण norsteroid नॉरस्टेरॉइड (न.) notaitin glucoseoxidase नॉटॅचिन ग्लुकोज ऑक्सिडेज note १ स्वरचिन्ह (न.), स्वरक (पु.) २ टीप (स्त्री.) character novobiocin नोव्होबायोसिन (न.) nozzle चंचु (स्त्री.), नलिकाग्र (न.) NPV NPV (abbr. of net protein value) NTP NTP (abbr. of normal temperature and pressure) nuclear केंद्रकीय, न्यूक्लीय, वलयी nuclear absorber न्यूक्लीय अवशोषक nuclear base न्यूक्लीय आम्लारि nuclear chain reaction केंद्रकीय शृंखला अभिक्रिया, न्यूक्लीय शृंखला अभिक्रिया nuclear charge न्यूक्लीय प्रभार, केंद्रकीय प्रभार nuclear chemistry न्यूक्लीय रसायनशास्त्र, केंद्रकीय रसायनशास्त्र (also called radiation chemistry) nuclear compound न्यूक्लीय संयुग nuclear cycle न्यूक्लीय चक्र nuclear division १ पेशी केंद्र विभाजन २ अर्धसूत्रण (न.), अर्धसूत्री विभाजन (also meiosis or karyokinesis) nuclear electron न्यूक्लीय इलेक्ट्रॉन, केंद्रकीय इलेक्ट्रॉन nuclear electron न्यूक्लीय इलेक्ट्रॉन, केंद्रकीय इलेक्ट्रॉन nuclear energy न्यूक्लीय ऊर्जा nuclear energy न्यूक्लीय ऊर्जा nuclear energy leveis न्यूक्लीय ऊर्जा स्तर, केंद्रकीय ऊर्जा स्तर nuclear energy levels न्यूक्लीय ऊर्जा स्तर, केंद्रकीय ऊर्जा स्तर nuclear envelop पेशीकेंद्रक आवेष्टन nuclear envelop पेशीकेंद्रक आवेष्टन nuclear fission न्यूक्लीय विखंडन nuclear force न्यूक्लीय बल nuclear fusion न्यूक्लीय संमीलन, केंद्रकीय संमीलन nuclear halogen वलयसंलग्न हॅलोजन, न्यूक्लीय हॅलोजन nuclear isomer न्यूक्लीय समसूत्री, केंद्रकीय समसूत्री nuclear isomerism न्यूक्लीय समसूत्रता, केंद्रकीय समसूत्रता nuclear magnetic resonance न्यूक्लीय चुंबकीय संस्पंदन (abbr. nmr) nuclear magnetic resonance spectra न्यूक्लीय चुंबकीय संस्पंदन पंक्ती (स्त्री.अ.व.) nuclear magnetic resonance spectroscope न्यूक्लीय चुंबकीय संस्पंदन पंक्तिदर्शी, केंद्रकीय चुंबकीय संस्पंदन पंक्तिदर्शी nuclear magnetic resonance spectroscopy न्यूक्लीय चुंबकीय संस्पंदन पंक्तिदर्शन nuclear magnetic resonance spectrum न्यूक्लीय चुंबकीय संस्पंदन पंक्ति nuclear membrane पेशीकेंद्रक पटल nuclear particles न्यूक्लीय कण (पु.अ.व.), केंद्रकीय कण (पु.अ.व.) nuclear radiation न्यूक्लीय प्रारण, केंद्रकीय प्रारण nuclear reaction न्यूक्लीय अभिक्रिया, केंद्रकीय अभिक्रिया nuclear reactor १ पेशी केंद्र विभाजन ३ अर्धसूत्रण (न.), अर्धसूत्री विभाजन (also meiosis or karyokinesis) nuclear resonance absorption न्यूक्लीय संस्पंदी अवशोषण, केंद्रकीय संस्पंदी अवशोषण nuclear science केंद्रक विज्ञान nuclear selection rule न्यूक्लीय निवड नियम nuclear spin न्यूक्लीय आभ्राम, न्यूक्लीय फिरकी nuclear spin effect न्यूक्लीय आभ्राम परिणाम nuclear structure केंद्रक संरचना, न्यूक्लीय संरचना nuclear substituion न्यूक्लीय प्रतियोजन nucleation न्यूक्लिअन (न.) nucleic acid न्यूक्लिइक आम्ल nucleocapsid विषाणुप्रथिन कवच (न.) nucleohistone न्यूक्लिओहिस्टोन (न.) nucleolar organiser पेशीकेंद्रकीय संघटक, केंद्रकी संघटक (also nucleolus organiser) nucleolus केंद्रकी (पु.), सूक्ष्मकणिका (स्त्री.) (also plasmosome) nucleolus organiser nucleolar organiser nucleophile केंद्राकर्षी (पु.) nucleophilic catalysis केंद्राकर्षी उत्प्रेरण nucleophilic displacement केंद्राकर्षी विस्थापन nucleophilic substitution केंद्राकर्षी प्रतियोजन nucleoplasm केंद्रकद्रव्य (न.) nucleoprotein न्यूक्लिओप्रोटीन (न.) nucleosidase न्यूक्लिओसाइडेज (पु.) nucleoside न्यूक्लिओसाइड (न.) nucleoside cyclic monophosphate न्यूक्लिओसाइड चक्रीय मोनोफॉस्फेट nucleoside diphosphate न्यूक्लिओसाइड डायफॉस्फेट nucleoside diphosphate kinase न्यूक्लिओसाइड डायफॉस्फेट कायनेज nucleoside diphosphate sugar न्यूक्लिओसाइड डायफॉस्फेट शर्करा nucleoside monophosphate न्यूक्लिओसाइड मोनोफॉस्फेट nucleoside monophosphate kinase न्यूक्लिओसाइड मोनोफॉस्फेट कायनेज nucleoside triphosphate न्यूक्लिओसाइड ट्रायफॉस्फेट nucleotidase न्यूक्लिओटायडेज (पु.) nucleotide न्यूक्लिओटाइड (न.) nucleotide coenzyme न्यूक्लिओटाइड सहविकर nucleotide cxchange reaction न्यूक्लिओटाइड विनिमय अभिक्रिया nucleus केंद्रक (पु.), न्यूक्लिअस (पु.) centre nucleus of an atom अणुकेंद्रक (पु.) nuclide केंद्रकाभ (पु.), न्यूक्लाइड (न.) (also nucleide) null hypothesis शून्यता परिकल्पना null point शून्यता मापनांक number १ अंक (पु.) २ क्रमांक (पु.) ३ संख्या (स्त्री.) number of theoretical plates सिद्धांतनियत चकती संख्या (उदा. संघनन स्तंभामध्ये) nutrient पोषक n. पोषकद्रव्य (न.) nutrient broth सूक्ष्मजीवपोषी मांसरस nutritional chemistry पोषण रसायनशास्त्र nutritional value biological value nutritionist पोषणतज्ञ (पु.) nutritive ratio पोषकता प्रमाण nutritive value index पोषकता मूल्य निर्देशांक nyctalopia निक्टॅलोपिआ (पु.) (also called night-blindness) Nylander's reagent नायलॅन्डरचा अभिकारक nylon dyes नायलॉन रंजक (पु.अ.व.) nylon salt नायलॉन सॉल्ट नायलॉन क्षार o O (ऑक्सिजन) (symbol for oxygen O O (ऑक्सिजन) (symbol for oxygen O-(diethylaminoethyl)-cellulose O-(डायएथिलऍमिनोएथिल ) - सेफॅडेक्स (न.) abbr. DEAE-cellulose) O-(triethylaminoethyl)-cellulose O- (ट्रायएथिल-ऍमिनोएथिल ) सेल्युलोज (न.) (abbr. TEAE- cellulose) O-antigen O-प्रतिजन (पु.), O-प्रतिद्रव्यजनक (पु.) obligate anaerobe अविकल्पी विनॉक्सि-जीव occupied व्याप्त, व्यापलेला ochre codon ऑकर कोडॉन (एक प्रकारचा अंत्यक कोडॉन) octa अष्ट mono (also octo) octadecanol ऑक्टॅडिकेनॉल (न.) octagonal अष्टपृष्ठी क्षेत्र octahedron अष्टपृष्ठक (पु.) octane number ऑक्टेनांक (पु.)
octane rating ऑक्टेन प्रत, ऑक्टेन प्रत ठरवणे, ऑक्टेन मूल्यांक octane scale ऑक्टेन मापनश्रेणी octant rule अष्टांशक नियम octet rule octet rule अष्टकाचा नियम octant rule octose ऑक्टोज (न.), अष्ट कार्बनी शर्करा (स्त्री.) odd-carbon fatty acid विषम कार्बनी मेदाम्ल, विषमांकी कार्बनी मेदाम्ल (also odd-numbered fatty acid) odoratism उंदरांचा त्रिपुट रोग (पु.) oedema शोफ (पु.) swelling १ स्फीति २ सूज (also edema) oestradiol इस्ट्राडायॉल (पु.) oestrone इस्ट्रोन (पु.) (hormone) ofganometallic compound कार्बनधात्विक संयुग ohm ओम (न.) (unit of resistance) oid आभ, सदृश (as in crystalloid स्फटिकाभ) suff oil तेल (न.), तैल (न.) ellential oil, बाष्पनशील तेल, fixed oil, स्थायी तेल, mineral oil, खनिज तेल oil bath तैल मज्जनी (स्त्री.) oil of vitriol सल्फ्युरिक आम्ल oil of wintergreen विंटरग्रीन तेल (मेथील सॅलिसिलेट) (methyl salicylate) oil soluble dyes तैल द्रावणीय रंजक (पु.अ.व.) Okazaki fragments ओकाझाकी खंड (पु.अ.व.), ओकाझाकी तुकडे (पु.अ.व.) old tuberculin मुरलेली क्षयलस old yellow enzyme वॉरबर्ग पीत विकर (also Warburg's yellow enzyme) oleandomycin ओलिँडोमायसिन (न.) (antibiotic) oligomycin ऑलिगोमायसिन (न.) oligonucleotide ऑलिगोन्यूक्लिओटाइड (न.) oligopeptide ऑलिगोपेप्टाइड (न.) oligosaccharide ऑलिकोसॅकराइड (न.) olive oil ऑलिव्ह ऑइल, ऑलिव्ह तेल omophagia कोरान्न भक्षण (न.), अपाक भक्षण (न.) oncogene theory कर्कार्बुद सिद्धांत oncogenesis कर्कार्बुदजनन (न.) oncogenic virus कर्कार्बुदपेशीविलयी oncology कर्कार्बुदरोगशास्त्र (न.) oncolytic कर्कार्बुदपेशीविलयी oncornavirus ऑन्कॉर्नाविषाणु (पु.) (RNA कर्कार्बुदक्षम विषाणु) one-gene-one polypeptide chain hypothesis एक जीनी-एक पॉलिपेप्टाइड शृंखला परिकल्पना oocyte अंडमातृपेशी (स्त्री.), पूर्वडिंबपेशी (स्त्री.) oogenesis १ फलित अंड (न.) २ निषिक्त अंड (न.) (also oospore) ooze पाझरणे (द्रव वगैरे) स्त्रवणे n. सिंधुपंक (पु.) opacity अपार्यता (स्त्री.) (in case of light) Oparin's hypothesis ओपॅरिन परिकल्पना open-chain compound विवृत-शृंखला संयुग open-hearth furnace उघडी भट्टी, विवृत भट्टी open-hearth process उघडी-भट्टी प्रक्रिया, विवृत भट्टी प्रक्रिया operational amplifier परिकर्मी वर्धक operational process परिकर्मी प्रक्रिया operator-constitutive mutant चालक रचना उत्परिवर्तक operon hypothesis ऑपेरॉन परिकल्पना operon network ऑपेरॉन जाळे ophthalmic नेत्रसंबंधी, नेत्र- opium alkaloids अफूतील अल्काभे (न.अ.व.) Oppenauer reaction ओपनॉर अभिक्रिया opsomania विशिष्ट अन्नाचे वेड (न.) opsonin ऑप्सोनिन (न.) (भक्षकपेशी उत्तेजीद्रव्य) opsonisation भक्षकपेशी उत्तेजीकरण (न.) optical activity प्रकाशीय क्रियाशीलता optical analysis प्रकाशीय विश्लेषण optical anomaly प्रकाशीय असंगतता optical antipodes प्रकाशीय प्रतिविन्यासी (also called enantiometers) optical bandpass width प्रकाशीय अर्धशिखर रूंदी optical brightening agent प्रकाशीय ध्वलकारक optical density प्रकाशीय घनता optical exaltation अपवर्तनांकी उत्कर्ष optical glass प्रकाशीय काच optical isomer प्रकाशीय समसूत्री optical isomerism प्रकाशीय समसूत्रता optical polarisation प्रकाशीय धुवण optical pyrometer प्रकाशीय उत्तापमापी optical rotation प्रकाशीय घूर्णन optical rotatory dispersion प्रकाशीय घूर्णन अपस्करण optical rotatory dispersion curve प्रकाशीय घूर्णन अपस्करण आलेख optical rotatory dispersion spectra प्रकाशीय घूर्णन अपस्करण पंक्ती (स्त्री.अ.व.) optical-null system प्रकाश-शून्यीकरण पद्धति oral contraceptives संततिप्रतिबंधक गोळ्या (स्त्री.अ.व.) oral insulin पोटात घेण्याचे इन्सुलिन, मौखिक इन्सुलिन orange oil संत्र्याच्या सालीचे तेल orbital कक्षिका (स्त्री.) adj. कक्षीय orbital electron कक्षीय इलेक्ट्रॉन orbital quantum number कक्षीय क्वांटम अंक orbital symmetry कक्षीय सममिति order of reaction अभिक्रिया कोटि (also reaction order) ore धातुक (न.), धातुपाषाण (पु.) ore dressing धातुक संस्करण organ १ इंद्रिय (न.), अंग (न.) २ (in music) वाद्य (न.) organelle १ अंगक (न.) २ पेशीप्रभाग (पु.) organic १ कार्बनी २ जैव, जैविक ३ इंद्रियविषयक organic analysis कार्बनी विश्लेषण organic bases कार्बनी आम्लारि organic chemistry कार्बनी रंगद्रव्ये (न.अ.व.) organic compound कार्बनी संयुग organic drug कार्बनी औषधिद्रव्य organic precipitant कार्बनी अवक्षेपक organic radicals कार्बनी मूलके (न.अ.व.) organic salt कार्बनी क्षार organic salt कार्बनी क्षार organic salt कार्बनी क्षार organic synthesis कार्बनी संश्लेषण organised sector संघटित विभाग organo-silicon compounds ऑरगॅनोसिलिकॉन संयुगे (न.अ.व.) organo-tin compounds ऑरगॅनो-कथिल संयुगे (न.अ.व.) organogenesis morphogenesis organometallic कार्बनधात्विक orient १ दिशानिदेशित करणे २ दिशाभिमुख करणे, -च्या दिशेने अभिमुख करणे (also orienatate) orientation १ दिशानिदेशन (न.) २ दिशाभिमुखन (न.) ३ दिशाभिमुखता (स्त्री.) oriented polymer दिशाभिमुखी बहुवारिक orosomucoid ऑरोसोम्युकॉइड (न.) oroticaciduria ओरोटिक आम्लमेह (पु.) orotidine monophosphate ओरोटिडिन मोनोफॉस्फेट, ओरोटिडिन-५-मोनोफॉस्फेट (also orotidine-5-monophosphate) orotidylic acid ओरोटिडिलिक आम्ल ortho ortho chlorophenol ऑर्थो क्लोरोपेनॉल ortho hydrogen ऑर्थो हायड्रोजन ortho para direcdtor ऑर्थो पॅरा निदेशक ortho toludine ortho-amino acitanilide ऑर्थो-ऍमिनो-ऍसिटानिलाइड ortho-anisidine ऑर्थो-अनिसिडाइन ortho-dianisidine ऑर्थो-डायानिसिडाइन ortho-phenyl phenol ऑर्थो-फेनील फेनॉल ortho-phenylenediamine ऑर्थोफेनिलिनडायामाइन (न.) ortho-toluidine ऑर्थो टोल्युडाइन (न.) orthogonal १ जात्य (न.) २ लंब (पु.) orthogonal wave function जात्य तरंगफल orthophenanthroline ऑर्थोपेनान्थोलीन (न.) orthophosphate ऑर्थोफॉस्फेट (न.) orthophosphoric acid ऑर्थोफॉस्फॉरिक आम्ल orthoposition ऑर्थोस्थान (न.), लगतस्थान (न.) oryzamin ओरिझॅमिन (न.) (also called vitamin B1 or thiamine or antinuritic vitamin or antiberiberi factor) oscillator frequency दोलक वारंवारता oscillometric titration दोलनमितीय अनुमापन oseomucoid अस्थिश्लेष्माभ (न.) osmiophilic ऑस्मिकआम्लरागी osmium tetroxide ऑस्मिअम टेट्रॉक्साइड osmolal solution परासरणी ग्रॅमरेण्वी द्रावण osmolarity परासरणी ग्रॅमरेणुता (स्त्री.) osmophilic yeast परासरणरागी किण्व, परासरणरागी खमीर osmoreceptor परासरणप्रतिसादी (पु.), रक्तपरासरणप्रतिसादी (पु.) osmosis परासरण (न.) electroendosmosis, विद्युत अंतःपरासरण, exosmosis, बहिःपरासरण osmotic barrier परासरण अवरोध osmotic pressure परासरण दाब ossein अस्थिप्रथिन (न.), ऑसीन (न.) ossification अस्थीभवन (न.) osteomalacia अस्थिमृदुताविकार (पु.) osteoporosis अस्थिसुषिरता (स्त्री.) Ostwald law ऑस्टवल्डचा नियम Ostwald's law of dilution ऑस्टवाल्डचा द्राव विरलन नियम ouabain ऑबेन (न.) (ह्रदग्लायकोसाइड) Oudin technique ऑडिन तंत्र out-of-plane bending प्रतलबाह्य नमन outer membrane बाह्यावरण (न.), बाह्य पटल outer volume बाह्य आकारमान outermost orbit बाह्यतम कक्षा outlet निर्गम मार्ग (पु.), निर्गम (पु.) outlet system निर्गम यंत्रणा output power निष्पन्न शक्ति ova-vegetarian अंडीखाऊ शाकाहारी (पु.) (also eggo-vegetarian) ovalbumin ओव्हाल्ब्युमिन (न.), अंड्यातील अल्ब्युमिन (न.) oven गरम पेटी (स्त्री.),ओव्हन (न.) oven drying गरमपेटी शुष्कन overall equilibrium constant एकूण समतोल स्थिरांक overflow उत्सारित करणे, उत्सारित होणे n. उत्सार (पु.), परिवाह (पु.) overgrowth अतिवृद्धि (स्त्री.) overlap १ अतिव्याप्त होणे २ परस्पर व्याप्त होणे n. अतिव्यापन overlap of orbitals कक्षकीय परस्परव्यापन overlapping १ अतिव्यापन (न.) २ परस्परव्यापन (न.) adj. १ अतिव्यापी २ परस्परव्यापी overpotential अतिविभवता (स्त्री.) (also called overvoltage) overtone vibration अधिस्वरक कंपन overvoltage अतिव्होल्टता (स्त्री.) (also called overpotential) oviduct अंडवाहिनी (स्त्री.). डिंबवाहिनी (स्त्री.) ovomucoid अंडश्लेष्माभ (पु.) oxaloacetate pathway ऑक्झॅलोऍसिटेट मार्ग oxaloacetic acid ऑक्झॅलोऍसिटिक आम्ल oxamycin ऑक्झॅमायसिन (न.) (also called cycloserine) oxanthrone ऑक्झॅन्थोन (न.) oxazine dyes ऑक्झॅझाइन रंजक (पु.अ.व.) oxidant ऑक्सिडीकारहक (पु.) oxidation number ऑक्सिडनांक पद्धति oxidation potential ऑक्सिडन विभव oxidation reaction ऑक्सिडन अभिक्रिया oxidation state ऑक्सिडन स्थिति oxidation-reduction indicator ऑक्सिडनक्षपण दर्शक oxidation-reduction potential ऑक्सिडनक्षपण विभव oxidation-reduction reaction ऑक्सिडनक्षपण अभिक्रिया oxidation-reduction titration ऑक्सिडनक्षपण दर्शक oxidative deamination ऑक्सिडी विअमायनन oxidative pathway of hexose metabolism हेक्सोज चयापचय ऑक्सिडी मार्ग oxidative phosphorylation ऑक्सिडी फॉस्फोरिलन oxidising agent ऑक्सिडीकारक (पु.) oxidising enzyme ऑक्सिडीकारक विकर oxidising flame ऑक्सिडीकारक ज्योत oxidising flux ऑक्सिडीकारक अभिवाह oxidising ion ऑक्सिडीकारक आयन oxidoreductase ऑक्सिडोरिडक्टेज (पु.) oxosteroid ऑक्झोस्टेरॉइड (न.) oxyacetylene ऑक्सिऍसिटिलीन (न.) oxybiotin ऑक्सिबायोटिन (न.) oxycalorimeter ऑक्सिकॅलरीमापी (पु.), ऑक्सिऊष्मामापी (पु.) oxycellulose ऑक्सिसेल्युलोज (न.) oxygen (O) ऑक्सिजन (O) (पु.) oxygen carrier ऑक्सिजन वाहक oxygen saturation ऑक्सिजनसंपृक्तीकरण (न.) oxygen transferase ऑक्सिजन ट्रान्सफरेज oxygen transport ऑक्सिजन प्रवाहन oxygenation ऑक्सिजनित करणे (न.) oxyhaemoglobin ऑक्सिहीमोग्लोबिन (न.) oxymyoglobin ऑक्सिमायोग्लोबिन (न.) oxyntic cells आम्लस्त्रावी पेशी (स्त्री.अ.व.) oxysome ऑक्सिसोम (न.) (एक प्रकारचा इलेक्ट्रॉन प्रवाहक) )type of electron transport components) oxytocin ऑक्सिटोसिन (न.) (also oxytocic hormone) ozonation ओझोनसंपृक्तीकरण (न.) ozonator ओझोन जनित्र (न.) (also ozoniser) ozonolysis ओझोननी अपघटन (न.) P P (फॉस्फरस) (symbol for phosphorus p- p- (abbr. of para- i.e. 1,4-position on aromatic ring) p-electron p- इलेक्ट्रॉन (पु.) p-function पी-फल (न.) (ऋण लाग) phage, (in comb.) भक्षी (as in bacteriophage जीवाणुभक्षी) p,p'-dichloro-2, 2-Diphenyl 1-1. 1, 1-Trichloroethane डायक्लोरो डायफेनिल ट्रायक्लोरोइथेन (abbr. DDT) P.E.R. P.E.R. (abbr. of protein efficiency ratio) PABA PABA (पाबा) (abbr. of para aminobenzoic acid) packing fraction संकुलनांश (पु.) packing of effect संकुलन परिणाम paddy साळ (स्त्री.), धान (न.) paired electron युग्मित इलेक्ट्रॉन paleobiochemistry पुराजीवरसायनशास्त्र (न.) palindromic helix उभयाग्रसममिति सर्पिल palladium (Pd) पॅलेडिअम (Pd) (न.) palladium black पॅलेडिअम ब्लॅक palladium family पॅलेडिअम कुल palmitic acid पामिटिक आम्ल pamaquin पामाक्विन (न.) (drug) panary fermentation पिष्टक किण्वन pancreatectomy स्वादुपिंड उच्छेदन (न.) pancreatic diabetes स्वादुपिंड मधुमेह pancreatic juice स्वादुपिंड रस pancreatic ribonuclease स्वादुपिंड रायबोन्यूक्लिएज pancreatropic स्वादुपिंडपोषी Paneth-Fajans-Hahn rule पॅनेथ-फाजन्स-हान नियम pantetheine पॅन्टेथेइन (न.) pantothenic acid पँटोथेनिक आम्ल (also called vitamin B2 or antidermatosis vitamin) papaveric acid पापाव्हेरिक आम्ल papaverine पापाव्हेराइन (न.) paper chromatogram कागद वर्णलेख paper chromatography कागद वर्णलेखन paper electrophoresis कागद विद्युतभारित कणसंचलन para aminobenzoic acid पॅरा ऍमिनोबेन्झोइक आम्ल (abbr. PABA) (also called vitamin M or mouse growth factor) para aminosalisylic acid पॅरा ऍमिनोसॅलिसिलिक आम्ल (abbr. PAS) para hydroxy benzoic acid पॅरा हायड्रॉक्सिबेन्झोइक आम्ल para toluenesulfonyl chloride पॅरा टोल्युइनसल्फोनिल क्लोराइड para-antisidine पॅरा-अनिसिडाइन (न.) para-hydrogen पॅरा हायड्रोजन (पु.) para-nitrophenol पॅरा-नायट्रोफेनॉल (न.) para-nitrophenyl phosphate पॅरा-नायट्रोफेनिल फॉस्फेट para-position पॅरा-स्थान (न.) para-quinone imuine dyes पॅरा-क्विनोन इमाइन रंजक (पु.अ.व.) para-toludine पॅराटोल्युडाइन (न.) para-toulic acid पॅरा-टोल्युइक आम्ल parabanic acid पॅराबॅनिक आम्ल paraboiled rice उकडा तांदूळ paraboloid of revolution भ्रामित अन्वस्तज, परिभ्रमण अन्वस्तज paracetamol पॅरासेटामोल (न.) (drug) parachoromercuricbenzoic acid पॅराक्लोरोमर्क्युरीबेन्झोइक आम्ल paraformaldehyde पॅराफॉर्माल्डिहाइड (न.) parahemophilia परारक्तस्त्रवणवृत्ति (स्त्री.) parakeratosis पॅराकेरॅटोसिस (न.), अतिकेरॅटिनताविकार (पु.) paraldehyde पॅराल्डिहाइड (न.) parallax पराशय (पु.), परासर (पु.)
parallel १ समांतर २ सदृश, सम ३ अनेकसरी similar parallel connection अनेकसरी जोडणी parallel rays समांतर किरण (पु.अ.व.) parallel spin समांतर आभ्राम paralleled nicols समांतरित निकोल (पु.अ.व.) paramagnetic deshielding समचुंबकीय अपरिरक्षण paramagnetic resonance समचुंबकीय संस्पंदन paramagnetism समचुंबकत्व (न.) parameter १ प्राचल (न.) २ परामूल्य (न.) paranchymal cell मूलोति पेशी paraprotein पॅराप्रोटीन (न.) paraquinonoid structure पॅराक्विनोनॉइड संरचना parasitic परजीविक, परजीवी-, पराश्रयी parathromone पॅराथॉर्मोन (न.) parathyroid gland पॅराथायरॉइड ग्रंथि parathyroid hormone पराअवटु संप्रेरक parathyroidectomy पराअवटु उच्छेदन (न.) paraxial rays उपाक्षीय किरण (पु.अ.व.) parchment पार्चमेंट (न.) (कागद) (paper) parietal cell पार्श्विक पेशी Park method पार्क पद्धति (धातुकातील तांबे मोजण्याची पद्धती) parsley पार्स्ले (न.) (कोथिंबीरसदृश वनस्पति) part १ भाग (पु.), अंग (न.), अवयव (पु.) २ अंश (पु.), भाग (पु.) segment partial condensation आंशिक संघनन partial differential आंशिक विकलक partial differential coefficient आंशिक विकलक गुणांक partial differentiation आंशिक विकलन partial hydrolysis आंशिक जलीय अपघटन partial inhibition आंशिक संदमन partial molar free energy ग्रॅमरेण्वीय मुक्त ऊर्जा (also called chemical potential) partial molar property आंशिक ग्रॅमरेण्वीय गुणधर्म partial molar quantity आंशिक ग्रॅमरेणु परिमाण partial pressure आंशिक दाब partial property आंशिक (ग्रॅमरेण्वीय) गुणधर्म partial recemisation आंशिक बहिःपूरण, आंशिक रॅसेमीकरण partial specific quantity आंशिक विशिष्ट परिमाण partial specific volume आंशिक विशिष्ट आकारमान partial vacuum आंशिक निर्वात पोकळी partial valency आंशिक संयुजा (also partial valence) partially compensated अंशतः पूरित particle accelerator कण त्वरणित्र particle electrophoresis कणीय विद्युतभारित कणसंचलन particle theory कण सिद्धांत particularity १ विशेषता (स्त्री.) २ कणत्व (न.) particulate enzyme कणीय विकर particulate properties कणीय गुणधर्म (पु.अ.व.) particulate solids कणीय धन parting process विलगन प्रक्रिया partition १ विभाजन (न.) २ वितरण (न.) partition chromatography १ विभाजन वर्णलेखन २ वितरण वर्णलेखन partition coefficient १ विभाजन गुणांक २ वितरण गुणांक partition function विभाजन फल partition law १ विभाजन नियम २ वितरण नियम partition ratio विभाजन गुणोत्तर partly miscible अंशतः मिश्रणीय parts per million दशलक्षांश (पु.) (abbr. ppm) PAS PAS (abbr. of para aminosalicylic acid) Paschen series पाश्चन श्रेणी passive metal निष्क्रिय धातु passive state निष्क्रिय अवस्था, निष्क्रिय स्थिति passive transfer (प्रतिक्षमतेचे) निष्क्रिय स्थानांतरण (of immunity) passive transport ऊर्जाविरहित वहन passivity निष्क्रियता (स्त्री.), क्रियारोध (पु.) paste लेप (पु.), पेस्ट (स्त्री.) v.t. चिकटवणे Pasteur effect पाश्चर परिणाम pasteurisation पाश्चरण (न.), पाश्चरीकरण (न.) pasteurised milk पाश्चरित दूध, पाश्चरीकृत दूध pasteuriser १ (as, an apparatus) पाश्चरणी (स्त्री.), (as, a worker who does pasteurisation) पाश्चरक (सा.) path पथ (पु.), मार्ग (पु.) pathogen रोगकारी जंतु (पु.), रोगकारक जंतु (पु.), रोगाणु (पु.) pathogenic रोगकारी, रोगकारक pattern १ प्रतिरूप (न.) २ आकृतिबंध (पु.) model Pattinson process पॅटिन्सन प्रक्रिया Pauli exclusion principle पॉली अपवर्जन तत्त्व (also Pauli principle) peak १ शिखर (न.) २ चरमसीमा (स्त्री.) adj. तीव्रतम, अधिकतम peanut butter शेंगदाणा लोणी pearl polymerisation bead polymerisation pellagra पेलाग्रा (पु.) (निकोटिनिक आम्लहीनता) pellagra-preventive पेलाग्रारोधी pellet अपकेंद्री साका (पु.), गुलिका (स्त्री.), गोळी (स्त्री.), छर्रा (पु.) pellet technique गुलिका तंत्र pencil संबद्ध रेखावृंद (पु.) Math. (as of lines, etc.) penetrability वेधनता (स्त्री.) penetrating power भेदन शक्ति, वेधन शक्ति penetration भेदन (न.), वेधन (न.) penfield's method पेनफिल्ड पद्धति penicillamine पेनिसिलामाइन (न.) penicillanic acid पेनिसिलॅनिक आम्ल penicillinase पेनिसिलिनेज (न.) penta- पंच mono (in comb.) pentaatomic पेन्टाऍटोमिक, पंचाण्वीय
pentaerythritol tetranitrate पेन्टाएरिथिटोल टेट्रानायट्रेट pentavalent पंचसंयोजी (पु.) pentose cycle पेंटोज चक्र (hexose monophosphate shunt) pentose oxidation cycle पेंटोज ऑक्सिडी चक्र (hexose monophosphate shunt) pentose phosphate pathway पेंटोज फॉस्फेट चक्र pentose phosphoketolase pathway पेंटोज फॉस्फोकेटोलेज मार्ग pentosuria पेंटोजमेह (पु.) pentoxide पेन्टॉक्साइड (न.) penultimate carbon उपान्त्य कार्बन pepsin inhibitor पेप्सिन संदमक pepsinogen पेप्सिनोजेन (न.) peptic १ जठररसज २ पेप्टिनी peptic peptides पेप्टिक पेप्टाइड peptide map पेप्टाइड आराखडा peptide syntetase पेप्टाइड सिंथटेज (also called peptidyl transferase or transpeptidase) peptidoglycan पेप्टिडोग्लायकन (न.), म्युकोपेप्टाइड जालिका (स्त्री.) (also called murein) peptidoglycolipid पेप्टिडोग्लायकोलिपिड (न.) (also called lipopeptide) peptidyl site पेप्टिडिल क्रियाकेंद्र peptidyl t-RNA site पेप्टिडिल t-RNA क्रियाकेंद्र peptidyl transferase पेप्टिडिल ट्रान्सफरेज (also called peptide synthetase or transpeptidase) peptidyl-puromycin पेप्टिडिल-प्युरोमायसिन (न.) peptisation पेप्टीकरण (न.) peptonisation पेप्टोनीकरण (न.) peracetic acid परऍसिटिक आम्ल percarbonate परकार्बोनेट (न.) percarbonic acid परकार्बोनिक आम्ल percentage टक्केवारी (स्त्री.), शेकडेवारी (स्त्री.) percentage concentration संहतीची टक्केवारी perchlorate परक्लोरेट (न.) perchloric acid परक्लोरिक आम्ल perchloroethylene परक्लोरोइथिलीन (न.) perchromic acid परक्रोमिक आम्ल percolation झरण (न.), झिरपण (न.) perfect १ पूर्ण, परिपूर्ण २ आदर्श (as in perfect gas आदर्श वायु) perfusate झिरपलेला द्रायु (पु.) perfused organ झिरपणी अवयव
perhydro- परहायड्रो- (comb. form) perhydrocyclopentanophenanthrene परहायड्रोसायक्लोपेन्टॅनोफेनान्थीन (न.) pericarp परिभित्ति (स्त्री.), फलभित्ति (स्त्री.) pericyclic reaction चक्रीयसंक्रमणी अभिक्रिया perinuclear पेशीकेंद्रपरिसर- perinuclear cisterna पेशीकेंद्रपरिसर कुंडिका period १ काल (पु.), कालखंड (पु.) २ आवर्त (पु.) ३ आयुकाल (पु.) ४ कल्प (पु.) age, युग, epoch, १ युग २ युगारंभ, era, शक period of balance तुलेचा आवर्तकाल period of half decay अर्धऱ्हासाचा काल period of induction प्रवर्तन काल periodate oxidation परआयोडेट ऑक्सिडन periodic १ आवर्ती २ आवर्त-, आवृत्ति- ३ परआयोडिक periodic acid परआयोडिक आम्ल periodic acid solution परआयोडिक आम्ल द्रावण periodic classification आवर्ती वर्गीकरण periodic function १ आवर्ती नियम २ आवृत्ति नियम periodic law १ आवर्ती नियम २ आवृत्ति नियम periodic maxima आवर्ती किमानतम (पु.अ.व.) periodic motion आवर्ती गति periodic polymer आवर्ती बहुवारिक periodic potential आवर्ती विभव periodic property आवर्ती गुणधर्म periodic system आवर्ती पद्धति periodic table १ आवर्त सारणी २ आवर्ती सारणी periodicity आवर्तिता (स्त्री.) peripheral १ परिघवर्ती-, परिघस्थ २ बाह्यवर्ती peripheral nervous system बाह्यवर्ती चेता संस्था periplasmic enzyme परिजीवद्रव्य विकर peristalsis तरंगगतिपुरस्सरण (न.) permanent dipole moment स्थायी द्विधुव आघूर्ण permanent hardness टिकाऊ दुष्फेनता (as, of water) permanganate परमँगनेट (न.) permanganate ion परमँगनेट आयन permangante acid परमँगनिक आम्ल permeability पार्यता (स्त्री.) permeability barrier पार्यता रोध permeability coefficient पार्यता गुणांक permeability enrichment पार्यता समृद्धन permeability vitamin पारगम्यता जीवनसत्त्व (also called vitamin P or citrin) permeable पार्य opaque, अपार्य, semi-permiable, अर्धपार्य, semi-transperent, अर्धपारदर्शक, translucent, अंशपार्य, transparent, पारदर्शक, प्रकाशपार्य permease पर्मिएज (न.) (enzyme) pernicious anaemia तीव्र पांडुरोग peroxidase पेरॉक्सिडेज (न.) (enzyme) peroxide पेरॉक्साइड (न.) (also superoxide) peroxide fusion पेरॉक्साइड वितळण peroxide number पेरॉक्साइड मूल्यांक peroxisome पेरॉक्सिकाय (पु.) (also called microbody) persistant lines सातत्यधर्मी रेखा (स्त्री.अ.व.) personal error व्यक्तिगत त्रुटि persorption परिशोषण (न.) sorption perspective १ यथार्थदर्शन (न.) २ यथार्थदर्शी (पु.) perspiration fastness धर्म पक्केपणा persulfuric acid परसल्फ्युरिक आम्ल perturb प्रक्षुब्ध करणे, प्रक्षोभित करणे perturbance प्रक्षोभ (पु.) (also perturbation) pervaporation व्याश्लेषणी बाष्पन (न.) petri plate सुसज्ज संवर्ध पेटिका petrification अश्मन (न.) (also petrification) petrochemical पेट्रोरासायनिक n. पेट्रोरसायन (न.) petroleum ether पेट्रोलिअम ईथर petroleum fractions पेट्रोलिअम भागांश petroleum gas पेट्रोलिअम वायु, खनिजतेल वायु petroleum jelly पेट्रोलिअम जेली, खनिजतेल जेली petroleum naphtha पेट्रोलिअम नॅफ्था petroleum refining पेट्रोलिअम शुद्धीकरण pewter प्यूटर (न.) (alloy) pH gradient electrophoresis isoeoectric focusing phage lysozyme जीवाणुभक्षी लायसोझाइम phagocyte भक्षकपेशी (स्त्री.), भक्षी पेशी (स्त्री.) (also phagocyte cell) phagocytic index भक्षकपेशी निर्देशांक phagocytin फॅगोसायटिन (न.) phagocytosis भक्षकाणु क्रिया (स्त्री.), पेशीय भक्षण (न.), भक्षकपेशी क्रिया (स्त्री.) phagophobia अन्न भयगंड (पु.) pharmaceutical औषधीय, औषध-, औषधनिर्माण- pharmaceutical chemistry औषधनिर्माण रसायनशास्त्र pharmacology औषधशास्त्र (न.) pharmacophore औषधपरिणामी समूह (पु.), औषधीगट (पु.) pharmocodynamics औषधक्रियाशास्त्र (न.) phase १ प्रावस्था (स्त्री.) २ (as, of the moon) कला (स्त्री.) state phase contrast प्रावस्था विरोध phase diagram प्रावस्था आकृति, प्रावस्था आरेख phase difference प्रावस्था भेद phase equilibria प्रावस्था समतोल phase inversion प्रावस्था व्यस्तन, प्रावस्था पर्यस्तन phase space प्रावस्था अवकाश phase transformation प्रावस्था संक्रमण, प्रावस्था रूपांतरण, प्रावस्थांतर (न.) (also phase transition) phase-angle प्रावस्था कोन (पु.) phenanthrene फेनान्थीन (न.) phenanthrone फेनऍन्थोन (न.) phenelzine sulphate फेनिल्झाइन सल्फेट phenetidine फेनिटिडिन (न.) phenobarbital फेनोबार्बिटल (न.) phenol coefficient फेनॉल गुणांक phenol formaldehyde resin फेनॉल फॉर्माल्डिहाइड राळ
phenol oxidase फेनॉल ऑक्सिडेज phenol sulphate फेनॉल सल्फेट phenolic hydroxyl group फेनॉलिक हायड्रॉक्सिल गट phenolphethalein फेनॉल्फ्थॅलिन (न.) phenolsulfonphthalein test फेनॉलसल्फोन्फ्थॅलीन चाचणी phenomena घटना (स्त्री.अ.व.) (sing. phenomenon) phenosafranine फेनोसॅफॅनाइन् (न.) phenothiazine फेनोथायऍझाइन (न.) phenotype दृश्यप्ररूप (न.) phenyl hydrazide फेनील हायड्राझाइड phenyl hydrazone फेनील हायड्राझोन phenyl isocyanide फेनील आयसोसायनाइड phenyl isothiocyantate फेनील आयसोथायोसायनेट phenyl methyl ketone फेनील मेथील कीटोन phenylactic acid फेनीलऍसिट्युरिक आम्ल phenylalanine फेनीलऍलॅनिन (न.) phenylalanine hydroxylase फेनीलऍलॅनिन हायड्रॉक्सिलेज phenylalanine load test फेनीलऍलॅनिन सह्यता चाचणी (also phenylalanine tolerance test) phenylalanine tolerance index फेनीलऍलॅनिन सह्यता निर्देशांक phenylalanine tolerance test phenylalanine load test phenylarsonic acid reagent फेनीलआर्सोनिक आम्ल अभिकारक phenylbutazone फेनीलब्युटॅझोन (न.) phenylhydrazine reagent फेनीलहायड्राझिन अभिकारक phenylketonuria फेनील कीटोनमेह (पु.) phenylthiohydantoin amino acid फेनील थायोहॅडॅन्टॉइन ऍमिनो आम्ल (abbr. PTH-amino acid) pheromone फेरोमोन (न.), संकेती रसायन (न.) phial कुपिका (स्त्री.) (also vial) philosopher's stone परीस (पु.) phlogiston फ्लॉजिस्टॉन (न.) phlogiston theory फ्लॉजिस्टॉन सिद्धांत phloridzin फ्लोरिड्झिन (न.) phloroglucinol फ्लोरोग्लुसिनॉल (न.) phonon scattering फोनॉन विकिरण phosphatase फॉस्फेटेज (न.) phosphatase test फॉस्फेटेज चाचणी phosphate bend test फॉस्फेट मणि चाचणी phosphate bond energy फॉस्फेट बंध ऊर्जा phosphate group फॉस्फेट गट phosphate potential फॉस्फेट विभव phosphate separation फॉस्फेट विलगन phosphate transfer potential फॉस्फेट स्थानांतरण विभव phosphate-group transfer फॉस्फेट-गट स्थानांतरण phosphatemia फॉस्फेटरक्तता (स्त्री.) phosphatidal choline फॉस्फेटिडल कोलीन phosphatidal ethanolamine फॉस्फेटिडल इथॅनोलामाइन phosphatidal group फॉस्फेटिडल गट phosphatidal serine फॉस्फेटिडल सेरिन phosphatide फॉस्फेटाइड (न.) phosphatidic acid फॉस्फेटिडिक आम्ल phosphatidyl choline फॉस्फेटिडाइल कोलीन (also called lecithin) phosphatidyl ethanolamine फॉस्पेटिडाइल इथॅनोलामाइन phosphatidyl serine फॉस्फेटिडाइल सेरीन phosphatidyl sugar फॉस्फेटिडाइनल शर्करा phosphetidyl glycerol फॉस्फेटिडाइन ग्लिसेरॉल phosphoarginine फॉस्फोअर्जिनाइन (न.) phosphocozymase फॉस्फोकोझायमेज (न.) phosphocreatine फॉस्फोक्रिएटिन (न.) phosphodiester फॉस्फोडायएस्टर (न.) phosphodiester bond फॉस्फोडायएस्टर बंध phosphodiesterase फॉस्फोडायएस्टरेज (न.) phosphoenolpyruvate carboxylase फॉस्फोइनॉलपायरूव्हेट कार्बोक्सिलेज phosphoenolpyruvic acid फॉस्फोइनॉलपायरूव्हिक आम्ल phosphogluconate oxidative pathway फॉस्फोग्लुकोनेट मार्ग
phosphoglyceric acid फॉस्फोग्लिसरिक आम्ल phosphoglyceride फॉस्फोग्लिसराइड (न.) phosphoguanidine फॉस्फोग्वानिडीन (न.) phospholipase फॉस्फोलिपेज (न.) phospholipid फॉस्फोलिपिड (न.) phospholipoprotein फॉस्फोलिपोप्रोटीन (न.), फॉस्फोलिपोप्रथिन (न.) phosphomolybdate फॉस्फोमॉलिब्डेट (न.) phosphomolybdate pigments फॉस्फोमॉलिब्डेट वर्णक (पु.अ.व.) phosphomolybdic acid reagent फॉस्फोमॉलिब्डिक आम्ल अभिकारक phosphomonoesterase फॉस्फोमोनोएस्टरेज (न.) phosphonolipid फॉस्फोनोलिपिड (न.) phosphoproteine ४'-फॉस्फोप्रोटीन (न.), फॉस्फोप्रथिन (न.) phosphor संदीपक (पु.), फॉस्फर (पु.) phosphor bronze फॉस्फर बाँझ phosphorescence स्फुरदीप्ति (स्त्री.) brightness phosphorescence lifetime स्फुरदीप्ति काल phosphorescence spectrum अनुदीप्ति पंक्ति phosphoric acid फॉस्फोरिक आम्ल phosphorimetry फॉस्फोरिमिति (स्त्री.), स्फुरदीप्तिमिति (स्त्री.) phosphorolysis फॉस्फोरिक आम्लीय अपघटन (न.) phosphorous pentoxide फॉस्फोरस पेंटॉक्साइड phosphorus (P) फॉस्फोरस (P) (पु.) phosphoryl group फॉस्फोरिल गट phosphoryl group फॉस्फोरिल गट phosphoryl transfer potential फॉस्फोरिल स्थानांतरण विभव phosphoryl-group carrier फॉस्पोरिल-गट वाहक phosphoryl-group transfer फॉस्फोरिल-गट स्थानांतरण phosphorylase फॉस्फोरिलेज (न.) phosphorylase a फॉस्फोरिलेज a phosphorylase b फॉस्फोरिलेज b phosphorylase kinase फॉस्फोरिलेज कायनेज phosphorylase phosphate फॉस्फोरिलेज फॉस्फेटेज phosphorylation फॉस्फोरिलीकरण (न.), फॉस्फोरिलन (न.) phosphosphingolipid फॉस्फोस्फिंगोलिपिड (न.) (also sphingophospholipid) phosphosynthetic quotient प्रकाशसंश्लेषी भागफल phosphotungstate pigments फॉस्फोटंगस्टेट वर्णक (पु.अ.व.) photo प्रकाशचित्र (न.), फोटो (पु.) photo- प्रकाश (किरण) क्रियाशील (in comb.) photoautograph प्रकाशस्वयंपोषी (पु.) photocatalysis प्रकाशीय उत्प्रेरण (न.) photocell photoelectric cell photochemical १ प्रकाशरासायनिक २ प्रकाशरसायनशास्त्रविषयक photochemical action प्रकाशरासायनिक क्रिया photochemical action spectrum प्रकाशरासायनिक क्रिया वर्णलेख photochemical degradation प्रकाशरासायनिक अवक्रमण photochemical dissociation प्रकाशरासायनिक विचरण photochemical effect प्रकाशरासायनिक परिणाम photochemical equilibrium प्रकाशरासायनिक समतोल photochemical equivalent प्रकाशरासायनिक सममूल्य, प्रकाशरासायनिक तुल्यांक photochemical excitation प्रकाशरासायनिक उत्तेजन photochemical kinetics प्रकाशरासायनिक क्रियागतिकी photochemical process प्रकाशरासायनिक प्रक्रिया photochemical reaction प्रकाशरासायनिक अभिक्रिया photochemistry प्रकाश रसायनशास्त्र (न.) photochromism प्रकाशीय रंगबदल (पु.) photoconductive effect प्रकाशवहनी परिणाम photoconductivity प्रकाशवाहकता (स्त्री.) photocurrent प्रकाशविद्युतधारा (स्त्री.) photodecomposition प्रकाशापघटन (न.) photodetector प्रकाशसंसूचक (पु.) photodissiciation प्रकाश विचरण (न.) photoelectric action प्रकाशविद्युत क्रिया photoelectric cell प्रकाशविद्युतघट, प्रकाश घट (पु.) (also photocell) photoelectric effect प्रकाशविद्युत परिणाम photoelectric speed प्रकाशविद्युत गति photoelectron प्रकाशजन्य इलेक्ट्रॉन (पु.), प्रकाशैलेक्ट्रॉन (पु.) photoemmission प्रकाशविद्युतौत्सर्जन (न.) photographic chemical प्रकाशचित्रण रसायन photographic detection प्रकाशचित्रण संसूचन photographic developer प्रकाशचित्रण विकासक photographic filter प्रकाशचित्रण निस्यंदक photographic negative व्यस्त प्रकाशचित्र photographic plate प्रकाशचित्र पट्टिका photographic process प्रकाशचित्रण प्रक्रिया photographic rotation technique परिवलन प्रकाशचित्रण तंत्र, प्रकाशचित्रणीय घूर्णन तंत्र photographic sensitiser प्रकाशचित्रीय संवेदक photoluminescence प्रकाशदीप्ति (स्त्री.) photolysis प्रकाशापघटन (न.) photolytic dissociation प्रकाशापघटनी विचरण photometer अनुदीप्तिमापी (पु.) (as, an instrument for comparing the luminous intensities of tewo sources of light) photometric analysis अनुदीप्तिमितीय विश्लेषण photometric error अनुदीप्तिमितीय त्रुटि photometric titration अनुदीप्तिमितीय अनुमापन photometry अनुदीप्तिमिति (स्त्री.) photomicrograph सूक्ष्मदर्शी प्रकाशचित्र (न.) photomultiplier प्रकाशविद्युत गुणक (पु.) (also called electron multiplier phototube or photomultiplier tube) photomultiplier tube प्रकाशविद्युत गुणक नलिका (also called electron multiplier phototube or photomultiplier) photooxidation प्रकाशऑक्सिडन (न.) photoperiodism प्रकाशीय आवर्तिता (स्त्री.) photophosphorylation प्रकाशफॉस्फोरिलन (न.) photoreactivation प्रकाशपुनःसक्रियण (न.) photoreactive enzyme प्रकाशपुनःसक्रियण विकर photoreduction प्रकाश क्षपण (न.) photorespiration प्रकाशीय श्वसन (न.) photosensitisation प्रकाशसंवेदीकरण (न.) photosensitiser प्रकाशसंवेदक (पु.), प्रकाशसुग्राही (पु.) photosensitive प्रकाशसंवेदी photosensitivity प्रकाशसंवेदनशीलता (स्त्री.) photosensor प्रकाशसंवेदी (पु.) photosynthesis प्रकाशसंश्लेषण (न.) photosynthetic प्रकाशसंश्लेषी photosynthetic electron transport प्रकाशसंश्लेषी इलेक्ट्रॉन प्रवाहन photosynthetic organism प्रकाशसंश्लेषी जीव photosynthetic phosphorylation प्रकाशसंश्लेषी फॉस्फोरिलन photosynthetic unit प्रकाशसंश्लेषी एकक photosystem I प्रकाशसंश्लेषी समूह एक photosystem II प्रकाशसंश्लेषी समूह दोन phototropism प्रकाशानुवर्तन (न.) phototube प्रकाशविद्युतनलिका (स्त्री.) photovoltaic cell प्रकाशव्होल्टीय घट phthalic anhydride थॅलिक अनहायड्राइड phthalocyanine थॅलोसायनिन (न.) phthalonitrile थॅलोनायट्राइल (न.) phycobilin फायकोबिलिन (न.) (also called plant bile pigment) phycocyanin फायकोसायनिन (न.) phycoerythrin फायकोएरिथ्रिन (न.) phylogenic tree वंशवृक्ष (पु.) physical analysis भौतिक विश्लेषण physical balance भौतिक तुला physical change भौतिक परिवर्तन physical chemistry भौतिक रसायनशास्त्र physical equilibrium भौतिक समतोल physical process भौतिक प्रक्रिया physical property भौतिक गुणधर्म physical state भौतिक अवस्था physical stress शारीरिक दबाव physico-chemical भौतिक-रासायनिक physiologic शरीरक्रियात्मक (also physiological) physiological chemistry शरीरक्रियात्मक रसायनशास्त्र physiological property शरीरक्रियात्मक गुणधर्म physiological saline शरीरक्रियात्मक लवणद्राव (also called normal saline) physisorption भौतिक शोषण (न.) sorption phytoagglutinin पादप समूहन प्रतिद्रव्य (न.), फायटोऍग्लुटिनिन (न.) (also plant agglutinin) phytochemistry वनस्पति रसायनशास्त्र (न.) phytochrome पादपवर्णक (पु.) phytoestrogen फायटोइस्ट्रोजेन (न.), पादपैस्ट्रोजेन (न.) phytohormone पादपहॉर्मोन (पु.), पादपसंप्रेरक (पु.) pi पाय (पु.) (symbol II or pi) picolinic acid पिकोलिनिक आम्ल picramic acid पिक्रॅमिक आम्ल picramic acid पिक्रॅमिक आम्ल picrolonic acid reagent पिक्रोलोनिक आम्ल अभिकारक picrotoxin पिक्रोटॉक्सिन (न.) piericidin A पायरिसिडिन A (antibiotic) piezoelectricity दाबविद्युत (स्त्री.) piezometer दाबमापी (पु.), संपीड्यतामापी (पु.) pig iron बीड (न.), पिंडलोह (न.) pigment वर्णक (पु.) colour pill गोळी (औषधी) (स्त्री.) pilot experiment पथदर्शी प्रयोग pilot plant पथदर्शी संयंत्र pilot reading पथदर्शी वाचनांक pinacol-pinacolone rearrangement पिनॅकॉल-पिनॅकॉल पुनर्रचना pineal gland पिनिअल ग्रंथि pinealectomy पिनिअलौच्छेदन (न.) pineapple oil अननसगंधी अर्क ping pong mechanism पिंग पाँग विकर यंत्रणा (also called binary complex mechnism) (the mechanism of an enzymatic reaction in which two or more substrates and two or more products are involved and the enzyme shuttles back and forth between its original and a modified form) pinocytosis पेशीय प्राशन (न.) pipe clay triangle मृद नलिका त्रिकोण piperzine पिपेरेझिन (न.) (drug) pipette पिपेट (न.), शोषनळी (स्त्री.) (also pipet) pitch डांबर गाळ (पु.), खड्या डांबर (न.) pitchblende पिचब्लेंड (न.) pitocin पिटोसिन (न.) (hormone) pituitary पीयूषिका (स्त्री.), पीयूषिका ग्रंथी (स्त्री.) adj. पीयूषिका (also hypophysis or pituitary gland) pituitary dwarfism पीयूषिका खुजेपणा pitutary basophilism पीयुषिका अर्बुद (a tumor of the pituitary gland) plama thromboplastin component Christmas factor Planck constant प्लँक स्थिरांक, प्लँकचा स्थिरांक (also Plank's constant) plane १ प्रतल (न.) २ समतल (न.) plane group प्रतल गट (as, in symmetry and group theory) plane of polarisation धुवण प्रतल plane of symmetry सममिति प्रतल plane polarisation प्रतल धुवण plane-polarised प्रतल धुवित plane-polarised light प्रतल-धुवित प्रकाश plant १ वनस्पति (स्त्री.) २ संयंत्र (न.) plant agglutinin पादप पित्त वर्णक phycobilin) plant hormone वनस्पतिज संप्रेरक, वनस्पति संप्रेरक plant lectin पादप लेक्टिन, प्लांट लेक्टिन plant pigment वनस्पतिज वर्णक plaque शुल्क (पु.), प्लाक (स्त्री.) plaque assay शल्क आमापन, प्लाक आमापन plaque technique शल्क तंत्र, प्लाक तंत्र plasitsol प्लास्टिसोल (न.) plasma १ प्रद्रव्य (न.), प्लाझ्मा (पु.), जीवद्रव्य (न.) २ आयनायु- plasma cell जीवद्रव्य पेशी, प्लाझ्मा पेशी plasma clearance जीवद्रव्य निचरा, प्लाझ्मा निचरा plasma membrane जीवद्रव्य पटल plasma protein जीवद्रव्य प्रथिन, प्लाझ्मा प्रोटीन plasma state आयनायु अवस्था plasma thromboplastic factor pntihaemophilic factor plasma thromboplastic factor B जीवद्रव्य रक्तसाकळण कारक B plasmalemma जीवद्रव्याच्छद (पु.), पेशी आवरण (न.) plasmalogen प्लाझ्मालोजेन (न.) plasminogen १ प्लाझ्मिनोजेन (न.) २ प्लाझ्मिनजनक (पु.) plasmogeny प्लाझ्मोजेनी (स्त्री.) plasmolysis जीवद्रव्यआकुंचन (न.), जीवद्रव्यलयन (न.) plasmoquine प्लाझ्मोक्विन (न.) (drug) plaster गिलावा (पु.) crust plaster of paris प्लास्टर ऑफ पॅरिस, पॅरिस प्लास्टर plastic प्लास्टिक (न.) adj. आकार्य, घडणसुलभ, प्लास्टिक- plastic deformation आकार्य विरूपण plastic flow आकार्यता प्रवाह plastic sulphur आकार्य गंधक plasticiser आकार्यता सहायक (पु.) plasticity आकार्यता (स्त्री.), घडणसुलभता (स्त्री.) pliability plastocyanin प्लास्टोसायनिन (न.) plate count संवर्धन बशी गुणनांक plate theory पट्टिका सिद्धांत platelet घनास्त्रपेशी (स्त्री.), बिंबाणु (पु.) (also thrombocyte) platinic acid प्लॅटिनिक आम्ल platinised asbestos प्लॅटिनीकृत ऍस्बेस्टॉस platinum (Pt) प्लॅटिनम (Pt) (न.) platinum crucible प्लॅटिनम मूस platinum electrode प्लॅटिनम इलेक्ट्रोड platinum policeman प्लॅटिनमचा अवक्षेपकरक्षक pleated चुण्या पाडलेला, चुणीत, चुणीदार plexiglass प्लेक्सिग्लास (पु.) pliability आनम्यता (स्त्री.) compressibility, संपीड्यता, ductibility, १ तन्यता २ तंतुक्षमता, elasticity, स्थितिस्थापकत्व, स्थितिस्थापकता, प्रत्यास्थता, expansibility, प्रसरणक्षमता, extensibility, १ विस्तारक्षमता २ वितन्यता, flexibility, नम्यता, लवचिकता, लवचिकपणा, plumbago १ काळे शिसे (न.) २ ग्रॅफाइट (न.) plumbum (Pb) लेड (Pb), शिसे (न.) (lead) plural scattering बहुल विकिरण plutonium (Pu) प्लुटोनिअम (Pu) (न.) pneumatic nebuliser वायवीय कणविस्फारित्र pneumatic trough वायु द्रोणी poikilotherm विविध-तापी (पु.) poikilothermic विविधतापीय (also cold-blooded) point १ बिंदु (पु.) २ अंक (पु.) point defect बिंदु दोष (as, in crystallography) point group बिंदु गट (as, in symmetry and group theory) point source बिंदुरूप उद्गमस्थान, बिंदुरूप उत्पत्तिस्थान, बिंदुप्रभव (न.) pointer दर्शक (पु.), काटा (पु.), सुई (स्त्री.), दर्शक काटा (पु.) poise प्वॉझ (न.) (unit of viscosity) Poiseuille's equation पॉइश्चुलीचे समीकरण poisonous dose विषारी मात्रा polar co-oridnates धुवीय सहनिर्देशक (पु.अ.व.) polar compound धुवीय संयुग polar fibres धुवीय तंतू (पु.अ.व.) polar reaction धुवणी अभिक्रिया polar solvent धुवीय द्रावक polargograph पोलॅरोग्राफ (न.) polarigram पोलॅरोग्रॅम (न.) polarimeter धुवणमापी (पु.) polarimetry धुवणमिति (स्त्री.) polarisability धुवणीयता (स्त्री.), धुवणक्षमता (स्त्री.) polarisation धुवण (न.), धुवीकरण (न.), दिशादेशन (न.) electric polarisation, विद्युत धुवण, magnetic polarisation, चुंबकीय धुवण, optical polarisation, प्रकाशीय धुवण polarisation current धुवण धारा polarisation error धुवण त्रुटी polarisation of a cell घट धुवण polariscope धुवणदर्शी (पु.) polarise धुवित करणे, धुवित होणे polarised cell धुवित सेल, धुवित विद्युत घट polarised light धुवित प्रकाश polarised radiation धुवित प्रारण polarising glass धुवणी काच polarographic analysis पोलॅरोग्राफी विश्लेषण polarographic reduction पोलॅरोग्राफी क्षपण polarographic wave पोलॅरोग्राफी तरंग polarography पोलॅरोग्राफी (स्त्री.) polaroid filter पोलॅरॉइड निस्यंदक, धुवक निस्यंदक, धुवणी निस्यंदक Polenske number पोलेन्सके अंक policeman अवक्षेपरक्षक (पु.) (a device to remove precipitates form the walls of galss vessels in quantitative analysis) polonium (Po) पोलोनिअम (Po) (न.) poly azo dyes पॉली ऍझो रंजक (पु.अ.व.) poly-anion बहुऍनायन (न.), बहुऋणायन (न.) polyacid base बहुआम्लांकी आम्लारि polyacrylamide पॉलिऍक्रिलिकऍमाइड (न.) polyacrylamide gel पॉलिऍक्रिलिकऍमाइड जेल polyacrylamide gel electrophoresis पॉलिऍक्रिलिकऍमाइड जेल विद्युतभारित कणसंचलन polyacrylonitrile पॉलिऍक्रिलोनायट्राइल (न.) polyacrylonitrile fibres पॉलिऍक्रिलोनायट्राइट तंतू (पु.अ.व.) polyamide fibres पॉलिऍमाइड तंतू (पु.अ.व.) polyatomic molecule बहुअण्वी रेणु, बहुअणु रेणु polybasic acid बहुआम्लारिअंकी आम्ल polychromatic radiation बहुवर्णीय प्रारण polycondensation पॉलिसंघनन (न.) (also called condensation polymerisation) polycrystalline बहुस्फटिकी polycyclic बहुचक्री, बहुवलयी (also polynucleated) polycyclic ketone पॉलिसायक्लिक कीटोन polycythaemia बहुलोहितपेशिता (स्त्री.) (also polycythemia) polydepsia अतितृषा (स्त्री.) polyester fibres पॉलिएस्टर तंतू (पु.अ.व.) polyetylene पॉलिइथिलिन (न.) (also called polythene) polyfunctional विविधक्रियात्मक polyhedral बहुपृष्ठकी, बहुपृष्ठक- polyhydric पॉलिहायड्रिक, पॉलिहायड्रॉक्सि (also polyhydroxy) polymer बहुवारिक (पु.) monomer, addition polymer, समावेशित बहुवारिक, atactic polymer, स्वैरशाखी बहुवारिक, block polymer, गट बहुवारिक, branched polymer, सशाख बहुवारिक, condensation polymer, संघनन बहुवारिक, co-polymer, सहबहुवारिक cross-linked polymer, बद्धजाल polymer chemistry बहुवारिक रसायनशास्त्र
polymerase पॉलिमरेज (पु.) (बहुवारिकन विकर) polymerisation बहुवारिकन अभिक्रिया polymerism बहुवारिकता (स्त्री.) polymixin पॉलिमिक्सिन (न.) polymorphic बहुआकृतिक, बहुरूपी polymyxin पॉलिमायक्झिन (न.) (antibiotic) polynosic fibres पॉलिनॉसिक तंतू (पु.अ.व.) polynuclear hydrocarbon बहुवलयी हायड्रोकार्बन polynucleotide पॉलिन्यूक्लिओटाइड (न.) polyol शर्करा अल्कोहोल (न.) (a polyhydroxy alcohol) polyolefins fibres पॉलिओलिफन तंतू (पु.अ.व.) polypeptide पॉलिपेप्टाइड (न.) polyphagia अतिभक्षण (न.), अतिभक्षिता (स्त्री.) polypropylene fibres पॉलिप्रॉपिलीन तंतू (पु.अ.व.) polypropylene film पॉलिप्रॉपिलीन फिल्म polyprotic acid पॉलिप्रोटिक आम्ल polyribosome बहुरायबोसोम (पु.) (short polysome) polysaccharide पॉलिसॅकराइड (न.), बहुवारिक शर्करा (स्त्री.) (also called glycan) polysome बहुरायबोसोम (पु.) (short form of polyribosome) polysulphide पॉलिसल्फाइड (न.) polytene chromosome १ बहुपट्ट-गुणसूत्र (न.), २ महागुणसूत्र (न.) polythene पॉलिथीन (न.) (also called polyethylene) polyunsaturated बहुअसंपृक्त मेदाम्ले (न.अ.व.) polyurethane fibres पॉलियुरेथेन तंतू (पु.अ.व.) polyuria बहुमूत्रता (स्त्री.) polyvinyl acetate पॉलिव्हिनिल ऍसिटेट polyvinyl alcohol पॉलिव्हिनिल अल्कोहोल (abbr. PVA) polyvinyl chloride (प्लास्टिक) पॉलिव्हिनिल क्लोराइड (abbr. PVC) polyvinyl chloride fibres पॉलिव्हिनिल क्लोराइड तंतू (पु.अ.व.) porosity सछिद्रता (स्त्री.), सरंधता (स्त्री.) porous cup electrode सछिद्र पेला इलेक्ट्रोड porphobilinogen पॉर्फोबायलिनोजेन (न.) porphyropsin पॉर्फिरॉप्सिन (न.) (natural pigment) portion १ भाग (पु.) २ खंड (पु.) segment portland cement पोर्टलँड सिमेंट position स्थल (न.), स्थान (न.), स्थिति (स्त्री.) position isomer स्थान समसूत्री position isomerism स्थान समसूत्रता positive १ धन, धनात्मक (+) २ photog, सम ३ होकारात्मक positive catalyser धन उत्प्रेरक positive catalysis धन उत्प्रेरण positive cotton effect धन कॉटन परिणाम positive electrode धन इलेक्ट्रोड positive electron धन इलेक्ट्रॉन (also called positron) positive element धन मूलद्रव्य positive feedback होकारी पश्चप्रदाय positive ray analysis धन किरण विश्लेषण positive rays धन किरण (पु.अ.व.) (also called canal rays) positive stain इष्ट अभिरंजक positive staining इष्ट अभिरंजन positively charged धन प्रभारित positron पॉझिट्रॉन (पु.) (also called positive electron) positron theory पॉझिट्रॉन सिद्धांत positronemitter पॉझिट्रॉन उत्सर्जी post-precipitation पश्च अवक्षेपण (न.) postulate आधारतत्त्व (न.) theory potable पिण्यास योग्य, पेय potable water पिण्यास योग्य पाणी, पेयजल (न.) potash alum पोटॅश ऍलम, पोटॅश तुरटी potassium (K) पोटॅशिअम (K) (न.) (kalium) potassium bititrate पोटॅशिअम बोमेट (also cream of tartar) potassium bromide पोटॅशिअम बोमाइड potassium carbonate पोटॅशिअम कार्बोनेट potassium chloride पोटॅशिअम क्लोराइड potassium chloroplatinate पोटॅशिअम क्लोरोप्लॅटिनेट potassium dichromate पोटॅशिअम डायक्रोमेट potassium ferricyanide पोटॅशिअम फेरिसायनाइड potassium ferrocyanide पोटॅशिअम फेरोसायनाइड potassium hydrogen iodate पोटॅशिअम हायड्रोजन आयोडेट potassium hydrogen phthalate पोटॅशिअम हायड्रोजन थॅलेट potassium hydroxide पोटॅशिअम हायड्रॉक्साइड potassium iodate पोटॅशिअम आयोडेट potassium iodide पोटॅशिअम आयोडाइड potassium nitrate पोटॅशिअम नायट्रेट potassium periodate पोटॅशिअम परआयोडेट potassium permanganate पोटॅशिअम परमँगनेट potassium sodium tartarate पोटॅशिअम सोडिअम टार्ट्रेट (also called Rochelle salt) potassium thiocyanate पोटॅशिअम थायोसायनेट potency अंतःशक्ति (स्त्री.) potential स्थितिज (न.), विभव (न.) adj. १स्थितिज-, विभव- २ सक्षम- potential barrier विभव अवरोध, विभव प्राचीर potential buffer सक्षम बफर, सक्षम उभयरोधी potential energy स्थितिज ऊर्जा (as, the energy of position or state) potential gradient विभव प्रवणता potential scattering विभव विकिरण potentiation प्रभाव संवर्धन (न.), अंतःशक्तिवर्धन (न.) potentiometer विभवमापी (पु.) potentiometric method विभवमितीय पद्धति potentiometric titration विभवमितीय अनुमापन potentiometry विभवमिति (स्त्री.) potentiostat विभवस्थापी (पु.) Potter-Elvehjem homogeniser पॉटर-एल्व्हेम एकजिनसी मिश्रणी pour plate सवनपट्टी (स्त्री.), पोअर प्लेट powder चूर्ण (न.), भुकटी (स्त्री.) powdered zinc जस्ताची भुकटी, झिंकची भुकटी (also zinc dust) power १ Elec. शक्ति (स्त्री.) २ सामर्थ्य (न.) ३ क्षमता (स्त्री.) ४ Math. घात (पु.) ५ विद्युत (स्त्री.), वीज (स्त्री.) energy, apparent power, आभासी शक्ति, available power, उपलब्ध शक्ति, candlepower, कॅन्डल शक्ति, dispersive power, अपस्करण शक्ति, driving power, ppm ppm (abbr. of parts per million) practical प्रयोगात्मक, प्रायोगिक, व्यावहारिक, प्रात्यक्षिक n. प्रात्यक्षिक (न.) demonstration practical equillibrium quotient प्रयोगजन्य समतोल भाग praseodynamium (Pr) प्रासिओडिमिअम (Pr) (न.) Prausnitz-Kuestner reaction प्राउत्स्नित्सकुस्टनर अभिक्रिया prawn झिंगा (पु.), कोळंबी (स्त्री.) pre-metallised azo dyes पूर्व-धातुयुक्त ऍझो रंजक (पु.अ.व.) precession axis पुरस्सरण अक्ष (also axis of precession) precessional angle पुरस्सरण कोन prechrome dyeing पूर्वक्रोम रंगाई precipitaiton membrane अवक्षेपण पटल precipitant अवक्षेपक (पु.) precipitate अवक्षेपित करणे, अवक्षेपित होणे n. अवक्षेप (पु.) deposit precipitate electrode अवक्षेपण इलेक्ट्रोड precipitating reagent अवक्षेपी अभिक्रियाकारक precipitation अवक्षेपण (न.) precipitation reaction अवक्षेपण अभिक्रिया precipitation titration अवक्षेपण अनुमापन precipitin अवक्षेपी प्रतिद्रव्य (न.), प्रेसिपिटीन (न.) precise १ नेमका, तंतोतंत २ परिशुद्ध accurate, अचूक, correct, बरोबर, अचूक, exact, तंतोतंत, यथातथ्य, unambiguous, असंदिग्ध precision १ सातत्यता (स्त्री.) २ नेमकेपणा (पु.) ३ परिशुद्धता (स्त्री.) precision extimate निश्चिततेचा अंदाज precursor enzyme पूर्वद्रव्य विकर prednisolone प्रेड्निसोलोन (न.) prednisone प्रेड्निसोन (न.) (hormone substitute) preferred orbit अधिमत कक्षा preferred orientation १ अधिमत दिशाभिमुखन २ अधिमत दिशानिदेशन pregelatinised starch पूर्वजिलेटिनित पिष्ट pregnanediol प्रेग्नॅनोलोन (न.) (steroid) preliminary test प्राथमिक चाचणी premix burner पूर्वमिश्रक ज्वालक, पूर्वमिश्री ज्वालक preparation १ तयारी (स्त्री.) २ सिद्धता (स्त्री.) ३ बनवणे ४ लघुउत्पादन (न.) preparative ultracentrifuge लघुउत्पादी पराअकेंद्रित्र preservation परिरक्षण (न.), टिकवणी (स्त्री.) preservative परिरक्षक n. परिरक्षक (न.) (पदार्थ, रसायने वगैरे) pressure broadening दाब विस्तारण pressure dialysis दाब अपोहन, दाब व्याश्लेषण pressure effect रक्तदाबवर्धी परिणाम pressure filter tube दाब गाळण नलिका pressure filtration दाब गाळण pressure gauge दाब प्रमापी pressure gradient दाब प्रवणता pressure regulator दाब नियामक presumption गृहीतक (पु.), धारणा (स्त्री.) preventive solution प्रतिबंधक द्रावण primary १ प्रथम, प्राथमिक, cf. quaternary, चतुर्थक, secondary, द्वितीयक, tertiary, तृतीयक २ मूल, मूलभूत, मौलिक ३ आद्य n. १ chem. प्राथमिक (न.) (पदार्थ, रासायनिक पदार्थ वगैरे) २ Elec. Eng. प्राथमिक कुंडलन (न.) ३ Astrom. प्राथमिक (न.) (ग्रह वगैरे) primary acidosis प्राथमिक आम्लरक्तता primary adsorption प्राथमिक अधिशोषण primary alcohol प्राथमिक अल्कोहोल primary alkalosis प्राथमिक अल्करक्तता primary amine प्राथमिक अमाइन primary battery प्राथमिक बॅटरी primary carbon atom प्राथमिक कार्बन अणु primary colour प्राथमिक वर्ण, प्राथमिक रंग primary deficiency प्राथमिक कमतरता primary electric cell प्राथमिक विद्युत घट primary ionisation constant प्रथम आयनन स्थिरांक primary isotope effect प्राथमिक समप्रोटॉनी परिणाम primary process प्राथमिक प्रक्रिया primary prostaglandin प्राथमिक प्रोस्टाग्लँडिन primary reaction प्राथमिक अभिक्रिया primary standard प्राथमिक मानक primary valence प्राथमिक संयुजा primidone प्रिमिडोन (न.) (drug) principal axis प्रमुख अक्ष principal quantum number प्रमुख क्वांटम अंक principle १ तत्त्व (न.) c.f. theopry, २ लाक्षणिक घटक (पु.) principle valence मुख्य संयुजा prism प्रिझम (पु.), कोनचिति (स्त्री.) prism spectrograph प्रिझम पंक्तिलेखी, प्रिझम स्पेक्ट्रोग्राफ proaccelerin आदिऍक्सेलरिन (न.) probability संभव (पु.), संभवनीयता (स्त्री.) probability factor संभाव्यता गुणक problem समस्या (स्त्री.), प्रश्न (पु.) procaine प्रोकेन (न.) (drug) procarboxypeptidase आदिकार्बोक्सि पेप्टिडेज (न.) procaryote प्रोकॅरिओट (पु.), असीमकेंद्रकी (पु.) एच १०-१४ (also prokaryote) procedure कार्यपद्धति (स्त्री.), कार्यप्रणाली (स्त्री) method process प्रक्रिया (स्त्री.) method, batch process, घाणा प्रक्रिया, खंडित प्रक्रिया, chemical process, रासायनिक प्रक्रिया, continuous process, अखंड प्रक्रिया, hypothetical process, परिकल्पनात्मक प्रक्रिया, परिकल्पित प्रक्रिया processive exonuclease १ संपूर्ण विघटनकारी एक्झोन्यूक्लिएज २ निःपाती एक्झोन्यूक्लिएज prochiral compound आदिकायरल संयुग, हस्तरूपणपूर्व संयुग proconvertin प्रोकन्व्हर्टिन (न.), आदिकन्व्हर्टिन (न.) (also called serum prothrombin convering factor) producer gas प्रोड्युसर गॅस, प्रोड्युसर वायु product १ उत्पाद (पु.), उत्पादित वस्तु (स्त्री.) २ Math. गुणाकार (पु.) ancillary product, साह्यभूत उत्पाद, auxillary product, साह्यकारी उत्पाद, by-product, उपौत्पाद, co-product, सह उत्पाद, side product, आनुषंगिक उत्पाद proelastase` प्रोइलॅस्टेज (पु.) progesterone प्रोजेस्टेरॉन (न.) (hormone) progestogen प्रोजेस्टोजेन (न.) programmed-temperature gas chromatography प्रायोजित-तापमानी वायु वर्णलेखन prohormone पूर्वसंप्रेरक (पु.) proinsulin प्रोइन्सुलिन (न.), पूर्वैन्सुलिन (न.) projection formula प्रेक्षेपण सूत्र prolactin प्रोलॅक्टिन (न.) (also called lactogenic hormone) prolactin regulatory hormone प्रोलॅक्टिन नियामक संप्रेरक prolactin release-inhibiting hormone प्रोलॅक्टिन स्त्रावी-संदमी संप्रेरक proline प्रॉलिन (न.) (amino acid) promethium (Pm) प्रोमिथिअम (Pm) (न.) promitochondrion आदितंतुणिका (स्त्री.) prontosil प्रोन्टोसिल (न.) (drug) proof १ प्रमाण (न.) २ उपपत्ति (स्त्री.) ३ सिद्धता (स्त्री.), सिद्धि (स्त्री.) adj. प्रमाणित proof (in comb.) रोधी (as in airproof हवारोधी) proof-spirit प्रुफ-स्पिरिट (न.), प्रमाणित स्पिरिट (न.) propanediol प्रोपॅनेडायॉल (न.) propanoic acid प्रोपॅनॉइक आम्ल propargyl alcohol प्रोपार्जिल अल्कोहोल propellant प्रणोदनकारी, प्रणोदी n. प्रणोदनकारी (पु.), प्रणोदी (पु.) property गुणधर्म (पु.) quality, additive property, समावेशी गुणधर्म, chemical property, रासायनिक गुणधर्म, colligative property, संख्यावलंबी गुणधर्म, constitutive property, घडणात्मक गुणधर्म, extensive property, विस्तारात्मक गुणधर्म, intensive property, स्थायी prophylactic निरोधी, रोगनिरोधी prophylaxis पूर्वप्रतिरक्षा (स्त्री.), रोगनिरोध (पु.) propionic acid प्रोपिओनिक आम्ल propionic fermentation प्रोपिओनिक किण्वन proportional प्रमाणात (असलेला), समानुपाती proportional counter समानुपाती गुणित्र proportional error समानुपाती त्रुटि proportional pump प्रमाणक पंप proposition १ प्रस्ताव (पु.) २ विधान (न.) theory, propyl adj. प्रोपिल prospecting पूर्वेक्षण (न.) prostaglandin प्रोस्टाग्लँडिन (न.) prostanoic acid प्रोस्टॅनॉइक आम्ल prosthetic group प्रॉस्थेटिक गट, प्रॉस्थेटिक समूह protamine zinc insulin प्रोटॅमाइन झिंक इन्सुलिन protean विप्रथिन (न.) (any of various insoluble primary protein derivatives)
protection of group गट संरक्षण protective संरक्षी, संरक्षक protective action संरक्षक क्रिया protective chelation संरक्षक कलिल protein प्रोटीन (न.), प्रथिन (न.) protein biosynthesis प्रथिन-बद्ध आयोडिन protein chemistry प्रोटीन रसायनशास्त्र, प्रथिन रसायनशास्त्र protein conformation प्रथिन समाविन्यास protein efficiency ratio प्रथिनक्षमता गुणोत्तर (abbr. P.E.R.) protein efficiency ratio method प्रथिनक्षमता गुणोत्तर पद्धति protein evolution प्रथिन उत्क्रांति protein factor प्रथिन गुणक protein index प्रथिन निर्देशांक protein release factor १ मुक्तिकारक प्रथिन २ प्रथिन स्त्रावी संप्रेरक protein structure प्रथिन संरचना protein synthesis प्रोटीन संश्लेषण, प्रथिन संश्लेषण protein value biological value protein-energy ratio प्रथिन-ऊर्जा गुणोत्तर proteinase प्रोटिनेज (पु.) proteinuria प्रोटीनमेह (पु.), प्रथिनमेह (पु.) proteoglycan प्रथिनग्लायकन (न.) (also called mucoprotein) proteolysis प्रथिनापघटन (न.) proteolytic प्रथिनापघटनी, प्रोटीनापघटनी proteolytic coefficient प्रथिनापघटनी सहगुणक proteolytic enzyme प्रथिनापघटनी विकर proteolytic reaction प्रथिनापघटनी अभिक्रिया prothrombin derivatives theory प्रोथॉम्बिन साधित सिद्धांत prothrombin factor प्रोथॉम्बिन कारक (एक प्रकारचा रक्त साकळण कारक) protic solvent १ (protophilic solvent) प्रोटॉनग्राही द्रावक २ (protogenic solvent) प्रोटॉनदायी द्रावक protista प्रोटिस्टा (पु.) (also protist) protoactinium (Pa) प्रोटोऍक्टिनिअम (Pa) (न.) protocatechic acid प्रोटोकॅटेच्युइक आम्ल protogenic solvent प्रोटॉनदायी द्रावक protolysis प्रोटॉन अपघटन (न.) protolysis प्रोटॉन अपघटन (न.) proton acceptor प्रोटॉन ग्राही proton magnetic resonance प्रोटॉन चुंबकीय संस्पंदन proton-transfer reaction प्रोटॉन-हस्तांतरण अभिक्रिया protophilic solvent प्रोटॉनग्राही द्रावक protoplasm जीवद्रव्य (न.), प्रोटोप्लाझम (न.) protoplast १ जीवद्रव्यक (न.) २ भित्तिहीनजीवाणु (पु.) protoporphyrin प्रोटोपॉर्फिरिन (न.) prototropy प्रोटॉन चलसमघटकता (स्त्री.) anionotropy prototype आदिरूप (न.) model Prout hypothesis प्राऊटची परिकल्पना provitamin प्रोव्हिटॅमिन (न.), आदिव्हिटॅमिन (न.) proximate analysis १ स्थूल विश्लेषण २ मूलद्रव्यात्मक विश्लेषण proximity सामीप्य (न.) region proximity effect सामीप्य परिणाम prussian blue प्रशियन निळा pseudocyclic photophosphorylation चक्रीयभासी प्रकाशफॉस्फोरिलन pseudohemoglobin आभासीहीमोग्लोबिन (न.) pseudonucleoprotein आभासीन्यूक्लिओप्रथिन (न.) pseudophotoaffinity labeling आभासी प्रकाशआसक्ति चिन्हन pseudouridine आभासीयुरिडिन (न.) psychochemicals मनोरसायने (न.अ.व.) psychosine सायकोसिन (न.) (glycoside) psychrophilic bacteria निम्न-तापरागी जीवाणू (पु.अ.व.) pteroylglutamic acid टेरॉइलग्लुटॅमिक आम्ल (vitamin B complex) PTH-amino acid PTH- ऍमिनो आम्ल (abbr. of phenylthiohydantoin amino acid) pulp रांधा (पु.), लगदा (पु.) pulsating ribosome स्पंदी रायबोसोम pulse height analyser स्पंद उंची विश्लेषित्र pulse polarography स्पंद पोलॅरोग्राफी pulsed-wave nmr स्पंदित-तरंग nmr pulveriser चूर्णिका (स्त्री.) grinder pupuric acid प्युप्युरिक आम्ल pure chemistry केवल रसायनशास्त्र purification शुद्धीकरण (न.) purine base प्युरिन आम्लारि purothionine प्युरोथायोनिन (न.) putrefaction सडणे (न.), कुजणे (न.) PVA PVA (abbr. of polyvinyl alcohol) PVC PVC (abbr. of polyvinyl chloride) pyran dyes पायरन रंजक (पु.अ.व.) pyranose ring पायरॅनोज वलय pyrazoline पायरॅझोलाइन (न.) (drug) pyrazolones पायरॅझोलोने (न.अ.व.) pyrexia ज्वर (पु.), ताप (पु.) pyridoxal पायरिडॉक्सल (न.) (vitamin) pyridoxine पायरिडॉक्झिन (न.) (also called vitamin B6) pyrimidine पायरिमिडिन (न.) pyrimidone पायरिमिडोन (न.) pyroantimonate पायरोँटिमोनेट (न.) pyrogallol पायरोगॅलोल (न.) pyrogen ज्वरजन (न.), पायरोजेन (न.) pyrolusite पायरोल्युसाइट (न.) (ore) pyrolysis तापापघटन (न.), ऊष्मा अपघटन (न.), पायरोलिसिस (न.) pyrometer उत्तापमापी (पु.) optical pyrometer, प्रकाशीय उत्तापमापी radiation pyrometer, प्रारण उत्तापमापी pyrophoric (iron) पायरोफोरिक, स्वयंदाही pyrophosphate पायरोफॉस्फेट (न.) pyrophosphoric पायरोफॉस्फोरिक pyrotechnics १ आतषबाजी (स्त्री.) २ दारूकाम (न.), बारूदकाम (न.) ३ दारूकाम साहित्य (न.) pyrrolidine पायरोलिडिन (न.) pyrrolidinium पायरोलिडिनिअम (न.) pyruvic acid पायरूव्हिक आम्ल Q-electron Q - इलेक्ट्रॉन (पु.)
quadrant १ चतुर्थक (पु.) २ क्वाड्रंट (पु.) ३ चतुर्थांश (पु.) ४ वृत्तपाद (पु.), पाद (पु.) quadratic १ द्विघात- २ वर्गात्मक, वर्ग- quadratic equation १ द्विघात समीकरण २ वर्ग समीकरण quadri- चतुर्-, चतुः mono- (in comb.) (also tetra-) quadrivalance चतुःसंयुजा (स्त्री.) quadrivalent चतुःसंयुजी (also tetravalent) quadruple चौफेरी, चतुः single quadruple bond चतुर्बंध (पु.) quadruple point चतुष्क बिंदु quadrupole mass spectrometer चतुर्धुवी वस्तुमान पंक्तिमापी quadrupole moment चतुर्धुव आघूर्ण qualitative गुणात्मक gravimetric qualitative analysis गुणात्मक विश्लेषण qualitative property गुणात्मक गुणधर्म quality १ गुण (पु.) cf. attribute, धर्म, अंगगुण character, रक्षण, गुण property, गुणधर्म २ गुणवत्ता (स्त्री.) quantasome क्वांटासोम (पु.) quantisation क्वांटीकरण (न.), क्वांटन (न.) quantise क्वांटीकरण करणे, क्वांटन करणे quantised state क्वांटित अवस्था quantitate १ परिमाणीकरण करणे २ राशीकरण करणे quantitative १ मापात्मक २ परिमाणात्मक gravimetric quantitative analysis १ मापात्मक विश्लेषण २ परिमाणात्मक विश्लेषण quantitative property मापात्मक गुणधर्म quantitative reaction परिमाणात्मक अभिक्रिया quantity १ परिमाण (न.) २ राशि (स्त्री.) quantum पुंज (पु.), क्वांटम (पु.)
quantum chemistry क्वांटम रसायनशास्त्र quantum detector क्वांटम संसूचक quantum efficiency क्वांटम कार्यक्षमता quantum mechanics क्वांटम स्थितिगतिशास्त्र quantum number क्वांटम अंक electon quantum number, इलेक्ट्रॉन क्वांटम अंक inner quantum number, अंतःक्वांटम अंक magnetic orbital quantum number, चुंबकीय कक्षीय क्वांटम अंक magnetic quantum number, चुंबकीय क्वांटम अंक magnetic spin quantum number, चुंबकीय आभ्राम क्वांटम quantum relation क्वांटम प्रमाणसूत्र quantum state क्वांटम अवस्था, क्वांटम स्थिति quantum theory क्वांटम सिद्धांत quantum theory क्वांटम सिद्धांत quantum yield क्वांटम प्राप्ति quantum-recording spectrofluorometer क्वांटम-अभिलेखी पंक्तिप्रतिदीप्तिमापी quart क्वार्ट (न.) (पाव गॅलन) quartation क्वार्टेशन (न.) (सुवर्णापासून चांदी वेगळी करण्याची पद्धत) quartering चतुर्थांशन (न.) quartz गारगोटी (स्त्री.), क्वार्टझ (न.) quartz crucible क्वार्टझ मूस quasi-metallic अर्ध धात्विक quaternary (a group of flour) चतुष्क (न.) adj. चतुर्थक single, primary quaternary nitrogen चतुर्थक नायट्रोजन quaternary structure चतुर्थक संरचना queen bee substance (pheromone) राणी माशी आआव quench correction curve शामक दुरुस्ती आलेख quercetin क्वेर्सेटिन (न.) quicklime चुनकळी (स्त्री.) quicksilver पारा (पु.), मर्क्युरी (पु.) quinhydrone क्विनहायड्रोन (न.) quinhydrone electrode क्विनहायड्रोन इलेक्ट्रोड quinoline dyes क्विनोलिन रंजक (पु.अ.व.) quinonoid dyes क्विनोनॉइड रंजक (पु.अ.व.) quinquevalence पंचसंयुजा (स्त्री.) quintuple point पंचक बिंदु R and S configuration R व S संरूपण R-configuration R-संरूपण (न.) racemate बहिःपूरित आम्ल क्षार (पु.), रॅसेमेट (पु.) racemic बहिःपूरित, रॅसेमिक racemic acid बहिःपूरित आम्ल, रॅसेमी आम्ल racemic compound बहिःपूरित संयुग, रॅसेमी संयुग racemic mixture बहिःपूरित मिश्रण, रॅसेमी मिश्रण racemisation बहिःपूरण (न.), रॅसेमीकरण (न.) racemised protein बहिःपूरित प्रथिन, बहिःपूरित प्रोटीन, रॅसेमित प्रोटीन radial chromatography त्रिज्य वर्णलेखन, अरीय वर्णलेखन (also called circular chromatography) radial development अरीय विकसन radial dilution अरीय विरलन radial distribution method अरीय वितरण पद्धति radial quantum number त्रिज्य क्वांटम अंक radial wave-function अरीय तरंगफल radiant energy प्रारित ऊर्जा radiant heat प्रारित उष्णता radiant intensity प्रारित तीव्रता radiant power प्रारित शक्ति radiant reflectance प्रारण परावर्तनांक radiate प्रारित करणे, प्रारित होणे radiating power प्रारण शक्ति radiation प्रारण (न.) blackbody radiation, कृष्णिका प्रारण black radiation, कृष्ण प्रारण Cerenkov radiation, चेरेन्कोव्ह प्रारण coherent radiation, संसंजित प्रारण cosmic radiation, वैश्व प्रारण electromagnetic radiation, विद्युतचुंबकीय प्रारण full radiation black radiation biochemistry प्रारण जीवरसायनशास्त्र radiation chemistry प्रावरण रसायनशास्त्र (also called nuclear chemistry) radiation curing प्रावरण रूपांतरण radiation detector प्रारण संसूचक radiation dose प्रारण मात्रा radiation pyrometer प्रारण उत्तापमापी radiation sickness प्रारण आजार, प्रारण रुग्णता radiation source प्रारण प्रभव radiation sterilisation प्रारण निजुरंतुकीकरण, प्रारणीय निजुरंतुकीकरण radiation temperature प्रारण तापमान radiation thermocouple प्रारण तापयुग्म radiationless transition प्रारणरहित संक्रमण radiator प्रारी (पु.), रेडिएटर (पु.) radicidation विशेष प्रारणीय निजुरंतुकीकरण (न.) radio chemistry किरणोत्सार रसायनशास्त्र radio- १ रेडिओ- २ किरणोत्सारी, किरणोत्सार- २ प्रारण- ४ किरण- (in comb.) radio-astronomy रेडिओ-खगोलशास्त्र (न.) radio-frequency mass spectrometer रेडिओ-वारंवारता वस्तुमान पंक्तिमापी radioactinium रेडिओऍक्टिनिअम (पु.) radioactivate किरणोत्सारी करणे radioactive किरणोत्सारी, किरणोत्सार- radioactive chain किरणोत्सारी साखळी, किरणोत्सारी शृंखला (also called radioactive series) radioactive clock किरणोत्सारी कालमापी radioactive constant किरणोत्सारी स्थिरांक radioactive contamination किरणोत्सारी संदूषण radioactive decay किरणोत्सारी क्षय, किरणोत्सारी ऱ्हास radioactive decay law किरणोत्सारी क्षय नियम, किरणोत्सारी ऱ्हास नियम radioactive disintegration किरणोत्सारी विघटन radioactive disintegration series किरणोत्सारी विघटन श्रेणी radioactive element किरणोत्सारी मूलद्रव्य (also radioelement) radioactive emanation किरणोत्सारी प्रसर्ग radioactive equilibrium किरणोत्सारी समतोल radioactive half-life किरणोत्सारी अर्धायुकाल radioactive heart किरणोत्सारी उष्णता radioactive indicator किरणोत्सारी दर्शक radioactive isotope किरणोत्सारी समप्रोटॉन (also called radioisotope) radioactive nuclide किरणोत्सारी केंद्रकाम, किरणोत्सारी न्यूक्लाइड radioactive pile किरणोत्सारी चिति radioactive series किरणोत्सारी श्रेणी (also called radioactive chain) radioactive series of element किरणोत्सारी मूलद्रव्य श्रेणी radioactive source १ किरणोत्सारी प्रभव २ किरणोत्सारी उद्गम ३ किरणोत्साराचे उत्पत्तिस्थान radioactive source strength किरणोत्सारी प्रभव सामर्थ्य (also called curie) radioactive standard किरणोत्सार मानक radioactive strength किरणोत्सार सामर्थ्य radioactive tracer किरणोत्सारी दर्शक, किरणोत्सारी शोधक radioactivity १ किरणोत्सार (पु.), किरणोत्सारण (न.) २ किरणोत्सारिता (स्त्री.) radioactivity log किरणोत्सार क्रमलेख radiobiology प्रारण जीवशास्त्र (न.) radiocarbon dating रेडिओकार्बनी कालमापन, किरणोत्सर्गी कार्बनी कालनिर्णयन radiochemical action रेडिओरसायनिक क्रिया radiochemical kinetics रेडिओरासायनिक क्रियागतिकी radiochromatography प्रारण वर्णलेखन (न.) radioelement radioactive element radiograph प्रारणचित्र (न.), radiography प्रारणचित्रण (न.), क्ष-किरण चित्रण (न.) radioimmunoassay प्रारणप्रतिक्षमता आमापन (न.) radioimmunoelectrophoresis प्रारण प्रतिक्षमता विद्युतकणसंचलन (न.) radioisotope किरणोत्सारी समस्थानिक (पु.) (also called radioactive isotope) radiometer प्रारणमापी (पु.) radiomicrometer प्रारण सूक्ष्ममापी (पु.) radionuclide किरणोत्सारी न्यूक्लाइड (न.), किरणोत्सारी केंद्रकाभ (पु.) radiotherapy १ किरणोपचार (पु.) २ किरणोपचार पद्धति (स्त्री.) radiothorium रेडिओथोरिअम (पु.), किरणोत्सारी थोरिअम (पु.) radium (Ra) रेडिअम (Ra) (न.) radon (Rn) रेडॉन (Rn) (पु.) raffinate रॅफिनेट (न.), परिष्कारित (न.) raisin १ बेदाणा (पु.) २ मनुका (स्त्री.) ३ खिसमिस (न.) Raman effect रामन परिणाम (विकीर्ण तरंगलांबी परिवर्तन परिणाम) Raman frequency रामन वारंवारता Raman jump रामन प्लुति, रामन उडी Raman lines रामन लेखा (स्त्री.अ.व.) Raman spectrometer रामन पंक्तिमापी Raman spectroscopy रामन पंक्तिदर्शन Raman spectrum रामन पंक्ति, रामन स्पेक्ट्रम Ramchandran plot रामचंद्रन आलेख Ramsay-Young rule रामसे-यंग नियम random १ स्वैर २ यादृच्छिक random orientation स्वैर दिशादेशन random sample यादृच्छिक नमुना randomisation यादृच्छिकीकरण (न.) randomness यादृच्छिकता (स्त्री.) Raney's alloy रॅने संमिश्र Raney's catalyst रॅने उत्प्रेरक range १ (as, the horizontal distance to which a shot or other projectil is or may be propelled) पल्ला (पु.), टप्पा (पु.), आवाका (पु.), परास (पु.) (परास range of anything thrown) २ (as, the average distance radioactive or other projected particles of a given ty range-energy relationship परास-ऊर्जा संबंध Raoult's law राऊल्टचा नियम rapid fast dyes शीघ पक्की रंजक (पु.अ.व.) rapid scan द्रुत क्रमवीक्षण rapid-flow technique शीघवाही तंत्र rapidogen dyes रॅपिडोजेन रंजक (पु.अ.व.) rare earth metal रेअर अर्थ धातु rare earth minerals रेअर अर्थ खनिजे (न.अ.व.) rare earths रेअर अर्थस् (न.अ.व.) rarefaction वायु विरलन (न.) Raschig process रॅशिग प्रक्रिया ratafia कडू बदाम स्वादार्क (पु.) rate constant वेग स्थिरांक, क्रियागति स्थिरांक rate controlled reaction kinetically controlled reaction rate determining setp गति निर्णायक पायरी rate of change परिवर्तन गति rate of decomposition अपघटन गति rate of sedimentation अवसादन गति (also rate of settling) rate theory क्रियागति सिद्धांत rate zonal centrifugation density gradient centrifugation ratio १ अनुपात (पु.) २ गुणोत्तर (न.) ray किरण (पु., न.) actinic ray, क्रियाशील किरण alpha-rays, आल्फा किरण Becquerel ray, बेक्वेरेल किरण beta rays, बीटा किरण canal rays, नलिका किरण, कॅनॉल किरण cathode-ray, कॅथोड- किरण convergent rays, अभिसारी किरण cosmic ray, विश्वकिरण delta rays, डेल्टा किरण Rayleigh equation रॅले समीकरण Rayleigh scattering रॅले विकिरण rayon dyes रेयॉन रंजक (पु.अ.व.) RBC RBC (abbr. of red blood cell) RCF RCF (abbr. of relative centrifugal force) RDI RDI (abbr. of recommended daily intake) react १ प्रतिक्रिया करणे, प्रतिक्रिया होणे २ अभिक्रिया करणे, अभिक्रिया होणे reaction १ अभिक्रिया (स्त्री.) २ प्रतिक्रिया (स्त्री.) additive reaction, समावेशी अभिक्रिया backward reaction, प्रतिगामी अभिक्रिया biochemical reaction, जीवरासायनिक अभिक्रिया chain reaction, शृंखला अभिक्रिया colour reaction, वर्ण अभिक्रिया, रंगदायी अभिक्रिया reaction condition अभिक्रिया स्थिति reaction coordinate अभिक्रिया सहनिर्देशक reaction isochore समआयतन अभिक्रिया रेषा reaction isotherm समताप अभिक्रिया रेषा reaction kinetics अभिक्रिया गतिकी reaction mechanism १ अभिक्रियेचा क्रियाविधि २ अभिक्रियेची यंत्रणा reaction order order of reaction reaction product अभिक्रिया निष्पत्ति reaction quotient अभिक्रिया गुणोत्तर, अभिक्रिया भागाकार reaction rate अभिक्रिया गति reaction site reactive site reactivation अभिक्रियाशीलन (न.) reactive dye अभिक्रियाशील रंजक reactive site अभिक्रिया स्थान, अभिक्रिया केंद्र (also reaction site) reactivity अभिक्रियाशीलता (स्त्री.) reagent अभिक्रियाकारक (पु.), अभिकारक (पु.) reagent bottle अभिकारक बाटली real expansion वास्तविक प्रसरण rearrangement पुनर्रचना (स्त्री.) molecular rearrangement, रेणु पुनर्रचना sigmatropic rearrangement, सिग्माकर्षी पुनर्रचना rearrangement reaction पुनर्रचना अभिक्रिया receptor ग्राहीगट (पु.), ग्राहीकेंद्र (न.), ग्राहक (सा.) receptor site ग्राही स्थान, ग्राहीगट स्थान recessive gene अप्रभावी जीन reciprocal १ व्यस्त, व्युत्क्रमी २ अन्योन्य reciprocal lattice व्युत्क्रमी जालक reciprocation व्युत्क्रमण (न.) reciprocity १ व्युत्क्रमता (स्त्री.) २ अन्योन्यता (स्त्री.) Recknagel's phenomenon रेकनॅगेलचा निष्कर्ष recoil radiation प्रतिक्षिप्त प्रारण recoll atom प्रतिक्षिप्त अणु recombinase रिकॉम्बिनेज (पु.) recombination पुनःसंयोजन (न.) recommended daily intake दैनिक आहार इष्टांक (abbr. RDI) recommended dietary allowance आहारविषयक शिफारशी reconstitute पुनर्रचना करणे, पुनर्घडण करणे recording spectrophotometer अभिलेखी पंक्तिअनुदीप्तिमापी recovery १ पुनःप्राप्ति (स्त्री.), उपलब्धि (स्त्री.) २ पूर्वभवन (न.) recovery ratio पुनःप्राप्ति गुणोत्तर, उपलब्धि गुणोत्तर recovery time पूर्वभवन काल recrystallisation पुनःस्फटन (न.) rectification १ दोषनिरसन (न.) २ परिशोधन (न.) rectified १ दिष्टकृत २ परिशोधित rectified spirit परिशोधित स्पिरिट rectifying column परिशुद्धि स्तंभ recycling chromatography पुनश्चक्री वर्णलेखन red blood cell लाल रक्तपेशी (abbr. RBC) red cell agglutination haemagglutination red cell lysis लाल पेशी अपघटन red drop रक्तिमा पात (लाल रंगातील प्रकाश संश्लेषण पात) red head लालभडक उष्णता, लालोष्मा (पु.) red hematite (ore) रेड हेमेटाइट red herrings रेड हेरिंग्ज (दहा दिवस घूमित व खारवलेला) red phosphorus तांबडा फॉस्फरस red-hot लालभडक उष्ण, लालोष्म red-shift अभिरक्त विस्थापन (न.) redistillation पुन्हा ऊर्ध्वपातन करणे (न.), पुनरूर्ध्वपातन (न.) redox (abbr. of reduction-oxidation) रिडॉक्स, क्षपणॉक्सि redox carrier इलेक्ट्रॉनवाही (पु.) (also electron carrier) redox couple रिडॉक्स युग्म, क्षपणॉक्सि युग्म (also redox pair) redox electrode क्षपणॉक्सि इलेक्ट्रोड redox equation क्षपणॉक्सि समीकरण redox indicator क्षपणॉक्सि दर्शक redox lipid रिडॉक्स लिपिड, क्षपणॉक्सि लिपिड redox polymer क्षपणॉक्सि बहुवारिक redox potential क्षपणॉक्सि अभिक्रिया redox titration क्षपणॉक्सि अनुमापन
reduce लघु करणे, संक्षेप देणे, लघुरूप देणे, क्षपण करणे reduced equation of state अवस्थेचे लघुरूपित समीकरण reduced flavin adenine dinucleotide क्षपित फ्लेविन मोनोन्यूक्लिओटाइड (FADH2) reduced nicotinamide adenine dinucleotide क्षपित निकोटिनऍमाइड ऍडेनाइन डायन्यूक्लिओटाइड (NADH) reduced nicotinamide adenine dinucleotide phosphate क्षपित निकोटिनऍमाइड ऍडेनाइन डायन्यूक्लिओटाइड फॉस्फेट (NADPH) reduced viscosity घटलेली विष्यंदिता, घटित विष्यंदिता reducible representation लघुरूपक्षम प्रतिरूपण reducing agent क्षपणक (पु.) (क्षपणकारी कारक) (also reductant) reducing atmosphere क्षपणकारी वातावरण reducing end क्षपणकारी अन्त्यक reducing enzyme क्षपणकारी विकर reducing equivalent क्षपणकारी सममूल्य reducing flame क्षपणकारी ज्योत reducing ion क्षपणकारी आयन reducing sugar क्षपणकारी शर्करा reductase रिडडक्टेज (पु.), क्षपणी विकर (पु.) reduction १ क्षपण (न.) २ लघूकरण (न.), संक्षेपण (न.) reduction potential क्षपण विभव reduction reaction क्षपण अभिक्रिया reduction-oxidation क्षपणॉक्सि (abbr. redox) reductive alkylation क्षपणी अल्किलीकरण reductive desulphurisation क्षपणी विसल्फरीकरण reductor १ (as, an reducing agent) क्षपणक (पु.) २ (as, an apparatus) क्षपणित्र (न.) reference axis संदर्भ अक्ष reference electrode संदर्भ इलेक्ट्रोड reference frame frame of reference reference man संदर्भ पुरुष reference plane संदर्भ प्रतल reference point संदर्भ बिंदु reference protein संदर्भ प्रथिन reference sample संदर्भ नमुना reference standard सदर्भ मानक reference station संदर्भ स्थानक reference volume संदर्भ आकारमान, संदर्भ आयतन reference woman संदर्भ स्त्री refinery परिष्करणी (स्त्री.) reflectance १ परावर्तनांक (पु.) २ परावर्तकता (स्त्री.) luminous reflectance, अनुदीप्त परावर्तनांक, spectral reflectance, प्रारण परावर्तनांक, spectral reflectance, पंक्तीय परावर्तनांक, specular reflectance, सुव्यवस्थित परावर्तनांक reflecting grating परावर्तन जाल reflecting power परावर्तन शक्ति reflection परावर्तन (न.) internal reflection, आंतरिक परावर्तन, mirror reflection, पूर्ण आंतरिक परावर्तन, total reflection, पूर्ण परावर्तन reflux पुनर्वाहित करणे, आंतरिक संघनन करणे Reformatsky reaction रिफॉर्मट्स्की अभिक्रिया reforming process पुनरूरपण प्रक्रिया refracting index अपवर्तनांक (पु.) refracting power अपवर्तन (न.) refractivity अपवर्तनता (स्त्री.), अपवर्तकता (स्त्री.) refractometry अपवर्तनांकमिति (स्त्री.) refractory furnace उत्ताप भट्टी (उत्तापसाही भट्टी) refrigerant प्रशीतक (पु.) adj. प्रशीतक refrigeration प्रशीतन (न.) refrigerator प्रशीतनी (स्त्री.), प्रशीतक (पु.) regeneration पुनर्जनन (न.) regenerative furnace पुनर्योजी भट्टी, पुनर्जनी भट्टी regenerator पुनर्जनित्र (न.) region १ प्रदेश (पु.) २ क्षेत्र (न.) betweenness, अंतरत्व, domain, अधिक्षेत्र, सत्तासट, interval, अंतराल, nearness, निकटता, neighbourhood, आसमंत, प्रतिवेश, proximity, सामीप्य, range, परास, व्याप्तिसट, vicinity, परिसर regulatory enzyme नियामक विकर regulatory protein नियामक प्रथिन regulatory site allosteric site regulus रेग्युलस (न.), धातुगुलिका (स्त्री.) Reichert-Meissl number रायचर्ट-मिसेल अंक Reichert-Meissl value रायचर्ट-मिसेल मूल्य Reimer-Tiemann reaction रायमर-टायमन अभिक्रिया reinforced concrete प्रबलित काँक्रिट rejection quotient त्याज्यतेचे भागफल relative atomic weight सापेक्ष अणुभार relative centrifugal force सापेक्ष अपकेंद्री बल (abbr. RCF) relative density सापेक्ष घनता relative deviation सापेक्ष विचलन relative electrode potential सापेक्ष इलेक्ट्रोड विभव relative error सापेक्ष त्रुटि relative half-cell potential सापेक्ष अर्ध-घट विभव relative humidity सापेक्ष आर्द्रता relative retention सापेक्ष धारण relative specific activity सापेक्ष विशिष्ट सक्रियता relative supersaturation सापेक्ष अतिसंतृप्ति relative viscosity सापेक्ष विष्यंदिता relatove plating efficiency सापेक्ष विलेपन कार्यक्षमता relatove precision सापेक्ष नेमकेपणा, सापेक्ष निश्चितता relaxation method शिथिलन पद्धति relaxed helix विस्कळित सर्पिल, विस्कळित हेलिक्स relaxed muscle शिथिल स्नायु relaxing factor शिथिलन कारक relaxing protein शिथिलक प्रथिन release agent विमोचक (पु.) release factor स्त्रावी कारक, मोचन कारक (short factor R) releasing hormone स्त्रावी संप्रेरक remanence (चुंबकीय) शेष प्रवर्तन (न.) remote control दूर-नियंत्रण (न.) renal clearance वृक्कीय निचरा renal compensation वृक्कीय प्रतिपूरण renal diabetes वृक्कीय मधुमेह (also renal glucosuria) renal threshold वृक्कीय अभिशोषण मर्यादा renaturation पुनःप्रकृतिकरण (न.) reovirus वीसपृष्ठी विषाणु (पु.) repair enzyme दुरूस्ती विकर (also reparase) repair polymerase दुरूस्ती पॉलिमरेज repair replication दुरूस्ती प्रतिकृतिकरण repair synthesis दुरूस्ती संश्लेषण repeated distillation पुनरावृत्त ऊर्ध्वपातन repeating polymer पुनरावर्ती पॉलिमर, पुनरावर्ती बहुवारिक repeating unit पुनरावर्ती एकक replacement प्रतिस्थापन (न.) displacement replacement reaction प्रतिस्थापी अभिक्रिया replica प्रतिकृति (स्त्री.) replica plating प्रतिकृति विलेपन replicase प्रतिकृति विकर (पु.), रेप्लिकेज (पु.) replication १ प्रतिरूपण (न.) २ पुनरावृत्तिकरण (न.) replicatro प्रतिकृतिगुणसूत्र केंद्र (न.) reprecipitation पुनरवक्षेपण (न.) represent १ दर्शित करणे २ प्रतिरूपित करणे representation निरूपण (न.), रूपण (न.), प्रतिरूपण (न.) model repressible enzyme दमनीय विकर repressing metabolite दमनीय चयापचयी repressor दमनकारी (पु.), प्रतिरोधी (पु.) reproducibility पुनरूत्पादकता (स्त्री.) reproducible पुनर्उत्पादनीय repulsion प्रतिकर्षण (न.), प्रतिसारण (न.) reputed quart रेप्युटेड क्वार्ट (इंपिरिअल क्वार्टचा २३ हिस्सा) Resazurin test रेझाझुरिन चाचणी reservoir संचायक (पु.), टाकी (स्त्री.) residual current अवशिष्ट धारा residual gas अवशिष्ट वायु, शेष वायु residual spectrum अवशिष्ट पंक्ति, अवशिष्ट स्पेक्ट्रम residue अवशेष (पु.) deposit resilience लवचिकपणा (पु.) pliability resin राळ (स्त्री.), रेझिन (न.) resinificationreaction रेझिनीकरण अभिक्रिया, राळी अभिक्रिया resistance १ रोध (पु.) २ ध्वनि रोध (पु.) ३ प्रतिकार (पु.) drug resistance, औषधक्रियारोध, electrical resistance, विद्यतरोध, external resistance, बाह्य रोध, high resistance, उच्च रोध, internal resistance, आंतरि रोध, intrinsic resistance, निज रोध, अंगभूत रोध, low resistant रोधी (पु.) adj. रोधी resolution वियोजन (न.), विभेदन (न.), विलगीकरण (न.) resolution of mixtures मिश्रणाचे विलगीकर resolving power वियोजन शक्ति resonance energy संस्पंदन ऊर्जा resonance hybrid संस्पंदन संकर resonance line संस्पंदन रेषा resonance potential संस्पंदी विभव resonance radiation संस्पंदी प्रारण resonance stabilisation संस्पंदन स्थिरण resonant circuit संस्पंदी परिपथ resonant scattering संस्पंदी विकिरण resorcinol रिसॉर्शिनॉल (न.) resorcinol test रिसॉरिसिनॉल चाचणी respiratory acidosis श्वसन आम्लताविकार respiratory alkalosis श्वसन अल्कताविकार respiratory chain श्वसन शृंखला (also called electron transport system) respiratory chain phosphorylation श्वसन शृंखला फॉस्फोरिलन respiratory enzyme श्वसन विकर respiratory pigment श्वसन वर्णक respiratory protein श्वसन प्रथिन respiratory quotient श्वसन भागफल respiratory repression श्वसन दमन respirometer श्वसनमापी (पु.) rest point विराम बिंदु, विराम स्थान resting nucleus विश्रामी केद्रक restricted rotation निर्बंधित घूर्णन restriction १ निर्बंध (पु.) २ (as, act or process) निर्बंधन (न.) restriction enzyme निर्बंधन विकर retardation coefficient मंदक गुणांक retardation factor मंदन गुणक retention १ धारण करणे (न.) २ धारण शक्ति (स्त्री.) retention behaviour धारण वर्तन retention of configuration संरूपण सातत्य retention parameter धारण प्राचल retention volume धारण आकारमान retentivity धारणक्षमता (स्त्री.), धारणशीलता (स्त्री.) reticulate evolution जालाभ उत्क्रांति reticulin रेटिक्युलिन (न.) reticulocyte जालिकापेशी (स्त्री.) reticuloendothelial system जालिका-अंतःस्तर संस्था reticuloendothelium जालिका-अंतःस्तर (पु.) retinal रेटिनल (न.) adj. दृष्टिपटल- (also called vitamin A aldihyde) retinol रेटिनॉल (न.) (also called vitamin A1 or axerophthol) retort बकपात्र (न.), ऊर्ध्वपातनयंत्र (न.) retort stand बकपात्र आधारणी retro reaction पश्चगमन अभिक्रिया, पुच्छगामी अभिक्रिया retrogradation विगुणीभवन (न.), पश्चगमन (न.) retrograde विगुणित, पश्चगामी retting of bast fibres अधोवाही तंतूंचे कुजवण reverberatory furnace परावर्ती भट्टी reverse व्युत्क्रमण करणे, प्रतिक्रमण करणे
reverse osmosis व्युत्क्रमी परासरण reverse transcriptase व्युत्क्रमी अनुलेखीविकर reverse transcription व्युत्क्रमी अनुलेखन reversibility व्युत्क्रमणीयता (स्त्री.), प्रतिक्रमणीयता (स्त्री.) reversible प्रतिक्रमी, व्युत्क्रमी reversible cess प्रतिक्रमी घट, व्युत्क्रमी घट reversible electrode व्युत्क्रमी इलेक्ट्रोड reversible gel प्रतिक्रमी जेल reversible hydrolysis व्युत्क्रमी जलीय अपघटन reversible inhibitor व्युत्क्रमी संदमक reversible metabolic pathway व्युत्क्रमी चयापचयी मार्ग reversible process व्युत्क्रमी प्रक्रिया reversible reaction व्युत्क्रमी अभिक्रिया reversion प्रतिक्रमण (न.), व्युत्क्रमण (न.) Rh blood group system Rh रक्त गट पद्धति rhenium ऱ्हेनिअम (Re) (न.) (Re) rheology स्त्रोतशास्त्र (न.) (science of flow) Rhesus factor ऱ्हेसस घटक (Rh factor) rhodamine-B reagent ऱ्होडॅमिन बी चाचणी rhodamine-B reagent ऱ्होडॅमिन बी चाचणी rhodium (Rh) ऱ्होडिअम (Rh) (न.) rhodopsin ऱ्होडोप्सिन (न.), स्कॉटोप्सिन (न.) (also scotopsin) (visual purple) rhodopsin cycle रहोडोप्सिन चक्र rhombic समचतुर्भुजीय, समचतुर्भुज RHP cytochrome cytochrome C riboflavin रायबोफ्लेव्हिन (न.) (also called vitamin B2) riboflavin mononucleotide रायबोफ्लेव्हिन मोनोन्यूक्लिओटाइड (also called flavin mononucleotide) riboflavin phosphate रायबोफ्लेव्हिन फॉस्फेट ribonuclease रायबोन्यूक्लिएज (पु.) ribonucleic acid रायबोन्यूक्लिइक आम्ल (abbr. RNA) (also called ribose nucleic acid) ribonucleoprotein रायबोन्यूक्लिओप्रोटीन (न.) ribonucleoside रायबोन्यूक्लिओसाइड (न.) ribonucleotide रायबोन्यूक्लिओटाइड (न.) ribose nucleic acid रायबोज न्यूक्लिइक आम्ल (also called ribonucleic acid) ribosime cycle रायबोसोम चक्र ribosomal DNA रायबोसोम DNA ribosomal particle रायबोसोम कण ribosomal precursor RNA पूर्वगामी रायबोसोम RNA, पूर्वगामी रायबोसोम RNA, रायबोसोमीय पूर्वगामी RNA ribosomal protein रायबोसोम प्रथिन ribosomal RNA रायबोसोम RNA ribosomal subparticle रायबोसोम उपघटक (also ribosomal submit) ribosylthymine रायबोसिलथायमिन (न.) ribothymidine रायबोथायमिडिन (न.) ribothymidylic acid रायबोथायमिडिलिक आम्ल ribulose-1, 5-diphosphate रिब्युलोज-१, ५-डायफॉस्फेट Rice test राइस चाचणी (also called indirect complement fixation test) ricin रायसिन (न.) (प्रोटीन) rider for balance तुला आरोहक rifampicin रिफॅम्पिसिन (न.) (ऍन्टिबायोटिक) rigiospecific दिग्विशिष्ट अभिक्रिया rigor mortis मृत्यज काठिण्य, शव काठिण्य ring closure वलयपूर्ति (स्त्री.) ring enlargement वलयी विशालीकरण ring opening वलय खंडन, वलय विवृत्ति ring structure वलयी संरचना Ringer's solution रिंगर द्रावण Rinmann's green रिनमन ग्रीन Ritz combination principle रिट्झचे संयोजन तत्त्व RNA RNA (abbr. of ribonucleic acid) RNA coding triplet RNA संकेतन त्रिक RNA polymerase RNA पॉलिमरेज RNA (बहुवारिकन विकर) RNA replicase RNA रेप्लिकेज RNA virus RNA विशाणु, RNA व्हायरस roasting furnace भाजणभट्टी (स्त्री.) Robinson ester रॉबिसन एस्टर, ग्लुकोज-६-फॉस्फेट (न.) (also glucose-6-phosphate) robot chemist यांत्रिक रसायनशास्त्रज्ञ Rochelle salt रोशेल क्षार (also called potassium sodium tartarate) rock analysis शिला विश्लेषण rock crystal स्फटिकरूप गारगोटी rocking vibrational mode दोलन कंपन प्रकार, संदोलन कंपन प्रकार rodenticide कृंतकनाशक (पु.) roentgen रोंटगेन (न.) (क्ष-किरण एकक किंवा गॅमा किरण एकक) (also rontgen) Roentgen ray रोंटगेन किरण (also X-ray or Rontgen ray) rolling circle model (DNA ची) पेडवर्धी चक्रीय प्रतिकृति Rontgen equivalent राँजेन सममूल्य (मानवाचेसस्तिन प्राण्यांचे) (of man/mammal) room temperature खोलीचे तापमान root-mean-square value वर्गमाध्य वर्गमूळ मूल्य rope तार येणे (न.) (slimy strands in food substances (as, milk, flourr or bread) caused by contamination with bacteria or fungi) Rose-Gottlib test रोज-गॉटलिब चाचणी Rosenmund reduction रोझेन्मुण्ड क्षपण rosin देवदार राळ (स्त्री.), राळ (स्त्री.) (the resin after distilling turpentine from the exudation of species of pine) rotary Louvre dryer लावरेचा घूर्णी शुष्कक rotate १ घूर्णन करणे, घूर्णन होणे २ परिवलन करणे, परिवलन होणे rotating crystal diffraction method घूर्णी स्फटिक विवर्तन पद्धति rotating platinum electrode घूर्णी प्लॅटिनम इलेक्ट्रोड rotation १ घूर्णन (न.) २ परिवलन (न.) rotation reflection axis घूर्णन परावर्तन अक्ष (also called alternating axis of symmetry) rotation technique घूर्णन तंत्र rotational absorption spectra घूर्णन अवशोषण पंक्ती (स्त्री.अ.व.) rotational energy levels घूर्णन ऊर्जास्तर (पु.अ.व.) rotational mode घूर्णनी अवस्था rotational quantum number घूर्णन क्वांटम अंक rotational spectra घूर्णन पंक्ती (स्त्री.अ.व.) rotational spectrum घूर्णन स्पेक्ट्रम, घूर्णन पंक्ति rotatory dispersion घूर्णन अपस्करण rotenone रोटेनोन (न.) (एक प्रकारचे कीटकनाशक) Roth-Benedict sperometer रॉथ-बेनेडिक्ट श्वसनमापी Rothera's test रॉथेरा चाचणी rough microsomes खडबडीत अंतर्द्रव्य जालिका (also rough-surfaced endoplasmic reticulum) Rous sarcoma virus राउस कर्कार्बुद विषाणु Rowland circle रालँड वृत्त rubber policeman रबरी अवक्षेप रक्षक rubbing fastness घर्षण पक्केपणा rubenic acid reagent रूबेनिक आम्ल अभिकारक rubidium (Rb) रूबिडिअम (Rb) (न.) Rudolf test reaction रूडोल्फ चाचणी अभिक्रिया ruff degradation रफ अवक्रमण rule १ नियम (पु.) २ सूत्र ३ theory rumen १ रवंथ करणे (न.) २ रोमंथिका (स्त्री.) ruthenium (Ru) रूथेनिअम (Ru) (न.) rutherford रूदरफोर्ड (न.) (प्रारण एकक) Rutherford scattering रूदरफोर्ड विकिरण Rydberg constant रिडबर्ग स्थिरांक Rydberg fundamental constant रिडबर्ग मूलभूत स्थिरांक Rydberg number रिडबर्ग अंक Rydberg's formula रिडबर्गचे सूत्र S-Adenosylmethionine S-ऍडेनोसिलमेथिओनाइन (न.) saccarimetry शर्करामिति (स्त्री.) saccharic acid सॅकॅरिक आम्ल saccharimeter शर्करामापी (पु.) saccharogenic amylase beta amylase saccharose साखर (स्त्री.), सॅकॅरोज (न.), शर्करा (स्त्री.) (also called sucrose) safety glass सुरक्षित काच, बिनधोक काच safety match सुरक्षित आगकाडी, बिनधोक आगकाडी safety valve सुरक्षित झडप (also safe valve) sakaguchi reaction साकागुची अभिक्रिया sal ammoniac नवसागर (पु.), (अमोनिअम क्लोराइड) salicylaldehyde सॅलिसिलाल्डिहाइड (न.) salicylamide सॅलिसिलऍमाइड (न.) salicylic acid सॅलिसिलिक आम्ल salicylic aldehyde सॅलिसिलिक अल्डिहाइड saline लवणयुक्त, खारट n. लवणद्राव (पु.) saline solution लवणाचे द्रावण salivary juice लाळरस (पु.) (the digestive juice, consisting of the saliva) Salkowski reaction साल्कोवस्की अभिक्रिया salt १ क्षार (पु.) २ (मीठ या अर्थी) लवण (न.) common salt, मीठ, लवण acid salt, आम्ल क्षार, basic salt, आम्लारि क्षार, complex salt, १ संकुल क्षार २ जटिल क्षार, double salt, द्विक्षार, lower salt, निम्न क्षार, mixed salt, मिश्र क्षार, normal salt, पूर्ण क्षार, salt cake सॉल्ट केक (अशुद्ध सोडिअम सल्फेट) salt fracctionation क्षार प्रभाजन salting coefficient क्षारीय अवक्षेपणांक salting in क्षारीय द्रावणीयता वृद्धी salting out क्षारीय अवक्षेपण salting-out chromatography क्षारीय अवक्षेपण वर्णलेखन saltpeter सोरा (पु.), सॉल्टपीटर (न.) (पोटॅशिअम नायट्रेट) salvage metabolic pathway चयापचयी नाश-रक्षण मार्ग samarium (Sm) समारिअम (Sm) (न.) sample मासला (पु.), नमुना (पु.), प्रतिदर्श (पु.) model sample injector नमुना अंतःक्षेपक sampling नमुना घेणे (न.), नमुनानिवड (स्त्री.) sampling error नमुनानिवड त्रुटि sand वाळू (स्त्री.), वालुका (स्त्री.) sand-bath वालुका-मज्जनी (स्त्री.) sand-blast वालुकाझोत (पु.), वाळूचा फवारा (पु.) sand-blasted वालुकाघर्षित (वालुकाझोत घर्षित) sand-blasted glass वालुकाघर्षित काच Sandmeyer diazo reaction सॅन्डमेअर अभिक्रिया sandpaper घासकागद (पु.), सॅन्डपेपर (पु.), वाळू कागद (पु.) sandwich comounds सॅन्डविच संयुगे (न.अ.व.) sandwich technique indirect fluorescent antibody technique Sanger reaction सँगर अभिक्रिया Sanger reagent सँगर अभिकारक saponifiable fraction साबणीकरण (न.), साबणन (न.) saponification equivalent साबणीकरण सममूल्य saponification number साबणीकरण मूल्यांक (also called Koettstorfer number) saponification reaction साबणीकरण अभिक्रिया, साबणन अभिक्रिया saponification value साबणीकरण मूल्य saponifier साबणीकारक (पु.) saponify साबणीकरण करणे, साबणीकरण होणे sapphire नीलम (पु.), सफायर (न.) sarcolemma स्नायुतंतुकाच्छद (पु.), स्नायुतंतुआवरण (न.) sarcoma ऊतिकर्करोग (पु.), संयोजी ऊतिअर्बुद (पु.) tumor sarcomere स्नायुतंतुकआवर्तीखंड (पु.) sarcoplasma स्नायुजीवद्रव्य (न.) sarcoplasmic reticulum स्नायुजीवद्रव्य जालिका sarcosine सार्कोसीन (न.) (also called N-methylglycine) sarcosoma (ऐच्छिक स्नायूची) तंतुणिका (स्त्री.) (तंतु + कणिका) (also sarcosome) sarcotubule कर्कार्बुद सूक्ष्मनलिका (स्त्री.) sarsarpilla सार्सापरिला (स्त्री.) sassafras oil सासाफाज स्वादार्क saturate संतृप्त करणे, संतृप्त होणे saturated calomel electrode संतृप्त कॅलोमेल इलेक्ट्रोड saturated compound संतृप्त संयुग saturated hydrocarbon संतृप्त हायड्रोकार्बन saturated molecule संतृप्त रेणु saturated solution संतृप्त द्रावण saturated vapour संतृप्त बाष्प saturation संतृप्ति (स्त्री.) saturation factor संतृप्ति गुणक saturation kinetics संतृप्ति गतिकी saturation point संतृप्ति बिंदु sauerkraut आंबवलेली कोबी (स्त्री.) scale १ मापनश्रेणी (स्त्री.), श्रेणी (स्त्री.) २ मापनी (स्त्री.), मोजपट्टी (स्त्री.), ३ प्रमाण (न.) ४ तराजू (पु.) ५ पारडे (न.) scandium (Sc) स्कॅन्डिअम (Sc) (न.) scanning electron microscope क्रमवीक्षी इलेक्ट्रॉन सूक्ष्मदर्शी Scardinger reaction स्कार्डिंगर अभिक्रिया scattered light विकीर्ण प्रारण scattering विकिरण (न.) acoustic scattering, ध्वनि विकिरण, coherent scattering, संसंजित विकिरण, elestic scattering, अप्रत्यास्थ विकिरण, plural scattering, बहुल विकिरण, potential scattering, विभव विकिरण, resonant scattering, संस्पंदी विकिरण Schardinger dextrin स्कार्डिंगर डेक्स्ट्रिन Schardinger enzyme स्कार्डिंगर विकर (also called xanthine oxidase) Schiff's reagent शिफ अभिकारक Schilling test शिलिंग चाचणी schlieren optical system श्लिरेन प्रकाशीय पद्धति Schmidt reaction श्मिट अभिक्रिया Schmidt-Thannhauser procedure श्मिटथानहाउजर कार्यपद्धति Schneider procedure श्नायडर कार्यपद्धति Schoeniger combustion apparatus शोनिगर ज्वलनित्र Schottky defect शॉट्की दोष Schrodinger equation श्रॉडिंजर समीकरण, श्रॉडिंजर तरंग-समीकरण (also Schrodinger wave-equation) Schrodinger wave-function श्रॉडिंजर तरंगफल Schultz-Dale reaction शुल्झ-डॅले अभिक्रिया Schultz's rule शुल्झचा नियम Schutz-Borisow rule शुट्झ-बॉरीसॉ नियम Schweitzer's reagent श्वाइझ्रचा अभिकारक science विज्ञान (न.), शास्त्र (न.) scientific वैज्ञानिक, शास्त्रीय scintillation प्रस्फुरण (न.) scintillation autography प्रस्फुरण स्वंयचित्रण scintillation counter प्रस्फुरण गणित्र scintillation crystal प्रस्फुरण स्फटिक scintillation detector प्रस्फुरण संसूचक, प्रस्फुरण अभिज्ञातक scintillation spectrometer प्रस्फुरण पंक्तिमापी, प्रस्फुरण स्पेक्ट्रोमीटर scintillator प्रस्फुरक (न.) (also called fluor) scleroprotein स्क्लेरोप्रोटीन (न.), दृढप्रथिन (न.) scomberoid poisoning स्कॉम्बरॉइड मत्स्य विषबाधा scotophobin स्कॉटोफोबिन (न.) (स्मृतिनिर्देशी पेप्टाइड) scotopic vision मंदाभ दृष्टि, मंदप्रकाश दृष्टि scrapings खरवड (स्त्री.अ.व.) scratch ओरखडा (पु.), क्षणन (न.) screen पददा (पु.), पट (पु.) v.t. १ पडदा लावणे २ छाननी करणे screening constant प्रच्छादन स्थिरांक screening effect प्रच्छादन परिणाम screw dislocation स्क्रू विस्थानन scrubber मार्जनी (स्त्री.), मार्जक (पु.) scrubbing chamber मार्जनकक्ष (पु.) scum मळी (स्त्री.), साय (स्त्री.) deposit second ionisation constant द्वितीय आयनन स्थिरांक second ionisation constant द्वितीय आयनन स्थिरांक second ionisation potential द्वितीय आयनन विभव second-order indicator electrode द्वितीयक्रम दर्शक इलेक्ट्रोड secondary १ द्वितीयक २ दुय्यम primary secondary alcohol द्वितीयक अल्कोहोल secondary amine द्वितीयक अमाइन secondary carbon atom द्वितीयक कर्बाणु secondary cell storage cell secondary electron दुय्यम इलेक्ट्रॉन secondary immune response दुय्यम प्रतिक्षम प्रतिसाद secondary process दुय्यम प्रतिक्रिया secondary product दुय्यम उत्पादन secondary reaction दुय्यम अभिक्रिया secondary standard दुय्यम मानक secondary X-rays दुय्यम क्ष-किरण (पु.अ.व.) section छेद (पु.), खंड (पु.), अनुभाग (पु.) segment sector क्षेत्र (न.) segment sector mass spectrometer क्षेत्रीय वस्तुमान पंक्तिमापी sedative शामक औषध (न.) adj. शामक sediment अवसाद (पु.), गाळ (पु.) deposit sedimentation coefficient अवसादन गुणांक sedimentation equilibrium अवसादन सममूल्य (आक्रिबाल्ड पद्धति) (Archibald method sedimentation equilibrium in density gradient आनताप्रवणतेचा अवसादन समतोल sedimentation potential अवसादन विभव sedimentation velocity अवसादन वेग sedoheptulose सीडोहेप्टयुलोज (न.) seepage निस्यंदन (न.), पाझर (पु.) segment खंड (पु.) division, भाग, fraction, अंश, fragment, शकल, खंड, part, भाग, अंग, अवयव, portion, १ भाग २ खंड, section, छेद, खंड, अनुभाग, sector, क्षेत्र segregate वेगळे ठेवणे, विलग करणे, विलग्न होणे detach, विलग करणे, विलग होणे, divide, विभाजन करणे, separate, पृथक करणे, पृथक होणे, वेगळे करणे, वेगळे होणे, विभक्त करणे, विभक्त होणे, विलग करणे, विलग होणे, split, विभाजन करणे, विभाजन होणे segregation विभक्तीकरण (न.), विलग्नन (न.) decomposition selection निवड (स्त्री.), वरण (न.) selection rules निवड नियम (पु.अ.व.) selective fermentation निवडक किण्वन selective reagent निवडकारी अभिकारक selectivity वरणक्षमता (स्त्री.), निवडक्षमता (स्त्री.) selectivity constant वरणक्षमता स्थिरांक, निवडक्षमता स्थिरांक selenium (Se) सेलेनिअम (se) (न.) selenium dioxide सेलेनिअम डायॉक्साइड self-dissciation स्वयं-विचरण (न.) self-inductance स्वयंप्रवर्तन (न.), स्वयंप्रेरण (न.) self-luminous स्वयंदीप्त, स्वयं-अनुदीप्त self-reduction स्वयंक्षपण (न.) Seliwanoff's test सेलिवॅनोफ चाचणी Seliwanoff's test सेलिवॅनोफ चाचणी semi drying oil अर्धशुष्कन तेल
semi dying oil अर्धशुष्कन तेल semi-micro- सूक्ष्मप्राय- micro semi-micro- सूक्ष्मप्राय micro semi-microanalysis सूक्ष्मप्राय विश्लेषण (न.) semi-microanalysis सूक्ष्मप्राय विश्लेषण (न.) semi-permeable अर्धपार्य permeable semi-permeable membrane अर्धपार्य पटल semi-transparent अर्धपारदर्शक permeable semicarbazide सेमिकार्बाझाइड (न.) semicarbazide सेमिकार्बाझाइड (न.) semicarbazone सेमीकार्बाझोन (न.) semicarbazone सेमीकार्बाझोन (न.) semiconductor अर्धवाहक (पु.) semiconductor अर्धवाहक (पु.) semiconductor detector अर्धवाहक संसूचक semidine rearrangement सेमिडिन पुनर्रचना semidine rearrangement सेमिडिन पुनर्रचना semipolar bond co-ordinate bond semolina शेवया (स्त्री.अ.व.) senescence जीर्णन (न.), वनस्पती जीर्णन (न.) sense codon अर्थवाही कोडॉन sense strand संकेतवाही पेड (also called Watson strand) sensitisation १ संवेदन (न.) २ अतिसंवेदिता (स्त्री.) sensitised erythrocyte अपप्रतिरक्षाशील एरिथोसाइट, अपप्रतिरक्षाशील लोहितपेशी sensitive संवेदी, संवेदनशील sensitivity संवेदिता (स्त्री.), संवेदनशीलता (स्त्री.) sensitivity of balance तुलेची संवेदिता separate पृथक करणे, पृथक होणे, वेगळे करणे, वेगळे होणे, विभक्त करणे, विभक्त होणे, विलग करणे, विलग होणे segregate separating funnel विलगकारी नरसाळे (also separatory funnel) separation विलगन (न.) analysis, विश्लेषण, categorisation, प्रवर्गीकरण, classification, वर्गीकरण, dialysis, व्याश्लेषण, अपोहन, disjunction, विस्थानन, dessection, विच्छेदन, sorting, विल्हेवारी, synthesis, संश्लेषण separation factor पृथकता गुणक separatory funnel separating funnel sepsis सेप्सिस (न.), पूयुक्तता (स्त्री.) septa (in comb.) सप्त- mono (also hepta-) septanose सेप्टॅनोज (न.), सप्ताणुवलयी शर्करा (स्त्री.) septicemia जंतुजन्य रक्तदोष (पु.), रोगाणुरक्तता , (स्त्री.), पूमयता (स्त्री.) sequenator अनुक्रमित्र (न.) sequence hypothesis क्रम परिकल्पना sequential induction क्रमशः प्रवर्तन sequential mechanism क्रमवार क्रियायंत्रणा
sequential model क्रमवार समविन्यास प्रतिकृति sequential reactions क्रमवार अभिक्रिया (स्त्री.अ.व.) sequestering agent ग्राभक (पु.), ग्राभणकारक (पु.) SER SER (abbr. of smooth-surfaced endoplasmic reticulum) serendipity berry सेरेंडीपिटी बेरी serial dilution भूमितीश्रेणीय विरलन series १ श्रेणी (स्त्री.) २ माला (स्त्री.) ३ किरणोत्सारी श्रेणी (स्त्री.) series of compound १ संयुगमाला २ संयुग श्रेणी serine convention सेरीन संकेत (संरूपणाचा) serum रक्तद्रव्य (न.), सीरम (न.) serum albumin सीरम अल्ब्युमिन serum converting enzyme सीरम रूपांतरण विकर serum globulin सीरम ग्लोब्युलिन serum hepatitis सीरमजन्य यकृतदाह serum prothrombin converting facto सीरम प्रोथॉम्बिन रूपांतरण कारक (also called proconvertin) serum urea nitrogen रक्तद्रव्य युरिआ नायट्रोजन sesqui- (in comb.) अध्यर्ध-, सार्ध- mono sesquioxide सेस्क्विऑक्साइड (न.) sesquiterpene सेस्क्विटर्पीन (न.) setteling १ (गाळ, इत्यादी) खाली बसणे (न.) २ अवसादन (न.) sex chromosome लिंग गुणसूत्र sex hormone लिंग संप्रेरक, लिंग हार्मोन SH group SH गट (short of sulfhydril group) shadowcasting technique छायाक्षेपण तंत्र shaking apparatus हलवणी (स्त्री.) sheen पातळ पत्रा (पु.), पत्रा (पु.) cutting shell १ कवच (न.) २ कक्षक (पु.) shielding constant परिरक्षण स्थिरांक shielding electrode परिरक्षण इलेक्ट्रोड shift विस्थापन (न.), सृति (स्त्री.) v.t.i. विस्थापन करणे, विस्थापन होणे सृत होणे shikimic acid शिकिमिक आम्ल shikimic acid pathway शिकिमिक आम्ल मार्ग shock धक्का (पु.), अभिघात (पु.) short-circuit लघुपरिपथ (पु.) v.t. लघुपथित करणे (लघुपरिपथ करणे) shot effect निर्घात परिणाम, प्रक्षेप कुरव (also shot noise) shunt पार्श्वपथ (पु.) v.t.i. पार्श्वपथन करणे, पार्श्वपथित होणे sickle cell दात्राकार पेशी sickle cell anemia दात्राकार पेशी पांडुरोग (also sicklemia) sickle cell disease दात्राकार पेशी विकार sickle cell hemoglobin दात्र पेशी हीमोग्लोबिन sicklemia sickle cell anemia side बाजू (स्त्री.) adj. १ पार्श्व २ आनुशंगिक side chain उपशृंखला (स्त्री.), पार्श्वशृंखला (स्त्री.) side chain cleavage उपशृंखला खंडन side chain compound पार्श्वशृंखला संयुग side chain theory उपशृंखला सिद्धांत side product आनुषंगिक उत्पाद side reaction १ आनुषंगिक अभिक्रिया २ आनुषंगिक प्रतिक्रिया siderophilin अतिलोहविकार (पु.) Siemens ozoniser झिमेन्स ओझोनायझर sigma सिग्मा (पु.) (symbol ) sigmatropic rearrangement सिग्माकर्षी पुनर्रचना sign चिन्ह (न.), खूण (स्त्री.) character sign convention चिन्हसंकेत प्रणाली signal-to noise ratio संकेत कुरव गुणोत्तर silent discharge नीरव विमोच, नीरव विप्रभार silica crucible सिलिका मूस silica triangle सिलिका (नळी) त्रिकोण silicon (Si) सिलिकॉन (Si) (न.) silicon carbide सिलिकॉन कार्बाइड silicon fluorides सिलिकॉन फ्लुरोइडे (न.अ.व.) silicon hydrides सिलिकॉन हायड्राइडे (न.अ.व.) silicone rubber सिलिकोन रबर silver (Ag) सिल्व्हर (Ag) (न.), चांदी, रूपे (न.), रजत (न.) (afgentum) silver amalgam रजत पारद संमिश्र silver bromide सिल्व्हर बोमाइड silver chloride सिल्व्हर क्लोराइड silver iodide सिल्व्हर आयोडाइड silver mirror test रूपेरी आरसा चाचणी, रजत दर्पण चाचणी silver nitrate सिल्व्हर नायट्रेट (कांडीखार) silver reductor रजत क्षपणित्र similar समरूप, सदृश, समान alike, सारखा, analogus, सदृश, comparable, तुलनायोग्य, तुलनीय, homologous, समश्रेणीय, identical, सरूप, like, समान, सारखा, parallel, सदृश, सम, uniform, एकसमान simple enzyme प्रथिनप्रधान विकर simple harmonic motion सरल आवर्त गति simple lipid साधे लिपिड (also called neutral lipid) simple protein असंयुग्मी प्रोटीन, असंयुग्मी प्रथिन simple sugar एकवारिक शर्करा (also called monosaccharide) simple triglyceride साधे ट्रायग्लिसराइड simulation बतावणी (स्त्री.), अनुकृति (स्त्री.) simultaneous युगपत, एकसमयावच्छेदी simultaneous reaction युगपत अभिक्रिया sine wave साइन तरंग, ज्या तरंग single एकेरी, एकल, एक binary, द्विअंगी, द्विक, quaternary, चतुर्थक, tenary, त्रिअंगी, त्रिक, double, दुहेरी, quadruple, चौफेरी, चतुः, triple, तिहेरी single electrode एकल इलेक्ट्रोड single electrode potential एकल इलेक्ट्रोड विभव (also called half-cell potential) single state एकलक स्थिति, युग्मित आभ्रामी अवस्था triple state (the electrode state of an atom or a molecule in which two single electrons in two orbitals have their spin in opposite directions) single-beam balance एक-दांडी तराजू single-beam photometer एक-शलाकी अनुदीप्तिमापी single-beam spectrometer एक-शलाकी पंक्तिअनुदीप्तिमापी single-pan balance एक-पारडी तराजू sintered crucible सिंटरित मूस sintered glass crucible तापपिंडित काच मूस siphon निनाल (पु.) (also syphon) skeletal isomer कंकाल समसूत्री skeleton formula आराखडा सूत्र sketch रेखाचित्र (न.), आराखडा (पु.) skew वितल-, विषमतल- (नौकारूप), विषमतलीय (boat form) (generally, irregular, unsymmetrical, oblique) skew conformation विषमतल समाविन्यास (also called gauche conformation) skew rays वितल किरण (पु.अ.व.) Skraup reaction स्क्रॉप अभिक्रिया slag धातुमळी (स्त्री.) deposit slashing प्रलेपन (न.) (also sizing) slate स्लेट (दगड) (स्त्री.) slime अवपंक (पु.), राड (स्त्री.) slit १ फट (स्त्री.) २ (as, a narrow usu. rectangular opening through which light or other emission is admitted or through which it escapes) रेखाछिद्र (न.) sludge गाळ (पु.), अवमल (पु.) slurry स्लरी (न.), कणयुक्त द्राव (पु.), गारा (चिखलाचा) (पु.) smelting विगालन (न.), विगालन करणे (न.), विगालनन (न.), सहवितळण प्रक्रिया (स्त्री.) Smith degradation स्मिथ अवक्रमण smog धूहार (पु.) (धूर + निहार) (smoke + fog) smoke point धूम्रांक (पु.) smooth microsomes गुळगुळीत सूक्ष्मकणिका, गुळगुळीत पृश्ठी अन्तर्द्रव्य जालिका (also smooth-surfaced endoplasmic reticulum) (abbr. SER) smooth muscle गुळगुळीत स्नायु smooth-surfaced endoplasmic reticulum smooth microsomes soapstone शंखजिरे (न.), संगजिरे (न.) soda cellulose सोडा सेल्युलोज soda lime सोडा लाइम, अल्कित चुना soda lime test अल्कित चुना चाचणी sodium (Na) सोडिअम (Na) (न.) (natrium) sodium acetate सोडिअम ऍसिटेट sodium argentocyanide सोडिअम आजटोसायनाइड sodium bicarbonate सोडिअम बायकार्बोनेट, खाण्याचा सोडा sodium bismathate सोडिअम बिस्मथेट sodium carbonate सोडिअम कार्बोनेट sodium carboxymethyl cellulose सोडिअम कार्बोक्सिमेथिल सेल्युलोज sodium chlorate सोडिअम क्लोरेट sodium chloride सोडिअम क्लोराइड (मीठ) sodium glutamate सोडिअम ग्लुटामेट sodium hydroxide सोडिअम हायड्रॉक्साइड sodium hypobromite सोडिअम हायपोबोमाइट sodium hypochlorite सोडिअम हायपोक्लोराइट sodium meta periodate सोडिअम मेटा परआयोडेट sodium nitrate सोडिअम नायट्रेट sodium nitroprusside सोडिअम नायट्रोप्रुसाइड sodium oxalate सोडिअम ऑक्झलेट
sodium peroxide सोडिअम पेरॉक्साइड sodium persulphate सोडिअम परसल्फेट sodium tetraborate सोडिअम टेट्राबोरेट sodium tetraphenylboron सोडिअम टेट्राफेनिलबोरोन sodium thiosulphate सोडिअम थायोसल्फेट, हायपोसल्फेट (न.) sodium thiosulphate solution सोडिअम थायोसल्फेट द्रावण soft glass मऊ काच, वितळण सुलभ काच soft negative अल्पौठाव (पु.), व्यस्तचित्र (न.) soft rays मृदु किरण (पु.अ.व.) soft X-rays अल्पभेदी क्ष-किरण (पु.अ.व.), अल्पभेदी एक्स-किरण (पु.अ.व.) softness १ मृदुता (स्त्री.) २ सुफेनता (स्त्री.) ३ (of radiation) दुर्भेदकता (स्त्री.) ४ (of glass) सुगलनीयता (स्त्री.) solar cell सूर्यप्रकाशीय घट solar chromosphere सौर वर्णावरण solar radiation सौर प्रारण solar spectrum सौर पंक्ति, सौर स्पेक्ट्रम solder डाख (स्त्री.) v.t. डाख देणे, झाळणे soldering डाख देणे (न.), झाळणी (स्त्री.), झाळकाम (न.) solid घनरूप पदार्थ (पु.), स्थायु (पु.) adj. घन-, घनरूप, स्थायु- solid phase technique घन प्रावस्था तंत्र solid scintillation counter घन प्रस्फुरण गणित्र solid state घनरूप अवस्था, स्थायु अवस्था solid-state reaction घनावस्थी अभिक्रिया solidification घनीकरण (न.), घनीभवन (न.) condensation solidify घनरूप करणे, घनरूप होणे solubilised vat dyes विद्रावित कुंड रंजक (पु.अ.व.), विद्रावित क्षपणकारी रंजक (पु.अ.व.) solubility द्रावणीयता (स्त्री.) solubility coefficient of gases वायूंचा द्रावणीयता गुणांक solubility curve द्रावणीयता आलेख solubility product द्रावणीयता गुणन फल solubility product constant द्रावणीयता गुणाकार स्थिरांक solubility product pronciple द्रावणीयता गुणाकार तत्त्व soluble enzyme द्रावणीय विकर (पेशीद्रव्यातील) soluble RNA स्थानांतरी RNA, द्रावणीय RNA (also called transfer RNA solublestarch द्रावणीय स्टार्च solution द्रावण (न.) decinormal solution, अर्ध-प्रसामान्य द्रावण, normal solution, प्रसामान्य द्रावण, saturated solution, संतृप्त द्रावण, standard solution, ज्ञातमूल्य द्रावण, मानक द्रावण, unsaturated solution, असंतृप्त द्रावण solution polymerisation द्रावणी बहुवारिकन solution pressure द्रावण दाब solution-electrode interface द्रावण-इलेक्ट्रोड आंतरपृष्ठ solvated ion विद्रावित आयन Solvay process सॉल्व्हे प्रक्रिया solvent dyes जलेतर द्रावक रंजक (पु.अ.व.) solvent extraction द्रावक निष्कर्षण solvent for fibre तंतुद्रावक (पु.) solvent naphtha द्रावक नॅफ्था solvolysis द्रावक अपघटन (न.), द्रवीय अपघटन (न.) (also lyolysis) somatic theory कायिक सिद्धांत somatomedin सोमॅटोमिडीन (पु.) somatotropin कायपोषी संप्रेरक (पु.) (also called growth hormone) somatotropin releasing hormone सोमॅटोट्रॉपिन स्त्रावी संप्रेरक Somogyl-Nelson method सॉमॉग्यी-नेल्सन पद्धति sorption शोषण (न.) absorption, अवशोषण, adsorption, अधिशोषण, chemisorption, रासायनिक अधिशोषण, desorption, विशोषण, persoption, परिशोषण, physisorption, भौतिक शोषण sorting विल्हेवारी (स्त्री.) separation sour आंबट v.t.I. आंबणे, आंबवणे source १ उद्गम (पु.) २ (as, the point of origin) प्रभब (पु.) ३ मूळ (न.) Soxhlet apparatus सॉक्सलेट उपकरण Soxhlet extraction apparatus सॉक्सलेटचे निष्कर्षण उपकरण soyabean trypsin inhibitor सोयाबिन ट्रिप्सिन संदमक (also called Kunitz inhibitor) space १ अवकाश (पु.), अंतराळ (न.) २ जागा (स्त्री.) space chemistry अवकाश रसायनशास्त्र space group अवकाश गट (as, in symmetry and group theory) spark source ionisation स्फुल्लिंग प्रभव आयनन spark spectroscopy स्फुल्लिंग पंक्तिदर्शन sparking potential स्फुल्लिंगन विभव spatial अवकाशिक, अवकाशी, अंतराळासंबंधी spatula स्पॅचुला (पु.), सपाट चमचा (पु.) specific activity विशिष्ट सक्रियता specific charge विशिष्ट विद्युतभार specific conductance विशिष्ट प्रवहन specific conductivity विशिष्ट वाहकता specific dynamic action calorigenic action specific fiscosity विशिष्ट विष्यंदिता specific gravity विशिष्ट गुरूत्व specific growth rate विशिष्ट वर्धन गति specific heat विशिष्ट ऊष्मा specific immunity विशिष्ट प्रतिक्षमता specific indicator विशिष्ट दर्शक specific ion electrode विशिष्ट आयन इलेक्ट्रोड specific radioactivity विशिष्ट किरणोत्सारिता specific rate constant विशिष्ट क्रियागति स्थिरांक specific reaction विशिष्ट अभिक्रिया specific reaction rate विशिष्ट अभिक्रिया गति specific reagent विशिष्ट अभिकारक specific refraction विशिष्ट अपवर्तन specific resistance विशिष्ट रोध specific rotation विशिष्ट घूर्णन specific surface विशिष्ट पृष्ठ specific volume विशिष्ट आकारमान specificity विशिष्टता (स्त्री.) spectra १ पंक्ती (स्त्री.अ.व.), स्पेक्ट्रा (पु.अ.व.) २ मानपंक्ती (स्त्री.अ.व.), वर्णपंक्ती (स्त्री.अ.व.) (sing. spectrum) spectral १ पंक्तीय, पंक्ति-, स्पेक्ट्रमी २ मानपंक्तीय spectral analysis पंक्तीय विश्लेषण spectral band width पंक्ति पट्ट रूंदी spectral characteristics पंक्तीय वैशिष्ट्ये (न.अ.व.) spectral interference पंक्ति व्यतिकरण spectral line वर्णपंक्ति रेषा spectral order पंक्ति क्रम spectral reflectance पंक्तीय परावर्तनांक spectro chemistry पंक्ति रसायनशास्त्र spectrochemical analysis पंक्तिरासायनिक विश्लेषण spectrochemical series पंक्तिरासायनिक श्रेणी spectrofluorometer पंक्तिप्रतिदीप्तिमापी (पु.) spectrogram पंक्तिलेख (पु.) spectrograph पंक्तिलेखी (पु.), स्पेक्ट्रोग्राफ (पु.) spectrometer पंक्तिमापी (पु.), स्पेक्ट्रोमीटर (पु.) spectrometry पंक्तिमिति (स्त्री.) spectrophotometer पंक्तिअनुदीप्तिमापी (पु.) spectrophotometric analysis पंक्तिअनुदीप्तिमितीय विश्लेषण spectrophotometry पंक्तिअनुदीप्तिमिति (स्त्री.) spectropolarimeter पंक्तिधुवणमापी (पु.) spectroscope पंक्तिदर्शी (पु.), स्पेक्ट्रोस्कोप (पु.) spectroscopic analysis पंक्तीय विश्लेषण spectroscopic splitting factor पंक्तीय विभाजन गुणक spectroscopy पंक्तिदर्शन (न.) (the science of spectroscopic phenomena) spectrum १ (as, in spectroscopy) पंक्ति (स्त्री.), स्पेक्ट्रम (पु.) २ वर्णाली (स्त्री.), वर्णपंक्ति (स्त्री.) ३ (w.r.t. antibiotic or drug activity) प्रभावव्याप्ति (स्त्री.) absorption spectrum, अवशोषण पंक्ति, atomic spectrum, अणु पंक्ति, band spectrum, पट्ट spectrum analysis पंक्ति विश्लेषण spectrum lines पंक्ति रेखा (स्त्री.अ.व.) specular reflectance सुव्यवस्थित परावर्तनांक specular reflectance सुव्यवस्थित परावर्तनांक specular reflection mirror reflection spherical aberration गोलीय विपथन spheroplast अंशतः भित्तिहीन जीवाणु (पु.) sphingolipid स्फिंगोलिपिड (न.) sphingomyelin स्फिंगोमायलिन (न.) sphingophospholipid स्फिंगोफॉस्फोलिपिड (न.) (also called phosphophingolipid) sphingosine स्फिंगोलिपिडजनक (पु.), स्फिंगोसाइन (न.) spin आभ्राम (पु.) v.t.i. आभ्रामण होणे, आभ्रामण करणे spin coupling आभ्राम युग्मन spin quantum number आभ्राम क्वांटम अंक spin splitting आभ्राम विभाजन spin-lattice relaxation आभ्राम-जालक शिथिलन spin-spin coupling आभ्राम-आभ्राम युग्मन spinning तंतूकरण (न.), सूतकताई (स्त्री.) adj. १ (as, of an electron etc.) आभ्रामी २ तनन spinning electron आभ्रामी इलेक्ट्रॉन spinning sideband आभ्रामी पार्श्वपट्ट spirit of vitriol सल्फ्युरिक आम्ल spiro compound स्पायरो संयुग splenectomy प्लीहाउच्छेदन (न.) split विभाजन करणे, विभाजन होणे segregate spontaneous combustion उत्स्फूर्त ज्वलन spontaneous electrolysis उत्स्फूर्त विद्युत अपघटन spontaneous induction उत्स्फूर्त प्रवर्तन spontaneous process उत्स्फूर्त प्रक्रिया spontaneous reaction उत्स्फूर्त अभिक्रिया spontaneous tumor स्वजनित अर्बुद sporulation बीजाणुकजनन (न.) spot analysis ठिपका विश्लेषण spot-test indicator थेंब-चाचणी दर्शक spot-test paper drop reaction paper spring balance स्प्रिंग तुला spurious radiation छद्मी प्रारण spurting खदखदणे (न.), रटरटणे (न.) srainless rings ताणरहित वलये (न.अ.व.) stable स्थिर, स्थायी immobile stable equilibrium स्थायी समतोल stable isotope स्थायी समस्थानिक, स्थायी समप्रोटॉन stable system स्थिर अवस्था stack १ रास (स्त्री.) २ रासचिति (स्त्री.) v.t. रास लावणे staggered conformation सांतरित समाविन्यास staggered form सांतरित रूप stainless steel गंजरहित पोलाद, स्टेनलेस स्टील stalagmometer स्टॅलॅग्मोमीटर (पु.) stand घोडा (पु.), बैठक (स्त्री.) standard १ प्रमाण (न.) २ मानक (न.) adj. १ प्रमाणित, प्रमाण २ मानक, normal standard addition method ज्ञात समावेशन पद्धति, मानक समावेशन पद्धति standard condition मानक स्थिति standard deviation प्रमाणित विचलन standard diffusion coefficient प्रमाण विसरण गुणांक standard electrode मानक इलेक्ट्रोड standard electrode potential मानक इलेक्ट्रोड विभव standard entropy मानक एन्ट्रॉपी standard error मानक त्रुटि standard free energy change मानक मुक्त ऊर्जाबदल standard hydrogen electrode मानक हायड्रोजन इलेक्ट्रोड standard joints प्रमाणित जोड (पु.अ.व.) (of glass apparatus) standard oxidation-reduction potential मानक ऑक्सिडन-क्षपण विभव standard potential मानक विभव standard pressure मानक दाब standard resistance प्रमाणित रोध standard sample प्रमाण नमुना, मानक नमुना standard solution ज्ञातमूल्य द्रावण, मानक द्रावण standard state प्रमाण अवस्था standard temperature मानक तापमान standard temperature and pressure मानक तापमान व दाब (abbr. STP) (also called normal temperature and pressure) standard volume मानक आकारमान, मानक आयतन standard volumetric flask प्रमाण आकारमान पात्र standardisation १ प्रमाणन (न.) २ मानकन (न.), मानकीकरण (न.) calibration standardise १ मानकन करणे, मानकीकरण करणे २ प्रमाणन करमे, प्रमाणित करणे standardised १ मानकित, मानकीकृत २ प्रमाणीकृत standardised instrument प्रमाणीकृत उपकरण standardised solution प्रमाणीकृत द्रावण
stannum (Sn) टिन (Sn) (न.), कथिल (न.) (tin) Staphylococcus स्टॅफिलोकॉकस (न.) staphylokinase स्टॅफिलोकायनेज (पु.) staple fibre तंतुक (पु.), आखूड तंतु starch equivalent स्टार्च तुल्लांक starch granule स्टार्च कणिका starch indicator स्टार्च दर्शक starch reagent स्टार्च अभिकारक Stark effect स्टार्क परिणाम (also called Zeeman effect) Stark-Einstein equation स्टार्क-आइन्स्टाइन समीकरण Stark-Einstein equation स्टार्क-आइन्स्टाइन समीकरण Starling's hypothesis स्टार्लिंग परिकल्पना starvation उपासमार (स्त्री.) starvation diabetes उपासमारजन्य मधुमेह state अवस्था (स्त्री.) condition, स्थिति, phase, प्रावस्था, excited state, उत्तेजित अवस्था, ground state, मूल अवस्था, physical state, भौतिक अवस्था, standard state, प्रमाण अवस्था, stationary state, स्थावर अवस्था, स्थायु अवस्था, thermodynamic state, ऊष्मागतिक state of aggregation समुच्चयित अवस्था state of equilibrium समतोल अवस्था static electric charge स्थितिक विद्युत प्रभार static electricity स्थितिक विद्युत (as opposed to dynamic electricity) static equilibrium स्थितिक समतोल static pressure स्थितिक दाब stationary १ स्थावर, स्थायु immobile २ (standing still) स्थिर stationary phase स्थिर प्रावस्था stationary state स्थावर अवस्था, स्थाणु अवस्था statistical १ सांख्यिकीय, सांख्यिकी- २ आकडेवारीसंबंधी statistical average सांख्यिकी सरासरी statistical mean सांख्यिकी माध्य statistical thermodynamics सांख्यिकी ऊष्मागतिकी steady अचर, निश्चल immobile steady state स्थिर अवस्था, निश्चल अवस्था steady-state kinetics स्थिर-अवस्था क्रियागतिकी steam distillation वाफ ऊर्ध्वपातन steam-bath वाफ-मज्जनी (स्त्री.) steam-bath वाफ-मज्जनी (स्त्री.) steam-volatile वाफ-बाष्पनशील steatorrhea स्टेटोऱ्हिआ (पु.), मेदसात्मीकरण विकार (पु.), अतिमेदविष्टता विकार (पु.) steel पोलाद (न.), स्टील (न.) step १ पद (न.) २ क्रम (पु.) ३ सोपान (पु.) step up transformer आरोही परिवर्तित्र, उत्परिवर्तित्र (न.) step-down transformer अवरोही परिवर्तित्र step-sector method क्रम-क्षेत्री पद्धति steps of reaction अभिक्रियेच्या पायऱ्या (स्त्री.अ.व.) stepwise equilibria क्रमवार समतोल stercobilin स्टर्कोबिलिन (न.) stereochemical effect त्रिमितिरासायनिक परिणाम stereochemical formula त्रिमितिरासायनिक सूत्र stereochemistry त्रिमिति रसायनशास्त्र (न.) stereoisomer त्रिमितीय समसूत्री (पु.) stereoisomeric formula त्रिमितिसमघटकी सूत्र stereoisomerism त्रिमितीय समसूत्रता (स्त्री.) stereoselective त्रिमितिनिवडक stereoselective reaction त्रिमितिनिवडक अभिक्रिया stereospecific त्रिमितिविशिष्टता (स्त्री.) stereospecific reaction त्रिमितिविशिष्ट अभिक्रिया steric effect त्रिमितिविन्यासी प्रभाव steric hindrance त्रिमितिविन्यासी अडथळा steric hindrance of resonance संस्पंदनाचे त्रिमितिविन्यासी संदमन sterile solution निर्जंतुक द्रावण steriliised water निर्जंतुक पाणी sterilisation जंतुनाशन (न.), निर्जंतूकरण (न.), निर्जंतुकीकरण (न.) sterilised cotton निर्जंतुक कापूस steriliser निर्जंतूकरण यंत्र (न.) steroid glycoside स्टेरॉइड ग्लायकोसाइड steroid hormone स्टेरॉइड हार्मोन, स्टेरॉइड संप्रेरक Stickland reaction स्टिकलॅन्ड अभिक्रिया stigmasterol स्टिग्मास्टेरॉल (न.) stigmatic arrangement बिंदुक मांडणी still ऊर्ध्वपातन यंत्र (न.) stirring rod ढवळणी (स्त्री.), ढवळण सळी Stobbe condensation स्टोबे संघनन stoechiometry १ स्टॉइकिओमेट्री (स्त्री.) २ अभिक्रिया समीकरणमिति (स्त्री.) (also stoichiometry) stoichiometric point स्टॉइकिओमितीय बिंदु, स्टॉइकिओमेट्री पॉइंट stoichiometry stoechiometry Stoke's law स्टोक्सचा नियम Stoke's lines स्टोक्स रेषा (स्त्री.अ.व.) Stoke's reagent स्टोक्स अभिकारक stone दगड (पु.), पाषाण (पु.) stopclock थांब घड्याळ (न.), स्टॉप क्लॉक (न.) (also stop watch) stopcock grease तोटी ग्रीज, तोटी वंगण storage battery संचयी बॅटरी, संचायक बॅटरी storage cell संचयी घट (also secondary cell) STP STP (abbr. of standard temperature and pressure) straight chain अशाख शृंखला, सरल शृंखला straight chain compound सरल शृंखला संयुग straight chain polymer linear polymer strain १ गाळणे २ ताण देणे n. १ताण (पु.), c.f. stress २ (as, subdivision of species) विशिष्ट उपजाति (स्त्री.) strain theory ताण सिद्धांत stray radiation आगंतुक प्रारण streak plating रेखा विलेपन stream analyser प्रवाह विश्लेषित्र Strecker reaction स्ट्रेकर अभिक्रिया Strecker synthesis स्ट्रेकर संश्लेषण strength १ सामर्थ्य (न.), प्रबलता (स्त्री.) २ संहति (स्त्री.), तीव्रता (स्त्री.) strength of a solution द्रावणाची संहति, द्रावणाची तीव्रता streptococcus स्ट्रेप्टोकोकस (न.) streptococcus lactis factor स्ट्रेप्टोकोकस लॅक्टिस वर्धक streptokinase स्ट्रेप्टोकायनेज (पु.) streptomycin स्ट्रेप्टोमायसिन (न.) stress १ प्रतिबल (न.) २ दबाव (पु.) pressure, दाब, shear, कर्तर, strain, ताण, tension, तणाव, ताण, thrust, प्रणोद, torsion, पीळ, मोटन, mental stress, मानसिक दबाव, physical stress, शारीरिक दबाव stretch fibre प्रतानन तंतू (पु.अ.व.) stretching frequency प्रतानन वारंवारता stretching vibration प्रताननी कंपन stretching vibrational mode प्रताननी कंपन प्रकार striated muscle रेखित स्नायु stripping १ अपखंडन (न.) २ निर्लेपन (न.) stripping voltammetry अपखंडनी व्होल्टमिति strong १ प्रबल २ तीव्र, संहत strong electrolyte प्रबल विद्युत अपघटनी strong-field quantum number प्रबव-क्षेत्रीय क्वांटम अंक strontium (Sr) स्ट्राँशिअम (Sr) (न.) structural chemistry संरचनी रसायनशास्त्र structural formula संरचनात्मक सूत्र (also called constitutional formula) structural gene संरचनी जीन structural isomer संरचनी समसूत्री structural isomerism संरचनी समसूत्रता structural proteing संरचनी प्रोटीन structural theory संरचनी सिद्धांत structural unit रचनात्मक एकक structure संरचना (स्त्री.) arrangement strychnine स्ट्रिकनिन (न.) Stuart factor स्टुअर्ट घटक subatomic अवाणु-, अवआण्विक subatomic particle अवाणु कण subcutaneous injection अधस्त्वचा इंजेक्शन sublimate संप्लुत (पु.) v.t.i. संप्लुत करणे, संप्लुत होणे sublimation संप्लवन (न.) evaporation sublime संप्लवन करणे, संप्लवन होणे submicroscopic अतिसूक्ष्म ultramicroscopic subribosomal उपरायबोसोम (पु.) (also subribosome) substantive dye direct dye substantivity प्रतियोजी n. प्रतियोजी (पु.) substituent effect प्रतियोजी परिणाम substitute प्रतियोजन करणे n. प्रतियोजित (न.) substituted enzyme प्रतियोजित विकर substitution प्रतियोजन (न.) displacement substitution compound प्रतियोजी संयुग substitution product प्रतियोजी उत्पादन, प्रतियोजी निष्पत्ति substitution titration प्रतियोजन अनुमापन substrate १ कार्यद्रव्य (न.) २ अभिकरण (न.) substrate inhibition अभिकरण संदमन subtraction of colours रंगांचे ऊनन successive approximation अनुवर्ती निकटन succinaldehyde सक्सिनाल्डिहाइड (न.) succinate pathway सक्सिनेट मार्ग succinic acid सक्सिनिक आम्ल succinic anhydride सक्सिनिक अनहायड्राइड succinimide सक्सिनीमाइड (न.)
sucrose साखर (स्त्री.), शर्करा (स्त्री.), सुक्रोज (न.) (also called saccharose) sucrose octaacetate सुक्रोज ऑक्टॅऍसिटेट suction filtration चूषण गाळण sugar साखर (स्त्री.), शर्करा (स्त्री.) sugar alcohol शर्करा अल्कोहोल sugar of milk दुग्धशर्करा (स्त्री.) sugaring of dried fruits सुकी फळे पाकवण sulfa drugs सल्फा औषधिद्रव्ये (न.अ.व.) sulfadiazine सल्फाडायऍझाइन (न.) sulfadimidine सल्फाडायमिडाइन (न.) sulfaguanidine सल्फाग्वानीडाइन (न.) sulfamerazine सल्फामेरॅझाइन (न.) sulfamethazine सल्फामेथॅझाइन (न.) sulfamic acid सल्फॅमिक आम्ल sulfanilic acid सल्फॅनिलिक आम्ल sulfhydryl सल्फहायड्रिल (न.) sulfhydryl group सल्फहायड्रिल गट (short SH group) (also called thiol group) sulfide separation सल्फाइड विलगन sulfinic acid सल्फिनिक आम्ल sulfocyanide सल्फोसायनाइड (न.) sulfolipid सल्फोलिपिड (न.) sulfonamide सल्फोनॅमाइड (न.) sulfonaphthalein indicator सल्फोनॅफ्थॅलिन दर्शक sulfonic acid सल्फोनिक आम्ल sulfonic acid group सल्फोनिक आम्ल गट sulfosalicylic acid test सल्फोसॅलिसिलिक आम्ल चाचणी sulfoxide सल्फॉक्साइड (न.) Sullivan reaction सुलिव्हन अभिक्रिया sulph- सल्फ- (in comb.) (also sulf) sulpha- सल्फा- (in comb.) (also sulfa) sulphanilamide सल्फानिलॅमाइड (न.) sulphate सल्फेट (न.) (also sulfate)
sulphide सल्फाइड (न.) (also sulfide) sulphitation सल्फाइटन (न.) sulpho- सल्फो- (in comb.) (also sulfo) sulphonation सल्फोनेशन (न.), सल्फोनीकरण (न.) (also sulfonation) sulphonation reaction सल्फोनीकरण अभिक्रिया sulphur (S) सल्फर (S) (न.) गंधक (पु.) (also sulfur) sulphur amino acid सल्फर ऍमिनो आम्ल sulphur dioxide सल्फर डायॉक्साइड sulphur trioxide सल्फर ट्रायॉक्साइड sulphuric acid सल्फ्युरिक आम्ल sulphurous सल्फ्युरस, सल्फरस, सल्फरयुक्त summation योग करणे (न.), समाकलन (न.), संपूरण (न.) super- १ अधि- २ अति- (also supra) superacidity अतिआम्लता (स्त्री.) superconductivity अतिवाहकता (स्त्री.) superconductor अतिवाहक (पु.) supercooled liquid अतिशीतित द्रव supercritical १ अतिसीमांत २ अतिक्रांतिक superficial expansion पृष्ठीय प्रसरण superheat अतितापन करणे, अति तापवणे superheated अतितप्त, अतिऊष्मित superheated steam अतितप्त वाफ superimpose अध्यारोपित करणे superimposible अध्यारोपणक्षम superimposition अध्यारोपण (न.) supermolecule अधिरेणु (पु.) supernatant तवंगरूप, पृष्ठप्लावी supernatant liquid साक्यावरील द्रव, वरचा द्रव, निवळी (स्त्री.) superoxide dismutase सुपरऑक्साइड डिस्म्युटेज superphosphate सुपरफॉस्फेट (न.) supersaturated solution अतिसंतृप्त द्रावण supersaturation अतिसंतृप्ति (स्त्री.) supersolubility अतिद्रावणीयता (स्त्री.) supersonic स्वनातीत, ध्वनिवेगातीत supporting electrolyte आधारी विद्युतापघटनी suppressor gene दमनकारी जीन suppressor grid दामक ग्रिड suppressor transfer RNA दमनकारी स्थानांतरण RNA supramolecular complex अधिरेणु जटिल suprarenal gland अधिवृक्क ग्रंथि surface adsorption पृष्ठीय अधिशोषण surface catalysis पृष्ठीय उत्प्रेरण surface density पृष्ठीय घनता surface energy पृष्ठीय ऊर्जा surface enzyme पृष्ठीय विकर surface modification पृष्ठीय फेरबदल surface orientation पृष्ठीय अभिमुखता surface tension पृष्ठताण (पु.) surface-active पृष्ठसक्रिय surfactant पृष्ठक्रियाकारी (पु.) surgical cotton शस्त्रक्रियेचा कापूस susceptibility प्रभाव्यता (स्त्री.) suspension polymerisation निलंबन बहुवारिकन svedberg स्वेडबर्ग (न.) (अवसादन गुणांक एकक) (a unit of the sedimentation coefficient) Svedberg's equation स्वेडबर्ग समीकरण sweetening agent माधुर्य कारक swell स्फीति (स्त्री.), फुगवटा (पु.) v.t.t. १ फुगणे २ सुजणे swelling १ स्फीति (स्त्री.) २ सूज (स्त्री.) oedema swelling agents for fibre तंतु स्फीतिकारक (पु.अ.व.) swinging bucket rotor दोल नलिका घूर्णी symbol १ प्रतीक (न.), चिन्ह (न.) २ संज्ञा (स्त्री.), संकेतचिन्ह (न.) character symmetric सममित (also symmetrical) symmetrical stretching vibration सममित प्रताननी कंपन symmetry classes सममिति वर्ग (पु.अ.व.) symmetry element सममिति लक्षण symmetry model सममिति प्रतिमान, सममिति प्रतिकृति symmetry operation सममिति क्रिया symnbiosis १ सहजीवन (न.) २ सहजीविता (स्त्री.) sympathetic nervous system सहानुभूतिशील चेतासंस्था sympathetic reaction induced reaction sympathomimetic action सहानुभूतिचेतीय नक्कल क्रिया, सहानुभूतिशीलचेतासंस्था उद्दीपन (stimulation of the sympathetic nervous system by drugs) syn १ (with, alogwith together) सह २ (at the same time) सं-(as in synthesis संश्लेषण) (in comb.) syn conformation सह समाविन्यास, सिन समाविन्यास syn-anti isomerism सिन-ँटि समसूत्रता synchronism संकालिकता (स्त्री.) synchronous growth संकालिक वाढ synchronous muscle संकालिक स्नायु synchroton सिन्क्रोटोन (न.) syndiotactic polymer एकांतरितशाखीय बहुवारिक syndiotactic polypropylene fibres एकांतरितशाखीय पॉलिप्रॉपिलीन तंतू (पु.अ.व.) syndrome संलक्षण (न.), लक्षणसमूह (पु.) syneresis सोत्सर्ज आकुंचन (न.) synergic reaction युतिप्रभावी अभिक्रिया synergism युतिप्रभाव (पु.) synonym समानार्थी (पु.), समानार्थक (पु.) synonym codon समसंकेती कोडॉन synovial fluid संधिरस (पु.), संधिद्रव (पु.) synthesis संश्लेषण (न.) separation synthesis संश्लेषण (न.) separation synthetase सिंथेटेज (न.), संश्लेषी विकर (पु.) synthetic संश्लेषित, सांश्लेषिक, संश्लेषण-, संश्लिष्ट synthetic chemistry संश्लेषी रसायनशास्त्र synthetic dye संश्लेषित रंजक synthetic fibre संश्लेषित तंतु (also called chemical fibre) synthetic process संश्लेषण प्रक्रिया synthetic resin संश्लेषित राळ, संश्लेषित रेझिन synthetic rubber संश्लेषित रबर syntophy संपोषण (न.), अन्योन्यपोषण (न.) system १ पद्धति (स्त्री.) २ प्रणाली (स्त्री.) ३ संहति (स्त्री.) ४ संस्था (स्त्री.) ५ यंत्रणा system of co-ordinates सहनिर्देशक प्रणाली systematic disease शरीरव्यापी विकार, शारीरिक विकार Szilard-Chalmers process सिलार्ड-चामर्स प्रक्रिया T C arm T C भुजा (टी साय सी भुजा) (also called Kornberg arm) t-RNA t-RNA सिंथटेज आकलन स्थान synthetaserecognition site t-RNA AA t-RNA AA (abbr. of transfer RNA for specific amino acid) table कोष्टक (न.), तक्ता (पु.), सारणी (स्त्री.) v.t. कोष्टक तयार करणे, सारणीबद्ध करणे (as, tabulated statement) tablet औषधांची गोळी (स्त्री.), वटिका (स्त्री.) tabulated कोष्टकात बसवणे, कोष्टक तयार करणे tabulation कोष्टक तयार करणे (न.), सारणी तयार करणे (न.), तक्ता तयार करणे (न.), कोष्टकीकरण (न.) tachycardia भक्षणक्षिप्रता (स्त्री.), द्रुतभक्षिता (स्त्री.) tachyphylaxis क्षिप्रप्रतिरक्षा (स्त्री.) tachysterol टॅकिस्टेरॉल (न.) tag १ (as, labelled atom in a molecule) विलक्षित (अणु वगैरे) (न.) २ बंद (पु.) ३ खूणचिठ्ठी (स्त्री.) tailing दीर्घीकरण (न.), दीर्घण (न.) (as, in chromatography) taka-amylase टाका-अमायलेज (पु.) takadiastase टाकाडायऍस्टेज (पु.) talc टाल्क (न.), संगजिरा (पु.) tan leather कमावलेले कातडे, कमावलेले चामडे Tanabe-Schugano diagram तानाबे-शुगॅनो आरेख Tangier disease टँजिअरचा विकार tanning (कातडे) कमावणे (न.), चर्मशोधन (न.) tantalum (Ta) टँटॅलम (Ta) (न.) tantalum strip atomiser टँटॅलम पट्टी कणित्र tap तोटी (स्त्री.) v.t. वाट फोडणे, अलगद धक्का देणे tapioca starch टॅपिओका स्टार्च tapping शाखा काढणे (न.) (electrical) tare आभंड (न.), (रिकाम्या भांड्याचे) निव्वळ वजन (न.) target emetic टार्टर एमेटिक target organ लक्ष्यांग (न.) target theory लक्ष्य सिद्धांत tartaric acid टार्टरिक आम्ल taste चव (स्त्री.), स्वाद (पु.) v.t. चव घेणे, स्वाद घेणे taste buds रूचिकलिका (स्त्री.अ.व.), स्वादकलिका (स्त्री.अ.व.) taurocholic acid टॉरोकोलिक आम्ल tautomeric चलसमघटक-, चलसमघटकी- tautomeric system चलसमघटक समूह tautometism चलसमघटकता (स्त्री.) aci-nitro tautomerism, ऍसि-नायट्रो चलसमघटकता, keto-enol tautometism, केटो-इनॉल चलसमघटकता taxonomy जीववर्गीकरणशास्त्र (न.), जीववर्गिकी (स्त्री.) TBG TBG (abbr. of thyroxine-binding globulin) TBPA TBPA (abbr. of thyroxine-binding prealbumin) TCA १ (abbr. of tricarboxylic acid) TCA २ (abbr. of trichloroacetic acid) TCA TCA cycle TCA चक्र (abbr. of tricarboxylic acid cycle) TDP TEAE-सेल्युलोज (abbr. of thymidine diphosphate) TDP EAE-cellulose, (abbr. of O-(triethylamino-T ethyl) - cellulose) telcomer टेल्कोमर (न.), अन्त्यवारिक (न.) teleology हेतुविद्या (स्त्री.) tellurium (Te) टेल्यूरिअम (Te) (न.) tempch टेंपे (न.) (कवककिण्वित सोयाबिन) temperate cycle lysogenic cycle temperature coefficient तापमान गुणांक temperature effect तापमान परिणाम temperature gradient ताप प्रवणता temperature programming तापमान प्रायोजन tempering (पोलादाला) पाणी देणे (न.) (of steel) template बृहदरेण्वीय साचा (पु.), अतिविशाल रेण्वीय साचा (पु.) template RNA messenger RNA temporary अस्थायी, तात्पुरता temporary hardness तात्पुरती दुष्फेनता (as, of water) tensile behaviour तन्यावर्तन (न.) tensile strength तन्यता सामर्थ्य tensility तन्यता (स्त्री.) pliability tension तणाव (पु.), ताण (पु.) stress teratogeny व्यंगजनन (न.) (also teratogenesis) terbium (Tb) टर्बिअम (Tb) (न.) terephthalic acid टेरेफ्थॅलिक आम्ल term quantum number पदीय क्वांटम अंक terminal १ अंत्य (न.) २ अग्र (न.) adj. अंतिम terminal deletion अंत्य लोपन terminal enzyme अंत्य-प्रभावी विकर termination अंत (पु.), समाप्ति (स्त्री.) termination codon समाप्ति कोडॉन, समापन कोडॉन termination factor समाप्ति कारक terminology परिभाषा (स्त्री.) termolecular reaction त्रिरेण्वीय अभिक्रिया (also trimolecular reaction) ternary त्रिअंगी, त्रिक single त्रिमान- ternary complex mechanism त्रिमान जटिल क्रियायंत्रणा terpolymer त्रिघटकीबहुवारिक (पु.) tertiary १ तृतीयक २ त्रिक (as in tertiary system त्रिक संहति) test १ चाचणी (स्त्री.), परीक्षा (स्त्री.) २ कसोटी (स्त्री.), निकष (पु.) test laboratory परीक्षण शाळा test solution चाचणी द्रावण test-paer निकष कागद (पु.), चाचणी कागद (पु.) testectomy वृषणौच्छेदन (न.) testing परीक्षण-, n. hjr C testosterone टेस्टोस्टिरोन (न.) tetraacetate टेट्राऍसिटेट (न.) tetraatomic टेट्राऍटोमिक, चतुरण्वी tetrachloride टेट्राक्लोराइड (न.) tetrachloroethane टेट्राक्लोरोइथेन (न.) tetracyclic चतुर्चक्री, चतुर्वलयी tetracycline (antibiotic) टेट्रासायक्लिन (न.) tetraethyl, lead टेट्राएथिल लेड
tetragonal carbon चतुष्कोनीय कार्बन tetrahedral atom चतुष्पृष्ठी अणु tetrahedral field चतुष्पृष्ठी क्षेत्र tetrahydrofolic acid (FH4) टेट्राहायड्रोफोलिक आम्ल (abbr. THFA) tetrahydropteroylglutamic acid टेट्राहायड्रोप्टेरॉइलग्लुटामिक आम्ल tetramer चतुर्वारिक monomer tetramerisation चतुर्वारिकन (न.) tetramerism चतुर्वारिकता (स्त्री.) tetravalency चतुसंयुजा (स्त्री.) tetrazo compound टेट्राझो संयुग tetroxide टेट्रॉक्साइड (न.) tex टेक्स (न.) (तंतु सूक्ष्मता गणनांक) textile chemistry वस्त्रनिर्माण रसायनशास्त्र textile fibre वस्त्रनिर्माण तंतु textile-printing वस्त्र-छपाई (स्त्री.) textured vegetable protein मांसाभासी शाक प्रथिन thalassemia थॅलॅसेमिआ (पु.) thalidomide थॅलिडोमाइड (न.) thallium (TI) थॅलिअम (TI) (न.) THAM THAM (abbr. of tris (hydroxymethyl) aminomethane) Thenard's blue थेनार्डचा निळा theophylline थिओफायलीन (न.) Theorell-Chance mechanism थेओरेल-चान्स क्रियायंत्रणा theoretical तात्त्विक, सैद्धांतिक theoretical chemistry सैद्धांतिक रसायनशास्त्र theoretical plates सैद्धांतिक चकत्या (स्त्री.अ.व.) theorim प्रमेय (न.) theory theory सिद्धांत (न.) axiom, गृहीतक, corollary, उपप्रमेय, उपसिद्धांत, hypothesis, १ परिकल्पना २ गृहित, पक्ष, law, सिद्धांत, lemma, सहायक प्रमेय, postulate, आधारतत्त्व, principle, तत्त्व, proposition, १ प्रस्ताव २ विधान, rule, १ नियम २ सूत्र, theorem, प्रमेय theory of agent औषधी द्रव्य theory of antibody formation प्रतिद्रव्य घडणाचा सिद्धांत theory of cancer कर्करोग सिद्धांत theory of dilute solutions विरल द्रावणाचा सिद्धांत theory of gas वायुविषयक सिद्धांत theory of ionisation आयननाचा सिद्धांत theory of perturbation विक्षोभनाचा सिद्धांत theory of valency संयुजा सिद्धांत therapeutic index उपचार निर्देशांक therapy उपचारपद्धति (स्त्री.) therm थर्म (न.) (as, any of several units of quantity of heat) thermal १ औष्णिक, औष्णीय २ तापीय thermal analysis औष्णिक विश्लेषण thermal capacity ऊष्माधारकता (स्त्री.) thermal chromatography औष्णिक वर्णलेखन thermal conductance औष्णिक प्रवहन thermal conduction औष्णिक वहन thermal conductivity औष्णिक वाहकता thermal conductivity detector औष्णिक वाहकता संसूचक thermal convection औष्णिक प्रक्रमण thermal degradation औष्णिक विसरण thermal dissociation औष्णिक विचरण thermal energy औष्णिक ऊर्जा, ऊष्मा ऊर्जा (energy in the form of heat) thermal equilibrium तापीय समतोल thermal excitation औष्णिक उत्तेजन thermal expansion औष्णिक प्रसरण thermal gradient तापीय प्रवणता thermal instability तापीय अस्थायित्व thermal ionisation तापीय आयनन thermal neutron तापीय न्यूट्रॉन thermal neutron flux तापीय न्यूट्रॉन स्त्रोत thermal noise तापीय कुरव (also called Johnson noise) thermal polymerisation औष्णिक बहुवारिकन thermal reaction औष्णीय अभिक्रिया thermal resistance औष्णीय रोध thermionic effect तापआयनिक परिणाम Thermit process थर्मिट प्रक्रिया thermo १ ऊष्मा- २ (w.r.t. temperature) ताप- (also therm-) (in comb) thermo chemistry औष्णिक रसायनशास्त्र, ऊष्मा रसायनशास्त्र thermo-couple तापयुग्म (न.) thermobalance औष्णिक तराजू (पु.), औष्णिक तुला (स्त्री.) thermochemical constant ऊष्मारासायनिक स्थिरांक thermodynamic equation of state ऊष्मागतिक समतोल thermodynamic potential ऊष्मागतिक विभव thermodynamic state ऊष्मागतिक अवस्था thermodynamic system ऊष्मागतिक संहति thermodynamic work function ऊष्मागतिक कार्यफल thermodynamics ऊष्मागतिकी (स्त्री.) thermoelectron तापैलेक्ट्रॉन (न.) thermoforming तापरूपण (न.) thermogravimetric analyser ऊष्माभारमितीय विश्लेषित्र thermogravimetric analysis ऊष्माभारमितीय विश्लेषण thermogravimetry ऊष्माभारमिति (स्त्री.) thermoluminescence तापानुदीप्ति (स्त्री.) brightness thermolysis औष्णिक अपघटन (न.) thermomechanical analysis ऊष्मायांत्रिकी विश्लेषण thermometer तापमापी (पु.), थर्मामीटर (पु.) thermometric titration तापमितीय अनुमापन thermomolecular reaction तापन्यूक्लीय अभिक्रिया thermophil तापरागी (पु.) (also thermophile) thermopile तापचिति (स्त्री.) thermoplastic plastic तापआकार्य प्लास्टिक thermoplastic polymer तापआकार्य बहुवारिक thermoplastic resin तापआकार्य रेझिन thermosetting तापदृढन (न.) adj. तापदृढ thermosetting plastic तापदृढ प्लास्टिक thermosetting polymer तापदृढ बहुवारिक thermosetting resin तापदृढ रेझिन thermosetting substance तापदृढ पदार्थ thermostat स्थिरतापी (पु.), तापस्थापी (पु.) thermostatic control तापस्थितिक नियंत्रण THFA THFA (abbr. of tetrahydrofolic acid) thiamine थायमिन (न.) (also called vitamin B1 or antineuritic vitamin or oryzamin or antiberiberi factor) thiamine pyrophosphate थायामाइन पायरोफॉस्फेट (abbr. TPP) thiazine dues थायाझिन रंजक (पु.अ.व.) thiazole dyes थायऍझोल रंजक (पु.अ.व.) thiazolidine थायऍझोलिडाइन (न.) thimerosal थायमेरोसल (न.) (thiomersal) thin filament actin filament
thin-layer chromatography पातळ-स्तर वर्णलेखन (abbr. TLC) thin-layer gel filtration पातळथरी जेल गाळण thio group थायोल गट (also called sulfhydryl group) thiocyanogen थायोसायनोजेन (न.) thioindigo थायोइंडिगो (न.) thiokinase थायोकायनेज (पु.) thiolysis थालोलेजी अपघटन (also thiolytic cleavage) thiophen थायोफेन (न.) (also thiophene) thiophorase थायोफोरेज (पु.) thioredoxin थायोरेडॉक्सिन (न.) thioredoxin reductase थायोरेडॉक्सिन रिडक्टेज thiosulfate थायोसल्फेट (न.) (also hiosulphate) thiouracil थायोयुरासिल (न.) thioxotropy कंपप्रवाहिता (स्त्री.) thistle funnel थिसल नरसाळे thorin थोरिन (पु.) (APNS) (also known as APNS) thorium (Th) थोरिअम (Th) (न.) three-centre bonds त्रिकेंद्री बंध (पु.अ.व.) three-diamensional paper chromatography त्रिमितीय कागद वर्णलेखी three-diamensional polymer त्रिमितीय बहुवारिक three-point attachment theory त्रिस्थानबंधी सिद्धांत threo configuration थिओ संरूपण threonine dehydrase थिओनाइन डीहायड्रेज threshold limit value सहन सीमा मूल्य threshold potential सीमा विभव thrombokinase थॉम्बोकायनेज (पु.) thromboplastin थॉम्बोप्लास्टिन (पु.) thromboplastinogen antithaemophilic factor thrombosis घनास्त्रता (स्त्री.) thrombus घनास्त्र (पु.), रक्तगुठळी (स्त्री.) thrust प्रणोद (पु.) stress thulium (Tm) थुलिअम (Tm) (न.) Thunberg technique थनबर्ग तंत्र thymidine diphosphate थायमिडिन डायफॉस्फेट (abbr. TDP) thymidine kinase थायमिडिन कायनेज thymidylate kinase थायमिडिलेट कायनेज thymidylate synthetase थायमिडिलेट सिंथेटेज thymidylic acid थायमिडिलिक आम्ल thymocyte उरोधिष्ठ पेशी (स्त्री.) thymolphthalein थायमोल्फ्थॅलीन (न.) thymus उरोधिष्ठ ग्रंथि (स्त्री.) thymus nucleic acid थायमस न्यूक्लिइक आम्ल thyrocalcitonin थायरोकॅल्सिटोनिन (न.), अवटुकॅल्सिटोनिन (न.) thyroglobulin थायरोग्लोब्युलिन (न.), अवटुग्लोब्युलिन (न.) thyroid अवटुग्रंथि (स्त्री.) thyroid hyperfunction अवटु अतिक्रियता (also hyperthyroidism) thyroid-stimulating hormone थायरोट्रॉपिन (न.) (also called thyrotropin) thyroidectomy अवटुग्रंथिउच्छेदन (न.) thyrotropin थायरोट्रॉपिन (न.) (also caleld thyroid stimulating hormone) thyrotropin releasing factor थायरोट्रॉपिन स्त्रावी कारक (abbr. TRF) (also called thyrotropin releasing hormone) thyrotropin releasing hormone थायरोट्रॉपिन स्त्रावी संप्रेरक (abr. TRH) (also called thyrotropin releasing factor) thyroxine-binding globulin थायरॉक्सिन-बंधी ग्लोब्युलिन (abbr. TBG) thyroxine-binding prealbumin थायरॉक्सन-बंधी पूर्वाल्ब्युमिन (abbr. TBPA) time-of-flight mass spectrometer उड्डाणकाल वस्तुमान पंक्तिमापी
tin (Sn) टिन (Sn) (न.), कथिल (न.) v.t. १ कल्हई लावणे, कल्हई करणे २ डबाबंद करणे, डब्यात भरणे (stannum) tincture अल्कोहोली अर्क (पु.), टिंक्चर (न.) tinned १ डबाबंद २ कल्हई दिलेले tinning कल्हई (स्त्री.), टिनचा मुलामा देणे (न.) tint झाक (स्त्री.), वर्णछटा (स्त्री.) titer अनुमापनांक (पु.), अनुमापन मूल्य (न.) (also titre value) titrand अनुमापनीय द्रावण (न.) titrant अनुमापक द्रावण (न.) titration अनुमापन (न.) alkalimetric titration, अल्कमितीय अनुमापन, amperometric titration, ऍम्पिअरमितीय अनुमापन, complexometric titration, संकुलमितीय अनुमापन, conductometric titration, वाहकतामितीय अनुमापन, differential titration, भेददर्शी अनुमापन, electrometric titration error अनुमापन त्रुटि titrimetric analysis अनुमापनी विश्लेषण titrimetric factor अनुमापी गुणक (also called volumetric factor) titrimetry अनुमापनमिति (स्त्री.) TLC TLC (abbr. of thin-layer chromatography) TNT TNT (abbr. of trinitro toluene) tocopherol टोकोफेरॉल (न.) (also called antisterility factor or fertility vitamin or vitamin E) Toepfer's reagent टॉफर अभिकारक Tollen's reagent टॉलेन अभिकारक toluene di-isocyanate टोल्युइन डायआयसोसायनेट tone १ स्वर (पु.) २ कांति (स्त्री.) tongs चिमटा (पु.), सांडशी (स्त्री.) tool हत्यार (न.) apparatus topology १ संस्थितिविज्ञान (न.) २ संस्थिति (स्त्री.) Toricellian vacuum टोरीसेलिअनची निर्वात पोकळी torque (बल) आघूर्ण (न.) (the uniform or fluctuating turning moment exerted by a tangential force acting at a distance from the axis of rotation or twist) torsion पीळ (पु.), मोटन (न.) stress torsion balance मोटन तुला, पीळ तुला total angular momentum quantum number पूर्ण कोनीय संवेग क्वांटम अंक total bond energy पूर्ण बंध ऊर्जा total cell count एकूण पेशी गणनांक total emissive power पूर्णोत्सर्जन शक्ति total heat content पूर्ण अंतर्निहित ऊष्मा total internal reflection पूर्ण आंतरिक परावर्तन total iron-binding capacity पूर्ण लोह-बंधी क्षमता total organic content analyser संपूर्ण कार्बनी अंश विश्लेषित्र total quantum number पूर्ण क्वांटम अंक total radiation black radiation total reflection पूर्ण परावर्तन totipotence पूर्णक्षमता (स्त्री.) touchstone कसाचा दगड (पु.) toughened glass चर्मलित काच, चिवट काच Townsend avalanche टाउन्सएन्ड अवधाव, टाउन्सएन्ड लोट toxic equivalent विषाक्तता सममूल्य toxic goiter विषाक्त गलगंड toxin १ जंतुविष (न.) २ अनुरेखक (पु.) tracer element अनुलक्षी मूलद्रव्य tracer technique अनुलक्षी तंत्र track १ पथ (पु.) २ मार्ग (पु.) ३ रेखापथ (पु.) trajectory of ion beak आयन शलाका विक्षेपपथ tranquiliser प्रशांतक (पु.) trans addition पार समावेशन transacetylase ट्रान्सऍसिटिलेज (पु.) (also called acetyltransferase) transaldolase ट्रान्साल्डोलेज (पु.) transamination ऍमिनो-संक्रमण (न.) transcarboxylation हस्तांतरीकार्बोक्सिलन (न.) transconductance अंतराप्रवहन (न.) transcriptase ट्रान्सक्रिप्टेज (पु.) (संकेत अनुलेखी विकर) (also called DNA-dependent RNA polymerase) transcription १ प्रतिलेखन (न.) २ संकेती अनुलेखन (न.) transesterification एस्टर संक्रमण (न.) transfer १ स्थानांतरण करणे २ (as, to transmit or change from something to other) अंतरित करणे, अंतरित होणे n. १ स्थानांतरण (न.) २ अंतरण (न.) transfer moulding स्थानांतरण रूपण transfer RNA स्थानांतरण RNA, हस्तांतरण RNA (also called soluble RNA) (abbr. tRNA) transfer RNA for specific amino acid ट्रान्सफर RNA ऍमिनो आम्ल (abbr. t-RNA AA) transferase ट्रान्सफरेज (पु.), हस्तांतरण विकर (पु.) transference cell विद्युतापघटनीवाहक घट, हिटॉर्फ घट (also Hittorf cell) transference number विद्युत वाहनांक, प्रवाहनांक (पु.) (also transport number or called Hittorf number) transferrin ट्रान्सफेरिन (न.) transform रूपांतर करणे, रूपांतर होणे transformation रूपांतरण (न.) transformation constant रूपांतरण स्थिरांक transformation reaction रूपांतरण अभिक्रिया transformer परिवर्तित्र (न.) transhydrogenase ट्रान्सहायड्रोजिनेज (पु.) transistor ट्रान्झिस्टर (पु.) transistor amplifier circuit ट्रान्झिस्टर प्रवर्धी परिपथ transition point संक्रमण बिंदु transition range संक्रमण पल्ला transition state संक्रमणावस्था (स्त्री.) transitional element संक्रमणी मूलद्रव्य transitional metal संक्रमणी धातु transitional series संक्रमणी श्रेणी transketolase ट्रान्सकीटोलेज (पु.) translation १ अनुसंकेतन (न.) २ स्थानांतरण (न.) ३ अनुवाद (पु.) translational diffusion coefficient स्थानांतरणीय विसरण गुणांक translational energy स्थानांतरणीय ऊर्जा translocation अपस्थानांतरण (न.) translucent अंशपार्य permeable transmetylation हस्तांतरी मेथिलीकरण (न.) transmission grating पारगमन जाल transmittance १ पारेषणांक (पु.), पारेषण (न.) २ पारगमनांक (पु.) transmitted light पाआरगत, प्रकाश, पारेषित प्रकाश transmitted ray पारेषित किरण transmutaion equation मूलद्रवांतरण समीकरण transmutation मूलद्रव्यांतरण (न.) transmutatuin reaction मूलद्रव्यांतरण अभिक्रिया transparency पार्यता (स्त्री.) transpeptidase ट्रान्सपेप्टिडेज (पु.) (also called peptide synthetase or peptidyl transferase) transperent पारदर्शक, प्रकाशपार्य permeable transphosphorylation ट्रान्सफॉस्फोरिलन (न.) transport प्रवाहन (न.) v.t. प्रवाहन करणे transport number transference number transport property प्रवाहन गुणधर्म transuranic element युरेनिअमपार मूलद्रव्य transverse wave अवतरंग (पु.) trapping potential विपाशन विभव Traube's rule ट्राउबचा नियम treated clay प्रक्रियित मृत्तिका TRF TRF (abbr. of thyrotropin releasing factor) TRH TRH (abbr. of thyrotropin releasing hormone) tri-valent त्रिपरिवर्ती, त्रिचल triacetone diamine ट्रायऍसिटोन डायामाइन triad त्रिक (न.), त्रिकूट (न.) trial and error method अन्वीक्षा-नि-प्रमाद पद्धति triarylmethane dyes ट्रायऍरिलमिथेन रंजक (पु.अ.व.) tricarboxylic acid ट्रायकार्बोक्सिलिक आम्ल, त्रिकार्बोक्सिलिक आम्ल (abbr. TCA) tricarboxylic acid cycle ट्रायकार्बोक्सिलिक आम्ल चक्र (abbr. TCA cycle) trichloroacetic acid ट्रायक्लोरोऍसिटिक आम्ल (abbr. TCA) triclinic crystal system त्रिअक्षी स्फटिक पद्धति trigger reaction प्रवर्तक अभिक्रिया triglyceride ट्रायग्लिसराइड (न.) triiodide ट्रायआयोडाइड (न.) triiodothyronine ट्रायआयोडोथायरोनिन (न.) trimer त्रिवारिक (पु.) monomer trimerisation त्रिवारिकन (न.) trimerism त्रिवारिकता (स्त्री.) trimolecular reaction termolecular reaction trinitro toluene ट्रायनायट्रो टोल्युइन (abbr. TNT) trioxide ट्रायॉक्साइड (न.)
triphenylmethane dye ट्रायफेनिलमिथेन रंजक triphenylmethyl group ट्रायफेनिलमेथील गट (also called trityl group) triple helix त्रिसर्पिल (न.) triple salt त्रिक्षार (पु.) triplet (वर्णपंक्ति) त्रिक (न.), त्रिकूट (न.), त्रिपुटी (स्त्री.) doublet triplet state त्रिक अवस्था (अयुग्मित आभ्रामी अवस्था) single state (a state of an atom or a molecule in which two electrons in two different orbitals are unpaired and have parallel spins) tripod तिपाई (स्त्री.), तिवई (स्त्री.) tris ट्रीस (हायड्रॉक्सिमेथील) ऍमिनोमिथेन (hydroxymethyl) aminomethane (abbr. THAM) trisaccharide ट्रायसॅकराइड (न.) tritium (T) ट्रिटिअम (T) (न.) (a heavy isotope of hydrogen with mass number 3) tritium exchange method ट्रिटिअम विनिमय पद्धति trityl group ट्रिटिल गट (also called triphenylmethyl group) trivial name प्रचलित संज्ञा tRNA स्थानांतरण RNA, हस्तांतरण RNA (also RNAt) tropic hormone पोषी संप्रेरक tropocollagen ट्रोपोकोलॅजेन (न.) tropocyosin B ट्रोपोमायोसिन B tropomyosin ट्रोपोमायोसिन (न.) tropomyosin A ट्रोपोमायोसिन A tropylium ion ट्रोपिलिअम आयन trough १ द्रोणी (स्त्री.) २ (in contours of spectra and waveforms the concave portions are called troughs) न्यूनतम (न.) true equilibrium यथार्थ समतोल tryptamine ट्रिप्टामाइन (न.) tryptic peptide ट्रिप्टिक पेप्टाइड tryptophan ट्रिप्टोफॅन (न.) tryptophan pyrrolase ट्रिप्टोफॅन पायरोलेज tryptophan synthetase ट्रिप्टोफॅन सिंथटेज tuberculin test क्षयजंतु चाचणी tubocurarine ट्युबोक्युरेरीन (न.) tumour अर्बुद (पु.) cancer, कर्करोग, carcinoma,अभिस्तर कर्करोग, कर्कार्बुद, neoplasm, नवपेशीसमूह, अर्बुद, sarcoma, ऊतिकर्करोग, संयोजीतऊतिअर्बुद tune नलिका (स्त्री.), नळी (स्त्री.) tungsten (W) टंगस्टन (W) (न.) (वोल्फॅमिअम) (wolframium) tungsten lamp टंगस्टन दिवा tuning-fork द्विशूल स्वरित्र (न.), नादकाटा (पु.) tunnel effect सुरंग परिणाम turbidimetry गढूळतामिति (स्त्री.) nephelometry turbidity पंकिलता (स्त्री.), गढूळपणा (पु.) turbidity test पंकिलता चाचणी, गढूळता चाचणी turbidity test of milk दुधाची गढूळता चाचणी turkey red oil टर्की रेड ऑइल turmeric हळद (स्त्री.), हरिद्रापत्र (न.) Turnbull's blue टर्नबुलचा निळा turnings कातरा (पु.) cutting turpentine टर्पेंटाइन (न.) Twaddell scale ट्वाडेल (श्रेणी) (द्रवघनता परिणाम श्रेणी) (a technical hydrometer scale) twin युग्म (न.), जोडी (स्त्री.) twin crystal युग्म स्फटिक, जोड स्फटिक, स्फटिक द्वय twisting vibrational mode पोळण कंपन प्रकार, मोटनी कंपन प्रकार two-dimensional paper chromatography द्विमितीय कागद वर्णलेखी Tyndall effect टिंडॉल परिणाम (also Tyndall phenomenon) Tyndall scattering टिंडॉल विकिरण type १ Print, मुद्राक्षर (न.), मुद्र (पु.), टंक (पु.) २ प्रकार (पु.), प्ररूप (न.) model typical compounds प्ररूपी संयुगे (न.अ.व.) typical elements प्ररूपी मूलद्रव्ये (न.अ.व.) tyrosinase टायरोसिनेज (पु.) tyrosinosis टायरोसिन विकार (पु.) U U (युरेनिअम) (symbol for uranium) ubiquinone युबिक्विनोन (न.) (also called coenzyme Q) Ullmann reaction उलमन अभिक्रिया ultimate precision method अंतिम नेमकेपणा पद्धति ultra- परा-, अतीत (in comb.) ultracentrifugation पराअपकेंद्रण (न.) ultracentrifuge पराअपकेंद्रित्र (न.), अतिद्रुत अपकेंद्रित (न.) ultrafilter परागलनक (पु.), परानिस्यंदक (पु.) ultrafiltration परागलन (न.), परागालन (न.), परानिस्यंदन (न.) ultrahigh temperature sterilisation पराउच्च तापमान निर्जंतुकीकरण ultramarine अल्ट्रामरीन (न.) ultramicroanalysis अतिसूक्ष्म विश्लेषण (न.), सूक्ष्मातीत विश्लेषण (न.) ultramicroscope अतिसूक्ष्मदर्शी (पु.), सूक्ष्मातीतदर्शी (पु.) ultramicroscopic सूक्ष्मातीत submicroscopic ultrasonic श्रव्यातीत, स्वप्नातीत ultrasonic homogeniser स्वनातीत समांगित्र ultraviolet दंबुलातीत, पराजंबु ultraviolet absorber जंबुलातीत अवशोषक ultraviolet radiation जंबुलातीत प्रारण ultraviolet rays जंबुलातीत किरण (पु.अ.व.) ultraviolet region निर्वात जंबुलातीत प्रदेश ultraviolet screening agent पराजंबु छाननीकारक, जंबुलातीत छाननीकारक ultraviolet spectrum पराजंबु पंक्ति, जंबुलातीत पंक्ति unambiguous असंदिग्ध precise unbreakable glass अभंग काच, दुर्भेद्य काच uncertainty principle अनिश्चितता तत्त्व undeviated ray अविचलित किरण unglazed बिनाचकाकी, चकाकी नसणारा, अचकाकित uniform १ एकसमान २ एकविध similar unilayer एकस्तर (पु.), (एकरेणु स्तर) (also monomolecular layer or monolayer) unimolecular एकरेणु, एकरेण्वीय unimolecular reaction monomolecular reaction unit membrane hypothesis एकक पटल परिकल्पना unit process एकल प्रक्रिया univalence एकसंयुजा (स्त्री.) (also univalency) univarent system एकचल संहति universal १ सार्वत्रिक, सर्वकष २ वैश्विक, विश्व universal gravitaion वैश्विक गुरूत्वाकर्षण universal indicator व्यापक दर्शक unpolished rice हातसडीचा तांदूळ unsaturated compound असंतृप्त संयुग unsaturated fatty acid असंतृप्त मेदाम्ल unsaturated hydrocarbon असंतृप्त हायड्रोकार्बन unsaturated iron-binding capacity latent iron-binding capacity unsaturated molecule असंतृप्त रेणु unsaturated solution असंतृप्त द्रावण unsaturated vapour असंतृप्त बाष्प unsaturation असंतृप्ति (स्त्री.) unshared electron pair असामाईक इलेक्ट्रॉन युग्म unstable अल्पजीवी, अस्थायी unstable equilibrium अस्थायी समतोल unsymmetrical ऊर्ध्वमुख-, ऊर्ध्वमुखी upward displacement ऊर्ध्वमुखी विस्थापन uramil युरॅमिल (न.), युरामिल (न.) uranium (U) युरेनिअम (U) (न.) uranium pile युरेनिअम भट्टी uranium series युरेनिअम श्रेणी urea cycle युरिआ चक्र (also called arginine cycle) urea formaldehyde resin युरिआ फॉर्माल्डिहाइड रेझिन urease युरिएज (न.) (enzyme) ureotelic organism युरिआ-उत्सर्गी जीव Urey equilibrium युरे समतोल uridine triphosphate युरिडीन ट्रायफॉस्फेट (abbr. UTP) uridine-5' triphosphate युरिडिऑईन-५' ट्रायफॉस्फेट (abbr. UTP) urobilinogen युरोबिलिनोजेन (न.) urotropin युरोट्रॉपिन (न.) (also called hexamethylenetetramine) UTP UTP 1 (abbr. of uridine triphosphate) 2 (abbr. of uridine-5' triphosphate) V V (व्हॅनेडिअम) (symbol for vanadium) vacuum निर्वात जागा (स्त्री.), रिक्ति (स्त्री.) adj. निर्वात, रिक्त vacuum desiccator निर्वात शुष्कनपात्र vacuum distillation निर्वात ऊर्ध्वपातन vacuum electron रिक्त इलेक्ट्रॉन vacuum evaporation निर्वात बाष्पन vacuum filter निर्वात गाळणी vacuum still निर्वात ऊर्ध्वपातन उपकरण vacuum system निर्वात संहति vacuum ultraviolet spectrograph निर्वात जंबुलातीत पंक्तिलेखी valence संयुजा इलेक्ट्रॉन (also valency electron) valence shell संयुजा कक्षक valency electron valence electron valeric acid व्हॅलेरिक आम्ल van Deemter equation वॅन-डीम्टर समीकरण van der waaks eqyatuion वॅन दे वॉल्झ समीकरण van der waals forces वॅन दे वॉल्झ बले (न.अ.व.) van der walls interaction वॅन दे वॉल्झ अन्योन्यक्रिया (स्त्री.अ.व.) van slyke method वॅन स्लिके पद्धति van't Hoff equation व्हॉन्ट हॉफ गुणक van't Hoff isobar व्हॉन्ट हॉफ समदाब रेषा van't Hoff isotherm व्हॉन्ट हॉफ समतापरेषा van't Hoff law व्हॉन्ट हॉफ नियम van't Hoff reaction व्हॉन्ट हॉफ अभिक्रिया vanadium (V) व्हॅनेडिअम (V) (न.) vanadium pentoxide व्हॅनेडिअम पेंटॉक्साइड vanaspati हायड्रोजनित तेल (न.), वनस्पति तूप (न.) vanillin बॅनिलिन (न.) (essence) vaporise बाष्पन करणे, बाष्पन होणे vapour diffusion method बाष्प विसरण पद्धति vapour discharge lamp बाष्प विमोच दीप vapour liquid partition chromatography gas liquid chromatography vapour phase chromatography gas chromatography vapour pressure बाष्प दाब (also called vapour tension) vapour tension बाष्प ताण (also called vapour pressure) variability चलता (स्त्री.) variable resistance चल रोध variance १ प्रचरण (न.) २ तफावत (स्त्री.) variant परिवर्त (पु.) चल (पु.) variation १ चलन (न.) २ परिवर्तन (न.) ३ विचरण (न.) aberration varnish रोगण (न.), वॉर्निश (न.) vascular १ रक्तवाहिनीमय २ वाहिनीयुक्त vasoconstriction वाहिनीसंकोचन (न.) vasodilation वाहिनीविस्फारण (न.) vasodilator वाहिनीविस्फारक (पु.) vasopressin व्हॅसोप्रेसिन (न.) 9hormone) vasosonstrictor वाहिनीसंकोचक (पु.) vasotocin व्हॅसोटोसिन (न.) (hormone) vat dye क्षपणकारी रंजक, कुंड रंजक vector १ सदिश (पु.) २ (as, vector quantity) सदिश राशि (स्त्री.) ३ Biol. रोगवाहक (पु.) vector addition सदिश बेरीज (सदिशांची बेरीज) vector model of atom अणूची सदिश सैद्धांतिक प्रतिकृति vegetable वनस्पति (स्त्री.) vegetable acid वनस्पति आम्ल vegetable alkali वनस्पति अल्क vegetable fibre वनस्पतिजन्य तंतु vehicle संवाहक (पु.) (a usually inactive or carrier for an active substance) velocity constant वेग स्थिरांक venetian red व्हेनेशियन लाल ventilation संवातन (न.), वायुवीजन (न.) veratraldehyde व्हेरॅट्रल्डिहाइड (न.) veratric acid व्हेरॅट्रिक आम्ल veratrole व्हेरॅट्रोल (न.) verification पडताळणी (स्त्री.) vermifuge कृमिउत्सर्जक (पु.) vermouth व्हरमथ (न.) (एक प्रकारचे मद्य) vertebrate पृष्ठवंशीय n. पृष्ठवंशी (पु.) पृष्ठवंशी प्राणी (पु.) vertex शिरोबिंदु (पु.), शीर्ष (न.) viable १ जननक्षम २ जीवनक्षम viable count जननक्षमपेशी गणनांक
vibration-rotation spectrum कंपन-घूर्णन पंक्ति vibrational absorption spectra कंपन अवशोषण पंक्ती (स्त्री.अ.व.) vibrational energy कंपन ऊर्जा vibrational energy level कंपन ऊर्जा स्तर vibrational mode कंपन प्रकार vibrational quantum number कंपनिक क्वांटम अंक vibrational relaxation कंपन शिथिलता vibrational spectrum कंपनिक पंक्ति vibrationless transition कंपनरहित संक्रमण, अकंपी संक्रमण vicinal position लगतचे स्थान vicinity परिसर (पु.) region Victor Meyer's method व्हिक्टर मेयर पद्धति villikinin विलिकायनिन (न.), उद्वर्ध संप्रेरक (पु.) vinegar शिरका (पु.), व्हिनेगर (न.) vinyl acetate व्हिनिल ऍसिटेट vinyl alcohol व्हिनिल अल्कोहोल vinyl chloride व्हिनिल क्लोराइड vinyl polymerisation व्हिनिल बहुवारिकन viosterol व्हायोस्टिरॉल (न.) (also called vitamin D2 or calciferol) virtual १ Optics. आभासी २ Math. कल्पित virus विषाणु (पु.), व्हायरस (पु.) viscometer विष्यंदितामापी (पु.) viscose process विस्कोज प्रक्रिया viscose rayon विस्कोज रेयॉन viscosity विष्यंदिता (स्त्री.) visible radiation दृश्य प्रारण visible spectra region दृश्य पंक्तीय प्रदेश visible spectrum दृश्य पंक्ति vitamin जीवनसत्त्व (न.), व्हिटॅमिन (न.) antiallpecia vitamin, प्रति अल्पोसिआ जीवनसत्त्व, antidermatosis vitamin, त्वचारोगरोधी जीवनसत्त्व, antineuritic vitamin, ँटिन्यूरिटिक जीवनसत्त्व, चेताविकाररोधी जीवनसत्त्व, antipellagric vitamin, पेलाग्रारोधी जीवनसत्त्व, vitamin A जीवनसत्त्व अ, व्हिटॅमिन A (also called antixerophthalmic factor or anti-infective vitamin) vitamin A aldehyde जीवनसत्त्व अ चे अल्डिहाइड, व्हिटॅमिन A चे अल्डिहाइड (also called retinal) vitamin A1 जीवनसत्त्व अ१, व्हिटॅमिन अ१ (also called axerophthol or retinol) vitamin A2 जीवनसत्त्व अ२, व्हिटॅमिन A२ (also called dehydroretinol) vitamin antagonist जीवनसत्त्व प्रतिरोधी vitamin B complex Bcomplex vitamin B1 जीवनसत्त्व ब१, व्हिटॅमिन B१ (also called thiamine or antineuritic vitamin or oryzamin or antiberiberi factor) vitamin B12 जीवनसत्त्व ब१२, व्हिटॅमिन B१२ (also called cyanocobalamine or animal protein factor) vitamin B2 जीवनसत्त्व ब२, व्हिटॅमिन B२ (also called riboflavin) vitamin B3 जीवनसत्त्व ब३, व्हिटॅमिन B३ (also called antidermatosis vitamin or pantothenic acid) vitamin B4 जीवनसत्त्व ब४, व्हिटॅमिन B४ (an activity that prevents muscular weakness in rats and chicks) vitamin B5 जीवनसत्त्व ब५, व्हिटॅमिन B५ (also called nicotinic acid or antipellargric vitamin or anti-black-tongue factor) vitamin B6 जीवनसत्त्व ब६, व्हिटॅमिन B६ (also called pyridoxine) vitamin Bp जीवनसत्त्व बपी, व्हिटॅमिन Bp (also called antiperosis vitamin) (a supposed vitamin, which prevents the deformation of chick's legs) vitamin C जीवनसत्त्व क, व्हिटॅमिन C (also called ascorbic acid or antiscorbutic factor) vitamin D जीवनसत्त्व ड, व्हिटॅमिन D (also called antirachitic vitamin) vitamin D2 जीवनसत्त्व ड२, व्हिटॅमिन D२ (also called calciferol or fertility vitamin or tocopherol) vitamin D3 जीवनसत्त्व ड३. व्हिटॅमिन D३ (also called cholecalciferol) vitamin E जीवनसत्त्व इ, व्हिटॅमिन E (also called antisterility factor or fertility vitamin or tocopherol) vitamin H जीवनसत्त्व ह, व्हिटॅमिन H (also called biotin) vitamin K जीवनसत्त्व के, व्हिटॅमिन K (also called antithemorrhagic factor) vitamin M जीवनसत्त्व म, व्हिटॅमिन M (also called para aminobenzoic acid or mouse growth factor) vitamin P जीवनसत्त्व पी, व्हिटॅमिन P (also called citrin or permeability vitamin) vitaminBc जीवनसत्त्व बक, व्हिटॅमिन Bc (also called folic acid or Lactobacillus casei factor) vodka व्होडका (स्त्री.) (एक प्रकारचे मद्य) volatile (सहज) बाष्पनशील, बाष्पभावी volatile oil बाष्पनशील पदार्थ volatile oil बाष्पनशील पदार्थ volatilisation बाष्पीकरण (न.) volatilisation loss बाष्पीकरण त्रुटि volatility बाष्पनशीलता (स्त्री.) Volhard method व्होल्हार्ड पद्धति voltage व्होल्टता (स्त्री.) voltage divider व्होल्टता-विभाजनी voltage-divider व्होल्टता-विभाजनी परिपथ voltaic battery व्होल्टीय बॅटरी, व्होल्टा बॅटरी voltameter व्होल्टामीटर (also called coulometer) voltammetry व्होल्टामेट्री (स्त्री.), विद्युतदाबधारामिति (स्त्री.), विद्युतधारा व्होल्टतामिति (स्त्री.) voltmeter व्होल्टतामापी (पु.) volume १ आकारमान (न.), आयतन (न.) २ घनफळ (न.) magnitude adj. आकारमानी volume correction आकारमान सुधार volume expansion आकारमानी प्रसरण volume percent आकारमान प्रतिशत volumetric १ आकारमापनी, आकारमानी २ अनुमापनी gravimetric volumetric analysis १ आकारमापनी विश्लेषण, आकारमानी विश्लेषण २ अनुमापनी विश्लेषण volumetric apparatus आयतनमितीय उपकरणसंच, आकारमानी उपकरणसंच volumetric calculation आकारमानी गणन volumetric correction १ आकारमानी दुरूस्ती २ अनुमापनी दुरूस्ती volumetric estimation १ आकारमानी निर्धारण २ अनुमापनी निर्धारण volumetric factor आकारमापनी गुणक (also called titrimetric factor) volumetric solution आकारमापनी द्रावण volumetry आकारमिति (स्त्री.) voluminous precipitate बृहदाकारी अवक्षेप vulcanisation व्हल्कनित करणे, व्हल्कनित होणे vulcanising agent व्हल्कनी कारक W W (टंगस्टन) (symbol for wolframium i.e. tungsten) wagging vibrational mode अभिदोलनी कंपन प्रकार Wagner rearrangement वॅग्नर पुनर्व्यवस्था Walden inversion वॉल्डन प्रतिलोमन Walden reductor वॉल्डन क्षपणित्र Warburg apparatus वॉरबर्ग उपकरण Warburg coefficient वॉरबर्ग गुणांक (also called metabolic quotient) Warburg effect वॉरबर्ग परिणाम Warburg flask वॉरबर्ग पात्र (also Warburg vessel) Warburg method वॉरबर्ग पद्धति Warburg theory वॉरबर्ग सिद्धांत Warburg vessel Warburg flask Warburg-Dickens-Horedker cycle वॉरबर्ग-डिकन्स-हॉरेकर चक्र (also called hexose monophosphate pathway or hexose monophosphate shunt) Warburg's yellow enxyme old yellow enzyme) Warhurg and Christian's coenzyme वॉरबर्ग आश्चिन सहविकर wash-bottle धावनपात्र (न.) washing fastness धुलाई पक्केपणा washing-soda धुण्याचा सोडा (पु.) Wasserman test वासरमन चाचणी waste products टाकाऊ द्रव्ये (न.अ.व.) watch-glass वॉचग्लास (पु.), निरीक्षण काचबशी (स्त्री.) water जल (न.), पाणी (न.) aerated water, वायुमिश्रित जल, conductivity water, अतिनिम्नवाहकता जल, वाहकतामापणी जल, distilled water, ऊर्ध्वपातित पाणी, essential water, प्रकृति जल, hard water, दुष्फेन जल, heavy water, जड पाणी, mineral water, खनिज पाणी, sterilised water condenser जल संघनित्र water conservation जलसंधारण (न.) water glass वॉटर ग्लास, जलद्रव्य काच (सोडिअम सिलिकेट) (sodium silicate) water of constitution घडण जल, उद्भवी जल water of crystallisation स्फटिक जल water of deliquescence आर्द्रविद्राव्यता जल water of hydration सजलन जल water pollution जल प्रदूषण water proofing जलरोधन (न.) water purification जल, शुद्धीकरण water repellent जल प्रतिसारक water-bath जल-मज्जनी (स्त्री.) water-cooling जल-शीतन (न.) water-soluble vitamin जल-द्रावणीय जीवनसत्त्व watertight पाणबंद, जलाभेद्य WAtson strand वॅटसन पेड (also called sense strand) Watson-Crick DNA model वॅटसन-क्रिक यांची DNA प्रतिकृती wave mechanics तरंग स्थितिगतिशास्त्र wave parameter तरंग प्राचल wave-function तरंगफल (न.) antisymmetrical wave-function, प्रतिसममित तरंगफल, normalised wave-function, प्रसामान्यित तरंगफल (a solution of a wave equation) wavelenagth selection तरंगलांबी निवड wavelength तरंगलांबी (स्त्री.) wavelength shifter तरंगलांबी विस्थापक weak electrolyte सौम्य विद्युत अपघटनी weathering वात अपक्षीणन (न.) wedge पाचर (स्त्री.), कील (पु.) Weerman degradatin वीरमन अवक्रमण Weerman test वीरमनची चाचणी weighing bottle तोलकुपी (स्त्री.) weight १ वजन (न.) २ भार (पु.) ३ भारांक (पु.) weight burette भार मोजनळी, भार ब्युरेट weight percent भार प्रतिशत weight-box वजनपेटी (स्त्री.) weight-box वजनपेटी (स्त्री.) weight-volume percent भार-आकारमान प्रतिशत welding सांधणे (न.), सांधकाम (न.) Werner's theory वर्नरचा सिद्धांत wet १ ओला, आर्द्र २ सद्रव v.t.i. ओला करणे, ओला होणे
wet basis result आर्द्रता आधारी निष्कर्षण wet process १ आर्द्र प्रक्रिया २ सद्रव प्रक्रिया wet spinning आर्द्र तंतूकरण wet test द्राव चाचणी (also wet reaction)
wet-ashing सद्रव-भस्मीकरण (न.), सद्रव-भस्मन (न.) wetting agent आर्द्रक (पु.) Whatman filter paper वॅटमनचा गाळणी कागद wheat germ गव्हांकुर (पु.), गव्हाचा कोंभ Wheatstone bridge व्हीटस्टोनचा रोधसेतू whey पनीरजल (न.), छानापाणी (न.) whiskey व्हिस्की (स्त्री.) white arsenic सोमल (न.), व्हाइट आर्सेनिक (आर्सिनिअस ऑक्साइड) (arsenous oxide) white lead सफेदा (पु.), व्हाइट लेड white radiation श्वेत प्रारण white vitriol झिंक सल्फेट, व्हाइट व्हिट्रिऑल whole number rule पूर्णांक नियम whole plasma संपूर्ण जीवद्रव्य whole serum संपूर्ण रक्तद्रव्य wholly miscible पूर्णतः मिश्रणीय Wijs iodine number विजचा आयोडिनांक Wijs solution विजचे द्रावण wild date palm शिंदी (न.) (एक प्रकारचा खजूर) willgerodt reaction विल्गेरोट अभिक्रिया Williamson's reaction विल्यमसनची अभिक्रिया Wilson chamber विल्सन अभ्रकक्ष (also Wilson cloud chamber) Wilson's disease विल्सन विकार window width गवाक्ष रूंदी, खिडकी रूंदी wine द्राक्षमद्य (न.), फलमदिरा (स्त्री.) Winkler method विंकलर पद्धति wintergreen oil विंटरग्रीन तेल (मिथिल सॉलिसिलेट) Witt's colour theory विटचा वर्ण सिद्धांत Wobble hypothesis वॉबल परिकल्पना Wobble pairing वॉबल युग्मन Wohl-Zemplen degradation वोल्फ-किश्नर क्षपण Wohler synthesis व्होलर संश्लेषण wolframium (W) वोल्फॅमिअम (W) (न.) (टंगस्टन) (tungsten) Wolman's disease वोल्मन विकार wood alcohol काष्ठजन्य अल्कोहोल (also wood spirit or called methanol) Wurtz-Fitting reaction वुर्टझ-फिटिंग अभिक्रिया Wurtz's reaction वुर्टझ अभिक्रिया x-axis x-अक्ष (पु.) (एक्स अक्ष) x-band frequencies x-पट्ट वारंवारता (स्त्री.अ.व.) X-chromosome X-गुणसूत्र (न.) X-ray क्ष-किरण (पु.), एक्स-रे (पु.), X-किरण (पु.), एक्स किरण (पु.) (also Roentgen ray) X-ray absorption क्ष-किरण अवशोषणमापी X-ray analysis क्ष-किरण विश्लेषण X-ray crystalline structure) क्ष-किरण स्फटिकी संरचना X-ray difraction method क्ष-किरण विवर्तन X-ray difraction pattern क्ष-किरण विवर्तन स्वरूप X-ray film क्ष-किरण फिल्म, एक्स-रे फिल्म X-ray method क्ष-किरण पद्धति X-ray photoelectron spectroscopy क्ष-किरण प्रकाशजन्यैलेक्ट्रॉन पंक्तिदर्शन X-ray spectral range क्ष-किरण पंक्ति व्याप्ति X-ray spectral range क्ष-किरण पंक्ति व्याप्ति X-ray spectrometer क्ष-किरण पंक्ति, एक्स-किरण पंक्ति X-ray tube क्ष-किरण नलिका, एक्स-किरण नलिका xanthene dyes झॅन्थीन रंजक (पु.अ.व.) xanthine base झॅन्थीन आम्लारि xanthine oxidase झॅन्थीन ऑक्सिडेज (also called Schardinger enzyme) xanthophyll झॅन्थोफील (न.), पीतद्रव्य (न.) xanthoproteic reaction झँथोप्रोटेइक चाचणी xanthoprotein meonophosphate झँथोसिन मोनोफॉस्फेट (abbr. XMP) xanthosine triphosphate झँथोसिन ट्रायफॉस्फेट (न.) (abbr. XTP) xanthosine-5'-monophosphate झँथोसिन-५-मोनोफॉस्फेट (abbr. XMP) xanthosine-5'-triphosphate झँथोसिन-५'-ट्रायफॉस्फेट (न.) (abbr. XTP) xenon (Xe) झेनॉन (Xe) (पु.) xerophthalmia शुष्काक्षिपाक (पु.) XMP १ (abbr. of xanthosine monophosphate) XMP २ (abr. of xanthosine-५'-monophosphate) XMP XTP १ (abbr. of xanthosine triphosphate) XTP २ (abbr. of xanthosine-५'-triphosphate) XTP XU एक्सयू (X-किरण एकक) (abbr. of X-unit) xylan झायलन (पु.) (hemicellulose) Y Y (इट्रिअम) (symbol for yttrium) y-axis ब-अक्ष (पु.), (वाय अक्ष) Y-chromosome Y-गुणसूत्र (न.) yam यामजातीय (न.), गोराडू (पु.), सुरण (पु.) yeast यीस्ट (न.), किण्व (न.), खमीर (न.) yeast fermentation खमीर किण्वन yield प्राप्ति (स्त्री.), उतारा (पु.), उत्पन्न (न.) Young's modulus यंगचा मापांक ytterbia इटरबिआ (न.) (ore) ytterbium (Yb) इटरबिअम (Yb) (न.) yttrium (Y) इट्रिअम (Y) (न.) z-axis z-अक्ष (पु.) (झेड अक्ष) Zeeman effect झीमन परिणाम (also called Strak effect) zein झीन (न.), झैन (न.) (मक्यातील प्रथिन) Zeisel method झायसेल पद्धति Zeisel reaction झायसेल अभिक्रिया zero gloss surface चकाकीशून्य पृष्ठ (also called matte surface) zero order reaction शून्य कोटि अभिक्रिया zero point energy शून्य बिंदु ऊर्जा zeta झीटा (पु.) (Z किंवा ) (symbol Z or ) Ziegler catalyst झायग्लरचा उत्प्रेरक Ziegler method झायग्लर पद्धति Zimmerman-Reinhardt reagent झिमरमन-राईनहार्ट अभिक्रियाकारक zinc (Zn) झिंक (जस्त (Zn) (न.) zinc blende झिंक ब्लेंड (ore) zinc-copper-couple जस्त-ताम्र-युग्म (न.) zinc-white जस्त-सफेदा (पु.) zirconium (Zr) झिर्कोनिअम (Zr) (न.) zirconyl nitrate झिर्कोनील नायट्रेट zonal broadening क्षेत्र विस्तारण zonal centrifugation स्तरदायी अपकेंद्रण, क्षेत्रीय अपकेंद्रण zonal rotor स्तरदायी घूर्णी, क्षेत्रीय घूर्णी zone क्षेत्र (न.), स्तर (पु.) zone electrophoresis स्तरीय विद्युतभारित कणसंचलन, क्षेत्रीय विद्युतभारित कणसंचलन zone velocity क्षेत्रीय वेग zwitter ion उभयविष्ट आयन, झ्विटर आयन zymase झायमेज (पु.) (enzyme) zymogen विकरजन (न.), झायमोजेन (न.) zymogen granule झायमोजेन कणिका, विकरजन कणिका |